Tag archieven: actueel

Actueel. Blogs over actuele onderwerpen. Verkiezingen, vliegrampen, vluchtelingen en meer. Wat op dat moment in het nieuws en in de actualiteit is.

De Japanse Tuin in de herfst bezoeken: wat is het mooiste of beste moment?

1 reactie

De Japanse Tuin op Landgoed Clingendael in Den Haag is een unieke plek. Deze kwetsbare maar prachtige tuin in Japanse stijl is gratis te bezoeken en is afgelopen weekend weer open gegaan. Ik ging direct na opening weer en maakte nieuwe foto’s van de Japanse Tuin in de herfst.

In dit blog vertel ik over deze bijzondere tuin en zie je hoe de tuin er momenteel –half oktober- bij staat. Alle foto’s maakte ik zelf.

De Japanse Tuin in herfstkleuren…

Japanse Tuin in de herfst

Wil je de Japanse Tuin in de herfst bewonderen, wacht dan niet te lang, want de tuin is in oktober altijd maar twee weken te bezoeken. Dit najaar is dat van zaterdag 14 tot en met zondag 29 oktober 2023, van 10:00u tot 16:00u.

Update: Hier zie je foto’s van de Japanse Tuin in het laatste weekend van oktober.

Beste moment Japanse Tuin

Wil je weten wat ‘het beste moment’ is om naar de Japanse Tuin toe te gaan of wanneer de Japanse Tuin op z’n mooist is? Of wil je iets meer over de achtergrond van de Japanse Tuin weten? Lees dan zeker verder.

Tips voor je bezoek aan de Japanse Tuin

Voor praktische informatie over je bezoek aan de Japanse Tuin kun je beter direct onderaan dit blog kijken, in het laatste deel. Je leest welke ingang van de Japanse Tuin je moet hebben (twee ingangen zijn ‘afgesloten’), wat niet mee naar binnen mag, hoe lang een wandeling door de Japanse Tuin duurt, wanneer je beter niet kunt gaan, waar horeca is, wat je er nog meer kunt doen en tips voor een bezoek aan de Japanse Tuin met kinderen. Belangrijke en handige tips dus!

Maar… eerst breng ik je er even naartoe. Want waar ligt de Japanse Tuin eigenlijk?

Japanse Tuin op Landgoed Clingendael

De Japanse Tuin ligt hier, aan de rand van Den Haag, precies op de grens van Den Haag en Wassenaar. Je vindt de tuin bij het Sterrebos op Landgoed Clingendael. Het Sterrebos is een stervormig bos op het landgoed. Kijk maar op Google Maps, dan zie je de stervorm. Ook Instituut Clingendael, het gebouw aan het water, vind je er vlakbij.

Japanse Tuin bezoeken

Het landgoed -dat ook wel Park Clingendael genoemd wordt- is sowieso al een prachtplek voor een wandeling, maar de Japanse Tuin is wel echt uniek, met name in de herfst.

Het landgoed, park en bos zijn altijd te bezoeken, maar de Japanse Tuin slechts enkele weken per jaar. In verband met de kwetsbaarheid van de tuin is hij in de herfst maar 2 weken open en in het late voorjaar zes weken. Ook dan is het er mooi. In voorjaar 2024 kun je er vanaf het laatste weekend van april weer naartoe.

Lukt het je niet om in het najaar naar de Japanse Tuin te gaan? In het voorjaar is de tuin ook weer open: vanaf eind april 6 weken. Hier (klik) zie je de Japanse Tuin in mei.

Wat zie je in de Japanse Tuin?

In de Japanse Tuin zie je niet alleen zeldzame bomen en planten, waarvan sommige al meer dan een eeuw oud, veel Japanse esdoorns en hier en daar een paddenstoel in het groene mos, maar ook een typisch Japans paviljoen en diverse Japanse ornamenten zoals lantaarns en watervaten, een Boeddhabeeld, wensstenen en natuurlijk de opvallende rode bruggetjes.

In Japanse sferen

Een wandeling in de Japanse Tuin geeft je het gevoel even heel ergens anders te zijn. Op reis! In Japan natuurlijk, maar op een enkele plek doet het mij, met name door de varens, ook altijd een beetje aan Costa Rica denken. Aan de Azoren zelfs ook wel.

Zou je wel eens écht naar Japan willen kijk dan eens bij het aanbod van Djoser, Shoestring, Koning Aap, 333Travel, Riksja, Van Verre, SRC reizen of ANWB reizen, maar voor nu is een bezoek aan de Japanse Tuin ook mooi.

De Japanse Tuin is hoe dan ook een heel ander stukje natuur dan je in ons Nederland gewend bent. Zie het maar als een sprookjeswereld om even in te verdwalen.

Marguerite Mary

De meeste objecten in de Japanse Tuin komen uit de verzameling van Marguerite Mary, barones van Brienen, alias freule Daisy, die lang geleden op het landgoed woonde en die de tuin begin twintigste eeuw heeft laten aanleggen.

Marguerite is overigens ook míjn tweede naam, schreef ik hier laatst al, maar in Japan was ik nog niet, ook al woonde ik wel een jaar in Azië. Ik werkte in Bangkok en woonde hier, in een houten huisje, in Thailand.

Hoezo is er een Japanse Tuin in Den Haag?

De barones kwam uit een adellijke familie en reisde begin twintigste eeuw per boot naar Japan. Onder de indruk van de Japanse tuincultuur liet ze allerhande tuinattributen naar Nederland verschepen en zette deze in haar tuin. Geen souvenirtjes als een koelkastmagneet of sleutelhanger zoals je nu misschien koopt, maar echt grote objecten zoals Japanse lantaarns, watervaten en bijzondere beelden.

Dus mocht je je altijd al afgevraagd hebben waarom er een Japanse Tuin is in Nederland, nu weet je het!

De tuin was indertijd haar privétuin, maar sinds de jaren 60 is het open voor publiek. Inmiddels is de Japanse Tuin al meer dan 20 jaar een Rijksmonument en het feit dat wij nu van de Japanse Tuin kunnen genieten hebben we dus mede aan Marguerite te danken!

Japanse Tuin in voorjaar of najaar

Omdat de Japanse Tuin zo’n bijzondere tuin is is het voor veel Hagenaars, maar ook voor dagjesmensen, toeristen, wandelaars, landschaps- en natuurfotografen, expats en andere bezoekers een geliefde plek om te bezoeken. Zelf ga ik ook elk jaar minstens één keer, maar soms zelfs twee keer.

In het voorjaar is de Japanse Tuin ook heel mooi. Hier zie je m’n foto’s van de Japanse Tuin in mei dit jaar, maar in de herfst ben ik vaker geweest. De foto’s in dit blog nam ik allemaal in de herfst.

Japanse Tuin in oktober

De afgelopen jaren bezocht ik de Japanse Tuin vrijwel altijd direct in het openingsweekend al. Zo was ik er op 14 oktober 2023, 15 oktober 2022 en 16 oktober 2021, maar de foto’s verschillen behoorlijk van elkaar!

Om de allermooiste herfstkleuren te zien kun je dit jaar beter nog een paar dagen wachten. Update: Ik ging eind oktober terug naar de Japanse Tuin en toen was het veel mooier!

Hoewel ik er ieder jaar weer nieuwe foto’s van maak, vind ik enkele foto’s die ik ooit voor mijn eerste blog over de Japanse Tuin maakte, wat later in oktober, het mooist en meest herfstachtig. Hoewel de foto’s van 2 021 ook wel echt knalden!

Hoe staat de Japanse Tuin er momenteel bij?

Japanse Tuin half oktober

De herfstkleuren zijn dit jaar wat later lijkt het. Ik vond de tuin afgelopen zaterdag, half oktober 2023, nog net iets te groen. Op de kopfoto en de 4 vierkante foto’s aan het begin na nam ik alle foto’s die je tot nu toe zag afgelopen zaterdag 14 oktober.

Zijn er al mooie kleuren?

Er waren wel herfstkleuren maar nog niet alle bomen waren gekleurd en met name de Japanse esdoorns nog niet allemaal. Mijn favoriete boom, waar ik meestal voorzichtig ‘doorheen’ fotografeer, had ook nog weinig kleur. Wat dat betreft kun je dus beter nog heel even wachten, maar… ook weer niet te lang, want de tuin is in totaal maar 16 dagen open in de herfst.

Beste moment om de Japanse Tuin te bezoeken

Tja, wat is dan het beste moment om de Japanse Tuin te bezoeken? Dat weet je nooit precies. Elk jaar toont de herfst zich op net weer een ander moment in volle glorie. Vorig jaar bijvoorbeeld was de Japanse Tuin op 15 oktober al behoorlijk herfstig getint met veel gekleurde blaadjes, maar dit jaar was de tuin op 14 oktober nog relatief groen.

Jaren geleden was de Japanse Tuin op 18 of 19 oktober echt heel mooi. Nog wat later, als de herfst verder gevorderd is, kan ook zeker, maar het verschilt natuurlijk per jaar.

Foto’s Japanse Tuin

Dit jaar maakte ik de foto’s op 14 oktober en waren nog niet alle bomen prachtig gekleurd. Momenteel is de tuin nog erg groen vond ik. Er waren wel herfstkleuren te zien hoor, zeker wel, maar van sommige bomen waarvan ik de blaadjes andere jaren mooi rood, oranje of geel zag waren deze dit weekend nog vrij groen.

Ter vergelijking: zo kleurrijk zag het er twee jaar geleden op 16 oktober uit. Met name op deze en deze foto zie je hoe prachtig het kan zijn.

En zo zag het er 6 jaar geleden uit, een paar dagen later. Het is dus mooier om nog even te wachten. Aan de andere kant zijn de weersvoorspellingen nou niet bepaald gunstig de komende tijd, dus je kunt ook gewoon je kans grijpen als het even iets beter weer is.

Foto’s Japanse Tuin herfst 2023

Hieronder zie je -naast de foto’s die je net al zag- een deel van m’n foto’s van de Japanse Tuin op 14 oktober 2023:

Zo staat de Japanse Tuin er momenteel bij.

Foto’s Japanse Tuin herfst 2022

Hieronder zie je m’n foto’s van de Japanse Tuin op 15 oktober 2022 toen er duidelijk al meer herfstkleuren te zien waren dan dit jaar:

Foto’s Japanse Tuin herfst 2021

Hieronder zie je m’n foto’s van de Japanse Tuin op 16 oktober 2021, één van de mooiste keren dat ik de Japanse Tuin bezocht:

Teleurstelling?

Hoewel ik de laatste jaren soms een beetje teleurgesteld was bij aankomst in de Japanse Tuin en ik er niet meer zó van kon genieten als jaren geleden, ga ik toch elke keer weer.

De ene keer is het nog te groen, de andere keer is het licht niet mooi en dan weer zijn er teveel mensen om mooie foto’s te maken. Tja, al die mensen toch die hetzelfde willen als ik, haha…

Mooiste foto’s Japanse Tuin

En toch, als ik dan weer thuis ben en mijn foto’s bekijk (en vooral die van 2 jaar geleden die je hierboven ziet weer terug zie en die van zes jaar geleden) denk ik: wauw, het is toch eigenlijk wel echt een heel bijzondere plek!

Zeker als je er even rustig rondkijkt en ontdekt wat er behalve bomen en blaadjes allemaal in de Japanse Tuin te zien is. En als je een beetje geluk hebt met de omstandigheden. Of gewoon ook eens een nét wat andere foto maakt, vanuit een ander perspectief.

Wat fotograferen in de Japanse Tuin?

Sommige foto’s maak ik elk jaar, zoals deze, door het ronde raam van het paviljoen heen, maar zaterdag stond er een man te pontificaal in de weg dus lukte het niet. De kopfoto van dit blog maakte ik dan ook eerder al, niet dit jaar.

De bruggetjes fotografeer ik natuurlijk ook elk jaar weer even, evenals de verschillende ornamenten. En ook de boeddha zet ik er altijd even op. Ook een foto zoals deze, met mijn camera tussen de blaadjes in de boom, maak ik al jaren. Soms kleurt het water bijna turkoois, zoals op deze foto die ik in 2021 maakte.

Als je goed kijkt vind je meestal ook wel een paar paddenstoelen. Deze (op de twee foto’s hieronder) stonden er afgelopen zaterdag, maar de twee paddenstoelen op de foto eronder, van vorig jaar, is mooier.

Mooiste moment om de Japanse Tuin te bezoeken

Zoek je het mooiste moment om de Japanse Tuin te zien of te fotograferen dan speelt –los van al mooie herfstkleuren- het weer natuurlijk ook een rol. In de stromende regen is er geen zak aan (vind ik) en met een zonnetje wil meteen iedereen.

Zondag 15 oktober 2023 was wat dat betreft ook een dag met elk weertype: van (overwegend) zon en wolken tot regen, wind en hagel. Hoewel ik er dus zaterdag al was, toen het iets beter weer was, was het qua weer gisteren heel wisselend met verrassend genoeg eigenlijk nog best veel zon.

Is het nogal grijs weer dan is de Japanse Tuin minder mooi. Een miezertje kán er een mysterieus sfeertje aan geven, maar soms ook helemaal niet en het moet ook gewoon meezitten met het licht.

Japanse tuin met telefoon fotograferen

Als je m’n foto’s van 2021 bekijkt zijn die toch beduidend mooier dan die van dit jaar vind ik, terwijl ik die met dezelfde telefoon maakte, al jaren een iPhone XR. Alleen scheen de zon toen veel meer. Niet dat fel zonlicht nou per definitie mooier is, in tegendeel soms, maar in dit geval liet het licht de kleuren toen veel mooier uitkomen en lichtte zelfs het kroos op het water bijna fel turkoois in plaats van groen op.

Het beste moment om de Japanse Tuin te bezoeken hangt van de vordering van de herfstkleuren af, maar misschien is voor jou het beste moment het moment waarop er zo min mogelijk mensen zijn of gewoon een dag waarop het zonnetje lekker schijnt.
Schijnt de zon wat jou betreft te weinig dan verwijs ik je naar mijn blogs over een Zonvakantie in oktober of Landen waar het warm is in de winter.

Rustigste moment Japanse Tuin

De beste tijd om de Japanse Tuin te bezoeken als je hoopt op een rustig moment is meestal doordeweeks direct in de ochtend, als de meeste mensen op hun werk zitten en de dagjesmensen er nog net niet allemaal zijn of juist aan het eind van de middag. Kom ook weer niet te laat, want de Japanse Tuin sluit al om 16:00u.

Ga je doordeweeks direct om 10:00u of juist het laatste uur, tussen 15:00u en 16:00u, dan is het meestal rustiger.

Goed te weten is dat kinderen in Den Haag tot en met 22 oktober 2023 herfstvakantie hebben, dus dan is het waarschijnlijk ook net iets drukker dan de week erna, hoewel ik er doorgaans meer mensen zie met een peuter dan met wat oudere kinderen. Die boeit het meestal niet zoveel, maar dat komt wel weer als ze groot zijn.

Japanse Tuin in het weekend

Wil je de Japanse Tuin het liefst voor jezelf hebben dan wordt het lastig, zeker in het weekend. Hoewel het me zaterdagochtend nog erg mee viel (omdat nog niet iedereen er van wist waarschijnlijk) is de Japanse Tuin in het weekend vaak ontzettend druk. Op de drukke momenten moet je soms even wachten voordat je erin mag.

Update: Gisteren (zondag) was het zelfs zo druk hoorde ik dat je er op gegeven moment helemaal niet meer in mocht! Kom dus bij voorkeur niet in het weekend maar doordeweeks als je die keuze hebt.

Update eind oktober: Op zaterdagochtend, in de regen, ging ik weer en had ik de Japanse Tuin heel even voor mezelf! Het was veel kleurrijker dan twee weken eerder, dus laat gaan èn met slecht weer gaan kan ook voordelen hebben.

Mensen op de foto

Echt mooie foto’s maken zonder mensen erop valt in de Japanse Tuin niet mee. Meestal loopt er wel ergens iemand in de weg of duikt net achter een bosje vandaan waar jij van een afstand het ultieme plaatje van wilde schieten.

Dresscode

Op zich is het niet altijd erg als er wat mensen op de foto staan, het gaat bovendien niet iedereen om ‘het perfecte plaatje’, maar kom je wel voor mooie shots dan stoort het enorm als iemand neonkleuren op een jas heeft of totaal vloekende kleuren draagt.

Wat mij betreft zou er dan ook een dresscode ‘herfsttinten’ mogen gelden, haha. Of mooi contrasterende kleuren desnoods, dat kán interessant zijn, maar niet teveel ‘onrust’. Maar goed, misschien maakt jou dat allemaal niets uit.

Lelijk lint

Terwijl ik nog druk met dit blog bezig was hoorde ik dat er vandaag een lint gespannen is bij het paviljoen in de Japanse Tuin. Zo’n rood met wit geblokt lint aan dit prachtige paviljoen! Natuurlijk heeft het een functie, maar echt, dat ziet er natuurlijk niet uit! Wie dat bedenkt… Ik ben dus blij dat ik er op tijd was en onderstaande foto nog kon maken, ook al stonden er mensen op.

Japanse Tuin fotograferen

Wil je aantrekkelijke foto’s maken dan is mooi licht natuurlijk ook altijd fijn. Of juist van dat weer waarbij je een beetje een mysterieuze sfeer krijgt. Ook ik maak liever foto’s op een beetje een ‘magisch moment’ dan op een volledig bewolkte dag.

Mist is natuurlijk mooi, maar dat heb je zelden in Den Haag. Wat dauwdruppeltjes zijn natuurlijk wel weer prachtig, direct in de ochtend, of na een regenbui. Maar de meeste mensen gaan toch liever voor dat mooie zonlicht op de gekleurde blaadjes. Of gewoon een foto op het rode bruggetje.

Wanneer naar de Japanse Tuin?

Op basis van bovenstaande kun je zelf beslissen wat het beste moment is, maar dan nog weet je het nooit zeker. Het kan ineens toch druk zijn, er kan een bui vallen of het valt zomaar mee.

Wil je weten wat in 2023 het beste moment is om de Japanse Tuin te zien én te fotograferen, dan raad ik je aan om dit jaar nog een paar dagen te wachten of zelfs nog een week te wachten, maar ook weer niet te lang, want de laatste zondag van de maand is je laatste kans en dan is het er ongetwijfeld weer heel druk!

Openingstijden Japanse Tuin

Zoals ik al schreef is de Japanse Tuin dagelijks geopend van 10:00u tot 16:00u. Persoonlijk vind ik het jammer dat je er niet vroeger naartoe kunt of rond zonsondergang nog, maar ik snap wel dat ze voorzichtig zijn met zo’n unieke en oude tuin en dat extra uren wellicht te belastend is. Echter spreid je dan de drukte wel meer, omdat mensen dan voor of (vaker) na hun werk nog kunnen gaan.

Hoe kom je op Landgoed Clingendael?

Zoals ik al zei ligt de Japanse Tuin op Landgoed Clingendael. Je kunt met de auto naar Landgoed Clingendael, maar er is geen speciale parkeerplaats op Landgoed Clingendael. Parkeren bij de Japanse Tuin kan dus ook niet.

Parkeren Japanse Tuin Landgoed Clingendael

Parkeren kan in de buurt, langs de weg, in de wijk, maar niet op het landgoed zelf. Let op: doordeweeks is het betaald parkeren! In het weekend gratis. Maar…

Op de fiets of met de bus

Woon je in Den Haag kom dan lekker op de fiets (voor mij is het 20 minuten fietsen) of met de bus, als je een handige verbinding hebt (die heb ik totaal niet). Op de fiets is het voor mij 20 minuten, met het openbaar vervoer bijna een uur, dus dat is echt een belachelijk slechte verbinding, maar wellicht heb jij wel een mooie OV-verbinding.

Je kunt met de auto, bus, fiets of lopend naar de Japanse Tuin op Landgoed Clingendael.

Kom je met de trein naar Den Haag, dan moet je naar Den Haag Centraal. Vanaf Den Haag Centraal kun je met de bus naar Landgoed Clingendael.

Wandeling naar de Japanse Tuin vanaf het station

Hou je van wandelen en heb je de tijd dan kun je er ook een lekker lange wandeling van maken vanaf het station via de burlende herten bij de Koekamp en het Haagse Bos richting Park Clingendael en de Japanse Tuin.

Waar is de ingang van de Japanse Tuin?

Ben je eenmaal op Landgoed Clingendael dan sta je nog niet meteen in de Japanse Tuin. De ingang van de Japanse Tuin zat in het verleden (voor corona) aan beide kanten, dus ook aan de kant van het Sterrebos, maar nu mag je er al enkele jaren alleen aan de kant van de Theeschenkerij in, vanaf hier dus, vlakbij IJgenweis.

Ingang Landgoed Clingendael

Om IJgenweis en de ingang van de Japanse Tuin te vinden moet je eerst Landgoed Clingendael op. Dit kan via de hoofdingang op de Wassenaarseweg, hier, maar ook via de kleinere ingangen aan de andere kanten van het landgoed, op de Van Alkemadelaan, de Van Ouwenlaan en de Ruychrocklaan.

Wandel vanaf die ingangen richting Instituut Clingendael en van daaruit door naar de Japanse Tuin. De meeste mensen komen echter vanaf de hoofdingang.

Hoe moet je lopen vanaf de hoofdingang van Landgoed Clingendael?

Vanaf de hoofdingang van Landgoed Clingendael, aan de kant van de Wassenaarseweg, zijn er twee manieren om bij de ingang van de Japanse Tuin te komen. Als je niet wil verdwalen is het het handigst om eerst rechtdoor te lopen, richting Instituut Clingendael en dan rechtsaf te slaan. Het staat daar ook aangegeven. Je loopt langs het water en vlak voordat je Theeschenkerij IJgenwijs ziet ligt de ingang van de Japanse Tuin aan je rechterhand.

Avontuurlijke route

Ook is er een avontuurlijker route. Deze nam ik zelf. Wandel je bij binnenkomst op Landgoed Clingendael vlak na het huis bij de ingang het schuine pad naar rechts in (waar je ook je fiets aan houten fietsenhekken kwijt kunt als je op de fiets bent) dan kun je een pad volgen naar het Sterrebos. Het Sterrebos is een stervormig bos op Landgoed Clingendael waar de Japanse Tuin deel van uitmaakt.

Japanse Tuin vanuit het Sterrebos?

Sla je wat smalle en spannende ‘doolhofachtige’ paadjes in, zoals de meeste Haagse insiders doen, dan kom je, net als ik, uiteindelijk bij één van de drie deuren naar de Japanse Tuin uit. Twee ervan bevinden zich aan de kant van het Sterrebos, maar helaas, je moet omlopen.

Omlopen naar Japanse Tuin

Terwijl je in het Sterrebos notabene al lángs de Japanse Tuin loopt, moet je toch eerst naar de andere kant van het water zien te komen, dus langs het water lopen, de witte brug bij Instituut Clingendael over (op m’n foto hierboven) en dan rechtsaf weer langs het water om de Japanse Tuin aan de andere kant te kunnen betreden.

De ‘insider route’ naar de Japanse Tuin is dus niet meer de beste route. Terug kan dat wel.

Ingang Japanse Tuin

Van de twee ingangen aan de kant van het Sterrebos is de ‘rechter’ ingang alleen een uitgang die verder slechts door invaliden gebruikt mag worden. De ‘linker’ ingang (ook in het Sterrebos), waar ik via het paadje dat ik altijd neem uitkwam, is ook geen ingang. Die deur zat dicht. Je moet dus omlopen en dus was de eerder genoemde route handiger, maar op zich is even dwalen door het Sterrebos ook wel weer leuk.

Ingang bij Theeschenkerij

De ingang aan de ándere kant van het Sterrebos is wél de ingang. Zo was het de afgelopen jaren al, maar lang geleden kon je er ook vanaf de andere kant in, dus dat schept soms wat verwarring, ook omdat de oorspronkelijke donkergroene bordjes vanaf de ‘fietsenstalling’ de Japanse Tuin ook aan die kant aangeven.

Tegenwoordig moet je dus de ingang vlakbij de theeschenkerij hebben. Als je met je rug naar de theeschenkerij staat is het er ietsje rechts van. Loop het houten bruggetje over en je bent er.

Uitgang Japanse Tuin

De uitgang van de Japanse Tuin bevindt zich wél aan de kant van het Sterrebos. Heb je je kinderwagen dus bij de ingang geparkeerd dan moet je daarna dus weer omlopen, maar afgelopen zaterdag zag ik wel enkele mensen met jonge kinderen er bij de ingang weer uitgaan. Het ligt er denk ik een beetje aan hoe druk het is en welke bewaker je treft.

Mag de kinderwagen, buggy, fietsje, step of scootmobiel?

Kinderwagens, kinderfietsjes, stepje, buggy’s en scootmobiels mogen de Japanse Tuin in elk geval niet in; daar zijn de paden te smal voor en de tuin te kwetsbaar. Je kunt ze -op eigen risico- vóór de ingang in het gras parkeren.

Overweeg eventueel een draagzak of rugdrager mee te nemen als je met een baby of dreumes wil gaan. De vrouw op het bruggetje op de foto hieronder droeg haar baby ook in de draagzak.

Rolstoel in de Japanse Tuin?

Voor rolstoelen geldt een uitzondering. Met een rolstoel mag een kleiner deel van de tuin bezocht worden. De ingang is in dat geval wél in het Sterrebos, op de plek waar de uitgang zit voor de andere bezoekers.

Mag de hond mee?

Honden mogen de Japanse Tuin niet in.

Hoe lang duurt een wandeling door de Japanse Tuin?

Een wandeling door de Japanse Tuin duurt niet lang. Het is eigenlijk maar een heel klein rondje van hooguit een paar honderd meter, dus je bent geen kilometers aan het wandelen. Kom je met de auto of bus dan is de wandelroute er naartoe verder dan de wandeling door de tuin op zich.

Hoeveel tijd heb je nodig voor de Japanse Tuin?

Echt groot is de Japanse Tuin niet, dus een bezoek aan de Japanse Tuin kost je niet veel tijd, maar het verschilt natuurlijk van persoon tot persoon. De een wil het alleen even zien, de ander wil uitgebreid fotograferen. Ik zag een meisje rustig met een boek op de vlonder van het paviljoen zitten, wat volgens mij nu niet meer mag, maar de meeste mensen wandelen het rondje en gaan weer.

Ben je er net op een heel druk moment dan kan het zijn dat je even moet wachten voordat je de tuin in kunt of dat het helemaal niet meer lukt, maar ik heb dit zelf gelukkig nog niet meegemaakt.

Mag je picknicken in de Japanse Tuin?

Nee, er is absoluut geen plek om te picknicken in de Japanse Tuin. Als je op de houten vlonder van het paviljoen mag zitten zou je even een boterhammetje kunnen eten, maar daar is het niet voor bedoeld en volgens mij mag je er –in verband met dat gespannen lint- sinds vandaag niet meer zitten.

In het mos zitten is al helemaal uit den boze. Bankjes zijn er ook niet. Elders op Landgoed Clingendael vind je wel bankjes.

Is de Japanse Tuin de moeite waard?

Misschien vraag je je –nu je dit allemaal gelezen hebt- af of een bezoek aan de Japanse Tuin dan wel de moeite waard is. Jazeker! Je moet ‘m een keer gezien hebben en naarmate je er meer over weet wordt het ook steeds leuker om er terug te gaan of om net even wat mooiere foto’s te maken. Ik vind dat elke keer weer leuk om te doen en door de veranderingen in weertype en het verkleuren van de blaadjes ziet het er elke keer toch net weer anders uit.

Wandelen op Landgoed Clingendael

Bovendien ligt de Japanse Tuin op Landgoed Clingendael en dat is sowieso een erg mooie plek om te wandelen, of je nou richting Oud-Hollandse Tuin gaat, het bos in gaat of een ander deel van het grotere park verkent.

Japanse Tuin met kinderen

Wil je de Japanse Tuin met je kinderen bezoeken? Als je je jonge kinderen meeneemt zorg dan dat ze op de paadjes blijven en de kwetsbare tuin niet in banjeren. Na je wandelingetje door de Japanse Tuin is het leuk om even naar de speeltuin vlakbij te gaan, op slechts een paar honderd meter afstand, gewoon op Landgoed Clingendael nog. Ook kun je een wandelingetje door het bos maken en op zoek gaan naar de Kabouterboom. Ik ben ‘m ook al vaker tegengekomen. Kijk hier maar.

Iets oudere kinderen zitten meestal niet echt op een bezoek aan de Japanse Tuin te wachten. Mijn pubers willen helaas al jaren niet meer mee. Sterker nog, mijn puberdochter zei, nadat ik bijna 3 dagen met dit blog bezig ben geweest: ‘Een blog over de Japanse Tuin boeit echt niemand.’ Haha, nou, bedankt. Oké, zo’n lang blog misschien niet, maar de tuin op zich zeker wel.

Wat kost de Japanse Tuin?

Een bezoek aan de Japanse Tuin is gratis! Ook voor het landgoed hoef je niet te betalen. Fijn dus dat er nog uitjes te bedenken zijn die geen geld kosten.

Kun je naar het toilet in de Japanse Tuin?

De Japanse Tuin heeft geen toilet, maar IJgenweis wel. Dat zit er echt vlakbij. Wil je niks drinken, maar wel even naar de wc? Voor 1 euro kun je naar het toilet. IJgenweis is open tot en met 29 oktober!

Wat is er in de buurt van de Japanse Tuin?

Behalve een wandelingetje door de Japanse Tuin maken, kun je even door het Sterrebos dwalen, mooi over Landgoed Clingendael wandelen, het bos bij Clingendael in duiken of iets drinken bij de theeschenkerij. Het is echt een prachtig landgoed en bijzonder bos! Ben je met kids check dan m’n tips hierboven.

Vliegenzwammen spotten bij Clingendael

Ga op het landgoed of in het bos eens op zoek naar vliegenzwammen. Ik heb elk jaar allerlei mooie paddenstoelen gezien –afgelopen weekend zag ik deze– en de afgelopen jaren spotte ik ook elk jaar vliegenzwammen op Landgoed Clingendael. Kijk vooral ook in het mos en het gras!

Herfstwandeling in Den Haag

Behalve de Japanse Tuin zijn er nog veel meer mooie plekken voor een herfstwandeling in Den Haag. Ik tipte er al eens een heleboel in dit blog: Bos en natuur in Den Haag.

Met kinderen is het leuk om naar het Huttenbos te gaan of bij de herten op de Koekamp te gaan kijken.

Een eigen Japanse Tuin creëren

Je kunt natuurlijk ook je eigen tuin in Japanse stijl creëren of aankleden. Bestel bijvoorbeeld eens wat esdoorns en kijk hoe ze het bij jou in de tuin of zelfs op je balkon doen.

Japanse spullen

Denk ook eens aan Japanse verlichting voor binnen of buiten. Of experimenteer op een regenachtige herfstdag of straks in de donkere dagen voor Kerst eens met het zelf maken van Japanse schilderijen. Misschien best een leuke en ontspannende bezigheid! Vraag voor Kerst eens een kimono. En een Japans theepotje is natuurlijk ook wel heel toepasselijk. Of droom nog even verder met een tuinposter van de Japanse Tuin.

Naar Japan

Vind je de Japanse Tuin mooi, maar zou je het liefst eens écht naar Japan gaan en er een mooie rondreis maken? Bij onderstaande reisorganisaties kun je een individuele reis naar Japan boeken en bij enkele ook groepsreizen naar Japan.

Djoser (groepsrondreis Japan in 2 of 3 weken, ook een rondreis Japan met kinderen)
Shoestring (groepsreizen en singlereizen Japan)
Koning Aap (rondreizen en familiereizen naar Japan)
333Travel (individuele reizen naar Japan)
Riksja (individuele rondreizen, bouwstenen en familiereizen Japan)
Van Verre (rondreizen vanaf 1,5 week)
SRC reizen (groepsreis van 18 dagen)
ANWB reizen (groepsreis, privéreis en treinreis Japan)

Of… boek zelf een losse vlucht naar Japan (en –ook via Momondo– een hotel in Japan)

Japan-tips in Nederland

Ben je dol op alles wat met Japan te maken geeft? Japanse restaurants en sushizaken zijn er natuurlijk zat, maar kijk ook hier eens naar:

Bewonder de Japanse kersenbloesem in bloei in de lente, in het Amsterdamse Bos of in Almere.
Doe iemand een workshop sushi maken cadeau.
Koop Japanse producten zoals Japanse thee, groene thee, matcha of wasabi.
Bestel mooie boeken over Japan

Ben je dol op alles wat met Japan te maken heeft? Dan mag je straks in het voorjaar ook de bloei van de sakura in het Bloesempark niet missen!

Ben jij wel eens bij de Japanse Tuin geweest?

Alle foto’s in dit blog maakte ik zelf, de meeste foto’s afgelopen zaterdag, 14 oktober 2023, maar ook een aantal op 15 oktober 2022 en 16 oktober 2021. Het blog bevat enkele affiliate links.

Burlend edelhert op de Koekamp in Den Haag (hitsige herten, ook in de stad!)

1 reactie

Burlende herten, het is er de tijd van het jaar weer voor. Tijdens de zogeheten bronst laten de mannetjesherten van zich horen; eerst de edelherten en dan de damherten. Echt ver de natuur in gaan hoeft niet eens, want ook hartje stad zijn de herten hitsig. Afgelopen maandag zag en hoorde ik het burlen gewoon bij de Koekamp in Den Haag.

Natuurlijk is het toffer om het burlen middenin de natuur te ervaren, in een mooi natuurgebied, maar in de stad kan het ook! Alle foto’s in dit blog maakte ik zelf.

Waar burlen de herten?

Hoewel menig fotograaf en natuurliefhebber in de bronsttijd richting Veluwe, Amsterdamse Waterleidingduinen, Oostvaardersplassen of een ander mooi natuurgebied met herten in Nederland gaat, kun je het bijzondere ‘burlen’ ook bij hertenkampen in de stad horen, zoals hier in Den Haag. Oké, het klonk weliswaar niet zo oerachtig als het kán klinken, maar het was burlen!

Wat is burlen?

Ben je niet zo thuis in dierengeluiden en denk je waar gaat dit over? Burlen is het opvallende geluid dat mannetjesherten in de bronsttijd maken tijdens hun zoektocht naar een hinde om mee te paren. Om ze te verleiden ‘loeien’ ze.

Hoe klinkt burlen?

Burlen klinkt als een soort brullen, maar dan wel op een speciale manier. De keren dat ik het hoorde klonk het vooral als een soort boeren, maar het kan ook een langdurig brullen zijn, als een oerachtig Mwoooooooooooohhh’. Meer loeien dus, zoals een koe, maar dan toch anders! Het is lastig te omschrijven. En toch, als je het hoort weet je meteen: dit is het!

Burlende herten in Den Haag

Niet alleen de edelherten op de Veluwe en de damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen doen het deze maand, ook de herten in Den Haag burlen dus!

Burlende herten, gewoon in de stad!

Woon je net als ik in de stad en heb je geen tijd om een mooie lange natuurwandeling te maken of op een toplocatie edelherten te spotten, dan kun je het ook dichterbij ervaren, in het centrum van Den Haag, bij de Koekamp, het oudste hertenkamp van Nederland!

Geschiedenis Koekamp

De geschiedenis van de Koekamp gaat terug tot in de middeleeuwen. Indertijd was het terrein een veld voor runderen. Vandaar ook de naam Koekamp. Op Wikipedia las ik dat de ‘Coe Camp’ ook wel ‘de warande van den Haege’ genoemd werd. Het stuk natuur lag (en ligt) bij het Haagse Bos, wat het jachtgebied van de graven van Holland was.

Hertenkamp

In de 17e eeuw werd de Koekamp een hertenkamp en zelfs toen was het al een plek waar mensen graag gingen wandelen. Dichter Henrick Bruno schreef destijds zelfs al een gedicht over de herten in de Koekamp.

In de 19e eeuw veranderde landschapsarchitect Zocher de Koekamp in een Engelse tuin, maar tegenwoordig is het –net als van oorsprong- al lang weer een dierenweide.

Al eeuwenlang leven er herten op de Koekamp!

De Koekamp of het Koekamp

‘Het Koekamp’ zeggen sommige mensen trouwens, wat in combinatie met kamp misschien taalkundig beter klinkt, maar ik zeg altijd ‘De Koekamp’ en volgens mij is dat ook de officiële naam van dit eeuwenoude hertenkamp.

Waar ligt de Koekamp?

Op steenworp afstand van Den Haag Centraal, tussen het station en het welbekende Malieveld, vind je hertenkamp de Koekamp, vlakbij de Haagse binnenstad dus.

Rijd je regelmatig over de Utrechtse Baan Den Haag in of uit, dan ben je er ongemerkt al vaak langs gekomen. Toch merk je die nabijheid van de snelweg amper. Je hoort wel verkeer, maar je ziet het niet.

Wel zie je vanaf de vijver bij het kamp de hoge torens van Den Haag. Die ‘skyscrapers’ geven Den Haag een heel stadse aanblik, maar toch is Den Haag ook een heel groene stad.

Haagse Bos

De Koekamp grenst aan het Haagse Bos, waar het historisch gezien ook onderdeel van uitmaakt. Het Haagse Bos is op haar beurt dan weer onderdeel van het nog veel grotere Nationaal Park Hollandse Duinen, waar je ook nog weer eindeloos veel wandelingen kunt maken.

Tip: Als je het Nederlands Kustpad wandelt, kom je ook vlak langs de Koekamp!

Wandeling Koekamp en Haagse Bos

Diverse wandelingen leiden langs de Koekamp en door het Haagse Bos. De NS-wandeling Parkstad Den Haag komt er langs, alsmede een Groene Wissel-wandeling. Ook tijdens etappe 3 van kustpad 2 van LAW het Nederlands Kustpad passeer je de Koekamp, maar ben je geen echte wandelaar en wil je gewoon ‘even’ naar de Koekamp dan ben je er vanaf het station binnen 5 minuutjes.

Pad Koekamp

Wandel je vanaf Den Haag Centraal richting Malieveld en sla je voorbij de waterpartij, net voor het Malieveld, het schelpenpad langs het kamp in, parallel aan het fietspad met de prachtige oude bomen, dan zie je de herten vanzelf. Ver is het dus absoluut niet!

Mag je de Koekamp op?

Het heuvelachtige bospark waar de herten wandelen mag je niet betreden, je kunt dus –in tegenstelling tot de boswachters van Staatsbosbeheer- helaas niet ín het hertenkamp komen, maar vanachter het hek kun je naar de herten kijken.

Toen ik er maandag aankwam lagen de meeste herten lekker te chillen in het gras, maar soms ook lopen ze lekker te dartelen.

Bij de hertjes kijken

Niet alleen mensen met kinderen gaan regelmatig even bij de hertjes kijken, ook jongeren, stelletjes en volwassenen zie ik het vaak genoeg doen. Toeristen of expats ook wel, terwijl mensen die een dagje Den Haag doen er vaak niet aan denken. De meeste dagjesmensen lopen de geijkte route naar het centrum en dan zie je het hertenkamp niet.

Ga ook eens kijken bij de Koekamp!

Ook de doorsnee Hagenaar of Hagenees –en wie in Den Haag werkt- fietst er doorgaans hard voorbij, onderweg naar station, huis of werk. En ook demonstranten die het kamp zijdelings passeren onderweg naar het Malieveld hebben er geen oog voor. Toch is het leuk om er eens te gaan kijken, juist in deze tijd van het jaar!

Dit hieronder was trouwens een geeuw, geen burl.

Wat voor herten zijn er bij de Koekamp?

Vraag je je af wat voor herten er precies in het hertenkamp bij het Malieveld in Den Haag zitten? Verschillende! Er zijn damherten, edelherten en sikaherten op de Koekamp te zien. In een bericht van vorig jaar lees ik dat de Koekamp 35 herten telt. Tot een paar jaar geleden wist ik het verschil tussen edelherten en damherten niet goed, maar inmiddels wel. Op onderstaande foto’s zie je damherten:

Damherten op de Koekamp.

Verschil gewei damhert en edelhert

Het verschil tussen een damhert en een edelhert kun je o.a. zien aan het gewei. Het gewei van een edelhert ziet er anders uit dan dat van een damhert. Het gewei van een damhert heeft bredere plattere stukken (zoals je duidelijk op m’n foto’s van de damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen kunt zien en op de foto’s hierboven), een beetje als vleugels, terwijl het gewei van een edelhert (hieronder) wel groot is maar er meer uit ziet als vertakte stokken.

Ik stuitte op een werkelijk fascinerend artikel over de groei van het gewei van een edelhert. Ik wist niet dat dat zó snel gaat!

Hieronder zie je foto’s van het edelhert.

Edelhert op de Koekamp

Hoewel ik damherten al prachtig vind om te fotograferen is het edelhert toch wel het meest indrukwekkend. Er moeten meerdere edelherten op de Koekamp rondlopen, maar afgelopen maandag zag ik er steeds één en die was behoorlijk aanwezig. Nogal onrustig liep hij rond. Je ziet ‘m op m’n foto’s hierboven en hieronder.

Edelhert tijdens bronst

Eerst zag ik alleen de andere herten maar na een tijdje verscheen het edelhert op de heuvel. Hij keek rond, stapte richting hinden, de damesherten, en probeerde wat avances te maken. De dames leken niet onder de indruk of dachten ‘laat me’, zo leek het. Ze stonden in elk geval niet te springen en gingen rustig verder met eten. Het edelhert hakte even met zijn gewei in het gras.

Damherten in gevecht

Ondertussen zag ik ook twee damherten met de geweien inelkaar. Meermaals beukten beide dieren hun geweien tegen elkaar. Wie was de sterkste? Vrouwenharten veroveren bleek met dit gevecht gepaard te gaan, maar een echte winnaar zag ik niet.

Burlend edelhert

Ook het (donkerbruine) edelhert bleef onrustig. Een tijdje gebeurde er weinig en wilde ik al bijna gaan, maar ik was blij dat ik toch was blijven staan, want ineens hoorde ik het: het burlen! Oké, niet zo oerachtig zoals het kán klinken, maar het was er toch.

Filmpje burlend hert

Snel probeerde ik een filmpje van het burlende edelhert te maken, net zoals ik 3 jaar geleden ook al kort van een damhert op de Koekamp deed (en eerder, beter, bij de AWD), maar ik was net te laat. Het burlen was maar kort en niet zo diep, lang en intensief als het ook kan klinken, maar toch weer bijzonder om te horen.

Toen het edelhert wat verder weg was was het lastig hem met inzoomen goed in beeld te houden. Ik was dan ook superblij toen hij ineens mijn kant weer op kwam.

Edelhert in het water

Een gaaf moment was het moment waarop het edelhert het water in liep. Niet zo gek, want het was een onverwacht warme dag in oktober, dus wat verkoeling kon het hitsige dier dubbel gebruiken. Ik maakte er een filmpje van.

XXX FILMPJE op FB zetten en dan hier plaatsen. XXX

Hij keek naar de hindes, die hem geen blik waardig gunden, gooide zijn kop verwaand opzij alsof hij dacht ‘Puh!’ en stapte het water in. Daar bleef hij een tijdje staan en dus had ik de kans wat foto’s en nog een filmpje te maken. Ook al burlde hij toen niet, het was wel een mooi moment!

Hert weerspiegeld in het water

De weerspiegeling was wel heel gaaf! Ik zag het hele edelhert weerspiegeld in het water. Wauw, wat een plaatje!

Spiegeltje spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste van het land?

Wie heel goed kijkt en Den Haag goed kent ziet (hieronder) ook de weerspiegeling van de Malietoren in het water.

Hoe laat burlen de herten?

Het burlen was maar even en sowieso hoor je het niet de hele tijd. Ik hoorde het zelf aan het eind van de dag, tegen etenstijd, dus dat kan een goed moment zijn. Als een hert burlt gooit hij zijn kop meestal een beetje achterover.

Wanneer burlen de herten?

Het burlen van de edelherten begint in september, maar is ook in oktober nog te horen. De damherten zijn doorgaans ietsje later dan de edelherten. Damherten doen het ongeveer vanaf half oktober.

Ik hoorde de damherten eerdere jaren eind oktober en begin november nog, maar het edelhert doet het dus juist nu al, begin oktober. Ik weet dat de edelherten op de Veluwe ook al even bezig zijn.

Burlend hert fotograferen

Een burlend hert op een mistige morgen op de Veluwe vastleggen is natuurlijk veel gaver dan in een afgesloten kamp, en ook ergens anders, in het bos, echt in het wild, een burlend hert fotograferen is natuurlijk mooier dan in de stad, want ja, een hek op de achtergrond verpest het natuurlijk een beetje, maar heb je geen tijd om helemaal naar de Veluwe of een ander natuurgebied met herten te gaan, zoals de AWD, waar echt ontzettend veel damherten zitten, dan kun je eens kijken of er bij jou in de buurt ook een hertenkamp met edelherten of damherten is.

Filmpje burlend damhert

Oktober is dé maand om het burlen van de herten te horen, hoewel ik het een paar jaar geleden zelfs begin november nog hoorde. Je hoort het op dit filmpje van een damhert dat ik in 2020 maakte. Bij de 17e en 18e seconde hoor je het damhert twee keer zijn zo typerende geluid maken. Wil je het echt goed horen dan kun je beter naar mijn filmpje in mijn blog over de AWD luisteren!

Het geluid van een damhert doet mij denken aan zo’n houten Guiro kikker waar je met een stokje overheen kunt gaan, maar bij een edelhert kan het ook veel langer aanhouden en meer oerachtig klinken, echt als brullen of als het loeien van een koe.

Het geluid van zo’n croaking frog lijkt een beetje op het geluid van het burlen van een damhert vind ik. En zo’n loeiend koeienblik (oh, jeugdsentiment!) als het geluid van een edelhert.

Met een beetje geluk hoor je het

Heb je het burlen nog nooit gehoord en ben je wel benieuwd, maar ben je niet zo’n natuurwandelaar? Ga –als je in Den Haag woont of naar Den Haag gaat- gewoon eens bij de Koekamp kijken.

Je moet een beetje geluk hebben, want ze doen het niet altijd en niet constant, ook in ‘burlmaand oktober’ niet continu, maar dan heb je wel de meeste kans. Grofweg vanaf eind september tot begin november kun je het horen. Wandel je juist wel graag in de natuur loop dan zeker nog lekker door naar het Haagse Bos.

Groene Entree

Vorig jaar ging de vernieuwde (of beter gezegd heringerichte) Koekamp open met de bedoeling een groene entree naar het Haagse Bos en NP Hollandse Duinen te zijn, direct vanaf de kant van Babylon en de Bezuidenhoutseweg.

Die natuurlijker overgang naar het Haagse Bos is er inmiddels, er is o.a. een nieuwe brug en extra wandelpaden gekomen, maar er waren nog meer plannen om van het park een ‘stadsentree met allure’ te maken.

Bezoekerscentrum Staasbosbeheer

Er waren ook plannen voor de komst van een nog te bouwen bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer. Bij mijn weten zou dat er in 2023 komen, maar het is er (volgens mij) nog niet. Wel weet ik dat de Koekamp ook het werkterrein van Staatsbosbeheer is. Ben je wel eens aan de andere kant gaan wandelen dan ben je het misschien wel eens tegengekomen.

Horeca op de Koekamp

Er waren zelfs plannen voor horeca op/aan de Koekamp. Of dit er ooit van gaat komen is (mij) onduidelijk. De Bomenstichting was tegen, maar hoe het er nu voor staat weet ik niet.

De toekomst van de herten op de Koekamp

Pas toen dit blog bijna af was en ik nog even iets opzocht stuitte ik op een online bericht van januari dit jaar en ontdekte zo dat hertenkampen in Nederland moeten gaan verdwijnen. Ik wist dit niet en heb dit begin dit jaar helemaal gemist in het nieuws, maar ik las het nu ook op NOS.nl.

Hertenkampen in Nederland

Nederland telt zo’n 250 hertenkampen en ook dit eeuwenoude hertenkamp moet dus weg. Minister Adema vindt dat dierenwelzijn voor het ‘Bambi-gevoel’ moet gaan en vindt dus dat damherten en edelherten in velden en bossen moeten leven en niet op een beperkte ruimte achter een hek aangezien dat niet bij deze dieren hoort.

‘Herten moeten de ruimte hebben om te kunnen vluchten wanneer ze gevaar ruiken’ en mogen daarom vanaf 2024 niet meer op kinderboerderijen, hertenkampen en in tuinen gehouden worden. Op de website Animal Rights las ik het stuk Hertenkampen gaan verdwijnen en dat is goed.

Moeten de herten op de Koekamp weg?

Bovenstaande zou betekenen dat de herten op de Koekamp moeten gaan verdwijnen. Dat wist ik niet! Enige research leverde op dat dit niet alleen voor het hertenkamp bij de Koekamp maar ook voor het hertenkamp in het Zuiderpark opgaat en dat het dierenwelzijn voorop staat.

Omgeving hertenkamp

Ik kan me daar zeker in vinden en ik vind bovendien de nabijheid van de snelweg, de vele demonstraties en concerten op het naastgelegen Malieveld en de bouwactiviteiten bij het station ook geen ideale leefomgeving voor de herten, maar ik vind het ook wel weer jammer van zo’n mooi en historisch hertenkamp als de Koekamp.

Hebben de herten genoeg ruimte?

Eerlijk gezegd vind ik het hertenkamp op de Koekamp er heel relaxt en leuk uitzien voor de herten en volgens mij hebben ze genoeg ruimte, het is echt een groot gebied, maar hoe dit in de toekomst zal gaan?

Herten fokken

Op ‘In de buurt Den Haag’ las ik dat de huidige herten niet weggehaald of afgemaakt zullen worden gelukkig, maar dat ze mogen blijven tot ze overlijden. Er mag echter niet meer gefokt worden met de dieren.

Hoe het dan met de bronst zit? De bronst is natuurlijk een natuurlijk iets, dus dat kan niet tegengehouden worden lijkt me. Juist dat gaat dan ook weer tegen de rechten van dieren in zou je denken. Hoe het dus in de toekomst met het hertenkamp op de Koekamp zal gaan weet ik niet, maar voorlopig kun je ze er nog zien en horen.

Goed om te weten als je de herten wil zien

Je mag/kunt niet tussen de herten op de Koekamp lopen, maar alleen vanaf het hek kijken. Het kan zijn dat ze net aan de andere kant lopen, dan zie je ze minder goed.
Neem niet alleen je telefoon maar ook een camera met zoomlens of verrekijker mee voor als ze wat verder weg zitten.
Je mag de herten niet voeren, dus doe dit ook echt niet.
Maak geen harde geluiden of stoor de herten anderszins niet.
Laat geen afval achter in de buurt van de Koekamp, het Haagse Bos of het Malieveld.

Ligging en bereikbaarheid hertenkamp Koekamp

Wil je naar de Koekamp in Den Haag komen dan is het volgende handig te weten qua ligging en bereik:

De Koekamp ligt op loopafstand van het station. Twee minuten lopen en je staat er.
Op de fiets ben je in 1 minuut van het Centraal Station bij de Koekamp. Je fietst over de Laan van Reagan en Gorbatsjov.
Let op: De mega fietsenstalling Take a Brake (brake ja, niet break) onder het Koningin Julianaplein bij Den Haag Centraal is per 1 oktober 2023 dichtgegaan en blijft tot eind december 2024 gesloten vanwege de bouw van nieuwe woontorens boven de stalling.

Iets eten of drinken bij Koekamp

Wil je iets eten of drinken in de buurt van de Koekamp dan kan dat ‘ouderwets’ bij Paviljoen Malieveld, maar ook wandel je zo naar het centrum. Het Plein vol bars, restaurants en terrassen is niet ver.

Iets eten of drinken vlakbij het station kan ook, bij foodhal Mingle Mush bijvoorbeeld. Bij aankomst met de trein moet je dan de rechter zijuitgang van het station hebben en je staat er al voor. Ook Babylon zie je dan liggen. Doe je het juist op de terugweg dan is het, als je met je gezicht naar de treinen staat, de linker uitgang. MingleMush zit op het Anna van Bürenplein, achter de fontein.

Koekamp met kids

Wil je met je kinderen hertjes kijken besef dan dat je er dus helaas niet middenin mag lopen, maar van een afstandje kijkt. Combineer je bezoek aan de hertjes op de Koekamp met iets anders:

Met kinderen is een pannenkoek poffertjes eten bij Paviljoen Malieveld misschien een idee, behalve op maandag.
Een wandelingetje met je kind(eren) langs het hertenkamp is goed te combineren met een bezoek aan het Kinderboekenmuseum of Huis van het Boek. Beide musea zijn vlakbij. Ook het Museumkwartier is vlakbij.
Meer natuur? Combineer een wandelingetje langs het hertenkamp met een langere wandeling door het Haagse Bos.
Zijn de kleine beentjes nog niet moe? Wandel dan nog wat verder door naar de andere kant van het Haagse Bos waar het Huttenbos ligt.
Of… pak de tram naar Scheveningen en ga lekker uitwaaien op het strand!

De twee foto’s hierboven maakte ik een keer in de winter. Een vader tilde zijn dochtertje even op om naar de herten te kijken. Pas wel op voor het schrikdraad!

Tips in de buurt van de Koekamp

Het Hertenkamp op de Koekamp is leuk om even langs te wandelen, maar echt lang zul je er niet zijn, dus het is niet iets waar je speciaal voor naar Den Haag moet komen, maar het is uiteraard wel prima te combineren met iets anders in Den Haag, met een langere wandeling of een bezoek aan een museum in het Museumkwartier. Of doe het -als je zoals ik in Den Haag woont- even ter ontspanning tussendoor of na een drukke dag.
Hou je van fotograferen of van architectuur? Maak dan zeker even (net als ik hierboven deed) een foto van de weerspiegeling van de Haagse ‘skyscrapers’ in de vijver bij de Koekamp.
Meer natuur? Maak een mooie wandeling door het Haagse Bos.
Ben je van plan in oktober naar Den Haag te komen doe dat dan in de tweede helft van de maand, want van zaterdag 14 tot en met zondag 29 oktober 2023 is ook de bijzondere Japanse Tuin op Landgoed Clingendael weer open, van 10u tot 16u.

Blogs over de natuur in Den Haag

Ik schreef nog veel meer blogs over Den Haag en over de Haagse natuur. Lees hieronder waar je de mooiste plekken voor een herfstwandeling in Den Haag vindt, zowel in het bos als in de duinen, of… lekker langs het strand.

Bos en natuur in Den Haag: 7 plekken voor een herfstwandeling

Een wandeling door het Haagse Bos

Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD): waar ligt het en welke mooie (natuur)gebieden horen bij NP Hollandse Duinen?

Het Nederlands Kustpad (LAW 5) wandelen: lange afstand wandelpad langs de kust (North Sea Trail!)

MC’s Mindgames in Museumkwartier Den Haag: beleef 6 aparte art installaties (gratis!)

Geef een reactie

In Museumkwartier Den Haag is deze maand, tot en met zondag 29 oktober, weer wat leuks te doen: MC’s Mindgames, een belevenisroute langs 6 bijzondere art installaties.

Hier, op steenworp afstand van het Binnenhof en de binnenstad van Den Haag, zie je interactieve, bewegende en instagrammable kunst. Met een knipoog naar Escher. En… het is gratis!

Woon je niet in Den Haag? Boek lekker eens een weekendje Den Haag. In Den Haag is altijd iets leuks te doen!

MC’s Mindgames

MC’s Mindgames is een tijdelijk kunstproject in het Museumkwartier in Den Haag, met Huize Voorhout, het Russenhuis, op Lange Voorhout 78, als hoofdlocatie. Hier, naast Escher in Het Paleis.

Opening MC’s Mindgames

Nadat de gloednieuwe kunst-installaties donderdagochtend al aan de pers onthuld werden, waren donderdagavond de Haagse content creators aan de beurt. Als blogger was ik erbij.

De opening vond plaats in de Louis XV balzaal in Pulchri, op het Lange Voorhout in Den Haag. Uiteraard mochten we ook daadwerkelijk bij de verschillende art installaties gaan kijken. Voordat ik je daar zo mijn foto’s van laat zien zal ik eerst even kort iets over MC’s Mindgames vertellen.

Hoezo MC?

De letters M en C in ‘MC’s Mindgames’ staan natuurlijk voor Maurits Cornelis, de voornamen van Escher! En als er iemand into ‘mind games’ was, was het Escher wel. Met zijn optische illusies en schier onmogelijke tekeningen van trappenhuizen, maar ook met zijn beroemde transformaties, zoals die van vogels naar vissen, verwonderde hij miljoenen mensen.

Escher

Dit jaar is het 125 jaar geleden dat Escher geboren werd en dus is 2023 omgedoopt tot Escherjaar. Al het hele jaar worden er allerhande Escher-activiteiten in Den Haag georganiseerd.

Niet alleen bij Escher in Het Paleis zie je namelijk kunstwerken van Escher. In juni bezocht ik de tentoonstelling ESCHER, andere wereld al, in het Kunstmuseum, en ook elders in de stad kom je Escher-achtige kunst tegen, gewoon buiten, zoals hier op het Spui. Je komt Escher’s kunst zelfs op het shirt van ADO tegen!

MC’s Mindgames in Den Haag

Nieuw is MC’s Mindgames. De drijvende kracht achter dit tijdelijke project is curator Mary Hessing van BinnenhofBuiten. Mary’s bezoek aan een bekend Instagram museum in Amsterdam-Noord en haar bezoekjes aan de Salone del Mobile in Milaan inspireerden haar tot het organiseren van iets vergelijkbaars (en toch weer totaal anders) in Den Haag. Het werd MC’s Mindgames.

Kunstenaars MC’s Mindgames

Hessing selecteerde een zestal jonge kunstenaars en kunstenaarsduo’s om hun visie op Escheriaanse ‘mind games’ in hun eigen stijl vorm te geven en zo unieke art installaties te creëren.

Het resultaat is vanaf nu ruim 3 weken te zien op 3 verschillende plekken in Den Haag. De deelnemende kunstenaars en vormgevers zijn Teun Zwets, Grietje Schepers, Iris Toonen, het duo Alissa & Nienke en het duo Leon de Bruijne & Willem van Doorn.

Wat voor kunst zie je bij MC’s Mind Games?

De kunstenaars die aan MC’s Mind Games meedoen reflecteren allen op het werk van Escher, maar het resultaat is heel divers. De ene installatie spreekt je misschien meer aan dan de andere, mij ook, maar dat mag. Van ‘ademend’ goud tot een gifgroene kamer. Van spiegels, weefsels en patronen tot een bewegende steiger, je ziet het allemaal.

‘Een wolk in de Handelingenkamer?! Hoe dan?!’

Misschien wel het meest bijzondere of het meest ‘mind fucking’? Dat is een wolk in de Handelingenkamer. ‘Een wolk in de Handelingenkamer?! Hoe dan?!’ Wacht maar even; voordat je er meteen naartoe rent en voor een gesloten deur staat, daarover zo meer!

FOTO’S MC’s MINDGAMES

Ik heb alle art installaties van MC’s Mindgames zo mooi mogelijk in beeld proberen te brengen, ook al was dat een uitdaging in de korte tijd die we hadden en met de vele andere content creators om me heen, maar het is gelukt!

Hieronder zie je de foto’s die ik van de verschillende kunstwerken maakte. Soms zie je ook de kunstenaar of iemand van de genodigden in beeld.

Als kopfoto van dit blog zie je blogger Esmeralda van het blog On a Journey. We wonen in dezelfde buurt (vlakbij elkaar!) en kennen elkaar sinds onze trip naar Van Gogh Nationaal Park. Van Gogh was natuurlijk ook een héle grote, maar nu doken we in de wereld van Escher en de hedendaagse kunstenaars ‘van’ MC’s Mindgames.

Kamer in groen

De knalgroene kamer van Teun Zwets verrast direct omdat hij zó contrasteert met het chique pand op het statige Lange Voorhout waarin hij gemaakt is.

De volledig groene kamer maakte een soort kinderlijke vrolijkheid in me los. Ik postte er al een story van op Instagram. Het liedje ‘Gi-ga-groen’ van Kinderen voor Kinderen paste daar wel mooi bij. Ook als het straks in de herfstvakantie weer regent, gooi je -net als in het liedje- die iPad aan de kant en gaat lekker naar buiten, de natuur in of… naar de gratis MC Mindgames natuurlijk. Of je nou jong bent, of oud.

Groot of klein, in zo’n groene kamer wil je zijn.

In de volledig groene kamer hing overigens een rode jas en zie je een rood kussentje. Wat zie je nog meer? Een tomaat? Bij ‘mindgames’ mag je best een beetje spelen vind ik, en dus toverde ik er in m’n insta-story 2 appels bij. Wil je ‘m terugzien? Check the THE HAGUE-stories.

Overigens is dit niet de eerste keer dat Teun een gekleurde kamer heeft gecreëerd. Voor de Dutch Design Week 2022 ontwierp hij de ‘Nachtwacht’, een volledig blauwe kamer. Wat mij betreft tovert hij in de toekomst nog wat gekleurde kamers tevoorschijn, want ik vind het leuk!

Metamorphosis

Kunstenaarsdup Alissa + Nienke stonden in 2022 al op de Salone del Mobile in Milaan waar ze het publiek verrasten met ‘een mix van etherisch futurisme en tactiele ambachtelijkheid’, zo las ik in het persbericht. Tactiel? Wat is dat? Tastbaar, voelbaar, door aanraking waarneembaar.

‘De jonge ontwerpers zijn onderzoekende makers die technische oplossingen integreren in hun textiel- en interieuropdrachten.’ Zo ontwierpen ze al eens een zonwering die op zonlicht reageert en als een bloem open en dicht gaat. Dat klinkt mooi! Ook werken ze voor zorginstellingen en patiënten reageren daar positief op.

Hoe dan ook, de zintuigelijke beleving speelt zeker een rol in hun kunst en kun je zelf ervaren als je net als ik hun ‘Metamorphosis’ bezoekt. Van deze installatie maakte ik de meeste foto’s.

Blaas je tegen het enigszins spiegelende paneel van kleine plaatjes die een beetje aan schubben doen denken dan ontstaat er een mooie beweging. Maak dus zeker ook filmpjes als je gaat!

Sleeping Gold 2.0

Ook opvallend is het bewegende goud van Grietje Schepers. Een statige zijkamer op de bovenetage van Lange Voorhout 78 vulde zij met gouden ‘wolken’ en noemde het ‘Sleeping Gold 2.0′. Het goud beweegt, alsof het ‘ademt’, en oogt dus steeds weer anders. Eén van de genodigden werd er onrustig van zei hij, ik eigenlijk juist best rustig. Ernaar kijken doet een beetje denken aan kijken naar golven of wolken. Mij ontspant dat wel.

In het persbericht staat: ‘Grietje ontwikkelde een groot gevoel voor het omvormen van een kleine gedachte naar een groots gebaar. Met een scherp oog voor materiaal, kleur en experiment creëert ze monumentale installaties die de bezoeker met sterke kleuren en ruimtelijke werking bijna overweldigen.’ Eerdere varianten van dit ‘fictieve natuurverschijnsel’ exposeerde ze in Amerika, o.a. in New York en San Francisco.

Op de foto’s zie je Grietje zelf ook, de lange dame met de gele broek. Ook ik ben op de foto’s terug te vinden, als spiegelbeeld, evenals blogger Esmeralda.

Scaffolding

Kunstenaars Leon de Bruijne en Willem van Doorn maakten iets totaal anders. In de tuin van het huis op het Lange Voorhout is hun ‘Scaffolding’ te zien, een steiger. Niet zomaar een steiger natuurlijk, maar een steiger die kan wat andere steigers niet kunnen, namelijk: heel ver opzij buigen.

‘Elektromotoren, kettingen, stenen, pneumatische cilinders, tegels, tandwielen en elektronica; wat klinkt als de inventaris van een garage, is een lijst met alledaagse onderdelen en gereedschappen die Leon de Bruijne en Willem van Doorn (op de foto hieronder) nodig hebben om beweegbare kunst te maken. Hun Scaffolding valt dan ook onder het kopje ‘kinetische kunst’.

Voor het maken van mooie foto’s was Scaffolding niet helemaal mijn ding, maar misschien wil ik gewoon te graag dat de dingen die ik zie mooi zijn. Iets hoeft echter niet mooi te zijn om kunst te zijn. Knap bedacht én gemaakt is het namelijk wél.

Erop klimmen mag niet, er tegenaan hangen ook niet, maar de ‘performance’ in de tuin bekijken of de langzaam hellende steiger filmen of fotograferen kan natuurlijk wel. Hieronder zie je architectuurfotograaf en Instagrammer Marco(rama) in actie.

Drie Werelden

Textielontwerpster en kunstenares Iris Toonen maakte de installatie ‘Drie Werelden’. Als een soort bewegende lamellen met spiegels en kleur verandert het kunstwerk steeds. Niet alleen langwerpige stroken maar ook het raster van touw valt op, als een soort weefsel. Hierin lijken een soort bakstenen te ontstaan, in kleur, afgewisseld met open stukken. Althans, dat is wat ik zie. Qua kleurgebruik is het rood, roze en paars. Lila of violet misschien, en een heel klein beetje lichtgroen.

Op de wand staat: ‘Weefsels zijn zo oud als de wereld, maar blijken ook hoogst toekomstbestendig. Een schier oneindige rijkdom aan kleuren, materialen en patronen oefenen enorme aantrekkingskracht uit op innovatieve geesten zoals Iris Toonen. Als textielontwerper experimenteert Iris met de constructieve eigenschappen van weven en bouwen.’

‘Haar recente installaties ‘Woven Bricks’ presenteren een samensmelting van zachte en harde elementen: weefsels van wol en staal in combinatie met glazen bouwstenen. Het beeld is ongewoon én herkenbaar: een grid van draden draagt een metselverband van spiegelende bakstenen.’

In tegenstelling tot de eerder genoemde kunstwerken van MC’s Mind Games die allen op het Lange Voorhout 78 te vinden zijn, is het werk ‘Drie werelden’ van Iris Toonen te zien in de (nabijgelegen) Kazernestraat, op nummer 23A.

En dan… de laatste nog!

Wolk in de Handelingenkamer

Tijdens de presentatie voorafgaand aan ons bezoek maakte mijn hart even een sprongetje toen ik over de Handelingenkamer hoorde. Wat?! Gingen we daar naartoe??! Dat wil ik al zo lang! Tijdens Open Monumentendag kon je deze ‘geheime plek’ voorheen wel eens bezoeken, maar nu al jaren niet. Helaas, ook tijdens deze speciale avond en tentoonstelling niet. Wel is één van de kunstwerken er gemaakt: Nimbus, verwijzend naar de wolk natuurlijk. Wauw, wat een geluksvogel die kunstenaar en de fotograaf dat ze die in de Handelingenkamer mochten maken!

Nimbus

Nimbus heet het kunstwerk. Berndnaut Smilde is de kunstenaar. Hij vertelde er live in Pulchri over. ‘Normaal kun je natuurlijk niet met water en rook gaan experimenteren, maar nu de Handelingenkamer leeg was kon dat wel.’

Vanwege de verbouwing van het Binnenhof (met de Tweede Kamer, waar ook de Handelingenkamer bij hoort) zijn alle boeken uit deze o zo bijzondere bibliotheek gehaald en dus greep hij zijn kans. Het bewegende kunstwerk is knap bedacht en op het beste moment gefotografeerd.

Vanaf aanstaande maandag wordt het op de peperbus (reclamezuil) schuin voor bodega de Posthoorn vertoond, vlak naast het Thorbecke Monument, een kunstwerk dat je ongetwijfeld wel eens gezien hebt.

Middels een filmpje werden wij deelgenoot gemaakt van de making of van de wolk in de Handelingenkamer. Als je niet beter weet zou je bijna denken dat er brand uitgebroken is of en ontploffing heeft plaatsgevonden. Automatisch maakt je mind dat ervan, maar dat is gelukkig niet zo. Surrealistisch is het wel.

Tijdens de presentatie heb ik (van ver af) een filmpje gemaakt van ’the making of’ die vertoond werd. Daarna heb ik screenshots gemaakt van de totstandkoming van de wolk.

Het uiteindelijke kunstwerk ziet er veel gaver uit dan wat je hier op m’n foto’s ziet. Ga daar dus binnenkort zelf even naar kijken op het Lange Voorhout, vlakbij de Hofvijver.

UPDATE 10/10: Het kunstwerk van Berndnaut Smilde is inmiddels op de reclamezuil te zien. Deze foto’s maakte ik er op 10 oktober 2023. Op de linkerfoto zie je het terras van de Posthoorn erbij en op de rechterfoto in de verte de Hofvijver en het Binnenhof:

Wanneer zijn MC’s Mind Games te bezoeken?

De verschillende art installaties van MC’s Mind Games zijn van vrijdag 6 oktober tot en met zondag 29 oktober 2023 dagelijks van 11:00u tot 19:00u gratis te bewonderen in het Museumkwartier in Den Haag. Tijdens de Museumnacht op zaterdag 7 oktober (dit weekend!) zelfs tot 1 uur ’s nachts!

Hoeveel tijd heb je nodig voor MC’s Mindgames?

Je bent er geen uren zoet mee hoor, maar het is leuk om even te zien. Het ligt er een beetje aan hoe druk het is en hoeveel foto’s je wil maken. Als je alleen even komt kijken kost het niet veel tijd, hooguit een half uur. Combineer de gratis mind games eventueel met een bezoek aan Escher in Het Paleis of één van de andere mooie musea die het Museumkwartier rijk is. Of neem lekker ergens een drankje. Blijven eten in het centrum va Den Haag kan natuurlijk ook.

Locatie Mindgames

MC’s Mindgames concentreert zich rond het Lange Voorhout. Het vindt plaats op verschillende monumentale plekken in het Museumkwartier. De omgeving is bekend, maar de specifieke locaties zijn plekken waar je normaal niet komt. Speciaal voor de Mindgames zijn ze tot tijdelijke tentoonstellingsruimte omgetoverd.

De meeste kunst installaties zijn te zien in Huize Voorhout, ook wel ‘Het Russenhuis’.

Huize Voorhout

Huize Voorhout, op Lange Voorhout 78, is de hoofdlocatie van MC’s Mindgames. Het pand ligt direct naast Escher in Het Paleis. Huize Voorhout werd eind negentiende eeuw gebouwd voor de hofhouding van Prins Hendrik, de broer van Koning Willem III. Het herenhuis beschikt over een rijk gedecoreerd interieur dat in goede stijl bewaard is gebleven. De huidige eigenaar stelt het pand tijdelijk open voor MC’s Mindgames. Pas nu viel mij voor het eerst ook het kleine huisje ernaast op, op nummer 80.

Russenhuis

Huize Voorhout wordt ook wel Het Russenhuis genoemd en kent een bijzondere geschiedenis. De koninklijke familie ving er lang geleden vluchtelingen uit Wit-Rusland op. In een artikel van Omroep West lees ik over de hoge huurprijs van het huis en over deze ‘chicste vluchtelingenopvang ooit’. Koningin Wilhelmina stelde het in 1958 ter beschikking aan bejaarde alleenstaande stateloze vluchtelingen uit Wit-Rusland. Sindsdien staat het gebouw bekend als ‘het Russenhuis.’ Een uitgebreid verhaal hierover kun je ook lezen op de website Haagse Historie.

Kazernestraat 23A

De andere locatie van de Mindgames vind je op Kazernestraat 23A, waar je wandelend over het Lange Voorhout via de Kleine Kazernestraat, een smalle zijstraat, zo naartoe loopt. Het pand aan de Kazernestraat was vroeger een koetshuis.

In de 19e eeuw lieten chique families aan het Lange Voorhout hun koets, berline, calèche of Achenbacher niet zomaar aan de straat staan. Daarom zie je in de Kazernestraat meerdere panden met grote garagedeuren; ooit dus gebouwd als koetshuis.

Lange Voor Haute Couture

Overigens was gisteren ook de officiële openingsshow van The Fashionweek The Hague, met mode geïnspireerd door Escher. Op het Lange Voorhout kun je Lange Voor Haute Couture zien, een gratis modetentoonstelling. Wat een topnaam!

Tot en met zondag 8 oktober is opvallende haute couture van Nederlands modetalent gratis van dichtbij te bewonderen. Zeven talentvolle ontwerpers is gevraagd een koninklijke outfit te presenteren op deze koninklijke locatie.

Escher in Het Paleis

Uiteraard móet je ook een keer bij Escher in Het Paleis geweest zijn. Zelf had ik het jaren uitgesteld en toen ik eindelijk ging besefte ik dat het veel leuker was dan ik dacht. Verrassend ook was dat Escher zo dol was op Italië en dat ook zo graag vast legde (kijk hier maar) èn dat er zulke bijzondere kroonluchters in het paleis hingen. Vanaf november is er weer een nieuwe tentoonstelling in het paleis te zien.

Ben JIJ al eens bij Escher in Het Paleis geweest?

Net als Escher

Onmogelijke objecten, meesterlijke metamorfoses en absurdistische architectuur zijn enkele geliefde thema’s van M.C. Escher. Tot op de dag van vandaag zijn ze in onze huidige cultuur en hedendaagse kunst nog duidelijk aanwezig.

In de grote najaarstentoonstelling Net als Escher laat Escher in Het Paleis zien hoe deze thema’s in de kunst van vandaag vertegenwoordigd zijn, bijvoorbeeld in het werk van hedendaagse kunstenaars en ontwerpers als Damien Hirst, Iris van Herpen, Chris Ofili en Carlijn Kingma. Stuk voor stuk d(r)agen ze het gedachtegoed van Escher uit. De tentoonstelling is te zien van 3 november 2023 t/m 24 maart 2024, vlak na de Mindgames dus.

Escherjaar

Het jaar 2023 mag dan wel het Escherjaar zijn, met bovenstaande kalender kun je van 2024 natuurlijk ook een Escherjaar maken. En een paraplu is natuurlijk ook altijd handig. Met deze paraplu met Escherprint loop je helemaal in stijl door de stad.

Tijdelijke kunstprojecten

MC’s Mindgames dat tot en met de laatste zondag van oktober te zien is is één van de tijdelijke kunstprojecten die door Binnenhof Buiten georganiseerd worden in de buurt van het Binnenhof. Aangezien de renovatie van het Binnenhof jaren duurt en er daardoor minder toeristen en andere bezoekers deze kant op komen worden er met dit soort leuke initiatieven toch weer mensen aangetrokken, denk ook maar aan de Blow Up Art, waar ik eerder ook al over schreef. De eerste en de tweede editie. Ook de expositie Voorhout Monumentaal was mooi om te zien.

Boek een nachtje of weekendje Den Haag en kom ook genieten van mijn mooie stad!

Den Haag bezoeken

Een dagje Den Haag, een stedentrip Den Haag of lekker op vakantie in Den Haag of Scheveningen is altijd een goed idee. In Den Haag is altijd zo ontzettend veel te doen. Of je nou van kunst en musea houdt of juist van shoppen en lekker eten. Of je nou street art wil spotten of mooie natuurwandelingen wil maken. In Den Haag kan het allemaal. Boek een nachtje of weekendje Den Haag en kom ook genieten van mijn mooie stad!

Lees hier meer blogs over Den Haag en Scheveningen. Meteen tickets voor musea en andere leuke activiteiten in Den Haag en Scheveningen bestellen kan ook.

MC’s Mindgames op Instagram

Ook al is een bezoek aan MC’s Mindgames geen dagvullende activiteit het is leuk om even te gaan kijken. Maak wat verrassende foto’s en deel die op Instagram. Gebruik de hashtag #mcmindgames en zie ook wat anderen posten. Niet alleen op Instagram trouwens, op Twitter (nog steeds wel mijn favoriete kanaal) of Facebook kan natuurlijk ook.

Welke van de art installaties die je hier zag is jouw favoriet?

Ik bezocht MC’s Mindgames op uitnodiging van The Hague & Partners. Alle foto’s maakte ik zelf.

De Balkonscène bij Paleis Noordeinde fotograferen

Geef een reactie

De Balkonscène bij Paleis Noordeinde, menigeen wil het eens meemaken. Gisteren, op Prinsjesdag 2023, was ik er zelf bij, want ik zal het maar bekennen: ik mag dan wel in Den Haag wonen, ik had de beroemde balkonscène nog nooit met eigen ogen gezien!

Balkonscène Paleis Noordeinde

Vorig jaar koos ik het Lange Voorhout en de Heulstraat uit voor het aanschouwen van de Prinsjesdagstoet, zoals je in dit blog over het bijwonen van Prinsjesdag ziet, maar was ik te laat voor de balkonscène, dus ging ik dit jaar in de herkansing, puur voor hét moment bij Paleis Noordeinde.

In dit kersverse blog lees je hoe het was en zie je m’n foto’s van de rijtoer en de balkonscène op Prinsjesdag 2023.

Balkonscène Prinsjesdag 2023

Op het balkon verschenen dit jaar niet alleen Koning Willem-Alexander, Koningin Maxima, kroonprinses Amalia, prins Constantijn en prinses Laurentien, maar ook prinses Alexia.

Prinses Alexia was er voor het eerst bij omdat ze dit jaar 18 is geworden. Ariane nog niet, zij is pas 16. Amalia en Alexia kwamen in verschillende koetsen aan. Je ziet er zo meer van, nu eerst het verhaal.

Regen op Prinsjesdag

Pas ver na enen –toen het hele spektakel al begonnen was- fietste ik naar het centrum van Den Haag. Omdat het precies begon te regenen toen ik op mijn fiets stapte dacht ik ‘Mooi!’

Geloof me, dat denk ik anders nooit als het weer eens net gaat regenen als ík naar buiten ga, maar vandaag, op Prinsjesdag, zou het mijn kansen op een goed plekje misschien vergroten. Voor wie er al uren stond was het natuurlijk sneu, maar de echte Koningshuis-fans blijven wel.

Al vroeg op een klapstoel klaar zitten

Regelmatig gaan mensen die een goed plekje op Prinsjesdag willen bemachtigen er al vroeg in de ochtend met klapstoel en al zitten, in het donker zelfs al, maar nodig is dit niet. Hoe druk het precies zou zijn wist ik niet, dus koos ik voor een route die de doorsnee dagjestoerist niet zou kennen. Dus… Sssssst!

Amaliastraat en Paleisstraat

Ik passeerde de Koninklijke Stallen, fietste op de Mauritskade het Noordeinde expres voorbij en stak iets verderop de -parallel aan het Noordeinde gelegen- Amaliastraat in, een straat die de meeste mensen in Den Haag niet eens weten te vinden (en die overigens niet naar de prinses vernoemd is).

Vanuit de Amaliastraat fietste ik richting Paleisstraat waar de ambassades van Kameroen, Pakistan en Panama zitten, en ook die van het altijd heerlijke Griekenland. Willem-Alexander, Maxima en de prinsessen zullen het wat dat heerlijke betreft met me eens zijn, die komen er immers ook graag, met name op de Peloponnesos, maar ook op de Cycladen. (Ja, je ziet, ik ben reisblogger, noem een land en ik dwaal alweer af.)

Hoe dichter ik bij het paleis in de buurt kwam hoe drukker het werd, dus stapte ik af, wandelde een stukje en parkeerde mijn fiets bij het Mövenpick Hotel The Hague.

Hotel bij Paleis Noordeinde

En ja, dit is dus meteen alvast een goede overnachtingstip voor Prinsjesdag 2024, want slaap je hier, in Mövenpick Hotel The Hague, dan zit je dus meteen al vlakbij het paleis! Ook het (mooiere!) en nog relatief nieuwe VOCO hotel dat ik in mijn blog van gisteren al noemde is wat dat betreft een toptip en daarnaast is hotel Indigo ook een slimme (en werkelijk prachtige!) keuze.

Wil je Prinsjesdag op het Lange Voorhout bekijken dan is hotel Des Indes natuurlijk the place to be (eh… stay), maar zelf een leuk hotel in Den Haag zoeken kan natuurlijk ook. Huur een fiets en je bent zo vrij als een vogeltje. Of wandel gewoon lekker. Zo groot is de Haagse binnenstad nou ook weer niet.

Onder de Postzegelboom

Pas tegen half 2 stond ik onder de grote Postzegelboom op het pleintje voor Paleis Noordeinde, met mijn gezicht recht naar het paleis èn het balkon. Er stonden redelijk wat mensen, maar echt druk vond ik het niet. Sterker nog, ik kon aan deze kant zelfs nog ‘vooraan’ staan als ik wilde of op het bankje onder de boom gaan zitten!

Vooraan staan

‘Vooraan staan’ bij de dranghekken onder de boom dan welteverstaan, want bij het hek van Paleis Noordeinde kon je nog niet komen, omdat de koetsen er natuurlijk nog langs moesten.

Dranghekken Paleis Noordeinde

Een half uurtje later lukte eerste rang aan de dranghekken staan niet meer, maar gelukkig was eromheen nog ruimte zat. Ik zag twee dames met oranje hoedjes op eigen meegebrachte stoeltjes zitten en vroeg of ik een foto van ze mocht maken. ‘Je bent de vierde al!’ lachte één van de twee.

Oranje hoedje

‘Hij is gewoon van de Wibra of het Kruidvat ofzo hoor!’ zei de vrouw nog. Dat het een goedkoop hoedje was en geen ultraduur design hoedje zag ik natuurlijk ook wel, maar het ging me erom dát ze het droegen. Zelf was het niet eens in me opgekomen om iets oranjes te dragen. Dat doe ik dan eerder nog bij voetbal. Dan ontpop ik me soms wél tot Oranjefan.

Koningsgezind?

Zo koningsgezind ben ik dus eigenlijk helemaal niet. Waarom ik er dan toch was? Ik vind het gewoon erg leuk op een dag als Prinsjesdag het hele gebeuren te fotograferen, de prachtige prinsessen te zien en natuurlijk de Koning en Koningin vast te leggen.

Wachten op de Koning

Niet alleen aan de kant waar ik stond, maar ook aan weerszijden van het paleis stonden mensen achter dranghekken, maar op het Noordeinde aan de niet-centrumkant was het verder niet te druk. De sfeer was prima.

Wat voor mensen waren er?

Er stonden een paar echte koningshuisfans die elk jaar komen, maar ook mensen ‘die het gewoon eens mee wilden maken’, wat groepjes kinderen ook, en wat mensen zoals ik, met en zonder camera. Politie en officiële pers was er ook, die mochten wat dichter bij het paleis staan.

Hoe lang duurt de Troonrede nog?

Toen het opnieuw begon te regenen werden paraplu’s uitgeklapt. Ik zette m’n capuchon op en beschermde m’n camera. Hoe lang nog? Ik keek op Twitter. De Troonrede was nog bezig begreep ik. Dan maar eventjes iets posten.

Troonrede afgelopen

Om 13:45 appte mijn moeder dat de Troonrede net afgelopen was. ‘Hij had een leesbril op!’ Haha, nou, ik kan met koken ook amper nog lezen hoe lang iets in de oven of in de pan moet, dus beter voor hem.

‘Ze gaan nu heeeeel langzaam allemaal weer instappen’, appte ze om 13:49u. Dat kon dus nog wel even duren dacht ik, helemaal vanaf de Koninklijke Schouwburg, maar uiteindelijk kwam tegen 14:00u het eerste deel van de stoet alweer terug.

Daar kwam de stoet!

Koningshuis fans

Ondertussen werd de jonge Koningshuis-fan die vlak voor me stond steeds uitgelatener. De jongen, die vaker bleek te komen, zo hoorde ik van anderen, kon niet wachten tot hij Alexia zou zien. Hier zie je wat hij -in oranje letters uiteraard- voor haar als welkom gemaakt had: ‘Alexia, we love you!‘ stond er. Zo schattig. Ook een man naast me bleek een bekende fan.

De koetsen

Om 14:00u kwam eindelijk ook de eerste koets terug van het theater. Het publiek leefde op. De andere koetsen volgden. Telefoons gingen de lucht in. Foto’s werden gemaakt. Filmpjes ook. Ook ik klikte lekker door.

En toen gebeurde wat je niet wil dat op zo’n moment gebeurt…

Geheugenkaart

Terwijl ik al tientallen foto’s van paarden had gemaakt (ik hou niet eens van paarden) en van de ‘fanfares’ ook (waar ik ook al niet van hou), verscheen er dit in beeld: ‘Geen geheugenruimte in de geheugenkaart‘. Neeeeeee! ‘Wat een ‘beginnersfout!’ ging het door me heen, maar goed, ik stond er gelukkig ook niet als professional.

M’n geheugenkaart zat vol!

Aangezien ik voor m’n blogs meestal alleen mijn telefoon nog gebruik, ook in het buitenland (foto’s als deze die ik pas nog tijdens een persreis maakte, maakte ik ook gewoon met mijn al best wel oude iPhone), ligt m’n fotocamera vaak ongebruikt in een hoek. Het kaartje checken was in de haast niet in me opgekomen. Snel deletete ik een reeks foto’s op de kaart. Direct erna maakte ik nieuwe foto’s.

Foto’s van de Glazen Koets

De Glazen Koets met de Koning, de Koningin en de Prinsjes van Oranje passeerde. Snel maakte ik wat foto’s, maar net als vorig jaar bleek het lastig, door de reflectie. Toch zie je de Koning duidelijk in beeld.

Vooraan staan bij Paleis Noordeinde?

Toen de Koninklijke familie eenmaal naar binnen was gelopen, werden de dranghekken plotseling weggehaald. Publiek rende naar voren om zo dichtbij als mogelijk te komen. Ook ik zette een paar stappen totdat ik besefte dat het zicht er niet beter op werd. Alleen als je helemaal vooraan staat heb je er wat aan, zo niet, dan was een plekje iets verder naar achteren zo gek nog niet.

Publiek rende naar voren. Nog even wachten en… ja, daar kwamen ze!

Balkonscène

Toen de balkondeuren eenmaal open waren kwamen eerst Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima naar buiten, toen Amalia, de Prinses van Oranje, en toen… o jee, SD-kaart weer vol! Neeeeeee, niet nu! Weer snel wat deleten.

Prinses Alexia stond er inmiddels ook, net als Prinses Laurentien en Prins Constantijn, maar door één van de grote ornamenten op het hek kon ik ze niet alle zes tegelijk op de foto krijgen. Ik focuste dus even op de belangrijkste vier.

balkonscene-prinsjesdag-foto-denise-miltenburg

Ze zwaaiden. Ik zoomde in, tot heel dichtbij. Klik, klik. Klik, klik.

balkonscene-koning-willem-alexander-maxima

Amalia en Alexia (hierboven) en Willem-Alexander en Maxima (hieronder). Niet scherp, maar toch mooie beelden!

En natuurlijk prinses Laurentien en prins Constantijn nog, hieronder.

Gefluit en boegeroep?

Gefluit en boe-geroep steeg op, zo bleek later. Gefocust op de foto’s was het me helemaal ontgaan. Gelukkig maar, want is dat nou echt nodig? Natuurlijk is Prinsjesdag een poppenkast, dat zie ik ook wel, en natuurlijk kost zo’n dag bizar veel geld dat beter besteed kan worden, maar dat geldt voor zoveel dingen.

Al kreeg ik een miljoen…

Ook ik vond de afgelopen jaren vanalles van het kabinet en niet alle kabinetsplannen zijn positief, ook voor mij als zzp’er niet. Überhaupt vind ik het leven als alleenstaande moeder met twee pubers in een veel te klein huis (waardoor ik al een paar jaar in de woonkamer slaap en werk) vaak pittig, maar ik benijd de prinsessen niet. Al kreeg ik een miljoen, ik zou het leven van de prinsessen niet willen leiden en vind dat ze het heel goed doen.

Ruilen?

In m’n fantasie lijkt het me geweldig om een keer helemaal uitgedost in een mooie jurk en met mooi haar als een prinses of Koningin op het balkon te mogen zwaaien (in plaats van met een fleecedekentje om –ja nu alweer- in mijn rommelhuis urenlang achter mijn bureau te zitten) en ook lijkt het me heerlijk als je in de supermarkt gewoon kunt kopen wat je maar wil zonder bij alles drie keer na te moeten denken, maar de rest van de verantwoordelijkheden en bijkomstigheden zou ik echt niet willen. Oké, op de reisjes naar Griekenland en de Antillen na dan.

Prinsjesdag blijft een mooie dag

Ondertussen blijf ik het altijd een bijzondere dag vinden. En ik niet alleen. Blijdschap en gejuich was er ook, dus om in de nieuwsberichten over Prinsjesdag alleen maar op het negatieve te focussen en het boe-geroep en masse als kop te gebruiken vind ik jammer.

Het gros van de mensen komt voor een mooie dag naar Den Haag en niet om de boel met vlaggen te verzieken of door gefluit te verstoren.

Amalia en Alexia zien

Mijn pubers –die in verband met Prinsjesdag de middag vrij waren- hadden niet de behoefte mee te gaan. M’n zoon ging lekker voetballen, m’n dochter ging braaf aan haar huiswerk.

‘Ik heb Amalia toch gewoon in m’n klaslokaal gezien?’ zei m’n dochter. Dat klopt. Amalia maakte een paar jaar geleden een musical waar een deel van de klas van m’n oudste aan mee deed, in groep 8 van de basisschool nog, en dus was Amalia herhaaldelijk bij ze op school. Het gymnasium waar ze toen nog op zat lag er vlakbij. Dochter:

‘Ze was gewoon als een normaal mens. Sommigen hadden zelfs haar nummer, bro!’

Foto’s van de balkonscène

Nou goed, ik was dus in m’n eentje bij de balkonscène, zonder m’n pubers, maar wel samen met honderden andere nieuwsgierigen en fans. Blij met de paar ingezoomde foto’s die ik van de balkonscène gemaakt had fietste ik weer naar huis. Het waren er maar een paar, maar er zaten toch twee mooie bij. Deze hieronder, die ik ook als kopfoto heb gebruikt én de foto op Twitter zijn m’n favoriete foto’s.

Op de foto’s zie je Koning Willem-Alexander, Koningin Maxima, kroonprinses Amalia, prinses Alexia, prinses Laurentien en prins Constantijn. Alexia was er voor het eerst dus dit jaar. Ze zag er prachtig uit!

Koningin

Maar kijk ook naar Amalia, zoals ze daar staat, al bijna als een ware koningin. Waar Maxima een vrolijke ‘Hé, lang niet gezien!’-zwaai had en Koning Willem-Alexander ietwat bedenkelijk bijna recht m’n camera in keek, stond Amalia in haar blauwe jurk als een koninklijke hoogheid te wuiven.

Overnachten in de buurt van Paleis Noordeinde

Wil jij volgend jaar ook naar Prinsjesdag of specifiek de balkonscène meemaken maar woon je ver weg? Blijf dan lekker overnachten in Den Haag. Hotel Indigo , hotel VOCO en hotel Mövenpick The Hague liggen er vlakbij. Maar dat is nog niet alles hoor! Kijk zelf even op Booking.com. Kun je of wil je niet wachten? Regel het dan meteen.

Vrij op Prinsjesdag

Prinsjesdag is een belangrijke dag voor de politiek en het Koningshuis, maar het is geen officiële feestdag. Hier in Den Haag zijn basisschoolleerlingen de hele dag vrij en zijn ook veel scholieren in het voortgezet onderwijs vaak iets eerder uit, maar landelijk is dit niet zo.

Dagje weg met Prinsjesdag

Toen mijn kinderen nog op de basisschool zaten plakte de school er altijd op maandag een margedag (studiedag) aan vast, waardoor je de kans had een paar dagen weg te gaan, buiten de schoolvakanties om. Ik benutte dat een keer om met de kinderen naar Parijs te gaan (wat op een gewone maandag of dinsdag veel rustiger en goedkoper is dan in een schoolvakantie of weekend) en een keer naar de zeehonden in Pieterburen, maar ook wel eens voor een dagje Madurodam of gewoon lekker uitwaaien op het strand. Ook weet ik dat veel ouders in Den Haag Prinsjesdag benutten om een dagje naar de Efteling te gaan. Half Den Haag komt elkaar daar op Prinsjesdag tegen.

Prinsjesdag 2024

Prinsjesdag 2024 is op dinsdag 17 september 2024. Uiteraard de derde dinsdag van september dus weer. Met een kalender erbij kun je het dus ook snel genoeg voor 2025, 2026, 2027 en verder ‘uitrekenen’.

Heb jij de balkonscène of Prinsjesdag al eens meegemaakt in Den Haag?

Bovenstaande foto’s maakte ik op Prinsjesdag 2023. De foto’s mogen niet zonder toestemming elders gepubliceerd worden of voor iets anders gebruikt worden.

Ditt blog bevat affiliatelinks naar Booking.com, BOL.com, Tiqets en Eliza was here.

Prinsjesdag in Den Haag meemaken: stoet met Glazen Koets en Koninklijke familie zien

Geef een reactie

Prinsjesdag in Den Haag, het is elk jaar weer een grote happening! Natuurlijk kun je de Troonrede op tv volgen, maar zelf naar Den Haag gaan om de rijtoer met de Glazen Koets, de Koninklijke Familie en de hele stoet eromheen met eigen ogen te zien is natuurlijk ook leuk, of je nou superkoningsgezind bent of het gewoon leuk vindt om het eens mee te maken en te fotograferen.

Prinsjesdag in Den Haag

Wil je op Prinsjesdag in Den Haag zijn (vandaag is het zover!) en vraag je je af waar je het beste kunt gaan staan om alles goed te kunnen zien, lees dan dit blog met tips. Of je nou voor de paarden, de prinsessen, de koetsen of de balkonscène komt, het is bijzonder om mee te maken, ook voor kinderen!

Het is leuk om Prinsjesdag eens bij te wonen!

Prinsjesdag meemaken

Wie in Den Haag woont heeft het ongetwijfeld allemaal wel eens gezien. Basisschoolkinderen zijn al sinds jaar en dag vrij op Prinsjesdag (en ook mijn tieners in het voortgezet onderwijs zijn vanwege Prinsjesdag eerder uit), maar kom je van buiten Den Haag dan heb je de Koninklijke stoet misschien nog nooit aanschouwd. Je kunt een hotel in Den Haag boeken of er op de dag zelf met de trein (of auto) naartoe.

Wat moet je weten als je naar Prinsjesdag in Den Haag wil?

Ga je voor het eerst naar Prinsjesdag –misschien ben je al onderweg!- dan wil je waarschijnlijk een aantal dingen weten. Want ja, het is natuurlijk druk en misschien ken je Den Haag helemaal niet zo goed, dus waar moet je dan staan als je het allemaal goed wil kunnen zien?

Lees sowieso het Informatieblad Prinsjesdag voor bezoekers even, maar wil je echt alvast een indruk hebben en foto’s van de stoet zien lees dan hieronder verder.

Foto’s Prinsjesdag

In dit blog laat ik foto’s van de Koninklijke rijtoer zien, van de Glazen Koets met Willem-Alexander, Maxima en Amalia erin, maar ook van Laurentien en Constantijn, en van de hele stoet en sfeer eromheen. Ik maakte de foto’s vorig jaar, op Prinsjesdag 2022 dus.

Tips Prinsjesdag

Daarnaast geef ik in dit blog tips voor je bezoek aan Prinsjesdag en raad ik je aan altijd zelf op de officiële pagina’s te checken of alles klopt wat je leest. Op menig blog en website staat namelijk verkeerde info. Ik lees nog steeds over de Ridderzaal, de Gouden Koets en het Binnenhof, zelfs op geüpdatete blogs. Dat zijn al direct drie dingen die niet kloppen.

Wat klopt er niet?

Op het Binnenhof komt de stoet helemaal niet, want het Binnenhof wordt inmiddels alweer enkele jaren gerenoveerd. De Troonrede wordt dan ook niet in de Ridderzaal uitgesproken (die zich namelijk op het Binnenhof bevindt), maar net als vorig jaar in de Koninklijke Schouwburg. En in plaats van de Gouden Koets zie je al jaren de Glazen Koets.

Prinsjesdag: wie, wat en waar?

Koning Willem-Alexander, Koningin Máxima, Prinses Amalia (de Prinses van Oranje), Prinses Alexia, Prins Constantijn en Prinses Laurentien rijden per koets van Paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg.

Zijn Amalia, Alexia en Ariane er ook bij op Prinsjesdag?

Prinses Amalia, de Prinses van Oranje, was er vorig jaar ook al bij, maar dit jaar (2023) is ook prinses Alexia voor het eerst van de partij aangezien ze in juni 18 jaar is geworden. Prinses Ariane is 16 jaar en rijdt nog niet mee in de Koninklijke stoet.

In welke koets zitten Amalia en Alexia?

Prinses Amalia zat vorig jaar bij haar ouders in de koets en dit jaar weer. Ik ging er eigenlijk vanuit dat Alexia dit jaar ook in de Glazen Koets zou zitten, maar zoals ik het lees op de website van het Koninklijk huis zal zij bij Constantijn en Laurentien plaatsnemen, wat gezien haar verschil in positie ook wel weer begrijpelijk is.

Route Koninklijke Stoet

De route van de Koninklijke stoet is hetzelfde als vorig jaar: van het Noordeinde gaan ze via de smalle Heulstraat naar de Kneuterdijk, en dan het Lange Voorhout over richting Tournooiveld en het Korte Voorhout.

De Glazen Koets stopt dan bij de Koninklijke Schouwburg waar de Koninklijke familie naar binnen zal gaan. Het kabinet en andere genodigden zijn er dan al.

Willem-Alexander spreekt voor de 11e keer de Troonrede uit

Wat trouwens nog wel een leuk weetje is is dat het precies 10 jaar geleden is dat Willem-Alexander de Troonrede voor het eerst voorlas. ‘Uitsprak’ (uitspreken) zeg je officieel trouwens en dus niet ‘voorlezen’.

De woorden die hij in 2013 sprak zijn te zien in het Kabinet van de Koning dat elk jaar alleen op Open Monumentendag te bezoeken is. Ik deed dat zelf ook al een keer. Foto’s van het Kabinet van de Koning zie je hier.

Terug naar Paleis Noordeinde

Na het uitspreken van de Troonrede gaat de rijtoer rond 13:50 weer via dezelfde route terug naar Paleis Noordeinde voor de beroemde Balkonscène. De route van de Koninklijke stoet zie je hier op de kaart.

Wie en wat zie je allemaal in de Koninklijke stoet?

De Koninklijke stoet bestaat niet alleen uit leden van de Koninklijke familie maar ook uit leden van de hofhouding, lakeien, ere-escortes van de Koninklijke Marechaussee, politie te paard, een Koninklijk muziekkorps en verschillende regimenten van Defensie.

Omdat ik geen kenner ben in de wereld van commandanten, adjudanten, grenadiers, rijknechten, stalmeesters, postiljons, cavalerie, kapellen en trompetters, en woorden als ordonnansen en paukenpaarden me niks zeggen, kun je de precieze benamingen nalezen op de website van het Koninklijk Huis nalezen. Ook kun je hier de volgorde van de stoet bekijken.

Wie zitten er in de rijtuigen?

In het eerste rijtuig, de Gala-berline, zitten algemeen secretaris ir. A.T. Gille MPA en kamerheer drs. H. Dijksma. In het tweede rijtuig, de Gala-coupé, zitten grootmeesters Z.E. drs. C. Breedveld en H.E. drs M.L.A. Gravin van Zuylen van Nijevelt-den Beer Poortugael.

In de Gala-glasberline zitten H.K.H. Prinses Alexia (in 2023 voor het eerst, op m’n foto’s uit 2022 was ze er niet bij), Z.K.H. Prins Constantijn en H.K.H. Prinses Laurentien.

In de Glazen Koets zitten Z.M. de Koning, H.M. Koningin Máxima en H.K.H. de Prinses van Oranje. Amalia dus.

Prinsjesdag bezoeken

Kom je op Prinsjesdag naar Den Haag dan moet je van te voren bedenken wat je het liefste wil zien. Je kunt namelijk niet én bij de Schouwburg staan én bij Paleis Noordeinde én langs de route. Natuurlijk kun je een stukje meelopen, maar het beste kun je één specifieke plek uitkiezen waar je de rijtoer en de hele stoet zowel heen als terug langs ziet komen, tenzij je tussendoor liever een stukje loopt.

Hoe vroeg moet je klaar staan op Prinsjesdag?

Net als ieder jaar zijn er altijd mensen die al om 7 uur ‘s ochtends op een stoeltje langs de route gaan zitten. Echt nodig is dit niet hoor! Zo druk is het zo vroeg nog helemaal niet en ook later is het niet overal rijen dik dringen geblazen.

Ik vond vorig jaar met gemak een plekje vooraan. Je moet alleen even weten waar. Het duurt allemaal best lang, dus lees ook zeker m’n praktische tips onderaan nog even!

Hoe laat begint Prinsjesdag?

De rijtoer vertrekt pas om 13:00u vanaf Paleis Noordeinde. Vorig jaar duurde dat best lang terwijl ik pas om 12:00u echt aan de kant stond. Veel mensen gaan al in de ochtend, maar ik fietste vorig jaar pas om 11:00u naar het centrum en keek eerst even rond.

Grote Kerk, Buitenhof en Passage

Ik dook eerst de Grote Kerk nog even in (waar de Koning tijdens de pandemie in 2020 en 2021 de Troonrede uitsprak), fietste even over het Buitenhof en nam nog een kijkje in de Passage, die met rood-wit-blauwe vlaggen versierd was.

Hoogstraat Den Haag

Bovendien spotte een leuke fotospot aan het begin van de Hoogstraat, de chique winkelstraat waar –net als op het Noordeinde- menig Hofleverancier is te vinden; let maar eens op bij welke winkels je het Koninklijke wapenschild boven de deur ziet. Op deze speciaal voor Prinsjesdag ingeruimde fotospot kon je in de huid van de royals kruipen en voor een grappige foto de balkonscène naspelen. Of dat er dit jaar (2023) ook weer is weet ik niet.

Hoe laat moet je langs de route gaan staan op Prinsjesdag?

Zelf zocht ik pas tegen 12:00u een plekje, maar kom je van buiten Den Haag dan zou ik zeker eerder komen om even rustig rond te wandelen, wellicht nog ergens iets te eten of drinken of om je ideale plekje uit te zoeken.

Hoe druk is het op Prinsjesdag?

Om je een idee te geven zie je hieronder wat foto’s die ik rond 12:00u nam, een uur voor aanvang dus. Ik maakte de foto’s vlakbij de Koninklijke Schouwburg, op de hoek bij Fratelli en op de hoek van het Korte en het Lange Voorhout; vlakbij hotel Des Indes, waar het Lange Voorhout een knik maakt.

Tribune Prinsjesdag

Op het Lange Voorhout is een tribune, maar ook zie je op één van m’n foto’s de tribune op het Tournooiveld in de verte. Deze ligt pal tegenover de Koninklijke Schouwburg. De genodigden gaan daar al eerder naar binnen, dus voordat de koets daar rond 13:20u aankomt.

Waar is het het drukst op Prinsjesdag?

Het zal je niet verbazen dat het bij Paleis Noordeinde, de Koninklijke Schouwburg (waar de Troonrede uitgesproken wordt) en het eerste deel van het Lange Voorhout het drukst is.

Het Korte Voorhout en het gedeelte van het Lange Voorhout dat het dichtst bij de schouwburg ligt ligt ook het dichtst bij het station, dus wie lopend komt wandelt doorgaans niet heel veel verder. Ook de tribunes (waarvoor je een kaartje kon kopen) vind je op het Lange Voorhout.

Op de hoek bij de Kneuterdijk is het ook druk. Vorig jaar werden daar -heel flauw- door demonstranten spandoeken en vlaggen gehesen voor het raam waar prinses Beatrix haar familie stond te bekijken, maar er zijn ook rustiger stukken.

Prinsjesdag Lange Voorhout

Vorig jaar was het om 12:00u op een aantal plekken wel echt al druk, zoals je op m’n foto’s ziet, hoewel het wel erg verschilde waar je stond. Zoals je hierboven zag was met name het eerste deel van het Lange Voorhout erg druk. Wandel je verder dan is het minder druk.

Op het langste stuk van het Lange Voorhout, ter hoogte van Pulchri en vooral Diligentia, vond ik het vorig jaar erg meevallen. (Dat is geen garantie voor dit jaar, want je bent niet de enige die mijn blog leest.) Kom je dichter bij Paleis Noordeinde in de buurt dan is het wél weer druk.

Waar stond ik?

Hoe dan ook, na een rondje fietsen langs de Hofvijver, de Koninklijke Schouwburg en het Lange Voorhout besloot ik ter hoogte van Pulchri te gaan staan, mede omdat ik een mooie achtergrond voor m’n foto’s wilde. Het prachtige monumentale pand op nummer 6, aan de overkant, tussen de Kloosterkerk en de Algemene Rekenkamer, vond ik daar wel geschikt voor. Later verplaatste ik naar een andere straat, maar dat lees je zo.

Hier eerst een reeks foto’s die ik op het Lange Voorhout maakte:

Wachten op de stoet

De zon was inmiddels steeds meer gaan schijnen, dus zo had ik mooi nog wat schaduw van de mooie lindebomen ook. Van de mannen en vrouwen van de brigade stonden er echter wel een aantal erg lang in de volle zon viel me op en eentje, een stuk links van me, werd het lange wachten fataal en viel flauw. Uiteraard heb ik daar geen foto van gemaakt. Ik schrok er erg van, net als de rest van het publiek.

Fotograferen op Prinsjesdag

Toen de stoet eindelijk voorbij kwam, met alle reeds genoemde regimenten, de muziek en de paarden bleef ik fotograferen.

De koets passeert!

En dan is daar eindelijk het moment dat de koetsen eraan komen. Eerst de koets met Laurentien en Friso en daarna die van Willem-Alexander, Maxima en de prinses(sen). Tja, en dan is het een beetje geluk hebben.

Snel voorbij

Na het lange wachten is de koets eigenlijk zó voorbij, dus moet je kiezen: kijk ik lekker of maak ik foto’s of een filmpje. Ik wilde eigenlijk foto’s én een filmpje, maar daar gaat het al te snel voor. Ben je dus met z’n tweeën dan kun je afspreken dat de een foto’s maakt en de ander filmt. Of geniet gewoon van het moment. Het gaat zo snel!!

Op de heenweg (van Paleis Noordeinde naar het Koninklijk Theater) lukte het me –o.a. door het tegenlicht- niet om de Koning en Koningin duidelijk in beeld te krijgen. Laurentien lukte wel.

Heen en terug

Als de Koninklijke stoet voorbij is is het wederom wachten. Ken je toevallig iemand die zich heel ergens anders heeft opgesteld, bijvoorbeeld bij het Koninklijk Theater, dan weet je wanneer ze naar binnen gaan en wanneer ze er weer uitkomen en weet je dus ook wanneer je ze weer bijna langs zult zien komen. Zelf had ik even contact met familie die het op tv volgden.

Via Kneuterdijk naar Noordeinde

Ik besloot de gok te wagen om een ander plekje op te zoeken. Bij de Kneuterdijk was het druk, maar ik kon zowaar door de Heulstraat. De toch al smalle straat was afgezet omdat de stoet hier ook doorheen kwam, maar ik kon me verplaatsen. Ik kon zelfs tot aan het Noordeinde komen, maar daar was het wel echt heel druk.

Overnachtingstip: wil je schuin tegenover Paleis Noordeinde overnachten? Boek dan hotel VOCO The Hague!

Heulstraat

Nadat ik wat foto’s op het Noordeinde had gemaakt (bij het Paleis komen lukte op dat tijdstip niet meer) besloot ik terug te gaan naar de Heulstraat. Ik kon nog gewoon een plekje bij het hek vinden. Dat had ik niet verwacht! Uiteindelijk bekeek ik hier, tegenover nummer 2 en met links zicht op enkele kamers van hotel VOCO, de rijtoer verder.
Alle foto’s hieronder maakte ik in de Heulstraat:

Amalia en Maxima in beeld

Uiteindelijk lukte het me hier, toen de rijtoer op de terugweg was, van het theater terug naar Paleis Noordeinde, wél om Maxima en Amalia in beeld te krijgen. Ook nu baalde ik weer van de reflectie, maar toch leuk dat het lukte. Maxima zwaaide.

Aan welke kant zitten ze in de koets?

Je hebt natuurlijk geen garantie dat de Koning(in) net kijkt als ze jou passeren; ze kunnen net een andere kant op kijken of aan de andere kant zitten. Om die reden zag ik Maxima een Amalia beter dan Willem-Alexander.

Bovendien kun je ook als Koning(in) of prinses niet de hele dag lachen en krijg je ook wel eens een lamme arm van het zwaaien. Dat kan net het geval zijn als ze langs jou komen.

Koninklijke familie fotograferen in de koets

Heb je zowel je camera als je telefoon bij je, dan moet je kiezen wat je gebruikt. Uiteindelijk maakte ik de foto’s van Maxima, Willem-Alexander en Amalia met mijn mobiel in plaats van mijn camera en zelfs dat was nog lastig gezien de reflectie in het raam. Laurentien kreeg ik wel met mijn camera te pakken.

De koets zelf fotograferen lukt makkelijker aangezien je ‘m al in de verte aan ziet komen en nog een keer kunt klikken als hij voorbij is, maar voor het in beeld brengen van de Koninklijke familie in de koets moet je snel zijn. Het lukte, maar wil je ze écht mooi in beeld kunnen brengen dan moet je heel ervaren zijn of heel veel geluk hebben.

Paleis Noordeinde

Toen het afgelopen was wandelde ik alsnog naar Paleis Noordeinde, maar voor de beroemde Balkonscène was ik toen al te laat. Wel was het nog druk voor het paleis, met publiek, pers en politie.

Koets bij Koninklijke Stallen

Ik wandelde terug naar de plek waar ik mijn fiets had neergezet en fietste vervolgens nog even langs de Koninklijke Stallen. En ja hoor, daar stond de koets nog! Helemaal naar binnen kon niet, maar met mijn camera kon ik mooi even inzoomen op de Glazen Koets. En de Gouden Koets dan?

Waarom is de Gouden Koets eigenlijk nog niet terug?

In verband met het restaureren van de Gouden Koets werd deze vanaf 2016 niet gebruikt en werd voor de Glazen Koets gekozen. Inmiddels is de restauratie van de Gouden Koets alweer twee jaar klaar, maar waarom gebruiken ze de Gouden Koets dan nog steeds niet op Prinsjesdag? Dat heeft te maken met de discussie over één van de zijpanelen van de koets.

Omstreden zijpaneel

Op de vergulde zijkant van de Gouden Koets is namelijk een witte vrouw op een troon te zien met daaromheen mensen met een donkere huidskleur die voor haar knielen. Dit zou ‘koloniale onderdanigheid’ laten zien. Koning Willem-Alexander zie hierover: ‘We kunnen het verleden niet herschrijven. We kunnen wel samen proberen ermee in het reine te komen. Dat geldt ook voor het koloniale verleden.’

Waar is de Gouden Koets nu?

Van juni 2021 tot met februari 2022 was de Gouden Koets tijdelijk in het Amsterdam Museum te zien. Dat er voor Amsterdam gekozen was was niet zo gek aangezien de koets ooit door Amsterdam geschonken is ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina. Inmiddels staat de Gouden Koets naar het Amsterdam Museum verplaatst. Inmiddels staat de koets weer in de Koninklijke Stallen, maar er wordt niet in gereden. Gelukkig is de Glazen Koets ook mooi om te zien.

Wat is er nog meer te zien op Prinsjesdag?

Behalve de koets(en) en de Koninklijke familie is er natuurlijk nog meer te zien op Prinsjesdag in Den Haag. Paarden, de marechaussee, muziekkorpsen, het is één grote optocht. En het publiek niet te vergeten. Van schoolkinderen tot chique dames met hoedjes, van Hagenaar tot Hagenees, toerist, expat, jonge mensen, ouderen, alles.

Van koetsen tot koffertje

Het is leuk om Prinsjesdag eens mee te maken. Het is een heel Haags evenement en tegelijkertijd gaat het natuurlijk om heel Nederland en de plannen voor het nieuwe jaar. Het beroemde koffertje kent natuurlijk iedereen. Ook dat is echt traditie.

Geschiedenis Prinsjesdag

Wil je alles over Prinsjesdag weten lees dan hier over de geschiedenis van Prinsjesdag.

Kritiek op Prinsjesdag en plannen kabinet

De laatste jaren hoor je overigens steeds meer kritiek op Prinsjesdag. Ik begrijp dat wel, er wordt -met name op een dag als Prinsjesdag- inderdaad heel veel geld uitgegeven terwijl zoveel mensen het zo hard nodig hebben en dat is eigenlijk niet oké. Ook tegen de plannen van het kabinet (dit jaar een demissionair kabinet) zijn natuurlijk regelmatig protesten en ook daar kan ik me hier en daar in vinden. Dit blog schreef ik echter voor wie het leuk vindt om het eens mee te maken.

Prinsjesdag met kinderen

Voor kinderen duurt het wachten op de Koning (en de Koningin en de prinsessen) misschien wat lang, maar als het eenmaal begonnen is is er genoeg te zien. Er zijn altijd weer erg veel kinderen aanwezig op Prinsjesdag.

Combineer je bezoek aan Prinsjesdag eventueel met een wandeling door de Paleistuin. Dit is gewoon gratis. Het ligt achter Paleis Noordeinde, maar je moet even omlopen om er te komen. Voor jonge kinderen is hier een leuke speeltuin.

Oversteekplaatsen

Aangezien alles afgezet is kun je niet zomaar overal oversteken of overal naartoe. Het kan dus zo zijn dat je aan de ene kant van een straat staat terwijl je aan de andere kant van de straat wilde staan, maar dat je niet meer over kunt stelen. Houd daar rekening mee als je met anderen afspreekt die van een andere kant komen. Wel zijn er op enkele plekken speciale oversteekplaatsen gemaakt. Als de stoet voorbij is kun je hier oversteken en van te voren ook nog een tijdje. Of het tussendoor ook kan weet ik niet zeker.

Praktische tips bezoek Prinsjesdag

Neem een powerbank mee, zodat je telefoon niet net leeg is als de koetsen met de Koninklijke familie eindelijk passeren
Neem een (navulbaar) flesje water mee zodat je iets te drinken hebt tijdens het wachten
Drink ook weer niet te veel, want toiletten zijn er niet, alleen bij de horeca
Neem iets te eten mee, want na een tijdje word je best flauw van het wachten en er is geen supermarkt vlakbij
Ga niet van je plek anders ben je ‘m kwijt of zorg dat je met z’n tweeën bent
Ga nergens dringen of duwen
Hou je niet van lang staan en hoef je niet per se vooraan te staan wandel dan rond
Blijf uit de buurt van eventuele protesten

Prinsjesdag is leuk om eens mee te maken, voor jong en oud!

Het weer op Prinsjesdag

Zoals ik al zei was Prinsjesdag 2022 een zonnige dag. Prinsjesdag 2023 zal dat waarschijnlijk niet worden, al kan het natuurlijk altijd meevallen. Voor zover ik nu zie is het in de ochtend half bewolkt met af en toe een zonnetje, maar wordt er precies vanaf 13:00u regen voorspeld. Sterker nog, ik heb voor het online zetten van dit blog nog even opnieuw gekeken en nu kan het zelfs al wat eerder gaan regenen. Jammer! Duik dus onder de bomen op het Lange Voorhout en neem –als je nog niet we bent- een paraplu mee! Update 12:12u: het is nog droog.

Horeca Prinsjesdag

Zoek je een plek om van te voren of achteraf iets te eten of drinken op Prinsjesdag dan kan dat op diverse plekken rond het parcours. Afhankelijk van waar je wil gaan staan kun je kiezen uit verschillende restaurants en koffiebars op het Noordeinde, op de Plaats, op het Buitenhof, in het Hofkwartier, op het Plein of bij één van de restaurants die je zelf rond de route tegenkomt.

Overnachten in Den Haag

Wil je Prinsjesdag echt goed meemaken dan is het slim om in Den Haag te blijven slapen. Boek gewoon een nachtje van dinsdag op woensdag. Wil je vroeg zijn ga dan op maandag al weg. Red je dat niet meer? Volgend jaar kan natuurlijk ook.

Wanneer is Prinsjesdag 2023?

Prinsjesdag is op de derde dinsdag van september, dit jaar dus op 19 september 2023.

Wanneer is het Prinsjesdag in 2024?

Wil je weten op welke dag Prinsjesdag in 2024, 2025 of 2026 is? Ook dan is het de derde dinsdag van september, dus dat is makkelijk. Prinsjesdag 2024 is dus op 17 september, Prinsjesdag 2015 op 16 september en Prinsjesdag 2026 is op 15 september. En Prinsjesdag 2027 dan? Dat jaar valt het laat: op 21 september 2027. Later dan 21 september is het (logischerwijs) nooit.

Dagje of weekend Den Haag

Lukt het je niet om op Prinsjesdag naar Den Haag te gaan? Ga dan een andere keer en neem er lekker de tijd voor. Den Haag heeft zóveel te bieden: musea, shoppen, street art, terrassen, restaurants, strand, natuur, festivals en nog veel meer!

Meer ‘koninklijke’ blogs:

Foto’s Prinsjesdag

De foto’s in dit blog maakte ik allemaal zelf. Normaalgesproken mag je de Koninklijke familie niet zomaar fotograferen, maar tijdens publieke evenementen als Prinsjesdag waarop het onmogelijk is aan iedereen toestemming te vragen mag dit wel.

Mocht je jezelf op een foto tegenkomen en dat absoluut niet willen laat het me via mail weten (followmyfootprints.nl met info@ ervoor en zet in het subject Prinsjesdag), dan verwijder ik de foto. Heb je jezelf gespot en vind je dat juist leuk dan kun je de foto delen met een link naar dit blog erbij.

Heb jij Prinsjesdag in Den Haag wel eens meegemaakt?

Rhodos na de bosbranden: waar waren de branden en hoe is het nu op Rhodos?

1 reactie

Zoals niemand zal zijn ontgaan waren er in juli hevige bosbranden op het Griekse eiland Rhodos. Waar waren de branden precies en hoe is de situatie nu op Rhodos? Is Rhodos weer veilig? Kun je na de bosbranden weer gewoon op vakantie naar Rhodos? Ja, al lang weer!

Rhodos na de bosbranden

Op uitnodiging van het Grieks Verkeersbureau ging ik in augustus naar Rhodos. Hoe zag het eiland er na de ‘wildfires’ uit, welke hotels zijn getroffen en wat merk je nog van de recente bosbranden op Rhodos? Is alles weer open en waar kun je naartoe? In dit blog lees je erover.

Wil je niet zoveel lezen, maar vooral leuke tips en mooie beelden? Bekijk dan m’n Rhodos-stories via de RHODES-highlight op Instagram. Daar komt elke dag wat bij: van stranden en natuur tot bezienswaardigheden en leuke adresjes!

Terwijl de toeristen én de katten loom in de schaduw lagen was ik aan het werk op Rhodos. Het doel? Jou laten zien dat je er gewoon weer naartoe kunt!

Heel Rhodos in brand?

Hoewel de bosbranden op Rhodos breed werden uitgemeten in de pers en er inderdaad vele hectaren bos verbrand zijn is het niet zo dat het hele eiland in brand stond, zoals sommige mensen denken. Absoluut niet! Het betrof slechts een deel van het eiland, de panieksituatie was maar een paar dagen en de branden zijn al lang weer voorbij. Rhodos is weer veilig!

Er zijn geen mensen overleden bij de bosbranden op Rhodos. Dieren helaas wel, dat is natuurlijk ook ontzettend schrijnend, maar onder toeristen en de lokale bevolking zijn gelukkig geen doden gevallen.

Hoe is het nu op Rhodos?

Sommige bewoners kampen natuurlijk nog met de gevolgen van de bosbranden, maar voor toeristen is de situatie al lang weer gewoon zoals het was. Er heerst een volkomen normale vakantiesfeer op het eiland.

De lucht is blauw, de zee is helder, en mensen genieten weer volop!

Het is op veel plekken nog steeds heel groen op het eiland!

Verschroeid eiland?

Laat je eenzijdige dronebeelden zien met de mededeling ‘Rhodos na bosbranden verschroeid eiland’ dan lijkt het alsof alles in de as ligt. En dat is niet zo. Evenals suggererende teksten als ‘Zo ligt het Griekse eiland Rhodos er nu bij’, waardoor de suggestie gewekt wordt dat alles is zoals ze laten zien. Hoe naar ook, zo is het in het geheel niet. Sterker nog, het gros van de toeristen komt het überhaupt niet tegen!

Ik bezocht Rhodos in augustus tijdens een persreis, 4 weken na de branden, en laat je graag die andere kant zien, in Instastories, op Facebook en straks in blogs (ja, dit is nog maar een ‘inkomertje’), maar, eerst even terug naar juli, toen het begon.

Bosbranden Rhodos

Van 18 tot en met 28 juli 2023 werd het eiland Rhodos getroffen door bosbranden. Eerst woedden de branden vooral in het binnenland van Rhodos, in de buurt van de bergdorpen Salakos, Eleousa en Apollona, maar mede door de wind breidde het vuur zich na enkele dagen uit richting Laerma, Vati, Asklipio, Lardos, Kiotari en Gennadi. De brandhaarden kon je op Google Maps zien.

Wildfires Rhodes

Op NASA beelden in het artikel How the wildfires spread across Rhodes is goed te zien hoe de branden zich vanuit centraal Rhodos richting kust verspreidden. Op zaterdag breidde het vuur zich ineens snel uit naar de zuidoostkust waar veel toeristen in de badplaatsen verbleven en eigenlijk brak toen de paniek pas uit. Pas als toeristen getroffen worden wordt iets wereldnieuws. Zo gaat dat vaak.

Met man en macht werd geprobeerd de bosbranden in het zuidoosten van Rhodos te doven, maar dat bleek een lastige klus. Mede door de harde wind was het moeilijk het vuur onder controle te krijgen en waren de rookwolken van verre te zien. Vanaf de stranden zagen toeristen de blusvliegtuigen af en aan gaan.

Evacuaties Rhodos

Door de ontstane rook moesten uiteindelijk bijna 20.000 vakantiegangers die in de omgeving aan de kust verbleven geëvacueerd worden, ook vanuit plekken die feitelijk niet in brand stonden. Het betrof vooral het gebied ten zuiden van het mooie Lindos.

In het noorden van Rhodos was je het veiligst, dus werden velen daar naartoe geëvacueerd. Ook vluchtten sommige vakantiegangers zelf naar de luchthaven of naar Rhodos Stad, waar het leven gewoon door ging.

Bosbranden Rhodos in de media

In het ene geval verliep de evacuatie en de communicatie met reisorganisaties soepeler dan in het andere. Niemand wil natuurlijk overhaast zonder spullen moeten vertrekken of ergens op de grond moeten slapen, ik ook niet, maar dramakoppen verkopen in de pers, terwijl de mooie verhalen de media meestal niet haalden en die waren er ook!

Hulp van de lokale bevolking

De Griekse bevolking –waarvan een deel natuurlijk zelf ook getroffen was- heeft ontzettend veel toeristen vrijwillig geholpen. Supergastvrij en genereus kwamen ze met eten of water aan en reden belangeloos met hun eigen auto’s keer op keer heen en weer om toeristen in veiligheid of naar de luchthaven te brengen.

Aangezien het hoogseizoen net begonnen was zaten vrijwel alle hotels vol waardoor opvang lastig was en niet iedereen direct een bed kon bemachtigen. Dat is natuurlijk vervelend, maar er is op allerlei manieren geprobeerd te helpen. Scholen, sporthallen, hotellobby’s, veerboten, er werd vanalles ingezet voor de opvang en evacuatie van eilandbewoners en toeristen.

Vluchten voor het vuur

Ik denk dat velen de foto van de man met een kind op zijn arm wel gezien hebben, op de vlucht voor het vuur. En überhaupt de vluchtende stroom mensen op Rhodos. Het deed bijna denken aan mensen op de vlucht voor oorlog, terwijl ze voor een relaxte vakantie kwamen. Zo’n 20.000 mensen moesten in veiligheid worden gebracht, waaronder ook Nederlanders. Een situatie die je niet mee wil maken natuurlijk.

Gecancelde vluchten naar Rhodos

Eind juli schrapten verschillende luchtvaartmaatschappijen tijdelijk hun vluchten naar Rhodos, ook voor vakantiegangers die helemaal niet bij het vuur in de buurt zouden komen. Dat is balen natuurlijk als je al maanden naar je vakantie uitkeek. In feite kon je gewoon gaan, mits je niet in het getroffen gebied zat, maar in veel gevallen werd het zekere voor het onzekere genomen. Reisorganisaties werden ondertussen platgebeld.

Omboeken naar een andere bestemming

Gelukkig konden de meeste vakantiegangers omboeken naar een andere vakantiebestemming. Er zijn genoeg mooie eilanden in Europa en vakantiebestemmingen rond de Middellandse Zee, zowel in het altijd fijne Griekenland als daarbuiten, dus dat kwam wel goed.

Op Rhodos blijven

Op Rhodos baalden ze natuurlijk, want feitelijk kon je op heel veel plekken nog gewoon vakantie vieren. Niet het hele eiland was een ‘inferno’ en niet iedereen werd gerepatrieerd. Dat mensen bang waren is begrijpelijk, en als je moet vluchten voor de vlammenzee is dat ook echt niet leuk, maar er waren ook vakantiegangers die niets merkten en helemaal niet weg wilden!

Gratis terug naar Rhodos

Omdat het natuurlijk niet leuk is als je er al was en je vakantie moest onderbreken kondigde de Griekse premier Mitsotakis iets opvallends aan. Op de Britse tv verklaarde hij enkele weken geleden dat hij gedupeerde toeristen terug wil laten komen naar Rhodos.

Wie moest vluchten voor de bosbranden of zijn of haar vakantie als gevolg van de branden moest inkorten wil de Griekse regering, in samenwerking met de lokale autoriteiten, een week gratis vakantie op Rhodos aanbieden, in de herfst of lente, om alsnog van het eiland te kunnen genieten.

Toeristen terug laten komen

Een mooi gebaar, maar de vraag is hoe ze dat willen gaan realiseren. Het is niet duidelijk of het om vluchten of verblijf gaat en hoe dat dan geregeld wordt. Reisorganisaties kunnen in elk geval niet zomaar een gratis vakantie aanbieden, dus hoe Mitsotakis dit allemaal dacht uit te voeren? Het lijkt mij lastig, maar goed, de intentie geeft al aan dat hij de toeristen graag weer terug ziet.

Kom alsjeblieft terug naar Rhodos!

Ook veel Griekse ondernemers en mensen die van het toerisme op Rhodos leven vonden de maatregelen, zoals geannuleerde vluchten en gesloten hotels, dan ook te ingrijpend en vroegen al snel of de toeristen alsjeblieft terug konden komen en niet zouden omboeken als ze al geboekt hadden. Zeker nu –begin september- kun je echt gewoon gaan!

Hotels gesloten of open in Rhodos?

Slechts drie hotels op Rhodos zijn gesloten, omdat ze eerst opgeknapt moeten worden, de rest is sinds 1 augustus weer open en niet getroffen. Alweer ruim 5 weken dus! Van alle accommodaties op Rhodos is 99% is weer volledig operationeel.

In Rhodos Stad en in heel veel andere gebieden was helemaal niets aan de hand. Het leven ging en gaat er gewoon door, en op de rest van het eiland inmiddels ook al lang weer.

Reisadvies Rhodos

Het reisadvies voor Rhodos is maar tijdelijk geel geweest, maar is alweer weken groen en het dagelijks leven op Rhodos verloopt weer volledig normaal. De branden zelf waren grotendeels niet in de toeristengebieden, op een klein stukje kust na. Vakantie vieren kon en kan er gewoon als tevoren.

Rhodes is back!

Toen het Grieks Verkeersbureau me na de bosbranden benaderde voor een individuele persreis om op korte termijn te laten zien dat Rhodos weer veilig is, twijfelde ik geen moment. Ook al was ik 2 jaar geleden al op Rhodos geweest (ik verbleef toen met de kinderen in Rhodos Stad), ik wilde graag laten zien hoe de situatie op Rhodos nu was.

Griekenland en Turkije

Aangezien het nog zomervakantie was en ik eerst nog met de kinderen naar Turkije zou gaan (waarvan je al het een en ander op Facebook en Instagram kon zien), zou het eind augustus worden.

Op zich zijn Griekenland en Turkije natuurlijk prima te combineren, en om niet onnodig heen en weer te hoeven vliegen had ik zelfs al een mogelijke route uitgestippeld voor het geval ik het aan elkaar kon plakken, maar de reis was voor mij alleen en de kinderen moesten sowieso direct na Turkije weer naar school, dus dat werd een beetje ingewikkeld en wel heel snel.

In augustus naar Rhodos

Het werd het laatste weekend van augustus, als school net weer een week begonnen was. M’n zoon ging volgens de gewone regeling naar zijn vader, terwijl m’n 16-jarige dochter, die dat niet meer doet, had aangegeven wel een paar dagen en nachten alleen te durven blijven. Dat maakte het wel extra spannend, maar het moest er maar eens van komen. Ik ben reisblogger en wil niet langer alles af moeten zeggen.

Midden in de nacht weg

Tegen 2 uur ’s nachts –na nog geen 2 uurtjes slaap- trok ik stilletjes de deur achter me dicht en ging naar Schiphol. Ik was nog maar krap 4 dagen ervoor geland uit Turkije, dus de prijs voor duurzaam reizen gaat dit jaar niet naar mij, maar goed, dit was voor werk.

De vlucht was al om 5:00u. Ik sloeg dus bijna een nacht over, maar ik deed het! Dan had ik mooi meteen een lekker lange dag op Rhodos. Perfect.

Visit Greece

Op uitnodiging van Visit Greece reisde ik terug naar Rhodos om te laten zien dat je nog steeds heerlijk vakantie kunt vieren op Rhodos en dat je op het grootste deel van het eiland helemaal NIETS van de recente bosbranden merkt. En inderdaad, dat bleek zo te zijn.

Wil jij ook weer lekker op vakantie naar Rhodos? Boeken kan o.a. bij Eliza was here, Sunweb, TUI, Corendon, via Ilios reizen of de Vakantiediscounter!

Wat dacht je van Kouros Exclusive Hotel & Suites, Esperos Village, Atlantica Aegean Blue, Rhodes Bay of een authentiek adresje in het middeleeuwse deel van Rhodos Stad?

Rhodos stories en posts

De eerste storie s van mijn recente bezoek aan Rhodos kun je al op Instagram zien. Je vindt ze onder de highlight RHODES. Zet je geluid aan en je komt direct in de sfeer met een Grieks muziekje en de eerste beelden van stranden en bezienswaardigheden.

Ook op Facebook en Twitter deel ik elke dag weer een paar foto’s van de plekken die we bezochten. Maar goed, voor het verhaal hier op m’n blog begin ik nu even bij het begin. De vlucht met Transavia en de aankomst op Rhodos!

Vanuit mijn window seat spotte ik de mooiste eilanden!

Vlucht naar Rhodos

Na een fijne vlucht met met prachtig uitzicht over verschillende Griekse eilanden, waaronder Kos en Symi, kwam het zonovergoten Rhodos in zicht. Ter hoogte van Ialyssos viel de fel turkooizen reep water langs de stranden van noordwest-Rhodos direct op en vlogen we Rhodos ‘binnen’.

Hotels vlakbij de luchthaven van Rhodos

We vlogen inmiddels zo laag dat ik duidelijk enkele resorts met zwembad onder me zag, zoals het Sunshine Rhodes hotel (rechtsonder) en daarna het Blue Horizon hotel, het Sun Beach Resort en het gerenoveerde Electra Palace hotel (met nieuw zwembad, wat je via de satellietfunctie in Google Maps nog niet ziet, maar vanuit de lucht wel).

Zoek je dus een hotel vlakbij de luchthaven (bijvoorbeeld als je niet zo’n lange transfer wil) dan moet je in Ialyssos (Trianda) of Ixia zijn, maar iets kleinschaligs in het mooie middeleeuwse centrum van Rhodos Stad is natuurlijk ook leuk!

Rhodos bezoeken na de branden

Nadat ik door Konstantinos, de Head of Information & Promotion van de afdeling Tourism van de Municipality of Rhodes van de airport gehaald werd en hij me wat papieren overhandigde, bleek al snel dat ik niet de enige blogger was.

Persreis Rhodos

Er was de dag ervoor meer pers op Rhodos aangekomen: Bianca, die voor het magazine TRAVELBOOK mee was, en Lotte van Reisgoesting, een Belgisch reisblog. Je ziet ze op de foto hieronder, samen met mij, later op de dag, in Lindos, waar ik al eerder over schreef.

Rodos Palace hotel in Ixia

In het 5-sterren Rodos Palace hotel in Ixia (dat met vlucht erbij te boeken is via Sunweb, Prijsvrij en de Vakantiediscounter) stonden ze al te trappelen om op pad te gaan. M’n kamer was zo vroeg nog niet klaar, dus hup, omkleden in de wc’s.

Snel viste ik wat zomerse kleding uit m’n bagage. Het was al warm en dus flink zweten. Deo op, knot in, niks vergeten? Powerbanks, check. Dopper, check. O, en toch nog een supersnel ontbijt -met zicht op de gasten die al lekker een duik namen of loom in de schaduw lagen- en… gáán!

Wil je het Rodos Palace hotel met vlucht erbij boeken dan kan dat via Sunweb, Prijsvrij en de Vakantiediscounter.

Meeting in Rhodes Town

Geen strand of zwembad voor ons, nee, een persreis is geen vakantie, dus… aan het werk! De thermometer tikte zo’n 35 graden aan, maar ik had er zin in!

Samen met de andere Nederlandse en de Belgische blogger werd ik door Konstantinos naar Rhodos Stad gebracht voor een meeting met de Deputy Mayor of Tourism. Hier, op het kantoor bij de Tourist info in Rhodos Stad, op steenworp afstand van het mooie middeleeuwse centrum (wat ook heel mooi is om te verblijven!), maakten we tevens kennis met de Director of the Department of Tourism in Rhodes.

Op pad met een kenner

Met traditioneel Rhodiaanse melekouni’s (zachte ‘koekjes’ van sesam en honing) in de hand stapten we even later in de auto. De allervriendelijkste Konstantinos leidde ons twee volle dagen rond over zijn eiland. Niet in het tempo waarin toeristen dat doen, maar in sneltreinvaart.

Wat de meeste toeristen in 1 of 2 weken doen zagen wij in 2 dagen.

Roadtrip Rhodos

We maakten een roadtrip langs verschillende bekende bezienswaardigheden op Rhodos, maar ontdekten ook leuke geheimtips. De eerste stop was het dorp Koskinou waar we al snel merkten dat we alle drie uit hetzelfde hout gesneden waren. Ondanks de hitte huppelden we blij door de leuke straatjes en klikten er naar hartenlust op los.

Vol programma

Het indicatieve programma werd al snel uitgebreid met nog veel meer interessante plekken. Dat is het leuke als je met een local op pad bent. Je ziet en hoort dan net wat meer.

Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zijn we op pad geweest. Pittig met deze temperaturen en na zo’n ultrakorte nacht, maar tegelijkertijd genieten. Hier doe ik het voor!

Wil je zelf ook graag veel van Rhodos zien, zowel de oostkant als de westkant van Rhodos? Je kunt Rhodos gemakkelijk met een huurauto verkennen.

Rhodes

Op Instagram kun je in m’n stories zien waar we op Rhodos zoal naartoe gingen. Ik ben pas bij de eerste (na)middag met delen, dus er komen nog veel leuke tips aan. Niet alleen stranden, maar ook bezienswaardigheden en mooie plekken in het binnenland volgen nog. En heerlijke adresjes! Check de highlight RHODES als je het leuk vindt. En zet je geluid aan!

Tip: vergeet niet om je geluid aan te zetten als je m’n stories bekijkt, want ik zoek er elke keer een toepasselijk muziekje bij.

Vakantiesfeer

Al direct ontdekten we dat de sfeer op Rhodos gewoon als op ieder ander vakantie-eiland was. Mensen genieten van het zonnetje, nemen een duik in zee of zwembad, doen leuke excursies, gaan lekker eten. Alles normaal. Niets verried dat er onlangs bosbranden waren. En dat is ook niet zo gek.

15% van het eiland getroffen

De branden die in juli op Rhodos gewoed hebben hebben zo’n 15% van het eiland getroffen, een relatief ‘klein’ deel dus. Desondanks is er ongeveer 18.000 hectare bos en vegetatie in vlammen opgegaan, zijn duizenden olijfbomen verbrand, zaten dieren gevangen tussen vuren en zijn er huizen verwoest. Dat is natuurlijk verschrikkelijk, want elke hectare, huis of dier is er een teveel, maar 85% van Rhodos is nog gewoon zoals het was!

Groot eiland

Er is weliswaar veel hectare bos verwoest, wat doodzonde is, en zwartgeblakerde landschappen zien er natuurlijk naargeestig uit, maar Rhodos is best een groot eiland. Het is niet zo groot als Kreta (waar ik in juni en juli vorig jaar was, zoals je in m’n jaaroverzicht kon zien), maar wel 3x zo groot als Samos of Zakynthos en zelfs bijna 5x zo groot als Kos, dus dan kun je je er misschien beter een voorstelling van maken.

Hierboven kijk ik uit over het noordwesten, de branden waren in het zuidoosten.

Je ziet er niks van

Op het overgrote deel van Rhodos was helemaal niets aan de hand, toen niet en nu niet. Er zijn nog steeds veel bosrijke en groene plekken in het binnenland van Rhodos en op de meeste plekken waar toeristen komen zie je helemaal niets van de recente bosbranden.

Is Lindos verbrand? Nee!

Ook het dorp Lindos dat veel in het nieuws was is compleet onaangetast door de branden! De bosbranden hebben er weliswaar in de omgeving gewoed, maar van het dorp zelf is 0% getroffen.

Denk dus niet dat Lindos platgebrand is, want dat is niet zo. Het was vooral de rook die maakte dat mensen uit Lindos geëvacueerd moesten worden, maar daar merk en ruik je nu helemaal niets meer van. Lindos ligt er nog net zo prachtig bij als 2 jaar geleden. En zoek je een mooi plekje om te overnachten, dan kan dat hier.

Waar waren de bosbranden op Rhodos?

De bosbranden op Rhodos troffen vooral het binnenland en een stukje kust bij Kiotari en Lardos. Iets ten zuiden van Lindos zijn dus wel getroffen gebieden, maar ook daar gaat het toeristenleven inmiddels gewoon weer door.

In de omgeving kun je daar nog wel verbrande stukken zien, maar echt niet overal! In het plaatsje Pefkos (Pefki), onder Lindos, waar we de eerste avond doorbrachten, zagen we er ook helemaal niets van. Je moet er echt naar op zoek gaan wil je het kunnen zien.

Het gros van de toeristen komt helemaal niet bij de getroffen gebieden in de buurt.

Verbrande gebieden

Ook al waren wij de eerste dag vlakbij het ‘rampgebied’, we hebben niet de ramptoerist uitgehangen en er verder niets van gezien. Uit journalistiek en menselijk oogpunt had ik natuurlijk wel met dorpsbewoners in de getroffen gebieden willen spreken en ook wat fotografie betreft had ik het best interessant gevonden om wat dramatiek in beeld te brengen als verbrande auto’s of platgebrande huizen, maar hielp ik daar de mensen op Rhodos mee?

Toerisme Rhodos

Nee, ik kon beter laten zien hoe het overgrote deel van het eiland er gewoon nog uit ziet. De mensen op Rhodos hebben er immers ook belang bij dat het toerisme zo snel mogelijk weer terug bij normaal is, aangezien velen van het toerisme leven. En ja, dat was ook de reden dat ik was uitgenodigd: laten zien dat je gewoon weer naar Rhodos kunt!

Niets te merken

Tijdens mijn persreis Rhodos eind augustus ontdekte ik dat je echt helemaal niets van de recente bosbranden hoeft te merken. Heb je een hotel aan zee, in een badplaats als Kolymbia, Faliraki, Trianda, Ixia of Rhodos Stad, en bezoek je de bekende highlights dan kom je de verbrande bossen niet eens tegen.

Het prachtige Rhodos Stad.

Bekende bezienswaardigheden op Rhodos

De meeste mensen bezoeken tijdens een vakantie op Rhodos sowieso Rhodos Stad en Lindos, geliefd is ook het kleurrijke eilandje Symi en daarnaast zijn er nog vele andere bezienswaardige plekken en mooie baaitjes, zoals Anthony Quinn Bay en Kallithea Springs, en nee, dan zie je helemaal niets van de recente branden. Ook ietsje landinwaarts bij Seven Springs in de groene natuur niet. En ook bij Tsambika zie je goed hoe groen Rhodos nog gewoon is.

Kiotari en Lardos

Kun je dan helemaal geen platgebrande bossen of zwartgeblakerde stukken tegenkomen? Jawel. Reis je Lindos voorbij en verblijf je in Kiotari (ten zuiden van Lindos en Lardos) dan kun je het nog wel zien. Van alle vakantiebestemmingen op Rhodos is de badplaats Kiotari immers het zwaarst getroffen en ja, dat zie je hier en daar nog in de omgeving. Gelukkig zijn de wegen weer toegankelijk, zijn de winkels en restaurants in Kiotari al lang weer open en kun je er gewoon vakantie vieren. <