Herten spotten is natuurlijk altijd leuk, zeker als het damherten betreft met hun prachtige geweien, maar momenteel is het extra bijzonder. Eind oktober is namelijk dé tijd om de bronst mee te maken en dat betekent: burlende herten! Ik zag en hoorde ze gisteren in de Amsterdamse Waterleidingduinen!

Herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Omdat ik op de Hoge Veluwe in juli en bij de Posbank in september geen enkel hertje had gezien (hoe mooi beide natuurgebieden ook waren), besloot ik het gisteren elders te proberen: in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Ik had namelijk gelezen dat hier een paar duizend damherten leven! Nou, dan was de kans wel heel groot ze te zien!

Een paar duizend damherten! Dat moest ik zien!

Van Bambi-achtige herten tot herten met een prachtig gewei!

Burlende herten

Ik hoopte zelfs dubbel geluk te hebben; het is namelijk bronsttijd! Al jaren weet ik van de bronsttijd af, maar nooit nam ik de moeite er speciaal voor naar het bos te gaan in de hoop het bijzondere geluid van bronstige herten te horen. Nu dus wel. Ik wilde die burlende herten wel eens in het echt horen. En ze van dichtbij bekijken…

UPDATE: Lees ook: Burlende herten in Den Haag!

Amsterdamse Waterleidingduinen

Ik besloot naar de Amsterdamse Waterleidingduinen te gaan. De Amsterdamse Waterleidingduinen liggen niet bij Amsterdam, maar ten zuiden van Zandvoort, in een beschermd bos- en duingebied tussen Zandvoort, Aerdenhout, Vogelenzang en de Zilk.

Met het openbaar vervoer naar de Amsterdamse Waterleidingduinen

Omdat ik drukte wilde vermijden en geen auto heb keek ik wat handig was vanuit Den Haag. De ingang bij Zandvoort leek me het drukst en dus koos voor de ingang Oase bij Vogelenzang. Ik nam de trein naar Heemstede-Aerdenhout en hoefde vanaf daar maar een paar haltes met bus 9 en dan was ik er al.

Herten spotten in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Op een kaart bij de ingang stonden verschillende wandelroutes die je kon volgen, maar ik besloot gewoon op de gok een kant op te wandelen. Ik hou er niet van om steeds op te moeten letten en wist dat struinen was toegestaan in de Amsterdamse Waterleidingduinen, dus áls ik dan een hert zag wilde ik er ook stiekem achteraan kunnen sluipen, dwars door het bos, zonder bang te hoeven zijn dat ik daarna niet meer zou weten welke kant ik ook alweer op moest.

Bos, water en duinen

Eerst wandelde ik via een vlonderpad nog even langs bezoekerscentrum De Oranjekom, maar dat was nog net niet open, omdat het nog voor 10:00u was. Omdat ik eigenlijk nu al naar het toilet moest sprak ik kort met de boswachter. Helaas, het toilet was i.v.m. coronamaatregelen überhaupt gesloten, dus als je moet, moet het achter een boom, of bij de ingang bij Zandvoort. Bij ‘De Oase’ kan het ook, waar ik vandaan vertrok, maar dan na tienen.

Wandelen in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Ik wandelde over een klein paadje langs het water, maar los van enkele opvallende paddenstoelen vond ik er niet zo veel aan. Waren dit nou die beroemde Waterleidingduinen waar iedereen het over had? Ik vond het helemaal niet zo bijzonder. Het Westduinpark bij Den Haag vond ik mooier.

Het eerste half uur vond ik het allemaal niet zo bijzonder.

Joggen in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Ik hoopte meteen al dieren te zien (ik speurde naar vossen en herten), maar met al die joggers in felgekleurde hesjes en luid beppende dames schoot dat natuurlijk niet op. Tja, wat dat betreft was zaterdagochtend niet de beste keuze. Ik was weliswaar redelijk vroeg, maar niet alleen. Gelukkig zag ik minder mensen naarmate ik verder liep. Nu de hertjes nog!

Dwars door het bos

Ik besloot dwars door het bos te gaan lopen. Dan kwam ik vast meer herten tegen. En ja hoor, inderdaad, daar zag ik er al één! Snel maakte ik een foto, nog niet wetende dat ik er daarna nog veel meer zou zien, haha. Niet alleen in het bos, maar ook op de paden en zelfs op de meer open stukken waar ik later wandelde en die een beetje savanne-achtig aandeden. Ineens zag ik ze overal!

Sommige herten hupten snel weg, andere bleven rustig zitten.

Burlend hert

Struinend door het bos, heuvel op, heuvel af, hoorde ik ineens een bijzonder geluid, alsof iemand diep in het bos ineens ongegeneerd en onophoudelijk vieze boeren zat te laten! Ja, dit moest burlen zijn!

Zo klinkt een bronstig damhert!

Geluid burlend hert

Op het filmpje dat ik maakte kun je het geluid horen. Ook zie je goed dat hij tijdens het burlen zijn hoofd beweegt. Elke keer als hij het geluid maakt knikt hij zijn hoofd naar achteren.

Hoewel het vrouwtje op mijn filmpje niet echt onder de indruk leek (of, zoals iemand bij het filmpje op twitter zei: ‘Ze speelt hard to get’) vond ik het wel bijzonder om te horen.

Wat is burlen?

Burlen is dus bronstig loeien, oftewel: de lokroep van mannetjes in de paartijd. Mannetjes willen indruk maken op de vrouwtjes en doen dit door opvallend te gaan burlen. Het burlen neigt een beetje naar het loeien van een koe, maar dan met wat vibratie erin. Heel apart. Ook deed het mij een beetje denken aan zo’n houten kikker.

Burlende herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Behalve dit hert hoorde ik er nog meer, meestal net wat verder weg. Of ik hoorde ze vrij dichtbij, maar ik zag ze niet goed. Op dit filmpje zag je het in elk geval het best.

Wat voor herten zitten er in de Amsterdamse Waterleidingduinen?

De herten die ik zag waren bijna allemaal damherten. Eerst wist ik het verschil nog niet goed tussen herten, reeën, damherten en edelherten, maar inmiddels wel. Reeën, damherten en edelherten noem je allemaal herten, maar ze verschillen qua uiterlijk.

Herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Hoe ziet een damhert eruit?

Een damhert zit qua formaat tussen een ree en een edelhert in. Het beste herken je ‘m aan zijn gewei. Zowel een damhert als een edelhert heeft een opvallend gewei, maar het gewei van een damhert heeft een breder ‘blad’, een soort ‘plat’ stuk, en dat van een edelhert lijkt meer op een ‘kapstok’ met alleen stokken. Ook hun staart verschilt. Het damhert heeft een opvallend zwart-wit stukje bij zijn billen.

Dit is het verschil tussen een damhert en een edelhert!

Waar kun je damherten zien in de Amsterdamse Waterleidingduinen?

Misschien vraag je je af wat de beste plek is om burlende herten te spotten in de Amsterdamse Waterleidingduinen. In principe kunnen ze bijna overal zitten (er zijn er echt héél veel!), zowel in het bos als in het open ‘savanne-achtige’ stuk, maar ik zag ze vooral in dit gedeelte:

Google Maps

In de Amsterdamse Waterleidingduinen heb je niet zo heel veel aan Google Maps, maar voor de richting is het op zich wel handig. Ik maakte het filmpje hier bij het blauwe puntje. Maar zoals ik al zei, ook verderop zag ik ze, op de meer open stukken waarop het -met een beetje fantasie- lijkt alsof je op de savanne in Afrika bent. Op safari in eigen land!

De bronst is een bijzondere periode voor een bezoek aan de AWD.

Hertenpoep

Loop je al een tijdje rond en heb je ze nog steeds niet gezien? Let dan ook op de grond. Vooral op het mossige gedeelte viel de hertenpoep erg op. Zie je dus ergens iets wat op zwarte olijven lijkt, dan zit je warm!

Spoor van een hert

Ook kun je naar de footprints van herten kijken en die volgen. Zie je dit dan weet je dat hier een hert gelopen heeft. Zo ziet het spoor van een hert eruit:

Tips als je ook burlende herten wil spotten

Wil jij ook burlende damherten spotten? Zorg dan dat je niet teveel opvalt. Trek niet te felle kleding aan, doe geen geurtje op sterke deo op en wees stil. Als je niet praat en niet te veel takjes laat knakken is de kans het grootst dat je vrij dichtbij kunt komen.

Kom niet te dichtbij

Kom echter niet zo dichtbij dat de dieren schrikken. De mannetjes interesseert het niet zoveel, die zijn -net als in het echte leven vaak- vooral met hun eigen ding bezig (het burlen en indruk maken), terwijl de vrouwtjes iets gevoeliger zijn voor hun omgeving en eerder geschrokken achterom kijken en dan weghuppelen.

Inzoomen

Zorg dat je een camera bij je hebt waarmee je goed kunt inzoomen, dan kun je stiekem foto’s en filmpjes maken. Ik zag veel mannen met mega lenzen, maar ook met een niet al te duur toestel kun je een heel eind komen. Ik was best blij met enkele van mijn foto’s, zoals deze:

Met mijn telefoon (een iPhone XR) maak ik ook vaak mooie foto’s, maar in dit geval was ik blij dat ik mijn andere camera (een alweer jaren oude systeemcamera van SONY) bij me had, want van zo’n afstand werd het niet mooi genoeg. Een spiegelreflex is natuurlijk nog beter. Hier vind je betaalbare spiegelreflexcamera’s.

Deze hieronder maakte ik met mijn telefoon en dat is gewoon net wat minder mooi:

Van Vogelenzang naar Zandvoort wandelen

Zoals ik al zei wandelde ik maar gewoon wat op de gok. Wel hield ik op gegeven moment met behulp van Google Maps op mijn telefoon de richting van de ingang in Zandvoort aan, omdat ik er aan die kant uit wilde. Ik had in Zandvoort dacht ik iets frequenter vervoersmogelijkheden en meer kans op koffie of wc’s in Zandvoort.

Uiteindelijk wandelde ik ook nog naar Zandvoort (bus 80 naar het centrum nemen kan ook) en ook nog in Zandvoort zelf, waar ik vervolgens de trein weer pakte. In totaal wandelde ik zelfs meer dan 18 km op één dag, iets wat ik normaal eigenlijk alleen in het buitenland doe! De rugpijn die ik die ochtend nog zo erg had gehad was stukken minder. Wel had ik nu last van mijn ‘scharnieren’ zoals ik ze altijd noem. Maar goed, ik was in elk geval lekker in beweging geweest èn ik had voor het eerst burlende herten gehoord.

Met de trein naar de Amsterdamse Waterleidingduinen

Ben je net als ik afhankelijk van het openbaar vervoer dan kun je ook gewoon naar de Amsterdamse Waterleidingduinen. Je kunt met de trein naar Zandvoort en dan lopend of met de bus naar het beginpunt in Zandvoort (let op: dit ligt wel een behoorlijk stuk buiten het centrum van Zandvoort) of met de trein naar Heemstede-Aerdenhout en dan met bus 9 naar de Waterleidingduinen. Of kijk of voor jou de andere ingang in Vogelenzang of die ingang bij De Zilk handiger is. Adressen vind je hier. Ook als je met de auto gaat.

Vanaf Den Haag reisde ik in slechts een uur tijd met tram, trein en bus naar ingang De Oase in Vogelenzang.

Overnachten in Zandvoort

Wil je graag een keer direct na zonsopkomst op pad? Blijf dan en nachtje slapen in Zandvoort. Hotels en appartementen vind je hier: overnachten in Zandvoort. En lees ook wat je allemaal nog meer kunt doen in Zandvoort. Ik zal dit blog binnenkort updaten naar aanleiding van mijn nieuwe bezoek!

Wanneer is de bronsttijd?

Wil jij ook het fenomeen van de burlende herten meemaken, zorg dan dat je niet te lang wacht, want de bronstperiode is bijna voorbij. Ik las online steeds dat de bronst van half september tot begin oktober is, maar eind oktober kun je het burlen ook nog meemaken. Ik maakte het filmpje op 31 oktober, dus met een beetje geluk hoor je het ook begin november nog. Er zijn vast wel wat mannetjes bij die van geen ophouden weten.

Heb jij wel eens burlende herten gehoord èn gezien?