Tag archieven: Balkan

Wie is de Mol in Albanië: filmpje, foto’s en locaties Albanië (WIDM 2022)

Wie is de Mol seizoen 22 is opgenomen in Albanië! Ik wist het! Toen er in augustus een speciale uitzending op het Instagram-account van Wie is de Mol? te zien was, een livestream, opgenomen op locatie tijdens de opnames van ‘Wie is de Mol?‘, had ik al een sterk vermoeden dat het Albanië was, ook al was er feitelijk nog niets van te zien. Hoe kwam ik erachter?

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

‘Wie is de Mol?’ in… Albanië!

bezienswaardigheden-albanie-wie-is-de-mol

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Albanië

Bovenstaande twee beelden van Albanië zijn screenshots uit de bekendmaking en werden in augustus nog niet vertoond; eigenlijk zag je alleen wat stenen, dus het was echt een zoektocht! Ook andere Balkanlanden en Jordanië had ik na de korte livestream in the picture, maar dat Albanië het geheime land was, leek me na wat speurwerk wel erg aannemelijk! Maar hoezo eigenlijk?

Wie is de Mol in Albanië

Waarom Albanië en hoe wist ik dat? Welke landen waren de revue gepasseerd? In dit blog lees je het. Verder naar onderen komen de deelnemers aan bod, ook noem ik enkele locaties in Albanië.

Yes! Over 1,5 maand begint ‘Wie is de Mol?’ weer en het is in… Albanië!

Was Albanië nog nooit op je radar verschenen, maar ben je nu al direct geïnteresseerd geraakt, lees dan verderop alvast wat toffe reistips in Albanië en de rest van de Balkan, ik heb me namelijk zelf ook al vaak in Albanië verdiept en reisde door drie van de vier buurlanden van Albanië!

Waar ligt Albanië?

Albanië ligt in Zuidoost-Europa. Het is een Balkanland en het grenst aan Montenegro, Kosovo, Noord-Macedonië en Griekenland. Ook ligt Albanië aan de Middellandse Zee, om precies te zijn de Adriatische Zee en de Ionische Zee. Ook het Zuid-Italiaanse Puglia ligt er relatief vlakbij.

Albanië ligt aan de Middellandse Zee. De hoofdstad van Albanië is Tirana.

Op m’n foto hieronder zie je de Albanese vlag op een markt in Kosovo.

Wanneer is Wie is de Mol 2022 opgenomen?

In de ‘Wie is de Mol?’-livestream van 28 augustus 2021 werden de kandidaten bekendgemaakt, maar wat nieuw was, was dat deze livestream plaatsvond tijdens de opnames van Wie is de Mol 2022. De kandidaten waren dus eind augustus in Albanië en waarschijnlijk begin september ook nog.

Waar is Wie is de Mol opgenomen?

Los van de vraag wie er mee doet, is wat mij betreft altijd dé grote vraag: waar is Wie is de Mol opgenomen? In welk land of welke regio speelt het zich af? Al vrijwel meteen dacht ik aan de Balkan. Ook al waren niet alle landen makkelijk bereisbaar afgelopen zomer, ik had toch een voorgevoel.

I.v.m. de pandemie waren niet alle landen makkelijk bereisbaar eind augustus…

Onbekend land

Veel Balkanlanden zijn nog relatief onbekend, dus daarom des te interessanter voor Wie is de Mol. Bovendien was de kans om eind augustus hordes nieuwsgierige Nederlanders tegen te komen hier aanmerkelijk kleiner dan in het nabijgelegen Griekenland of in landen als Italië, Frankrijk en Spanje.

Het jubileumseizoen was weliswaar in Toscane opgenomen (en in Portoferraio op Elba), maar die opnames hadden niet in het hoogseizoen plaatsgevonden en doorgaans kozen de makers toch voor de net wat onbekendere bestemmingen.

Maar hoezo zou het dan Albanië zijn?

WIDM in Albanië?

Door enkele opmerkingen van kandidaten rees langzaam mijn vermoeden dat het Albanië was. Helemaal zeker wist ik het natuurlijk niet. Opvallend was dat ik op Twitter vrijwel niets las over wat mij opviel en wat ik dacht. Slechts één iemand noemde Albanië!

Hadden andere mensen niet goed opgelet? Keken ze alleen maar naar de kandidaten? Lúisterden ze wel goed? Er waren toch echt een aantal duidelijke aanwijzingen in die richting!

Wie is de Mol hints

Tijdens de geheime bekendmaking in augustus noteerde ik alle dingen die me opvielen. Ook maakte ik screenshots en beschreef hoe ik samen met mijn tieners deze speciale bekendmaking ervoer. Ik wilde er een soort uiteenzetting van maken, eerst over de landen die ik ‘verdacht’ had en vervolgens de argumenten waarom het Albanië zou zijn.

Ik durfde mijn vermoeden echter niet online te zetten, omdat ik me kon voorstellen dat de makers van ‘Wie is de Mol?’ daar niet zo blij mee zouden zijn. En wat als ik er toch naast zat? Ik had immers ook aan andere mooie Balkanlanden gedacht, zoals Bosnië, Kosovo en Montenegro (wat je op m’n foto hieronder ziet) en zelfs Noord-Cyprus en Jordanië leken me aannemelijk!

Het meer van Shkodër tussen Montenegro en Albanië.

Aankondiging WIDM 2022

Hoe dan ook, samen met mijn tieners zat ik vol verwachting klaar. Hieronder lees je onze beleving van de speciale bekendmaking waarin duidelijk werd wie de kandidaten van Wie is de Mol 2022 zijn. Het land werd hierin nog niet bekend gemaakt, maar ik probeerde er toch achter te komen. Welke aanwijzingen waren er en welke opmerkingen van kandidaten deden me aan de Balkan denken?

In welk land werd ‘Wie is de Mol?’ opgenomen?

Filmpje Wie is de Mol in Albanië

Nadat je over mijn speurwerk hebt gelezen kun je de video van ‘Wie is de Mol?’ in Albanië bekijken die sinds maandag online staat, mocht je het nog niet gezien hebben. Dit is dus niet het filmpje dat eind augustus al getoond werd, anders had iedereen die al een keer in Albanië is geweest het waarschijnlijk herkend.

Wie is de Mol locaties in Albanië

Ook van bestemmingen waar ik nog nooit geweest ben, heb ik als reisblogger en voormalig reisadviseur al vaak genoeg iets voorbij zien komen, zelfs van het minder gangbare Albanië. De ene bestemming vergeet je weer, de andere blijft hangen. Een enkele locatie herkende ik dus al in het filmpje van deze week. Mar goed, eerst nog even over die livestream in augustus.

Livestream Wie is de Mol?

Gedrieën zaten we aan mijn telefoon gekluisterd. We waren net een paar dagen terug uit Rhodos en nog echt een beetje in Griekse sferen. Toen de kinderen op Instagram hadden gezien dat er 28 augustus om 20:30u een livestream over ‘Wie is de Mol 2022’ zou zijn (op de één of andere manier zien zij alles altijd veel sneller dan ik), wilden we maar 1 ding: kijken!

Aankondiging livestream Wie is de Mol 2022

‘Kijk vanaf 20:30 uur LIVE mee tijdens een van de eerste opdrachten van Wie is de Mol?-De Ontmaskering’ stond op Instagram. ‘Jij kunt invloed uitoefenen op het spelverloop! Klik op PLAY om de livestream te starten.’

Wat werd er bekendgemaakt?

Wat zou er bekendgemaakt worden? De kandidaten inderdaad? En was dat dan echt tijdens de opnames? En zouden we nog meer te weten komen? De locatie misschien? Het land? Daar ben ik het meest benieuwd naar! Ik zit klaar met pen, papier en telefoon.

Livestream Wie is de Mol

Met z’n drietjes op de bank kijken we gezellig op mijn telefoon: de livestream begint! Eén voor één worden de kandidaten voorgesteld. Leuke kandidaten, ook al kennen we niet iedereen. Althans, ik niet. Mijn tieners kennen er meer, maar ik volg ook niet zoveel.

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Kandidaten Wie is de Mol seizoen 22

‘Die is van Studio Snugger!’ roept mijn 12-jarige zoon.
‘Die is van het Jeugdjournaal!’ roept mijn 14-jarige dochter.
‘Die is van Lois Lane!’ roep ik.
De pubers fronzen simultaan. ‘Wat? Wie? Hmm, dat is zeker uit de oude tijd,’ zegt één van de twee.
‘Lois Lane was bekend hoor!’ zeg ik als ‘oudje’.

Screenshots

Ik maak screenshots van de livestream en luister. Komen we iets over de locatie te weten? Ik hoor iets over een berg. Over kou in een tentje ‘s nachts. Over een fort ook.

‘Een fort!’ roep ik. ‘Het is een land met een fort!’

Terwijl ik het zeg, denk ik: welk land heeft er géén fort?

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Fort

Staat Rik daar voor het beruchte fort? Ken ik die stenen niet? Ze doen me even aan Fort Azraq in Jordanië denken, maar nee, dat is het denk ik niet. Grijze stenen met hier en daar een witte vlek. Hmm, vind dat maar eens. Dat kan overal zijn. Was het soms in Montenegro waar ik deze foto maakte? Maar dat overhangende groen dan? Het ziet er toch anders uit.

Warme bestemming

Terwijl Kim Lian net nog zei dat ze het koud had in een tentje op een berg, valt nu vooral op dat de kandidaten het warm hebben. Ze dragen weinig kleding, dus het is een echt zomerse bestemming. In de bergen kan het vaak fris zijn of zelfs echt koud, maar in het binnenland soms bloody hot.

In de bergen kan het fris zijn, maar in het binnenland bloody hot.

Wie is de Mol op de Balkan?

Met de Griekse warmte nog vers in ons bloed neig ik toch weer naar Zuidoost-Europa. Naar een land waar het heel warm is in augustus èn waar bergen zijn. Montenegro, Albanië, het bijzondere Bosnië of Servië? Mijn gedachten vliegen heen en weer. Bergen zijn er genoeg in de Balkan.

En wat doet dat wapperende kleedje achter Rik daar? Het ziet er wat oosters uit. Is het een islamitisch land?

Dat wapperende kleedje doet oosters aan. Is het een islamitisch land?

Wie is de Mol in Jordanië?

Zou het toch Jordanië zijn? Jordanië heeft immers al een tijdje een geel reisadvies! Het hoeft natuurlijk geen Europa te zijn ook al denkt iedereen dat gezien de coronacrisis. Buiten Europa reizen is momenteel lastig, maar Jordanië is wel degelijk geel!

Jordanië of de Balkan. Veel Balkanlanden hebben hier en daar ook iets oosters. Denk maar aan een stad als Sarajevo.

Bekendmaking kandidaten

Het filmpje is inmiddels afgelopen. Veel te snel voor ons gevoel. Alsof we een hapje van de taart hebben mogen nemen en hij daarna meteen werd weggezet. Een ‘feestje’ dat te snel voorbij was en waarna we alsnog met een kater zitten. We hebben de kandidaten gezien, maar we hebben nog zoveel vragen!

De livestream was te kort! Opgetogen en toch ‘katerig’ blijven we achter.

Waar is het?

Het grote speculeren kan beginnen. Op basis van een Venetiaans masker dat vertoond werd, heeft iemand op social media het over Finland. Neeeeeee. Ik geloof er niks van. Die sfeer had het totáál niet. Zelfs Nieuw-Zeeland wordt genoemd. Nee, dat is het in verband met de temperaturen in augustus al helemaal niet.

Finland of Nieuw-Zeeland? Wel nee!

Olielamp

Nee, volgens mij is het echt een land met oosterse invloeden. Aan het begin van de livestream zag ik bovendien een olielamp. Dat bedenk je niet bij elk land. Het is vast een land waar die nog gebruikt worden. Het Midden-Oosten? Of had ik ze wel vaker in ‘Wie is de Mol?’ gezien?

Natuurlijk kun je ze hier in Nederland ook gebruiken, maar het zei vast iets. Waarom lieten ze het anders zien? Wel jammer dat het uitzicht erachter te vaag is om een specifiek land te herkennen. Ook in de weerspiegeling van de zandloper zie ik net niet genoeg.

Wel jammer dat het uitzicht achter de olielamp te vaag is om een specifieke plek te herkennen.

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Balkanstad, Noord-Cyprus of Amman?

Is het een Balkanstad? Ik twijfel weer. Is het Turks-Cyprus misschien? Is het Libanon? Of is het Amman? Eén van de plekken waar ik in Amman stond lijkt er wel op. Maar Noord-Cyprus zou het ook kunnen zijn, ook daar doet het me aan denken. Alleen is Cyprus momenteel lastig wat de corona inreisregels betreft. Maar ja, veel Balkanlanden zijn ook nog oranje.

Als ik m’n foto van Amman erbij pak lijkt het toch minder dan ik dacht.

Gebed

Op Twitter lees ik dat iemand de oproep tot het gebed heeft gehoord. Hmm, de muezzin heb ik gemist. Maar ook dat zou weer op een islamitisch land of een land met islamitische invloeden of bevolkingsgroepen duiden. Albanië is voor een deel islamitisch en ook in Bosnië wonen veel Bosniakken, wat ook moslims zijn.

Een islamitisch land of een land met islamitische invloeden.

Sterker nog, het kan zelfs Rhodos Stad zijn, want ook daar oogt een deel van de oude stad oosters.

Zuidoost-Europa

Ik neig toch weer naar Zuidoost-Europa, oftewel de zuidelijke Balkan. In diverse Balkanlanden vind je immers moskeeën en moslims. Bovendien kan het in veel Balkanlanden erg warm zijn in de zomer en het was duidelijk dat de kandidaten het ook warm hadden. Je wil niet weten met hoeveel graden ik door Belgrado liep!

Was het Servië, was het Bosnië, was het Kosovo, was het Albanië of Montenegro misschien? Ik google snel op Noord-Macedonië en zelfs Bulgarije, maar nee. Ik ben er bijna van overtuigd: het is Albanië, Kosovo of Bosnië!

Welk land is het?

Kampvuurtje

Een kampvuurtje, iemand in de livestream had het over een kampvuurtje, bedenk ik me ineens. En een tent. Weer denk ik aan Jordanië. Eén iemand op Twitter denkt het ook. ‘In Jordanië was WIDM al eens,’ schreef een ander.

Noord-Cyprus? Kosovo?

Hmm, wat moet het dan zijn? Toch Cyprus? Daar heb je immers ook een van oorsprong Turks deel. Lang geleden was ik er zelf, in Noord-Cyprus, wat destijds (1995) helemaal niet gebruikelijk was. Nog steeds niet zelfs, omdat het officieel niet erkend wordt. Of is het Kosovo? Toen ik daar was, voelde het, op het hier en daar best wel hippe Pristina na, echt als terug in de tijd gaan.

Op de markt in Kosovo.

In welk land is Wie is de Mol 2022 opgenomen?

Nog dik een uur na de bekendmaking van de kandidaten laat het me maar niet los. Ik moet het weten! Ik zoom in op de vage ruimte waar Rik van de Westelaken stond (een hotelkamer was het niet mag ik hopen), op de vloer waar de kandidaten zaten en op alles wat ik verder heb gezien en waar ik een screenshot van heb. Op de stenen muur achter Rik ook vooral. Welk land is dit?!

Ik maak een top 3:

De Balkan: Albanië, Kosovo, Montenegro of Bosnië
Jordanië
Cyprus

Is het Noord-Cyprus, waar ik lang geleden deze foto nam?

Of is het Jordanië, op m’n foto hierboven, waar momenteel een geel reisadvies geldt?

Of toch de zuidelijke Balkan, zoals Montenegro, op m’n foto hierboven?

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Stenen muurtjes Wie is de Mol?

Ik zoom nog eens in op een screenshot van de stenen muurtjes achter Rik van de Westelaken. Waar was dit? En wat staat er naast dat tafeltje? Welk bouwwerk, tempel of fort werd hier getoond? Is het het fort bij Kotor in Montenegro? Nee, die stenen zijn niet grijs genoeg. Is het Fort Klis in Kroatië? Dat lijkt wel heel erg! Zou het dan toch Kroatië zijn? Nee, Kroatië denk ik niet, maar wel iets in de buurt.

Is het Albanië? Ik google op forten in Albanië, op alle mogelijke manieren, ook in het Albanees.

Forten en kastelen in Albanië

Hoe langer ik google hoe meer erop lijkt. Elbasan Castle misschien? Nee. Berat Castle? Dat lijkt er ook op. Gjirokastra castle? Ook! Dit screenshot (hierboven) van Gjirokastra maak ik diezelfde avond nog, tijdens mijn zoektocht in Google.

Maar er zijn nog meer forten… Van alle forten die ik vind, check ik recente foto’s op Instagram.

Rozafa Castle

Zei iemand nou dat het afgelegen lag? Rozafa castle kan dan ook! Ik google op het Albanese ‘kalaja’. Kalaja Rozafa. Ja, dat moet het zijn, met die muurtjes, dat moet het zijn! Rozafa Castle bij Shkodër in Albanië!

Het kasteel van Rozafa lijkt wel héél erg! Dan is het echt Albanië!!!

Nog tot na half 11 ’s avonds ben ik er mee bezig, met zoeken en vermoedens noteren voor een blog. Een blog dat ik nog wilde uitwerken. Dat het Albanië was wist ik ineens zeker.

Niet Gjirokaster, maar Rozafa Castle lijkt er het meest op.

Geheime bestemming

De weken erna was ik druk met andere dingen, crashte mijn pc en schoot niks op. Pas enkele weken geleden dacht ik laat ik eens op Instagram speuren of iemand al wat weet. In een reactie van een Molfan op Instagram las ik dat iemand ook een fort in Albanië herkend had.

Ik besloot het geheim te houden en m’n bevindingen in december uit te werken en vlak voor de eerste uitzending online te zetten, niet wetende dat de geheime bestemming in november al bekendgemaakt zou worden.

WIDM Albanië

Vandaag, 15 november, 2,5 maand na de livestream, werd bekend dat WIDM 2022 in Albanië is opgenomen èn werd door de makers van Wie is de Mol meteen een video getoond. Een film met echte beelden van Albanië in plaats van slechts een handvol héle vage shots.

De geheime bestemming is bekend: het land is inderdaad Albanië!

‘Albanië, de parel binnen de Balkan. Een land met een roerig verleden, waar de sporen van het communisme nog steeds zichtbaar zijn,’ lees ik. ‘Met overweldigende bergketens, een eindeloze kust, uitgestrekte bossen en wonderschone lagunes.’

‘Het fascinerende decor van Wie is de Mol? seizoen 22 is… Albanië.’

Mooie plekken in Albanië

Bij het bekijken van de film herken ik direct al wat bekende plekken in Albanië: niet alleen de majestueuze bergen, wat de Peaks of the Balkan moeten zijn, de regio bij Valbona waarschijnlijk, maar ook Lake Kooman (hier zie je er foto’s van) de Bunë rivier ook volgens mij, vlakbij de Drin en inderdaad Rozafa Castle met het mooie uitzicht en natuurlijk het meer van Shkodër, wat aan de Montenegrijnse kant veel mooier is!

De foto hierboven maakte ik op het meer van Shkodër, aan de kant van Montenegro.

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

In het filmpje ontdek ik Lake Koman, de Apolonia tempel bij Pojan (het screenshot hierboven, uit de bekendmaking) en natuurlijk de bekende Unesco stad Berat waar ik op de presentatie waar ik 2 weken geleden nog was nog beelden van heb gezien. Berat en Gjirokaster zijn 2 bekende Unesco steden in Albanië.

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Uiteraard zie ik ook een Albanees strand, maar welke? Ik denk een strand in Zuid-Albanië. De Maersk containers vallen ook op; even googelen op Maersk Albania en ik ontdek dat dit de haven van Durres moet zijn.

Durrës is een bekende kustplaats en havenstad in Albanië.

Waarom het masker vertoond werd, snap ik nu ook, want googelend op Venetiaans masker en Albanië kom ik uit bij de Venice Art Mask Factory in Shkodër.

Shkodër is een plaats aan het meer van Shkodër.

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Foto’s Wie is de Mol in Albanië

Deze foto’s van Albanië zijn screenshots uit het filmpje dat op 15 november vertoond werd. Krijg jij al zin om te gaan? Ik wel! Het noorden van Albanië (hierboven) is mooi ruig en bergachtig (in deze reisgids over Noord-Albanië lees je meer) en sowieso vind je in Albanië nog veel ongerepte natuur. Je kunt ook prachtig wandelen in Albanië!

Hoe langer ik de laatste tijd Google, hoe meer ik wil zien, zowel in het noorden als in het zuiden en zowel aan de kust als in het binnenland. Bij de Narta lagune bij Zvernec, niet ver van Vlorë, ontdek ik ineens een gaaf vlonderpad en een klooster. En flamingo’s!

Strand Albanië

Ook de stranden in Albanië zijn werkelijk paradijselijk mooi! Járen geleden ontdekte ik dat al toen ik wat filmpjes van de stranden in Albanië had ontdekt op YouTube. Perplex was ik! Ik dacht: daar moet ik heen! Dit weet niemand! Maart 2014 was het. Zeven en een half jaar geleden alweer!

Het mailtje dat ik naar mezelf stuurde heb ik nog: ‘stranden albanie wauw!!’ was het subject. In het mailtje had ik een linkje naar een YouTube video over de top 5 beaches in Abanian Riviera gezet. Ook tijdens de Albanië-bijeenkomst waar ik begin deze maand was gingen het over de stranden, niet alleen de zandstranden, maar ook de rotsstranden en baaitjes aan het zuidelijke stuk kust. Ook zelf zocht ik er al vaker op.

Tongo Island, een eilandje in het uiterste zuiden

Sarande is een bekende badplaats in Albanië, maar er zijn nog meer mooie stranden en strandjes in Albanië! Zelf ontdekte ik, speurend op de satelliet weergave van Google Maps Tongo, een eilandje. Wauw, echt wauw!

Tongo, niet te verwarren met Tonga.

Over Tongo heb ik nog nooit iemand gehoord en geen enkele reisblogger heeft erover geschreven! Tongo ligt vlakbij de grens met Griekenland. Wie is de Mol? komt daar denk ik niet, maar dit is toch wel heel gaaf! Je kunt het wellicht als dagtrip vanuit Sarande boeken.

Ksamil, Gjipe en andere mooie strandjes, ik wil ze graag eens ontdekken, maar wat dacht je van Tongo Beach? Ik ontdekte Tongo Island via Google Maps. Wauw, wat gaaf!

Op vakantie naar Albanië?

Helaas zijn veel plekken die ik graag wil zien in Albanië toch niet zo makkelijk te bereiken of –en dat vooral- om er zonder huurauto te doen wat ik allemaal wil. Dus koos ik elke keer toch weer voor een andere vakantiebestemming, maar de wil is er nog steeds.

Goedkoop land

Ook de afgelopen weken heb ik het weer serieus overwogen voor de zomervakantie komende zomer. Zeker ook vanwege het lage prijsniveau! Maar helemaal op eigen gelegenheid, de kinderen en ik, met het openbaar vervoer, dat is daar toch net wat lastiger dan in bijvoorbeeld Spanje waar ik met ze interrailde. Treinen rijden er niet en bussen komen niet overal.

Van Corfu naar Albanië

Van Albanië heb ik al meerdere keren mogen proeven zonder er helemaal te zijn. Al in 1997 wilde ik er vanuit het mooie Griekse eiland Corfu graag naartoe, maar toen woedde er nog een burgeroorlog. Jammer, maar het was niet anders. We konden er niet naartoe. Dit schreef ik 24 jaar geleden:

Vanaf Corfu zie je Albanië gewoon liggen, zó dichtbij is het!

Albanië aan de Middellandse Zee

Tijdens mijn studie Mediterrane Studies (waarin ik politiek, economie, cultuur, antropologie en geschiedenis van de landen rond de Middellandse Zee bestudeerde) kwam –mede door de oorlogen op de Balkan, in Joegoslavië– Albanië bijna niet aan bod, terwijl Albanië een interessant land is, gewoon aan de Middellandse Zee ligt en net zulke schitterende stranden heeft als Griekenland, Italië (Sardinië!) en Spanje (Formentera!). Sterker nog, misschien nog wel mooiere!

Albanië bleef lang een ‘grauw’ imago hebben, samen met landen als Bosnië en Servië waar dat ook voor gold, schreef ik in mijn Balkan-blog al. De regio bleek echter totaal anders dan ik gedacht had en vooral de natuur overdonderde me echt!

Albanezen in Kosovo

Toen ik in 2019 een werkelijk schitterende Balkan rondreis maakte, kwam Albanië letterlijk heel dichtbij. Eerst in Kosovo waar ik meer Albanese vlaggen dan Kosovaarse vlaggen heb gezien, wat niet zo vreemd is natuurlijk, want in Kosovo wonen vooral Albanezen.

Vlag Albanië

De nationale vlag van Albanië die ik in Kosovo fotografeerde zie je als kop van dit blog. De zwarte tweekoppige adelaar op de vlag kwam ik ook elders in Kosovo constant tegen.

Als ‘Wie is de Mol?’ in Kosovo was opgenomen was dat origineler geweest, maar wellicht ligt dat wat gevoeliger in verband met Servië. Of zouden de kandidaten toch ook nog naar Kosovo gaan? Ik denk het niet, Albanië op zich heeft genoeg te bieden voor een spannend spel.

Shkodër meer

Varend over het schitterende Skadarmeer in Montenegro, het Skadarsko Jezero, het grootste meer van de Balkan, dat zowel in Montenegro als in Albanië ligt (waar het het Shkodër-meer heet), was ik er letterlijk heel dichtbij.

Zo mooi is het meer van Shkodër aan de kant van Montenegro!

Deze foto’s van het Skadarmeer maakte ik tijdens mijn Balkan-rondreis in 2019.

Albanië als vakantieland

Twee weken geleden volgde ik nog een presentatie over Albanië als vakantieland. Poli Loman, de eigenaresse van Travelling Albania, probeerde ons warm te maken voor Albanië –het best bewaarde geheim van Europa– en hoopt echt dat meer mensen ontdekken dat Albanië heel geschikt is als vakantiebestemming. Dat daar door ‘Wie is de Mol?’ vast verandering in zou komen, lag op mijn lippen, maar zei ik maar niet. Het was immers officieel nog niet bekend.

‘Het best bewaarde geheim van Europa’, maar straks niet meer…

Vakantie Albanië: voor wie?

Albanië heeft prachtige bergen, ongerepte natuur, schitterende stranden, interessante steden die op de werelderfgoedlijst van Unesco staan en er zijn volop mogelijkheden voor een wandelvakantie, strandvakantie, sportieve vakantie (raften en paragliden!) of rondreis langs de mooiste plekken van Albanië. Een culinaire reis, een wijnreis of fotografiereis (in verband met de vele urbexlocaties!) kan ook. Overnachten kan niet alleen in hotels, maar ook in agro farms. De massatoerist zal er misschien niet zo snel voor kiezen, maar wie iets avontuurlijker is of eens wat anders wil misschien wel!

Een paar mooie plekken in Albanië noemde ik al, maar ik ben heel benieuwd wat we bij ‘Wie is de Mol?’ nog meer van Albanië te zien krijgen!

Vakantie Albanië boeken

Denk je ‘O, nu Wie is de Mol er zich afspeelt wil ik ook snel naar Albanië!?’ Dan kun je natuurlijk een rondreis, wandelvakantie, gezinsvakantie of strandvakantie naar Albanië boeken. Of je nou een weekje naar de Albanese Rivièra wil, een actieve vakantie zoekt, een citytrip Tirana of een mooie rondreis van 1, 2 of 3 weken door Albanië wil maken, het kan allemaal. Het wordt nog niet zoveel aangeboden als andere bestemmingen in Zuid-Europa, maar het is er wel.

Vliegen naar Albanië

Qua vluchten naar Albanië wordt er momenteel minder aangeboden dan voorheen, maar hopelijk komt het weer, zeker nu Albanië populairder zal worden als vakantieland. De vlucht van Transavia naar Albanië is stopgezet omdat het minder economisch was, maar Wizzair vliegt in de zomermaanden als het goed is wel weer vanaf Eindhoven.

Met de auto naar Albanië

Met de auto vanuit Nederland naar Albanië is wel echt heel ver rijden, tenzij je minstens een maand de tijd hebt, maar neem je vanuit Noord- of Noordoost-Italië de ferry (zie de tips verder naar onderen) dan is het te doen.

Rondreis Albanië

Een rondreis naar Albanië of actieve vakantie Albanië kun je boeken bij verschillende reisorganisaties, zowel grote reisorganisaties als rondreisspecialisten:
Met SNP naar Albanië (wandelvakantie Albanese Alpen of Peaks of the Balkan)
Met Natuurlijk Reizen naar Albanië (actieve rondreis van 8 dagen)
Met Djoser naar Albanië (2 weken Albanië en Noord-Macedonië, een groepsrondreis)
Met Sawadee naar Albanië (groepsrondreis)
Rondreis Noord-Macedonië en Albanië met TUI (groepsrondreis)
Met SRC naar Albanië (culturele rondreis door verschillende Balkanlanden: Servië, Kosovo, Macedonië, Albanië, Montenegro, Bosnië-Herzegovina en Kroatië, met in Albanië o.a. Tirana en Kruje).
Fly drive Balkan met TUI (individuele Balkan fly drive inclusief Albanië)

Zonvakantie Albanië

TUI bood nog niet zo lang geleden ook tijdelijk zonvakanties naar Albanië aan, maar daar zijn ze helaas mee gestopt. Ook bij de Vakantiediscounter zie ik momenteel vrijwel geen aanbod, maar ik heb zo’n vermoeden dat dat nog wel komen gaat.

Hotels Albanië

Wel kun je natuurlijk zelf een hotel aan de kust zoeken: in (of om) Dürres, Sarande, Ksamil, Golem (veel 5-sterrenhotels) of Velipoje bijvoorbeeld. Er zijn volop hotels aan het strand te vinden! Maar sla ook zeker de Unesco-steden niet over! Zoek hier accommodatie in Gjirokaster en hier accommodatie in Berat.

Lees ook: Onbekende landen in Europa voor je bucketlist!

Wil je graag boeken bij iemand wiens roots in het land liggen, wie veel lokale contacten heeft en persoonlijk advies kan geven? Kijk dan eens naar een Albanië-specialist zoals Travelling Albania.

Zelf een rondreis Albanië samenstellen

Uiteraard kun je ook zelf een rondreis door Albanië samenstellen. Als je een idee hebt waar je ongeveer naartoe wilt en welke bezienswaardigheden je wilt zien en je de mooiste plekken in Albanië verzameld hebt, kun je zelf een handige route door Albanië bedenken. Reisblogger Yvonne van der Laan deed dit ook. Hier zie je haar Albanië route voor een rondreis van 2 weken.

Reisgids Albanië

Ook is het altijd slim een reisgids te bestellen, zodat je je nog beter kunt voorbereiden. Yvonne van Osch schreef een zeer informatieve reisgids over Albanië: de Dominicus Albanie. Let op: als je op de link klikt kom je bij de 1e editie uit, maar er is inmiddels een tweede druk. Klik dus even op de andere paperback (rechts zodra je de link hebt aangeklikt) en je ziet voor 21,99 de nieuwste druk uit 2020. Je moet dus niet deze hieronder hebben (met de man en het schaap), maar die met de geel oranje voorkant met de brug erop. BOL verandert de voorkant echter vanzelf, dus let daar even op!

Corfu en Albanië

Wat je trouwens ook kunt doen is een vakantie naar Corfu boeken en dan een dagje naar Albanië, zowel georganiseerd, in een tourtje, als gewoon zelf, met de boot. Een vakantie naar Corfu kun je boeken bij TUI, Corendon, dé Vakantiediscounter of Eliza was here. Of ga eerst een week naar Corfu en dan nog een weekje naar Albanië.

Boot van Italië naar Albanië

Je kunt Albanië ook vanuit Italië bereiken. Neem dan de boot van Italië naar Albanië. Dit kan vanuit Bari, Brindisi en Ancona, maar ook vanuit Triëst!

Auto huren in Albanië

Wil je een auto huren in Albanië dan kun je dat doen via Sunnycars. Regel het van te voren en niet pas ter plekke!

Montenegro

Albanië ligt ten zuiden van Montenegro. Montenegro is net wat bekender als vakantiebestemming, ook als zonvakantiebestemming, bijvoorbeeld in Budva. Dit wordt aangeboden door dé Vakantiediscounter.

Montenegro heeft echter nog meer te bieden! Tijdens mijn reis heb ik er veel van gepost, maar op mijn reisblog followmyfootprints.nl heb ik er nog bijna niets over geschreven, maar dat heeft niets met de schoonheid van het land te maken; het is er gewoon nog niet van gekomen. Wel schreef ik al over een mooi meer in Montenegro, niet het schitterende Lake Skadar, maar Lake Biograd.

Nou, genoeg moois om te ontdekken dus en volop mogelijkheden om al iets te boeken wie wil, maar… nu nog even terug naar het programma! Over 1,5 maand begint Wie is de Mol weer!

Wie doen er mee aan Wie is de Mol in Albanië?

Voor het eerst in de geschiedenis van Wie is de Mol? zijn de kandidaten van WIDM al tijdens de opnames in augustus bekendgemaakt. Via de livestream die ik net al noemde, vanaf de toen nog geheime locatie, heeft AVROTROS aan iedereen in Nederland de gelegenheid gegeven om live mee te kijken én invloed uit te oefenen tijdens de eerste executie. Kijkers konden via een stemtool een vrijstelling uitdelen aan de voor hen minst verdachte kandidaat.

Kandidaten WIDM 2022

De kandidaten van dit seizoen zijn (op alfabetische volgorde van hun voornaam): Arno Kantelberg, Everon Jackson Hooi, Fresia Cousiño Arias, Glen Faria, Hila Noorzai, Kim-Lian van der Meij, Laetitia Gerards, Sahil Amar Aïssa, Suzanne Klemann, Thomas van Luyn en Welmoed Sijtsma.

Tijdens de livestream in augustus heb ik als een dolle screenshots van de kandidaten zitten maken, maar dat viel nog niet mee omdat ze aan het praten waren èn ik hun naam in beeld wilde hebben, dus sorry als iemand er niet op zijn meest flamboyant uitziet. De livestream was maar kort en was daarna niet meer terug te zien.

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Wie is de Mol?

Na het tellen van meer dan 25.000 stemmen die binnenkwamen n.a.v. de livestream in augustus, bleek Arno Kantelberg het meest verdacht door alle WIDM-fans. Is dat terecht? En wie is het minst verdacht en wat betekent dat voor het spel? We zullen het zien in de eerste aflevering op zaterdag 1 januari om 20.30 uur bij AVROTROS op NPO 1.

Wie is mijn Mol?

Mijn Mol is (op basis van die korte livestream) ook Arno (wiens verhaal ik het minst vertrouwde), maar ook Fresia staat op m’n lijstje. Bij Hila twijfelde ik ook, maar bij Glen dacht ik meteen nee, bij Sahil ook nee en Thomas ook nee. Everon klonk ook heel geloofwaardig. Bij de rest heb ik nee met een vraagteken geschreven.

Update: Net nu ik dit online wil zetten zie ik dat de pleidooien van de kandidaten waarom ze NIET de Mol zijn inmiddels online staan! Je vindt ze hier: pleidooi kandidaten.

Moltalk

Ook dit seizoen kun je na Wie is de Mol? snel van NPO 1 naar NPO 3 zappen om MolTalk te volgen, de live nabeschouwing met Marlijn Weerdenburg en Rop Verheijen. Als je Wie is de Mol? volgt is dit echt een must en altijd erg leuk om te zien.

Mollenstreken

In het jeugdprogramma Mollenstreken gaat Lavezzi Rutjes weer wekelijks op zoek naar de Mol en bespreekt hij elke zondag de aflevering van de avond ervoor. Mollenstreken is vanaf 2 januari 2022 om 18.45 uur te zien bij AVROTROS op NPO Zapp.

Wie is de Mol app

Uiteraard kun je ook weer de Wie is de Mol? app downloaden als je die niet meer of nog niet hebt. Met meer dan 1 miljoen spelers in de Wie is de Mol?-app zorgt AVROTROS dat familie, vrienden, collega’s, maar ook onbekenden elk jaar weer samen proberen de Mol te ontmaskeren.

Niet de Mol

Nieuw dit seizoen is de online serie ‘Niet de Mol’, gepresenteerd door presentator en oud-kandidaat Splinter Chabot. Op de officiële website van Wie is de Mol? interviewt Splinter elke zaterdagavond één van de kandidaten die het spel vroegtijdig moet verlaten. De afvallers delen openhartig hoe het is om mee te doen aan het programma, wat ze hebben meegemaakt en geven daar als eerste antwoord op de vraag wat er dit seizoen gebeurt na het zien van het gevreesde rode scherm…

Officiële Wie is de Mol?-podcast

In de geheel vernieuwde Wie is de Mol?-podcast duikt Splinter Chabot ter voorbereiding op zijn online serie in de levens van de 11 kandidaten. Welke karakters gaan er mee op reis? En wat kan er precies opgemaakt worden uit de pleidooien in de livestream? En wat kunnen we van deze groep samen verwachten?

Ik moet bekennen dat ik m’n hele leve pas 1 podcast beluisterd heb, maar wie weet ga ik in december eens luisteren. Vanaf 20 december is er dagelijks een nieuw portret van één van de kandidaten.

Molboekje

Zoek je nog een Sinterklaas- of Kerstcadeautje dan is een Molboekje een leuk idee. Of koop ‘m gewoon voor jezelf.

Wie is de Mol spel

Ook leuk voor winterse avonden is natuurlijk het Wie is de Mol spel, het bordspel of de pocket editie:

Wie is de Mol op social media

Zorg dat je Wie is de Mol? op social media volgt, zodat je eventuele volgende belangrijke updates niet mist! Hier vind je WIDM op Instagram, WIDM op Twitter en WIDM op Facebook. Volg mij dan meteen ook even op Facebook, Twitter en Instagram. Dat vind ik leuk!

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Heb je ‘Wie is de Mol?’ nooit gevolgd?

Ook als je ‘Wie is de Mol?’ nog nooit gevolgd hebt kan ik je aanraden dat toch eens te doen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik ook een ‘late adopter’ was. Jaren snapte ik er de lol niet van. Áls ik het al eens aan zette in de hoop mooie plekken te zien, vond ik het vooral een onrustig herrieprogramma met veel heen en weer geren en geschreeuw tijdens opdrachten en werd ik er alleen maar gestrest van.

Totdat ik het een paar jaar geleden eens meteen vanaf het begin ben gaan volgen, samen met mijn tieners. Pas toen ontdekte ik dat het wél heel leuk is en sindsdien ben ik fan! Dus… heb jij ook nooit iets met Wie is de Mol gehad? Probeer het eens en dan wel meteen vanaf de start!

Een goed voornemen: ‘Wie is de Mol?’ kijken in 2022!

Wanneer is ‘Wie is de Mol?’ op tv?

Ook al blijft veel onzeker in coronatijden, déze zekerheid hebben we in elk geval: op 1 januari 2022 begint ‘Wie is de Mol?’ weer! Heerlijk, hebben we toch alvast iets om ons op te verheugen!

Credits beeldmateriaal: AVROTROS

Wie is de Mol? is vanaf 1 januari 2022 weer wekelijks op tv. Elke zaterdagavond om 20.25 uur bij AVROTROS op NPO 1.

Foto’s en screenshots in dit blog

In dit blog zie je enkele screenshots van de Instagram livestream van eind augustus en van de video van 15 november waarin het land deze week werd aangekondigd. Die beelden zijn dus van AVRO TROS.

De overige foto’s maakte ik zelf; één in Noord-Cyprus, een aantal in Jordanië, een aantal in Kosovo, waaronder die van de markt, de vlaggen en de tweekoppige adelaar en een aantal foto’s van het Skadar meer in Montenegro, oftewel de Montenegrijnse kant van Lake Shkoder.

Hierboven zie je waar ik zoal was op de Balkan en hieronder lees je meer:

Dáárom wil je op vakantie naar de Balkan!
Natuur in Servië (verrassend mooi!)
5 onbekende landen in Europa (geen massabestemmingen)
Op vakantie naar Griekenland (het buurland van Albanië)
Mooie bestemmingen in Zuid-Europa
Mijn Balkan rondreis door 5 landen

Vanaf 1 januari 2022 elke zaterdagavond: ‘Wie is de Mol?’!

Heb jij ook alweer zin om ‘Wie is de Mol?’ te kijken? En ben jij wel eens op vakantie naar Albanië geweest?

Biogradsko Jezero (Lake Biograd): het mooie Biogradsko meer in Montenegro

3 reacties

Biogradsko Jezero, ook wel Lake Biograd of Biogradsko meer, is een bij Nederlanders nog totaal onbekend meer, maar zo mooi! Het is één van de mooiste meren van Montenegro! Montenegro? Ja, als je érgens mooie meren en mooie natuur vindt is het daar wel.

Montenegro

Montenegro is één van de zuidelijker gelegen Balkanlanden. Het ligt aan de Middellandse Zee (eigenlijk de Adriatische Zee) en staat vooral bekend om de bijzondere Baai van Kotor, waar je zeker naartoe moet gaan, maar ook het bergachtige binnenland met meren en rivieren maakt Montenegro heel aantrekkelijk. Sterker nog, juist dát maakt Montenegro nog mooier! De routes alleen al zijn vaak adembenemend!

Het was (eind juli!) zo groen in de bergen van Montenegro dat ik me even in Azië waande!

Meren in Montenegro

Eén van die meren in Montenegro is het werkelijk schitterende Skadarsko Jezero (ook wel Skadar Lake of Meer van Shkodër), waar je in mijn jaaroverzicht en in mijn Balkan-blog al foto’s van zag, maar ook het minder bekende Biogradsko Jezero (Lake Biograd of Biogradsko meer) hieronder is héél bijzonder! Daar gaat dit blog over.

Lake Biograd: minder bekend, maar zo mooi!

Biogradsko Jezero

Het Biogradsko meer heet in het Engels Biogradsko Lake of Lake Biograd, maar in het Montenegrijns Biogradsko Jezero. Jezero betekent immers ‘meer’. Omdat de gids met wie we op pad waren het standaard Biogradsko Jezero noemde, zit dat er bij mij nu ook lekker in, maar de Engelse benaming wordt ook gebruikt.

Lake Biograd

Waarschijnlijk kun je net als ik überhaupt even geen woord meer uit brengen als je het ziet, want dit meer maakt je sprakeloos. Lake Biograd is zo ontzettend mooi van kleur! Het water is prachtig turquoise en dan die knalgroene omgeving erbij! Wat een prachtplek!

Biogradsko Jezero is werkelijk een parel!

Leek het landschap net nog op Azië, nu waande ik me ineens in Canada!

Biogradska Gora National Park

Biogradsko Jezero is een meer in het noorden van Montenegro, niet ver van Kolasin. Het ligt in Biogradska Gora National Park. NP Biogradska Gora is sowieso een erg mooi natuurpark. Het staat bekend om het eeuwenoude oerbos en het is zelfs één van de laatste regenbossen van Europa!

Wandelen door één van de laatste regenbossen van Europa!

Biogradsko Jezero

In het National Park liggen meerdere meren, maar de meeste meren zijn gletsjermeren en liggen op zo’n 1800 meter hoogte. Biogradsko Jezero (Lake Biograd) ligt minder hoog en is makkelijker bereikbaar. Ben je in de buurt sla het dan zeker niet over, want het is ontzettend mooi! Sterker nog, het is een flinke omweg waard!

Het meer van Biograd, dat mag je niet missen!

In de zomer naar Montenegro? Hier moet je zijn!

Biogradsko meer

Het Biogradsko Jezero is het grootste en mooiste meer in het park. Het is van origine een gletsjermeer en ligt op iets meer dan 1000 meter hoogte, op de Bjelasica berg, in het Bjelasica gebergte. Het meer is 875 meter lang (gemeten van zuidoost tot noordwest) en de grootste breedte is 410 meter. De totale omtrek is 3300 meter. Het diepste punt is 12 meter, las ik op één van de borden bij het meer.

Knalgroene omgeving

Door het weelderig groen en de vochtige lucht (ik was er hoog zomer), doet het eerder tropisch aan dan ‘gletsjerachtig’. Vooral in het bos. Echt, dat is zo ontzettend mooi groen en bijna jungleachtig! Zelfs het eveneens zeer groene Costa Rica haalde het er wat mij betreft qua schoonheid niet bij!

In de bergen en toch doet het tropisch aan! Ik waande me in de jungle!

Mooi meer in Montenegro

Los van de wandeling door het onwijs mooie oerbos, is ook het meer alleen al prachtig. Loop voordat je gaat wandelen, varen of kanoën even de steiger op en geniet van de serene rust! Het gladde water en de weerspiegeling van de bomen in het water. Waanzinnig mooi is het. Wat fijn dat dit soort plekken nog bestaan!

Biogradsko Jezero is echt nog één van die ‘onontdekte’ plekken!

Wandeling rond het meer

Je kunt een wandeling rond het Biogradsko meer maken. Doe dit zeker, ook met kinderen! Het is een relatief eenvoudige wandeling die voor bijna iedereen goed te doen is, mits je goed ter been bent. Dat is wel een voorwaarde! Er zijn best wel oneffenheden als stenen en boomstammen, dus je moet wel opletten waar je loopt, en het kan wat glibberig zijn, maar het is geen lange of vermoeiende wandeling.

De totale wandeling rond het meer is maar 3,4 km en is prachtig! Het kost je maximaal een uurtje en dat was dan nog met vele fotostops. Een deel van het pad is een vlonderpad, ook dat is altijd leuk! Ben je meer van het echte hiken, wandel dan één van de zwaardere trails.

Walk around the lake

De foto’s van de ‘walk around the lake’ hieronder staan op volgorde als je de route met de klok mee loopt. Andersom kan ook. Van de bijzondere bomen zie je hier nog niet veel terug, die komen in een apart blog aan bod.

Wandeling Biogradsko meer met kinderen

Ook zonder goede conditie of met kinderen die goed kunnen lopen kan het prima, mits je geschikte schoenen aan hebt, zoals wandelschoenen, stevige sandalen of lekker sneakers. Met een kinderwagen kan het niet. Draag een baby, dreumes of peuter mee in een rugdrager.

Onderweg staan meerdere borden met leuke informatie over bomen en dieren, waardoor het nog leerzaam is ook. Niet voor niets heet het de ‘educational trail’.

Foto’s Lake Biograd

In dit blog zie/zag je vooral foto’s van het meer. Foto’s van het oerbos en andere foto’s van het National Park bewaar ik voor een ander blog een keer.

Wat te doen bij Lake Biograd?

Je kunt net als ik de wandeling rond het meer maken of een wat spannender hike wat verder weg, naar Bendovac viewpoint, maar je kunt er ook zwemmen, relaxen, picknicken, een bootje huren of mountainbiken. En dieren spotten, zelfs beren! Ook tijdens een vakantie met kinderen of een rondreis Montenegro met kinderen is het Biogradsko meer dus een leuke stop.

Lekker varen of picknicken!

Horeca Biogradsko jezero

Er is een horecagelegenheid met heerlijk terras vlakbij het meer is Nacionalni Restoran, het national park restaurant. Na de wandeling hebben wij hier even lekker een Montenegrijns biertje gedronken. Nacionalni Restoran Biogradsko Jezero heeft een Facebookpagina.

Bereikbaarheid Biogardsko meer

Het Biogradsko-meer ligt in het noorden van Montenegro. Het handigst is het als je een auto hebt. Parkeren kan vlakbij het meer. Er zijn Nederlanders die helemaal met hun eigen auto naar Montenegro reizen. Dat is ver, maar je reist wel door schitterende landschappen.

Montenegro ligt ten zuiden van Kroatië, dus daar is het ook goed mee te combineren, of juist met Servië of allebei! Een Balkan roadtrip vanuit Nederland is absoluut de moeite waard!

Huurauto Montenegro

Ga je vliegen dan kun je ook een auto huren in Montenegro en met een huurauto zelf dit soort mooie plekjes opzoeken. Wil je prijzen voor een huurauto in Montenegro vergelijk? Kijk hier: autohuur in Montenegro.

Vergelijk hier de prijzen voor autohuur in Montenegro.

Met de trein naar Biogradsko Jezero

Je bedenkt het misschien niet zo snel, maar je kunt ook helemaal met de trein naar Montenegro! Of vliegen naar Belgrado (Servië) en dan een mooie treinreis maken! Er is een treinroute van Belgrado naar Montenegro, helemaal tot aan Bar. In het noorden van Montenegro komt de trein langs Bijelo Polje en het nabijgelegen Kolasin en gaat dan verder richting Podgorica en Bar.

Het Nationaal Park ligt niet ver van de spoorlijn af. Zowel Kolasin als Mojkovac, twee plaatsjes vlakbij het park, hebben een treinstation. Van daaruit kun je verder met de bus of taxi. Vanaf Kolasin kost een taxi ongeveer 10-15 euro.

Tour naar Biogradska National Park

Ook kun je vanuit Kolasin waarschijnlijk wel een tourtje naar het National Park en het meer boeken.

Het Biogradsko meer is minder bekend dan het Skadar meer (meer van Skhöder of Skadar Lake) en het Zwarte Meer (Crno Jezero of Black Lake) in NP Durmitor, maar ook absoluut een stop, tour of omweg waard!

Informatie Biogradsko Jezero

Een handige website van het Biogradska Gora NP zelf is er niet, maar wel kun je op de overkoepelende website van alle nationale parken in Montenegro kijken. Download eventueel de app. Eenmaal bij het Nationaal Park staat informatie netjes in het Engels weergegeven.

Borden met informatie over Lake Biograd.

En ook over NP Biogradska Gora.

Voor wie is Biogradsko Jezero geschikt?

Een bezoek aan het Biogradsko meer is ideaal voor rustzoekers, wandelaars (zowel niet zo ervaren als fanatieke hikers), maar ook voor actieve gezinnen met kinderen die van natuur houden en lekker een (mid)dagje willen ontspannen.

Beste reistijd

Het Biogradsko meer ligt in de bergen, in Biogradska Gora National Park. Het National Park kan alleen in de zomermaanden bezocht worden, vanaf eind van de lente. Zelf was ik er middenin het hoogseizoen, eind juli. Ook toen was het er absoluut niet te druk.

Temperatuur

Ondanks de vochtigheid was het er niet te warm. Ik gok tussen de 20 en de 25 graden. Omdat we die ochtend van een warmere plek vandaan kwamen voelde het nabijgelegen plaatsje Kolasin ineens kouder (het is een wintersportplaats!) maar voor een wandeling was het bij het Biogradsko Jezero heerlijk.

Overnachten bij het Biogradsko meer

Overnachten in de omgeving van het Biogradsko Jezero en Biogradska Gora kan op een camping bij het meer en in vele leuke houten accommodaties. De meeste zijn eenvoudig maar heerlijk in de natuur gelegen, in de buurt van Kolasin of Mojkovac. Houten chalets of trekkershutten zijn er volop en ze kosten haast niets. Maar luxe zijn er ook! Kijk zeker even hieronder, van hut tot villa.

Accommodatie in Kolasin en omgeving:

Kamp Jantenic
Chalet Scepanovic
Monte Chalet Kolasin
Art Apartments (een soort Paddenstoel bungalow)

Liever een hotel? Het Bianca Spa Resort is het bekendste hotel van Kolasin. Al van een afstand zie je het liggen. Deze foto nam ik onderweg, voordat we Kolasin aandeden.

Accommodatie in Mojkovac en omgeving:

Tara Riverside (leuk!)
Country House Eco Village
Paradise on Tara
Guesthouse Rovcanin
Fern Farm (mooi!)

Kijk zelf wat er nog meer voor leuke adresjes tussen staan!

Moois in de buurt

Maak je een rondreis door Montenegro dan is het handig te weten wat er in de buurt ligt en waar je het Biogradskomeer en het National Park mooi mee kunt combineren. Voordat we naar Biogradska Gora gingen maakten we een stop bij Kanjon Moraca (Moraca river canyon), wat ook ontzettend mooi is! Mis dat ook niet! Ook het Moraca klooster is een bezoek waard.

Plaatsen in de buurt

Voordat we naar het National Park gingen bezochten we eerst nog het wintersportplaatsje Kolasin. Persoonlijk werd ik daar niet echt heel warm van, maar wellicht was dat letterlijk doordat het er wat frisser was. Het is wel een handige uitvalsbasis en toch leuk om even een kijkje in het centrum te nemen. Qua overnachting is een verblijf in de natuur echter mooier.

Noord-Montenegro

Ná ons bezoek aan het National Park reden we nog verder richting noorden en overnachtten op een mooi en kindvriendelijk plekje net buiten Bijelo Polje, hotel Dvor, niet ver van de grens met Servië, maar luxere accommodaties, zoals het Bali Mountain Resort, zijn er ook. Bij Bijelo Polje zit je ook niet ver van Kosovo, wat onze volgende bestemming was.

Balkan rondreis

Zelf bezocht ik het meer en het National Park tijdens een prachtige Balkan rondreis met Djoser. Djoser. In dit blog over de Balkan kon je daar al meer van zien.

Djoser heeft verschillende rondreizen op de Balkan. Ik was mee met deze mooie groepsreis naar de Balkan. Er is nu ook een familiereis te boeken: rondreis Balkan met kinderen. Een Balkan groepsrondreis voor gezinnen!

Behalve Djoser biedt ook Sawadee een rondreis naar deze landen aan: groepsrondreis naar Zuidoost-Europa. Het meer zit daar niet bij in, maar wel weer andere mooie plekken, zoals Durmitor. En ook Sawadee biedt een familiereis Balkan met kinderen aan.

Reis je liever individueel?

Zelf een reis uitstippelen kan ook. Losse accommodatie in Montenegro kun je boeken via Booking.com. Ik noemde al wat leuke adresjes, maar met een beetje zoeken kom je nog meer bijzondere plekjes tegen!

Wil je ook een paar nachten aan de kust of bij de kust verblijven dan kun je hier nog verder zoeken naar accommodatie.

Montenegro

Montenegro ligt hier, in Zuidoost-Europa, op de Balkan. Eerder al schreef ik dit blog waar 5 Balkanlanden in voor komen: Servië, Kosovo, Bosnië-Herzegovina, Montenegro en Kroatië. Misschien sprak de Balkan je nooit zo aan, maar hopelijk heb ik je verrast en wil je er nu wèl naartoe! Het is gaaf om zoveel verschillende landen te zien, maar je kunt ook een volledige vakantie in Montenegro doorbrengen, daar is het veelzijdig genoeg voor. Van het gezellige Kotor tot de kust, Montenegro is prachtig!

Meer blogs over de Balkan

Ik maakte de reis niet op uitnodiging, maar gewoon zelf. Mocht je door dit blog echter geïnteresseerd zijn geraakt en het ook willen boeken dan zou ik het heel fijn vinden als je dat via één van de linkjes in dit blog doet. Jou kost dat helemaal niets extra, maar ik krijg dan een klein beetje commissie voor de aandacht die ik er aan heb besteed en de tijd die het heeft gekost om dit blog te schrijven.

De foto’s in dit blog heb ik allemaal zelf gemaakt, gewoon met mijn iPhone.

Wist jij dat de Balkan zo mooi was?!

Must visit in Sarajevo: Galerija 11/07/95, museum ter herinnering aan de val van Srebrenica

Geef een reactie

Zaterdag was het 25 jaar geleden dat de enclave Srebrenica viel, in het huidige Bosnië-Herzegovina. Ik studeerde indertijd Mediterrane Studies en Joegoslavië was natuurlijk ook één van de landen rond de Middellandse Zee.

Hoe de oorlog in voormalig Joegoslavië precies in elkaar zat, was moeilijk te begrijpen. Soms was het nieuws zo naar dat ik niet eens meer alles volgde. De val van Srebrenica herinner ik me echter nog goed. Maar hoe zat het nou ook alweer?

Ik bezocht Galerija 11/07/95 in Sarajevo om iets meer over Srebrenica te weten te komen.

Galerija 11/07/95

Tijdens mijn bezoek aan Servië en Bosnië vorig jaar, besloot ik in Sarajevo naar Galerija 11/07/95 te gaan, een museum ter herdenking aan de duizenden Bosnische moslims die tijdens de genocide in 1995 door het Bosnisch-Servische leger vermoord zijn.

De naam van het museum verwijst naar die datum, 11 juli 1995, nu 25 jaar geleden.

De val van Srebrenica

Op 11 juli 1995 werd een bataljon van Dutchbat, die de ‘veilige’ moslimenclave Srebrenica diende te bewaken, onder de voet gelopen door het Servische leger, waardoor ruim 8000 mensen het leven lieten. Servisch extremistische troepen van generaal Mladic vielen de enclave binnen en vermoordden in rap tempo meer dan 8.000 Bosniakken, mannen en jongens.

Hier zie je een lijst met de 8.372 namen en geboortedata van de slachtoffers. Een afschuwelijk groot aantal. De meeste slachtoffers zijn begraven in Potocari, bij Srebrenica dus.

Dutchbat in Srebrenica

Vorige week keek ik een aantal avonden op NPO2 naar de documentaire van Coen Verbraak met de verhalen van Dutchbatters die de enclave hadden moeten beschermen, maar wat niet gelukt was. De internationale gemeenschap deed niets en Dutchbat, die daar gelegerd was, kreeg de schuld.

De machteloze missie van Dutchbat.

Documentaire over Srebrenica

De verhalen in de documentaire ‘De machteloze missie van Dutchbat’ waren ontzettend heftig en als je alleen naar de ogen van de vertellers keek zag je gewoon wat het nu, na al die jaren nog met ze doet.

Daar waar het nieuws in de jaren 90 soms langs je heen ging, omdat je bijna gewend raakte alleen maar ellende te horen uit voormalig Joegoslavië, of omdat je het simpelweg gewoon even niet meer wilde zien, kwamen deze reportages juist des te meer binnen. Het is zo gruwelijk allemaal!

Museum Galerija 11/07/95 bezoeken

Datzelfde geldt voor een bezoek aan Galerija 11/07/95. Een bezoek dat niemand koud laat, zo heftig is het. In het museum zie je niet alleen foto’s van de overleden mannen en jongens, maar ook andere heftige beelden. Wat een verdriet voor zo ontzettend veel familieleden moet dat geweest zijn, en nog steeds…

Kippenvel

Met kippenvel op mijn armen stapte ik het museum weer uit, ook al was het buiten meer dan 30 graden. Na alle beelden van ellende, oorlog, kou en sneeuw was het zo onwerkelijk ineens weer een stralend blauwe hemel, groene heuvels en vrolijke mensen te zien!

Als je de gruwelbeelden op tv en in het museum hebt gezien, kun je je bijna niet voorstellen dat Srebrenica slechts 40 kilometer rijden van deze mooie plek op de Balkan af ligt.

Must visit in Sarajevo

Een uur tevoren was ik naar binnen gelopen. Ik was met een groep op pad (tijdens mijn reis door 5 Balkanlanden), maar in de stad mocht iedereen zijn eigen plan trekken. Zoals gewoonlijk racede ik weer van de ene naar de andere plek omdat ik zoveel mogelijk wilde zien. Een bezoek aan Galerija 11/07/95 vond ik in elk geval een must en dus wandelde ik er naartoe.

Foto’s Galerija 11/07/95

Bij binnenkomst in het museum vertelde ik dat ik een reisblogger uit Nederland ben en er graag aandacht aan wilde besteden. Wel werd mij verteld dat ik geen foto’s mocht maken. Alleen waar ik mijn ticket kocht (ja, ik kocht gewoon een kaartje), mocht ik nog een foto maken.

Srebrenica expositie

Galerija 11/07/95 is een permanente expositie. In het museum wandel je met een koptelefoon op door het museum, langs verschillende foto’s en geschreven berichten. Via de audio guide kun je in verschillende talen luisteren naar wat je ziet. Als je op een bankje plaatsneemt en naar bewegende beelden kijkt staat het kippenvel op je armen. Maar ook al als je dit ziet:

Heftig museum

De Dutchbatters zou ik niet aanraden naar Galerija 11/07/95 te gaan, maar ieder ander wel. Het is afschuwelijk om in het herinneringsmuseum foto’s te zien en teksten te lezen, maar wel een must. Zelden kwam ik zo verslagen uit een museum als uit 11/07/95, maar dat is niet voor niets. Al die duizenden mensen die destijds het leven lieten. Afschuwelijk! Wat een afgrijselijk verdriet.

Galerija 11/07/95 mag je echt niet overslaan!

Galerija 11/07/95 met kinderen bezoeken?

Je kunt dit ook met kinderen doen, maar denk daar wel even over na, want het is echt behoorlijk heftig. Met kinderen raad ik eerder aan het War Childhood Museum te bezoeken. Dat komt ook binnen, maar is beter te begrijpen voor kinderen (in het museum verplaats je je in hoe de kinderen met de oorlog omgingen) en is ook interessant voor volwassenen. Ik wil hier eigenlijk nog een keer apart aandacht aan besteden.

Waar ligt Galerija 11/07/95?

Je vindt Galerija 11/07/95 niet in Srebrenica, maar in het centrum van Sarajevo. Vanaf de meeste bekende plekken in de stad wandel je er zo naartoe. Het museum zit direct rechts van de kathedraal.

Trg Fra Grge Marti?a 2/III
71 000 Sarajevo
Bosnia & Herzegovina

Museum Of Crimes Against Humanity And Genocide 1992-1995

Het Museum Of Crimes Against Humanity And Genocide zit daar ook. Mocht je nog niet overtuigd zijn om toch even in het heftige verleden te duiken, hier (als je op de link klikt) lees je de reviews.

Naar de Balkan?

Hopelijk kunnen we (of misschien jij wel) volgend jaar de Balkanlanden weer bezoeken. In verband met het oranje reisadvies als gevolg van de coronacrisis zijn diverse landen nu niet te bezoeken en dat is jammer. Want je verwacht het misschien niet, maar ondanks de gruwelijke oorlog zijn het verschrikkelijk mooie landen! Ook een stad als Dubrovnik ligt op de Balkan.

In mijn blog ‘Waarom je op vakantie naar de Balkan wil’ liet ik al foto’s zien die ik er maakte, van ontzettend mooie plekken, van de natuur, de gave autoroutes, de steden en nog meer. De gave kopfoto van dat blog maakte ik op slechts 40 kilometer rijden afstand van Srebrenica!

Sarajevo bezoeken

Ondanks dit heftige museum waar je echt even ontdaan van naar buiten komt, is Sarajevo wel echt een ontzettend leuke stad. Een supersfeervolle en gezellige stad met een erg leuk oosters gedeelte waar ik me helemaal in mijn element voelde.

Sarajevo is sowieso een must visit!

In Sarajevo zijn naast het bezoeken van heftige musea ook hele leuke dingen te doen, zoals iets drinken op een heel gaaf uitzichtpunt of met de kabelbaan naar de oude bobsleebaan van de Olympische Spelen gaan (als je op de link klikt en even naar beneden scrollt zie je bij punt 8 één van de foto’s die ik er maakte). Het is dus echt niet alleen maar ellende.

Waarom dit blog?

Ik schrijf liever over iets vrolijks, maar ik vond dat ik hier, juist doordat ik het museum over Srebrenica bezocht heb, hier toch echt nog een keer aandacht aan moest besteden. Nu, 25 jaar na de val van Srebrenica, was natuurlijk het moment om dat te doen. Oké, ik had het graag voor het weekend af willen hebben, voor de Srebrenica-herdenking afgelopen zaterdag. Dat is niet gelukt, maar nu dan alsnog.

Nationaal Herdenkingsmonument Srebrenica

De gemeente Den Haag (waar ik woon) krijgt een nationaal monument ter herdenking van de slachtoffers van de genocide in Srebrenica. Als dit monument er daadwerkelijk is, zal ik er een keer aandacht aan besteden.

Foto’s in dit blog

De kopfoto van dit blog en de foto van de massagraven hierboven maakte ik overigens niet in Potocari (Srebrenica), maar in Sarajevo, waar je ook massagraven ziet. Hier zie je de massagraven in het Srebrenica-Potocari Memorial Center. De andere foto’s maakte ik buiten het museum en bij binnenkomst in het museum. In het museum mocht ik niet fotograferen.

Street art in Belgrado: 70 mooie murals in Belgrade

8 reacties

Street art in Belgrado! Als je je ogen open houdt en soms een beetje van de gebaande paden af gaat kun je in de Servische stad Belgrado heel veel street art spotten! Ik zag erg mooie muurschilderingen in Belgrado! Niet gewoon graffiti en politieke leuzen, maar echt schitterende street art.

Street art in Belgrado

In dit blog ontdek je waar je street art in Belgrado kunt zien. De beste plekken voor het spotten van street art in Belgrado zijn Savamala en Dorcol, maar dat is nog lang niet alles!

Naast mega murals ontdekte ik ook ‘geheime’ en meer verborgen plekjes met straatkunst. Je ziet straks waar, maar eerst nog even iets over Belgrado zelf.

De mooiste muurschilderingen in Belgrado!

Belgrado

Ondanks de naam Beograd, wat witte stad betekent, stond Belgrado lange tijd bekend als een best wel grauwe stad. En dat is het nog steeds een beetje. Je ziet en proeft er nog steeds de Oost-Europese sfeer en je ervaart af en toe echt nog een vleugje voormalig Joegoslavië. Van sommige gebouwen uit de communistische tijd word je gewoon echt niet blij. Zoals deze op de foto hieronder:

Is Belgrado een leuke stad?

Maar niet getreurd, want ben je net als ik met heerlijk zonnig weer in Belgrado en ga je lekker op pad om street art te bewonderen, dan wordt het grauwe en grijze Belgrado zomaar ineens een best wel kleurrijke en toch echt ook leuke stad! En er ís ook echt wel kleur!

Hoe een grauwe stad kleur krijgt…

Belgrado ontdekken

Oké, ik vond Belgrado niet de mooiste Balkan-stad (Sarajevo, Dubrovnik en Kotor vond ik veel mooier!) maar het is absoluut de moeite waard om de hoofdstad van voormalig Joegoslavië, wat nu dus de hoofdstad van Servië is, te gaan ontdekken!

Een weekendje Belgrado is best een goed idee!

Trendy Belgrado

Sterker nog, als je de Servische stad Belgrado maar ietsje beter leert kennen, kom je er al snel achter dat het eigenlijk een hele gezellige en trendy stad is! Niet voor niets wordt Belgrado steeds populairder als citytrip tussendoor. Zelfs als uitgaansstad! Ook onderen jongeren is Belgrado helemaal hot.

Jonge mensen, leuke barretjes en party’s op de splavs…

Je ziet er veel jonge mensen, er zijn terrassen tussen street art en straten met leuke barretjes. In de zomer zijn de splavs populair, de party boten op de Sava, die je hierboven ziet. Om nog maar te zwijgen over de vele street art! En Belgrado is nog goedkoop ook, zowel het overnachten als eten en drinken!

Street art in Belgrado

En dan de street art… Belgrado is echt een walhalla voor street art fans. Je ziet het er nog niet zoveel als in een stad als Athene (tip: lees hier mijn blog over de leukste wijken van Athene!), maar als je weet waar je moet zijn dan wemelt het ineens van de mooie muurschilderingen in Belgrado!

Belgrado is een walhalla voor street art fans!

Waar vind je street art In Belgrado?

Street art vind je meestal niet op de mooiste plekken, maar juist in minder bekende buurten van rauwe steden, op industriële plekken of in grimmige buitenwijken. Ook in Belgrado vind je street art in verborgen hoeken, shabby straatjes, op oude vervallen gebouwen, in upcoming buurten, bij creatieve hotspots en in zijstraten die je anders niet zo gauw zou nemen, maar dat is in Belgrado nooit ver weg!

Om interessante murals in Belgrado te zien hoef je niet naar de buitenwijken!

Op zoek naar street art

Toen ik in augustus terug was in Belgrado (ik was er aan het begin én aan het eind van mijn rondreis over de Balkan) wilde ik behalve bekende bezienswaardigheden in Belgrado vooral ook nog wat leuke en alternatieve wijken in (en om) het centrum ontdekken. Eén van mijn doelen daarbij was het zoeken naar street art.

Denk je eerst dat er niet zo veel street art in Belgrado is, ineens zie je het overal!

Street art in het centrum van Belgrado

Vanaf mijn verblijf in Belgrado aan de Ulica Terazije, op slechts 5 minuutjes lopen van de Trg Republike (Republic Square), ben ik overal gewoon lopend naartoe gegaan. Soms moet je een heel klein beetje klimmen in Belgrado, maar het is niet zo steil als in delen van steden als Lissabon of Porto. Over het algemeen is het prima te doen.

Murals in Belgrado

Ik ging niet met een kaart, reisgids of plan op pad, maar wandelde gewoon zelf rond. Gewapend met mijn smartphone dwaalde ik in mijn eentje door Belgrado en ontdekte vele mooie murals; grote muurschilderingen, maar ook kleinere. Ook al liep ik die dag in Belgrado maar liefst 15 kilometer door de stad, je hoeft er absoluut niet zoveel voor te lopen als ik deed hoor.

Waar vind je street art in Belgrado?

Wil je ook op zoek naar street art in Belgrado dan kun je in de Stari Grad (de oude stad) en net daar omheen al heel veel street art zien. Je hoeft er dus niet eens ver het centrum voor uit. Om de beste plekken voor street art in Belgrado te ontdekken raad ik je vooral aan door Savamala en Dorcol te dwalen. In deze wijken en buurten in Belgrado zie je het heel veel! En sla ook Skadarlija niet over, dat is sowieso heel leuk!

Savamala en Dorcol zijn dé street art wijken in Belgrado. Maar mis ook Skadarlija en Dorcolmala niet!

Foto’s street art Belgrado

Hieronder zie je welke murals je per wijk allemaal kunt zien. Alle 77(!) foto’s heb ik zelf gemaakt tijdens mijn bezoek aan Belgrado. Van sommige werken heb ik achteraf de maker of de betekenis opgezocht. Dit was ontzettend veel werk, ik heb er heel veel Engelstalige websites en afbeeldingen voor af moeten speuren, maar ik vind het zelf altijd wel interessant de betekenis ervan te weten. Een kunstwerk gaat dan nog meer leven.

Door het verhaal erachter te weten komt een muurschildering nog meer tot leven!

STREET ART IN SAVAMALA

Savamala is de wijk niet ver van de rivier, grofweg tussen de bruggen Brankov Most en de Stari Savski Most. Met name in de straat Brace Krsmanovica, waar ook het populaire Tranzit en KC Grad zitten, vind je street art, maar ook in de straten Ulica Karadordeva en Ulica Crnogorska.

De werken hieronder kun je terugvinden in Crnogorska Street:

Het nieuwste werk werd pal voor mijn neus op straat geschilderd:

Het was bij het Portugese restaurant Miradouro met zelfs street art bínnen (de gele tram in Lissabon) die je hieronder ziet. In Lissabon zag ik vorige maand trouwens ook veel street art, maar dat komt een andere keer aan bod.

Sqon

De kat hieronder is gemaakt door Sqon, een Italiaanse street artist. Niet alleen in Belgrado, ook in andere landen heeft hij veel katten geschilderd, van Italië tot Vietnam.

Velvet

Onderstaande werk werd gemaakt door Velvet, bij Kafe Supa in Savamala:

Artez

De mural hieronder is van de Servische kunstenaar Artez. Hier zie je meer van zijn werk en hij komt zo nog een keer aan bod.

Wunste

Een werk dat mij ook qua titel aanspreekt is ‘Waiting for the sun’. En dan niet letterlijk (hoewel ik ook vaak op de zon wacht, haha!), maar figuurlijk. Ooit was deze wijk -Savamala- namelijk de mooiste van Belgrado en ze hopen dat het dat weer wordt. Dat de stad de oude ‘flair’ terugkrijgt. Ook op je eigen leven kun je dit natuurlijk toepassen.

De Servische kunstenaar Aleksandar Macasev liet zich inspireren door een reclame voor de film ‘Promised Land’ uit 1961, op een luciferdoosje uit Hongarije. Stevan Soln (Wunste) maakte daar op zijn beurt deze mural van:

Never Crew

Vlakbij nightclub Hype, een populaire club in Belgrado, boven de muur van Gastrobar Remiks, vind je een blauwe walvis of potvis. Het kunstwerk heet ‘Imitation of life’ en is gemaakt door Christian Rebecchi en Pablo Togni uit Zwitserland. Ze werken onder de naam Never Crew.

Kraljica Vila

Onderstaande twee murals zijn gemaakt door Kraljica Vila. Ze heeft meerdere muurschilderingen in Belgrado gemaakt. Je kunt haar volgen op instagram. (O, en volg mij dan ook meteen even.) In haar bio staat: ‘Boys wanna be her’.

BLU

Een andere grote en bekende mural in Belgrado is gemaakt door een Italiaan met het pseudoniem BLU. Het is een politiek getint kunstwerk. Hij toont hoe tanden in de vorm van grote gebouwen het groen op eten. Hij levert hiermee kritiek op de consumptiemaatschappij en toont de negatieve invloed van de mens op het milieu.

Street art met een boodschap.

Street art op de oude brug in Belgrado

De mooiste murals vind je op de brede pilaar van de oude brug over de Sava, langs de Sava Promenade, bij Belgrade Riverfront (het grote controversiële project vlakbij het oude treinstation). Dit grote kunstwerk heet ‘Make a wish’ (‘Zamisli zelju’ in het Servisch) en is gemaakt door Marija Sholn en Stevan Soln, ook bekend als Wunste. Op het werk zelf staat Marg Wunste. Online kwam ik ook de naam Wuper Kec nog tegen.

Wat mij betreft de mooiste mural van Belgrado!

Sholn

Direct er tegenover zie je ‘Playing at the wind’, ook van Sholn (Wunste):

Street art bij de Brankov brug en de Savski brug

Ben je op zoek naar deze mooie mural? Vraag naar ‘the old bridge’ of naar ‘stari savski most’. ‘Most’ betekent brug. De mural hierboven zit niet op de Brankov most, maar op de Savski most.

Wandel daarna over de Sava Promenada naar de Brankov Most (hieronder). Ik deed dit ook, maar ik wandelde ook nog even een stukje tussen werkzaamheden van het Belgrade Waterfront door. Daar zullen ze nu wel verder mee zijn.

La Santa de Beograd

Vlakbij de Brankov most zie je een zwart-witte muurschildering uit 2008. Het is geschilderd door de Franse street artist Remed en heet ‘La Santa de Beograd’.

Na enig speurwerk op diverse Engelstalige websites kwam ik erachter dat de Fransman gefascineerd was door Belgrado en door het feit dat de stad zo vaak verwoest is en weer is opgebouwd. Hij beeldde daarom een heilige af met een ei tussen haar benen, als symbool van het leven. Ze heeft meerdere armen en in haar mouw niet alleen wapens, maar ook een witte vlag als symbool voor vrede. Ook lijkt het alsof ze borstvoeding geeft waarmee bedoeld wordt dat ze de stad zou voeden.

STREET ART IN SKADARLIJA EN DORCOLMALA

Skadarlija wordt ook wel het bohemien wijkje van Belgrado genoemd. Het is vooral een leuke plek om te lunchen, dineren of een drankje te doen (ik heb dat ook 2x gedaan), maar ook om street art te spotten! Enkele oude muurschilderingen vind je aan het eind van de straat Skadarska, maar nieuwere vind je net om de hoek, in de binnenplaatsen van de straat ietwat parallel aan de Skadarska.

Skadarska

De murals aan het eind van de Skadarska zijn al in de jaren 70 beschilderd toen er vooral nog oude kafana’s, traditionele koffiezaakjes, zaten.

Cetinjska 15

Mis vooral Cenovik niet, een met murals omringde parkeerplaats in de straat Cetinjska. Om precies te zijn bij Cetinsjka 15. Dit geheime stukje in Belgrado ligt bij de voormalige BIP-bierfabriek en wordt ook wel Dorcolmala genoemd. Het is een nieuw en upcoming place to be, met alternatieve bars en clubs.

Artez

Hieronder zie je wederom het werk van muralist Artez. Op zijn instagramaccount noemt hij het zelf: ‘Hiawata?’ Elders las ik ‘Hiawata’s girlfriend’. Artez is overigens ook de maker van een grote mural genaamd ‘Above the clouds’, waar je hier een timelapse van ziet.

Blauwe gorilla

Verder wandelend bij Cetinsjka 15 zag ik ook deze blauwe gorilla. De tekst bij deze mural heb ik even in Google Translate gegooid: ‘Svet bez ljudi’ betekent ‘een wereld zonder mensen’. Verder googelend kwam ik erachter dat dit de slogan was van het Bitef Festival, een jaarlijks internationaal theaterfestival in Belgrado. Ook dit jaar is het weer, in September. Deze keer is de slogan ‘New Theatre Trends’.

STREET ART IN DORCOL

Ook een wijk vol street art is Dorcol. Dat is weer iets anders dan Dorcolmala dus. Dorcol is het oudste gedeelte van Belgrado en erg gezellig. Time Out noemde Dorcol vorig jaar nog als 1 van de 50 coolest neighbourhoods in the world. Zij zeggen: ‘It is a typically Belgrade phenomenon that one of the city’s oldest neighbourhoods remains its most exciting, creative and inventive spot.’

Op de kaart ziet Dorcol eruit als een rasterpatroon van straten. Het stuk waar ik de meeste street art zag ligt achter het Studentski park. Je loopt er soms in ietwat steile straten. Tussen het street art spotten door kun je hier op verschillende plekken iets drinken bij leuke barretjes.

Blaznavac

Per toeval ontdekte ik in de wijk Dorcol het leuke Blaznavac, een barretje met een vrolijke tuin vol gekke dingen en mooie muurschilderingen.

Sati

Dit hieronder zag er dan juist weer wat minder vrolijk uit. Met behulp van Google Translate ontdekte ik dat ‘sati’ uur betekent. Ook wel logisch, omdat eronder duidelijk minuten en seconden te herkennen zijn. En ‘posle podne’ betekent ‘in de middag’. Maar wat bedoelen ze?

Grupo JNA, GTR en PUNK PFC

De vele murals van Grupo JNA en GTR (Grobarski Trash Romantizam) zijn vaak ietwat beladen. Je ziet ze veel in Dorcol. Street art waar Grupo JNA bij staat is gemaakt door street art collectieven en aanhangers van de club Partizan. Daarom wordt deze street art ook wel ‘Partizan Art’ genoemd. JNA is de naam van het vroegere Partizan stadion, toen Belgrado nog de hoofdstad van Joegoslavië was.

De murals hebben te maken met de rivaliteit tussen 2 clubs uit Belgrado: Red Star Belgrado (de Rode Ster) en FK Partizan (Partizan). Deze strijd tussen twee van de grootste en meest populaire voetbalclubs in Servië wordt ook wel ‘De Eeuwige Derby’ genoemd. Toevallig spelen de rivalen 1 maart 2020 weer tegen elkaar.

De muurschilderingen van JNA, GTR en PUNK PFC zijn zwart-wit en vaak wat meer beladen. Helaas kan ik niet lezen wat er in het Servisch bij staat en het dus ook niet helemaal begrijpen.

Beroemdheden

Soms ook is het een eerbetoon aan overleden beroemdheden en popsterren die Partizan-supporter waren, zoals Nada Kneževic, een bekende Servische jazz zangeres, die je hierboven ziet.

Ook kun je in Belgrado murals zien met Morrissey, Joe Strummer, George Orwell en Eddy Grant.

Googelend op de naam Eddy Grant in Belgrado kwam ik deze video nog tegen. Hij zingt hier het nummer ‘Belgrade’, een nummer dat gewijd is aan Belgrado. De eerste zin is: ‘I wanna show you Belgrade’.

STREET ART IN KNEZ MIHAILOVA

De Knez Mihailova is dé winkelstraat van Belgrado. Wandel je door de straat richting het Kalemegdan fort, dan kom je de mural die je hieronder ziet op gegeven moment aan je linkerhand tegen, op de gevel van de voormalige Jugobanka en vlakbij de ingang van de nachtclub ‘Akademija’ die er destijds zat.

Het is één van de oudste murals van Belgrado. Al in 1984 is hij geschilderd door Cedomir Vasic en studenten van de kunstfaculteit, maar hij is recent overgeschilderd.

Eén van de oudste murals van Belgrado!

STREET ART IN VRACAR

Ook in de wijk Vracar kun je op verschillende plekken street art zien. Je kunt dit eventueel combineren met een bezoek aan de kathedraal van de Heilige Sava (de Sveti Sava), één van dé bezienswaardigheden in Belgrado. Deze beroemde kerk ligt ook in de wijk Vracar.

Op de foto hieronder die ik ook in Vracar nam zie je ook street art; je moet er alleen wel goed voor kijken. Waarschijnlijk word je net als ik afgeleid door de mooie oldtimer.

STREET ART IN CIGLANA

Ook schijnt er street art te zien te zijn in een oude verlaten fabriek van bakstenen. Deze ligt een stuk buiten het centrum van Belgrado. Ik ben hier niet geweest. Eén van de kunstenaars wiens werk je daar kunt zien is Dede Bandaid.

Dede is een Israelische kunstenaar en woont in Tel Aviv. Op zijn website staat: ‘Dede’s inspiration stems from the urban landscape, and from the social and the personal questions it evokes.’ In een interview zei hij: ‘I was seeking a way to express and heal my wounds.’ Street art maken hielp hem daarbij.

Op een andere plek in Belgrado zag ik dit werk van hem:

Aan de andere kant van het gebouw (dat je als je goed hebt opgelet al op 1 van mijn andere foto’s zag) staat: ‘The bed bakes my body like bread filling a handful of dreams’, daarna komt dit wat je hierboven ziet: ‘And when opening my eyes pity upon the walls. How vast the hunger.’ De tekst is geschreven door straatdichter Nican Minc waarmee Dede veel samenwerkt.

STREET ART IN NOVI BEOGRAD

Ben je wat langer in Belgrado dan kun je ook nog naar Novi Beograd. In Novi Beograd, letterlijk ‘nieuw’-Belgrado, aan de overkant van de rivier, kun je nog heel veel street art vinden las ik. Ik ben daar zelf niet geweest. Ik koos ervoor dichter bij het centrum te blijven.

Een bekend Servisch street art festival is het RUNAWAY International Street Art Festival in Bežanijska Kosa, een buitenwijk van Belgrado, in Novi Beograd.

Je kunt hier dus ook eens gaan kijken, maar ben je maar kort in Belgrado dan zou ik in het oude deel van Belgrado blijven als ik jou was.

Street Art Festival Belgrado

Ik lees net dat in september het grootste Street Art Festival van Servië plaatsvond: Street Art Festival Rekonstrukcija. Dat was dus net nadat ik er in juli en augustus was. Op een aantal plekken in de stad zijn er dus nog weer nieuwe werken bijgekomen.

Street art tour in Belgrado

Als je erg geïnteresseerd bent in street kun je ook met een speciale street art tour Belgrado ontdekken. Street art tours in Belgrado worden aangeboden door:

Als jij deze tours boekt verdien ik niks. Ik noem ze niet uit ervaring, maar gewoon als tip. Het is een manier om net wat meer over bepaalde werken te horen dan wat je feitelijk ziet. Je hoort het verhaal achter een bepaalde mural en dat is vaak interessanter dan je denkt. Zoals dit verhaal dat ik hoorde over een mural in Athene. Zo komt een muurschildering wat meer tot leven.

Met een street art tour komen muurschilderingen wat meer tot leven en snap je de betekenis.

De geschiedenis van street art in Belgrado

Doe je een tour dan hoor je vast ook meer over de geschiedenis van street art in Belgrado. Op de website Wide Walls las ik: ‘Aside from DIY graffiti, the city also saw the rise of commissioned muralism, which flourished until the 1990s when the civil war stopped the artistic production for a while.’

Naast graffiti werden er tot de jaren 90 ook al muurschilderingen in opdracht gemaakt, maar door de oorlog stopte dat. De laatste jaren is street art echter weer echt booming in Belgrado.

Wat maakt de street art in Belgrado anders dan andere street art?

Fotograaf Aleksandar Djordjevic van het boek Street Art Belgrade zegt: ‘Graffiti and street art is generally a very personal art form. Due to the Internet and globalization the styles themselves are not too specific for certain countries, but the subjects are. There is a lot of humor on the walls here – it’s a way of dealing with the present social and economic issues. And there is a lot of emotion.’ Volgens mij is dat wel vaker zo, maar ook in Belgrado kan ik me dat zeker voorstellen.

Street art Belgrade hashtags

Wil je zelf op zoek naar de mooiste murals en nieuwe street art in Belgrado? Je kunt ook met behulp van Instagram checken waar mooie nieuwe murals te vinden zijn of kijken waar recent street art is gemaakt. Check bijvoorbeeld de hashtag #streetartbelgrade #belgrademural of zoek zelf op varianten met #wallart en dergelijke.

Zelf street art zoeken met of zonder een street art map

Pas toen ik weer thuis was ontdekte ik deze handige website: Belgrado Street Art Cities. Althans, ik dacht dat dat handig was. Op een in te zoomen kaart zie je namelijk maarliefst 126 street art masterpieces in Belgrado, in verschillende wijken. Toen ik net echter eens goed keek, zag ik dat het overgrote deel van wat ik gezien heb er niet op staat. Vertrouw dus niet blind op een kaart of website, maar ga zelf op onderzoek uit. Er komt steeds meer bij!

Zelf naar street art speuren en verrast worden is het allerleukst!

Ook ontdekte ik net nog deze street art map van Belgrado: Belgrade Street Art Map. Wellicht vind je dat nog handig. Het geeft een indicatie van waar je veel street art in Belgrado kunt vinden.

Maar soms kom je het toch weer op onverwachte plekken tegen:

Street Art boek

Ben je echt dol op street art bestel dan eens een boek over street art of vraag er 1 cadeau. Ook mooi als koffietafelboek, thuis of in een wachtkamer:

Het weer in Belgrado

Op zoek gaan naar street art is het leukst als het droog is. Hieronder had ik even een bui, maar de eerste 2 dagen was het prachtweer (en stikheet!) in Belgrado. De zomers zijn lekker warm in Belgrado, maar je kunt er uiteraard het hele jaar door naartoe.

Kijk, als je goed kijkt zie je zelfs op deze foto nog street art!

Citytrip Belgrado

Ben je zo enthousiast geworden door alle street art dat je meteen een citytrip Belgrado wil boeken?

Een citytrip Belgrado kun je via mij boeken. Doe dit door op onderstaande linkje te klikken (jou kost het niks extra als je via deze link boekt!):

D-reizen: 3 dagen Belgrado inclusief vlucht en hotel kost je ongeveer 200 euro.

Een week Belgrado inclusief vlucht en hotel boek je al vanaf 400 euro; je hebt dan alle tijd om de bezienswaardigheden en street art in Belgrado te ontdekken en ook nog te feesten en naar het stadsstrand te gaan.

Vlucht naar Belgrado

Boek je liever alles zelf los? Een vlucht naar Belgrado kun je boeken via je favoriete beokingssite voor tickets. Je kunt o.a. rechtstreeks met Transavia naar Belgrado (klik!). Dit kan vanaf 45 euro per enkele reis. Je vliegt er maar 2 uur en een kwartier over.

Overnachten in Belgrado

Een los hotel of appartement in Belgrado boek je via Booking.com (klik!). Ik zou dan wel in het oude centrum gaan zitten als ik jou was, in de Stari Grad. Hoe dichter bij de Trg Republike, hoe centraler je zit. Uiteraard kun je ook voor Dorcol of Savamala kiezen.

Eén leuke tip: Mama Shelter. Dat is leuker dan het hotel waar ik zat. Helemaal hip en trendy en de ligging is ook nog eens heel gunstig.

Tip: leuke accommodatie in Belgrado!

Reis boeken via dit blog

Omdat een blog als deze echter heel veel werk is, niet alleen qua tekst, maar ook qua foto’s (waar nam ik ze, wat betekenen ze), zou ik het wel heel leuk vinden dat áls je dus door dit blog overweegt naar Belgrado te gaan dat je het dan via bovengenoemde linkjes in mijn blog boekt. Dank je wel alvast en vooral heel veel plezier!

3 dagen Belgrado

Zelf was ik 3 dagen in Belgrado: 21 en 22 juli en daarna 3 augustus weer, na een rondreis door 5 Balkanlanden. Ik sliep 3 nachten in Belgrado.

Wil je Belgrado combineren met mooie natuurgebieden in Servië? Lees dan mijn blog over de mooiste plekken van Servië!

Deel je foto!

Ga je naar Belgrado en kom je mooie nieuwe street art in Belgrado tegen? Deel je foto gerust hier onder mijn bericht op Facebook!

I discovered all these murals and street art works in Belgrade by myself. I didn’t do any tour, I just wandered around alone. If you are a street artist yourself and you see a piece of work you’ve made in this blog and I didn’t mention your name, let me know what work is yours and I’ll add your name.

Natuur in Servië: dit zijn de mooiste plekken van Servië!

8 reacties

Zoek je een originele vakantiebestemming en is je oog op Servië gevallen, maar vraag je je af hoe de natuur is in Servië? Nou, dat zal je verbazen. De natuur in Servië is overdonderend mooi! En dat weet haast niemand! Echt, Servië heeft schitterende natuurgebieden! De hoogste tijd voor een blog over de mooiste plekken van Servië.

De mooiste plekken van Servië. Hier vind je ze!

Natuur in Servië

In het onontdekte Servië vind je echt nog ongerepte natuur en wildernis. Er zijn 5 nationale parken, 15 natuurparken en vele natuurreservaten in Servië. Tara National Park vond ik zelf één van de absolute hoogtepunten, maar er is nog veel meer schitterende natuur in Servië. Wat moet je zeker zien in Servië?

Mooiste natuurgebieden Servië

Tara, Uvac, Djerdap en Mokra Gora, het is allemaal indrukwekkend en komt in dit blog allemaal aan bod. Net als het totáál andere landschap van Djavolja Varos, op de foto hierboven. En dat is nog niet alles. Ook andere delen van Servië zijn de moeite waard, van de Donau en de Drina tot de Dinarische Alpen.

Waarom weten zo weinig mensen dat de natuur in Servië zó mooi is?

Waarschijnlijk had je je er nog nooit in verdiept. Op de een of andere manier dénken mensen bij het uitzoeken van een vakantie of het plannen van een mooie trip in de natuur niet aan Servië. Daar moet maar eens verandering in komen.

Bergen, rivieren en natuurparken

In de bergen, bij uitzichtpunten, maar ook langs machtige rivieren met kloven, canyons en hooggelegen stuwmeren, steeds weer was ik overdonderd door de schoonheid van de natuur in Servië. Wat was het groen!

En dat water in meren of rivieren ook: soms was het echt fel turquoise! Servië heeft weliswaar geen zee, maar wel meren en rivieren en heel veel ander moois! Ja, Servië was toch echt wel een grote verrassing!

Grote kans dat jij na het lezen van dit blog ook zegt: ‘Ik wist niet dat de natuur in Servië zo mooi was!’

Mooiste plekken Servië

In dit blog laat ik je de mooiste plekken van Servië zien. Plekken die ik zelf bezocht heb en waar ik echt van onder de indruk was en ook nog enkele natuurgebieden in Servië die ik daarna nog ontdekte. Ga je dus op vakantie naar Servië, een mooie rondreis maken in Servië of roadtrippen in Servië, dan mag je dit blog over de mooiste plekken in Servië echt niet missen!

Ga wandelen, geniet van de rust en maak mooie foto’s in dit stukje ongerept Europa!

Waar ligt Servië?

Eh, wacht even hoor. Ja, je durft het misschien niet toe te geven, maar misschien denk je stiekem: waar lígt Servië eigenlijk ook alweer precies? Je bent niet de enige hoor. Lang niet iedereen kan feilloos Servië op de kaart aanwijzen.

Ligging Servië

Servië (Srbija op z’n Servisch) ligt op de Balkan, in voormalig Joegoslavië, en grenst aan maar liefst 8 landen! Met het rondje mee zijn de buurlanden van Servië: Hongarije, Roemenië, Bulgarije, Noord-Macedonië, Kosovo, Montenegro, Bosnië-Herzegovina en Kroatië.

Wie vroeger naar Joegoslavië ging (ja, ik ook!) ging vooral naar de kust van het huidige Kroatië, maar juist het binnenland van de Balkan is ook bijzonder mooi en veel minder ontdekt! O, en denk trouwens niet dat Servië een klein land is. Qua oppervlakte is het net iets kleiner dan bijvoorbeeld Portugal, maar groter dan Oostenrijk!

De mooiste plekken van Servië

Tara National Park

Tara National Park is echt een must see! In dit National Park op de grens met Bosnië-Herzegovina vind je nog ongerepte natuur. Het is een bergachtig natuurgebied met beboste heuvels, rivierkloven en meren waar je heerlijk kunt wandelen. Er groeien speciale sparren en er leven vele vogels, reptielen en zoogdieren, niet alleen wolven en vossen, maar zelfs nog bruine beren! Er zijn vele wandelroutes in het park.

Banjska Stena

Het op 1.080 meter hoogte gelegen Banjska Stena is het gaafste uitzichtpunt van Servië. Je vindt het in Tara National Park dat ik net al noemde. De wandeling er naartoe is heel goed te doen, dus dit mag je echt niet overslaan. Het uitzicht op buurland Bosnië, de Drina rivier en het bijna onwerkelijk fel turquoise meer van Perucac is echt spectaculair! Hopelijk tref je net een heldere dag, want het is fantastisch mooi! Dit was wat mij betreft echt het allermooiste stukje natuur in Servië.

Meer van Perucac

Het azuurblauwe meer van Perucac is een kunstmatig aangelegd stuwmeer. Het is geen bezienswaardigheid op zich, maar rij je de route naar Tara National Park dan geniet je onderweg van het prachtige uitzicht op het meer. Perucac was de tweede elektrocentrale ter wereld, uitgevonden door de beroemde Nicola Tesla die hier vandaan kwam. Niagara was de eerste, ook die bouwde hij.

Een ander kunstmatig meer hier vlakbij is het meer van Zaovine. Je kunt hier kajakken, zwemmen en relaxen.

Drina rivier

De Drina Rivier is een rivier die de grens tussen Servië en Bosnië-Herzegovina vormt. In het noordwesten van Servië mondt hij uit in de Sava. Bij sommige mensen zal er bij het woord Drina rivier wellicht een beelletje gaan rinkelen: het stond bekend om de gruwelijke moorden bij de brug over de Drina in het Bosnische Visegrad in de jaren 90, maar tegenwoordig oogt het gelukkig allemaal een stuk vrediger.

Je kunt kanoën op de Drina, vissen, een boekje lezen aan het water of gewoon genieten van de rust en de natuur in Servië. Grappig te weten: jaarlijks wordt er eind juli een regatta op de Drina gehouden. Dan is het er ineens wél druk!

Huisje op de Drina

Ook een bekend plekje in Servië is het huisje op een rots in de Drina. Ben je in de buurt (het ligt net buiten de plaats Bajina Basta) dan is het zeker leuk om hier even te gaan kijken. Maak foto’s, geniet van de omgeving, drink een kopje koffie met uitzicht op de rivier, maak een kanotochtje of ga lekker lunchen. Ik wil nog een keer iets meer over het huisje in de Drina vertellen, maar kun je niet wachten lees dan het verhaal over het huisje alvast op de website Serbia.com.

Kapija Podrinja

Aan mooie uitzichtpunten geen gebrek in Servië. Wat dacht je van deze? ‘Gate of Podrinje’ kom je tegen op wegnummer 170 die tussen Bajina Basta en Valjevo loopt. Het viewpoint bevindt zich op een hoogte van 925 meter en je hebt een heel weids uitzicht op het groene berglandschap. Ook dit is weer een mooi stukje natuur in Servië. Je vindt hier vlakbij ook de Tresnjica Gorge, een prachtig wandelgebied.

Mokra Gora natuurpark

Ook een mooie omgeving is Mokra Gora. Het staat bekend om de Sargan Eight, een historisch treintje dat je zeker moet nemen als je op vakantie gaat naar Servië. Ik nam ‘m ook! De trein slingert zich een weg door het groene landschap. Je ziet de Mokra Gora vallei, tussen het Tara gebergte en Zlatibor.

Je ziet ook het bijzondere dorpje Drvengrad in de verte liggen, wat sowieso een must see is! Zowel hierover als over de Sargan Pass wil ik nog een keer apart vertellen. De treinrit is een beetje toeristisch, maar toch leuk om te doen, zeker ook als je met kinderen naar Servië gaat.

Bergen bij Zlatibor

Zlatibor is een wintersportbestemming in Servië. In de winter kun je skiën in Tornik ski resort, maar uiteraard kun je er ook in de zomer naartoe. Je kunt er wandelen, paardrijden of ethno village Sirogojno bezoeken. Voor kinderen is er ook nog een dinopark. Hier vind je accommodatie in de omgeving van Zlatibor.

Wij zijn door het district Zlatibor gereisd en ook in een wintersportplaats op de Balkan geweest, maar volgens mij was dat niet deze. Nu ik achteraf nog wat google zie ik dat er wel wat bijzondere plekjes bij Zlatibor zijn, zoals Stopica Cave. Deze grotten had ik eigenlijk niet willen missen, het ziet er heel bijzonder uit!

Stopica Cave had ik eigenlijk niet willen missen, het ziet er wel heel bijzonder uit!

Duivelsstad Davolja Varos

Wel weer een hele unieke plek in Servië is Davolja Varos. Je zag het ook al op één van de foto’s bovenaan. Davolja Varos wordt ook wel Devil’s Town genoemd. Het is geen stad, maar een bijzonder natuurfenomeen. Je ziet er kegelvormige bergen die aan foto’s van Brice Canyon doen denken. Het is een natuurmonument en zeker een bezoek waard.

Davolja Varos ligt in het zuiden van Servië, niet ver van de grens met Kosovo. Het is niet zo groot, maar wel een bijzonder stukje natuur in Servië. Je maakt er een korte wandeling en moet wat trappen op, maar dan zie je het!

Donau

De meeste mensen kennen de Donau door een vakantie in Duitsland, Oostenrijk of Hongarije, maar hij gaat nog veel verder! De meer dan 2800 kilometer lange Donau is de op één na langste rivier van Europa en stroomt niet alleen door Centraal-Europa maar ook door Zuidoost-Europa.

Belgrado, de hoofdstad van Servië, ligt aan de Donau, maar ook Novi Sad, een stad die iets meer in het noorden van Servië ligt. Ook grenzen diverse nationale parken in Servië aan de Donau, zoals National Park Fruska Gora en National Park Derdap.

Wat je misschien nog niet bedacht had: je kunt ook een Donau cruise maken! Ideaal voor wie niet wil vliegen en ook niet zelf wil rijden, maar wel veel plekken langs de Donau wil zien, ook in Servië! Deze foto van de Donau nam ik trouwens zelf wel vanuit het vliegtuig. Je ziet de Donau hier als grens tussen Servië en Kroatië.

National Park Derdap

National Park Derdap (ook wel Djerdap) is het grootste nationale park van Servië en ligt op de grens met Roemenië. Ik ben in die hoek niet geweest ben, maar het lijkt me wel erg mooi, mits je ook echt gaat hiken. Alweer wat langer geleden zag ik er eens een stukje van in een promo video van Servië, van die bergachtige omgeving in combinatie met de Donau, en op de een of andere manier deed het me zelfs een beetje aan de fjorden in Noorwegen denken.

Mocht je die kant op gaan dan zie je wel een heel mooi stuk van Servië. Je vindt er de zogenaamde IJzeren Poort (Iron Gates), een lange diepe kloof met daartussen de rivier. Mis ook de bijzondere sculptuur van koning Decebal, een metershoog, uit de rotsen gehouwen hoofd niet. Verder zijn er in dit gebied watervallen, zoals Blederija. En sla ook kasteel Golubac niet over. Check eventueel deze website over Djerdap nog.

Overnachten in de omgeving van Djerdap? Hier vind je accommodatie in de buurt van Djerdap en Iron Gate. Let wel even op, sommige accommodaties liggen aan de Roemeense kant. Booking komt met opties in Eselnita en Orsova. Wel staan er echt hele leuke en goedkope plekjes bij, zoals de NOAH River house, mocht je toevallig aan de andere kant zitten en op dit blog terecht zijn gekomen.

Uvac

Tot slot een supermooie plek in Servië die helaas niet op onze route lag, maar die me geweldig gaaf lijkt: Uvac nature reserve! Uvac wordt door Nederlanders minder vaak bezocht dan bijvoorbeeld Tara National Park, omdat Uvac toch net weer wat verder ligt, maar heb je de tijd ga er dan zeker naartoe! De Uvac river canyon ziet er adembenemend mooi uit!

Echt, deze beelden moet je even zien: Uvac canyon. Zo mooi zoals de rivier hier tussen die kloven door meandert. Serbia.com noemt Uvac nature reserve: ‘A nature’s masterpiece’.

‘A nature’s masterpiece’.

Mooiste gedeelte van Servië

Wil je het mooiste gedeelte van Servië ontdekken maar heb je geen tijd om álles te zien, dan raad ik je aan voor het grensgebied met Bosnië-Herzegovina te kiezen en dan één gedeelte van West-Servië in het bijzonder. Als je de kaart van Servië bekijkt zie je aan de westkant een scherpe punt die Bosnië-Herzegovina in steekt.

Vooral bij die punt, vlakbij de grens met Bosnië, een grens die gevormd wordt door Tara National Park en de rivier de Drina, vind je hele mooie natuur! Veel van de tips waar ik mee begon liggen in deze omgeving. Je vindt dit gedeelte bij de blauwe stip op de kaart:

Wandelen in Servië

In veel van de genoemde natuurgebieden in Servië kun je prachtig wandelen. Er zijn vele wandelroutes, zowel voor beginnende wandelaars als spannende trails voor fervente hikers. Ook ik heb uiteraard gewandeld in Servië. Geen megalange afstanden of zo hoor, maar toch wat mooie stukken.

Via Dinarica

Ook kun je een stukje wandelen van de epische Via Dinarica, een langeafstandwandeling, een trail door 7 landen in de Balkanregio. Het Taragebergte dat ik bij tip 1 noemde hoort ook bij de Dinarische Alpen en volgens de website Parks Dinarides zijn de Dinarische Alpen ‘The largest karst region of Europe in conjunction with the Mediterranean’.

National Geographic Traveler noemde de Via Dinarica Trail 2 jaar geleden nog bij de beste bestemmingen ter wereld om eens te bezoeken. Hier zie je het verslag van iemand die dat eens gedaan heeft door Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Montenegro en Kosovo. Sowieso is het daar ook mooi wandelen.

SNP Natuurreizen heeft deze mooie reis: wandelreis Balkan naar Albanië, Montenegro en Kosovo. Maar ook kun je via SNP momenteel verschillende etappes van de Via Dinarica boeken, in samenwerking met de Volkskrant. Toevallig net niet in Servië, maar ook de andere Balkanlanden hebben een prachtige natuur en zijn zeer de moeite waard! Hier zie je welke routes je kunt lopen:

Etappe 1 Via Dinarica: Slovenië en Kroatië
Etappe 2 Via Dinarica: Kroatië en Bosnië
Etappe 3 Via Dinarica: Bosnië en Montenegro
Etappe 4 Via Dinarica: Montenegro en Albanië

Ga je liever op eigen gelegenheid naar Servië lees dan hieronder verder hoe of wat.

Als je Servië mooi vindt, vind je Montenegro waarschijnlijk ook prachtig!

Overnachten in Servië

In Servië vind je hotels, eco hostels, vakantiehuizen, appartementen en campings. Ook kun je in Servië overnachten in berghutten of cabins. Wil je bijzonder overnachten in Servië ga dan eens overnachten in een ethno village. Servië heeft er meerdere en ook ik heb er één bezocht: Drvengrad. Op Serbia.com lees je meer over verschillende etnodorpen in Servië. Kijk zelf eens op Booking.com om inspiratie op te doen. Hier zie je overnachtingsmogelijkheden in Centraal Servië.

Kamperen in Servië

Ook kamperen in Servië is populair. Reis je rond met een caravan of camper of hou je gewoon van kamperen en zoek je een camping in Servië kijk dan eens op de website van de camping association of Serbia. Hier zie je een kaart met campings in Servie.

Hoe lang naar Servië?

Ga je maar kort naar Servië en wil je echt mooie natuur zien dan moet je keuzes maken. In dat geval zou ik voor het ruige en ongerepte westen gaan, waar je in punt 1, 2, 3, 4 en 5 over las. Ook tip 6, 7 en eventueel 8 kun je dan nog meepakken. Dit ligt allemaal vlak bijelkaar en kan goed als je een week de tijd hebt en ook wat wandelingen wil maken.

1 of 2 weken naar Servië?

In 1 week kun je al best een mooi stukje van Servië zien, maar heb je meer tijd zoek dan ook de andere uithoeken van Servië op, op de grens met Montenegro bijvoorbeeld, of juist het gebied vlakbij de grens met Roemenië. Of Kosovo, waar ik onderaan dit blog nog op terug kom. Reserveer ook zeker genoeg tijd voor Belgrado en een paar kleinere steden. Wil je echt alles zien dan kun je ook 3 weken zoet zijn.

Tip: ga wat langer en combineer Servië met het noorden van Montenegro!

Het weer in Servië

Eind juli, begin augustus had ik heerlijk warm zomers weer in Servië. Af en toe wat bewolking en één avond kregen we een staartje mee van het noodweer dat boven Noord-Italië en Slovenië flink huishield, maar de overige dagen was het zeer aangenaam weer met temperaturen boven de 25 graden (in Belgrado heter) en vaak zon. Een goede periode om Servië te bezoeken is mei tot en met september. Voor wandelen kunnen april en oktober ook fijn zijn.

Is Servië veilig?

Goed te weten is dat Servië al lang weer een veilig land is waar je dus prima naartoe kunt. Op Nederland Wereldwijd kun je het reisadvies Servië checken en zoals je ziet is het land groen gekleurd. Dit betekent: geen bijzondere veiligheidsrisico’s.

Kun je met een ID-kaart naar Servië?

Je hebt voor Servië geen visum nodig en kunt er behalve met een paspoort ook met een ID-kaart naartoe. Ik had het zelfs allebei bij me. Iets verder naar onderen lees je waarom. Reis je puur naar Servië, dan is een paspoort òf ID-kaart voldoende. Check uiteraard wel even of het nog niet verlopen is.

Bellen en internetten in Servië

Waar ik van te voren hélemaal niet bij na had gedacht is dat ik met mijn bezoek aan Servië buiten mijn bundel ging. Servië ligt immers wel in Europa, maar hoort niet bij de EU en dus betaal je hoge kosten voor internetten! Normaal kan ik ook in het buitenland vanalles online doen, maar Servië valt er niet onder. Let daar dus op en zet je data roaming in Servië uit! Stuur niet uit enthousiasme meteen allemaal foto’s of zoek van alles op via de 4G, maar wacht tot je wifi hebt. Zelfs mijn Alles in 1 Wereld was zo op! Ik deed amper iets en kreeg al heel snel een melding dat ik al op 80% zat. Dus wees gewaarschuwd!

Hoe naar Servië?

Je kunt met het vliegtuig, de auto, de trein of de bus naar Servië. Hemelsbreed is het 1400 kilometer. Ga je vliegen dan kan dat naar Belgrado. Ook naar Nis zie je wel eens rechtstreekse vluchten, maar veruit de meeste vluchten gaan naar Belgrado.

Ga je rijden dan is het uiteraard een paar honderd kilometer meer. De meeste Nederlanders zullen vanuit Kroatië naar Servië rijden, maar vanuit Hongarije of Bosnië kan het ook. En uiteraad ook vanuit de andere omringende landen, maar dan heb je kennelijk al een grote ronde gemaakt.

Auto huren Servië

Een auto huren in Servië kan uiteraard ook. Een betrouwbare autoverhuurmaatschappij is Sunny Cars. Als je hier voor kiest weet je vrijwel altijd dat het goed zit en je niet voor onaangename verrassingen komt te staan. Je kunt je huurauto ophalen in Belgrado, maar ook in Nis.

Wil je toch nog graag andere verhuurmaatschappijen en tarieven vergelijken kijk dan op Easyterra.

Verkeer Servië

Qua verkeersveiligheid scoort Servië niet zo goed. In Bulgarije en Roemenië komen nog meer verkeersdoden voor, maar in Servië ook relatief veel. Ik heb ze echter geen vreemde toeren uit zien halen en het zag er echt totaal niet zo chaotisch uit als op sommige plekken in Italië, zoals Sicilië, maar wees voor de zekerheid gewoon een beetje voorzichtig.

Taal Servië

In Servië wordt srpski gesproken, een variant op het Servo-Kroatisch. Het is een Slavische taal. De borden van plaatsnamen staan in elk geval gewoon in voor ons normaal schrift, dus niet alleen in het Servisch.

Van Servië naar Kosovo

Wil je vanuit Servië ook even op en neer naar Kosovo dan is het goed te weten dat Servië (in tegenstelling tot veel andere landen) Kosovo niet als apart land ziet. Kosovo heeft in 2008 de onafhankelijkheid uitgeroepen, maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland ziet Servië Kosovo niet als aparte staat, maar als onderdeel van Servië. Een grensovergang is er wel en houd er rekening mee dat dat lang kan duren! Ook wij hebben terug Servië in (vanuit Kosovo) behoorlijk lang moeten wachten.

Via een ander land naar Kosovo en dan terug naar Servië

Servië via een ander land verlaten en dan via Kosovo terug naar Servië willen kan problematisch zijn. De kans dat je er vanaf Kosovo dan niet in mag en dat je dus om moet rijden (via Noord-Macedonië bijvoorbeeld) is heel groot. Wij hadden hier een oplossing voor: behalve een paspoort hadden we ook een ID-kaart mee. Deze hadden speciaal van te voren aangevraagd.

Paspoort èn ID-kaart

Wij zijn vanuit Nederland Servië binnen gereisd met een paspoort en vervolgens met onze ID-kaart van Servië naar Bosnië, Kroatië, Montenegro, Kosovo en weer terug naar Servië gereisd. Je hebt dan geen Servische douanestempel in je paspoort staan. Heb je dat wel dan word je niet toegelaten, maar zo voorkom je dat dus. Het blijft echter even een spannend moment of het daadwerkelijk lukt, dus plan het allemaal niet te krap op een eventuele vlucht vanuit Servië weer terug naar Nederland.

Als vrouw alleen naar Servië

Ik reis veel als vrouw alleen, maar Servië bezocht ik met een groepsreis. Belgrado kun je prima als solo reizende vrouw bezoeken, maar ik wilde in korte tijd graag veel zien, had geen eigen vervoer en was totaal onbekend op de Balkan dat ik voor deze manier van reizen koos. Hieronder zie je één van de deelneemsters uit mijn groep.

Single reis Servië

Ben je nog onder de 36 (ik niet helaas, haha) dan is deze avontuurlijke groepsreis Servië voor singles een leuke aanrader: singlereis Servië. Er zijn reizen in 2 leeftijdscategorieën. Simi zegt:

‘Ontdek een land waar toerisme nog in de kinderschoenen staat en waar je geniet van ongerepte natuur en unieke belevenissen.’

Tijdens deze reis naar Servië ga je kajakken over de Drina Rivier en wildwaterkajakken op de Ibar Rivier, maak je een prachtige bergwandeltocht en een spannende grottentocht, bezoek je watervallen en doe je aan canyoning en ga je wildkamperen bij de Gradaç rivier.

Op avontuur buiten de gebaande paden dus!

Wandelvakantie Servië

Waarom er vrijwel geen wandelvakanties naar Servië worden aangeboden is me een raadsel, want wandelen kan juist heel goed in Servië! Wil je dus een wandelreis Servië dan heb je maar een heel beperkte keuze via kleinere reisorganisaties of je moet het wiel zelf uitvinden. Hopelijk heb je dan in elk geval iets aan mijn blog gehad.

Bekijk hier mogelijke wandelroutes in Servië: best trails in Serbia. Voor trekkings in de bergen van Servië check je de website Trekking Serbia. Check het en ontdek één van de mooiste nog ongerepte gebieden van Europa!

Op de Balkan vind je de laatste ongerepte berggebieden van Europa!

Sultans Trail

Na het schrijven van dit blog ontdekte ik Natuurlijkreizen.nl. Natuurlijk Reizen biedt in juni en september een wandelreis naar Servië aan. En niet zomaar een wandelroute, maar een wel heel bijzonder trail, namelijk de Sultans Trail. Hou je van natuur en wandelen, maar ook van geschiedenis en cultuur, loop dan in groepsverband mee. Je wandelt over een historische wandel- en fietsroute die van Wenen naar Istanbul liep.

De Sultan’s Trail loopt van Oostenrijk, via Slowakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Roemenië, Bulgarije en Griekenland naar Turkije. De wandelroute volgt grotendeels de tocht die de beruchte sultan Süleyman de Grote, de grote machthebber van het Ottomaanse Rijk, in de 16e eeuw maakte. De totale lengte is ruim 2000 kilometer, maar met deze wandelreis in Servië kun je er een stukje van doen. Bijzonder!

Filmpje Servië

Nog niet overtuigd? Bekijk de eerste 30 seconden van dit filmpje over Servië! O, en tot slot: Servië is niet alleen maar natuur hoor. Ook de steden zijn de moeite waard. Daar kom ik een andere keer terug.

Linkjes

Dit blog bevat enkele affiliatelinks, maar ook heel veel linkjes die ik er gewoon zelf heb ingezet omdat ze me handig lijken voor jou bij het plannen van je reis en het oriënteren op de verschillende plekken die je kunt bezoeken in Servië. Alle foto’s heb ik afgelopen zomer zelf gemaakt.

Wist jij dat de natuur in Servië zo mooi was? Waarschijnlijk niet! Ben je er wel al geweest en weet je nog mooiere plekken in Servië? Reageer vooral!

Daarom wil je op vakantie naar de Balkan!

28 reacties

Op vakantie naar de Balkan? Misschien is het een onbekende regio voor je, heb je er een ‘grauw’ beeld bij of hebben de Balkanlanden je gewoon nooit getrokken, misschien door de oorlog nog, maar na het lezen van dit blog ben je in één keer om. Grote kans dat jij straks ook naar de Balkan wil!

Waarom op vakantie naar de Balkan?

Misschien wist je nooit zo goed wat je er kon verwachten of waarom je er naartoe zou ‘moeten’. In Kroatië ben je misschien al eens geweest, maar verder? Landen als Servië, Bosnië en Montenegro stonden waarschijnlijk niet bovenaan je bucketlist. Maar zometeen wel!

Je denkt er misschien niet aan, maar je kunt ook een zonvakantie naar Montenegro boeken (bijvoorbeeld via de Vakantiediscounter) of een mooie auto rondreis door Montenegro (met vlucht). Nog gaver is een rondreis door meerdere Balkanlanden, zowel individueel als in een groep, ook met kinderen! In dit blog zie je meerdere landen voorbij komen.

Nog even en je weet het: dáárom wil je op vakantie naar de Balkan!

Servië, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Montenegro en Kosovo

Ik bezocht onlangs 5 Balkanlanden (Servië, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Montenegro en Kosovo) en was enorm onder de indruk! Het is ongelofelijk dat zo weinig mensen weten dat de Balkan zó mooi is! Echt, je moet het zien!

Update: ik maakte deze fantastisch mooie reis met Djoser. De data voor 2021 zijn bekend: prijzen rondreis Balkan.

Tip: Er is nu ook een familiereis naar Servië, Bosnië en Herzegovina, Kroatië en Montenegro! Wel een iets andere route, maar ook mooi!

Twijfel je nog? Of je nou graag met een groep een rondreis door de Balkan maakt of er liever zelf naartoe gaat. Na het zien van de foto’s in dit reisblog wil je ook gaan!

Wedden dat ook jij verrast zult zijn?

11 redenen om naar de Balkan te gaan

Waarom ‘moet’ je echt eens gaan? Hieronder noem ik 11 redenen om op vakantie naar de Balkan te gaan. Tussendoor zie je de foto’s die ik de afgelopen weken maakte.

1. Overdonderende natuur

Dat de natuur op de Balkan zó mooi was wist ik tot voor kort niet. Ik had wel eens wat gezien wat me wel aansprak en de mooie natuurgebieden waren weliswaar de reden dat ik deze reis wilde maken, maar dat het zó waanzinnig mooi was had ik nooit gedacht.

Het vele groen, de hoge bergen, de kronkelende rivieren, de turquoise meren en baaien. Het was allemaal práchtig!

Soms bleef ik het achterelkaar zeggen: prachtig, prachtig, prachtig!

Ik waande me in landen ver weg; het ene moment in Laos, dan weer op de Azoren. Ook anderen uit de groep waarmee ik reisde zagen overeenkomsten met Slovenië of IJsland voorbijkomen. Steeds weer anders! Zoveel natuurschoon en diversiteit in een relatief kleine regio, en dat gewoon in Europa!

Natuurgebieden als Tara National Park, Biogradska Gora en Skadarsko Jezero… Wat een natuurpracht! En dan ineens weer het totaal anders ogende bizarre Djavolja Varos, dat eerder aan Cappadocië doet denken.

Bosnië, Servië en vooral Montenegro zijn overdonderend mooi!

2. Boeiende en sfeervolle steden

Qua steden is de Balkan ook heel divers! Zie je denkend aan de Balkan vooral grijze en grauwe steden voor je? Dan heb je het mis! Ja, in sommige steden zie je grote lelijke kolossen en het is anders dan de Méditerranée, maar er zijn zoveel bijzondere en boeiende steden te bezoeken. Zowel steden die je niet mag overslaan tijdens een rondreis over de Balkan als steden die puur als citytrip geschikt zijn.

Must see steden op de Balkan zijn wat mij betreft in elk geval het heerlijk oosterse Sarajevo (wat een leuke stad!), het supersfeervolle Kotor, hip en rauw Belgrado, het beroemde Mostar en de populaire parel aan de Adriatische Zee: Dubrovnik. Maar dat niet alleen.

Ook het historische Nis, het opkomende en originele Pristina in Kosovo (hieronder) en kleinere steden als het terrasrijke Trebinje, het eveneens Bosnische Visegrad met de brug over de Drina en vreemd maar verrassend Valjevo in Servië zijn de moeite waard.

Of je nou naar Servië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Kroatië of Montenegro gaat, in elk van deze Balkanlanden vind je bijzondere steden vol historie en met een steeds weer net even andere sfeer. In Sarajevo waan je je in Istanbul, in Kotor lijkt het even alsof je plotseling naar de stadjes in Puglia getransporteerd bent en sommige andere steden lijken op niets wat je eerder zag.

Wat een bijzondere en totaal verschillende steden vind je op de Balkan!

3. Adembenemende autoroutes

Ben je dol op rijden en rij je graag de mooiste routes? Ook dan zit je goed op de Balkan. Soms bezoek je landen waar je mooie dingen kunt zien, maar waar het onderweg niet bijzonder mooi is. Nou, op de Balkan is ook het onderweg zijn een feest!

In Servië, Bosnië en zeker ook in Montenegro kun je werkelijk adembenemend mooie routes rijden, met je eigen auto, een huurauto of met een bus. Alleen in Kosovo vond ik het grootste gedeelte waar wij reden niet zo mooi onderweg, maar ga je verder de bergen in, bij de grens met Albanië en het drielandenpunt, dan wel! Update 2022: Ik zag hier beelden van bij Gevaarlijkste Wegen en dat zag er echt schitterend uit, ook in het najaar nog!

Geweldig was het, al die routes in de verschillende Balkanlanden die we doorkruisten, zeker met mooi weer! We legden 2.000 kilometer op de Balkan af en ik heb alleen maar naar buiten gekeken.

Juist omdat ik in een grote bus zat (terwijl ik een minibus verwacht had) kon ik alles goed zien. Ik bleef fotograferen! Ben je met de auto dan heb je juist weer het voordeel dat je bij elk uitkijkpunt kunt stoppen.

Of we nou de route naar het Tara National Park in Servië reden (de eerste foto bij punt 3), de route tussen Sarajevo en Mostar in Bosnië (de foto hierboven), de kustroute in het zuiden van Kroatië (de foto hieronder) of de route langs de Mrtvica Canyon in Montenegro (de 4e foto), het was allemaal adembenemend mooi.

Sommige routes zijn spannend, met hooggelegen wegen, haarspeldbochten en ravijnen, maar veilig zijn ze wel en gewoonweg waanzinnig mooi! Val niet in slaap in de bus of als bijrijder, dan mis je echt iets!

Van knalturquoise rivieren tot weelderig groen of ruige bergen. Ik zat ‘Oh’ en ‘Ahh’ zuchtend voor het raam. Zelden heb ik in Europa zulke mooie routes gereden!

Op de Balkan vind je enkele van de mooiste autoroutes van Europa!

4. Bijzondere boottochten

Ook kun je op de Balkan hele mooie boottochten maken. Er zijn verschillende grote meren, rivieren en kuststeden. Door het fjord van Kotor, langs de eilandjes in de bijzondere baai van Kotor, maar vooral ook de boottocht op het Skadarmeer, ook wel het meer van Shkodër genoemd, was schitterend. Het is één van de grootste meren van Europa en ligt op de grens van Montenegro en Albanië. Zelfs (of misschien wel juist vanwege) het gedeeltelijk slechte weer was het waanzinnig mooi!

Waanzinnig mooie meren, fjorden en baaien.

5. De gaafste uitzichtpunten

Door de prachtige natuur en de soms hoge bergen kom je op de Balkan ook geweldig gave uitzichtpunten tegen. Sommige kun je met de auto bereiken, maar de mooiste uitzichten krijg je als beloning na een wandeling.

Letterlijk en figuurlijk hoogtepunten waren wat dat betreft het uitkijkpunt Banjska Stena in Servië (de kopfoto) en de view vanaf het fort hoog op de top boven Kotor in Montenegro dat alleen wandelend te bereiken is. Je ziet het hieronder. Maar ook het uitzicht over Sarajevo bij zonsondergang was magisch!

Alleen al deze mooie uitzichtpunten maken een reis naar de Balkan onvergetelijk.

6. Je struikelt er niet over de toeristen

Op steden als Dubrovnik (op de foto hieronder) en Mostar na (ook heel toeristisch!) struikel je op de Balkan nog niet over de toeristen. Je vindt hier echt nog veel onontdekte gebieden waar je geen enkele Nederlander tegenkomt. Zoek je dus een originele bestemming waar niet iedereen al geweest is dan zijn Servië, Kosovo, Bosnië en Montenegro echte aanraders!

De buitenlanders die ik in dit deel van de Balkan zag waren vooral Oostenrijkers en Zwitsers en soms een Duitser of Italiaan. Nederlandse nummerborden zag je maar weinig en op sommige plekken helemaal niet. Alleen in Dubrovnik en Mostar hoorde je soms wat Nederlands, en in Belgrado en Sarajevo een enkele keer.

Op de Balkan vind je enkele drukke steden, maar verder vooral nog echt onontdekte gebieden!

7. Het is goedkoop

Een heel groot voordeel van een reis naar de Balkan is dat het goedkoop is! Een georganiseerde rondreis is niet goedkoop omdat je uiteraard ook betaalt voor reisleiding, chauffeur, dagelijks vervoer, extra’s en gewoon dat alles goed geregeld is (wat zeker voordelen heeft!), maar doe je het zelf dan kun je echt heel goedkoop vakantie vieren op de Balkan. Of je nou met de bus, de trein of auto reist. Ter plekke zijn treinen erg goedkoop. Per uur reizen met de trein betaal je meestal 1 soms 2 euro. En kijk toch eens wat mooi!

Behalve vervoer zijn ook overnachtingen en entreeprijzen zeer betaalbaar. Maar vooral ook het eten en drinken! In een toeristische stad als Dubrovnik (vooral) of Kotor is het duurder, maar op de meeste plekken is alles in onze ogen echt spotgoedkoop! Of je nou in dinars (in Servië), in marken (in Bosnië) of in euro’s betaalt (in Kosovo en Montenegro). In Servië moet je even rekenen (100 dinar is 0,85 cent), maar in Bosnië is het een kwestie van delen door 2 en je hebt de prijs in euro’s.

Eten en drinken is erg goedkoop op de Balkan!

Voor slechts een paar euro eet je prima. Wie van vlees houdt zit sowieso goed op de Balkan, maar ook visliefhebbers (forel!) komen er aan hun trekken. Een vleesgerecht als pljeskavica (‘hamburger’) of worstjes heb je al vanaf 2 euro (4 Bosnische mark in Sarajevo bijvoorbeeld). Voor verse forel met wijn betaalde ik 10 mark (5 euro). Vegetarisch is iets lastiger, maar kazen en salades zijn er genoeg, of gegrilde groenten. De tomaten zijn er ook overheerlijk!

Drankjes zijn in de meeste landen ook erg goedkoop. Minder dan 1 euro voor koffie, thee, wijn of bier? Op de Balkan kan het! Ik dronk zelfs wijn voor 0,80 cent per glas! Ook pivo (bier) is goedkoop.

Ik checkte net even een groepsbonnetje van een diner in Servië. Bier kostte daar 1,20 euro, een salade 1,50 euro en een gerecht als raznici (vleesspies) 4 a 5 euro. En dat nog op een toeristische plek ook!

Een börek met geitenkaas en een flesje water of een ijskoffie to go is natuurlijk nog goedkoper.

8. Leuke activiteiten op de Balkan

Behalve natuur en steden zijn er nog veel meer bijzondere activiteiten op de Balkan mogelijk. Elk land heeft wel enkele activiteiten en bezienswaardigheden die je niet mag missen.

Wat dacht je van een bezoek aan het dorp Drvengrad, een nagemaakt traditioneel Servisch dorp dat gebouwd is voor de film Life is a Miracle van Emir Kusturica? We zouden er overnachten (in Mecavnik resort), maar dat ging helaas niet door. En dus stond ik extra vroeg op en wandelde -na flink zoeken- via een niet aangegeven weg zelf naar het dorp.

Ook een ritje met de historische Sargan 8 trein vanaf Mokra Gora in Servië is een aparte ervaring. Het oude treintje met houten treintoestellen zigzagt zich een weg door 22 tunnels in het mooie Servische landschap. Overnachten kan eenvoudig bij Konacište Osmica ‘op’ het station. Dat deden wij ook.

Ga je naar Bosnië? Sla Sarajevo dan zeker niet over (hele gezellige stad!) en neem de kabelbaan naar boven. Wandel langs de met graffiti versierde oude bobsleebaan van de Olympische Spelen van 1984.

Maak een historische treinrit, loop over de oude bobsleebaan van de Olympische Winterspelen of bezoek een bijzondere filmlocatie.

Liever echt sportief? Ook mountainbiken, hiken, kanoën of suppen kan op de Balkan. En… skiën! Wil je dus eens goedkoop op wintersport? Kies dan voor een wintersport in Servië, Bosnië, Kosovo of Montenegro!

9. Kloosters met de mooiste fresco’s

Heb je meer met godsdienst, kunst en cultuur? Op de Balkan zie je een mix van oost en west. Je vindt er moskeeën, kerken, kathedralen en kloosters. Zorg dat je (als je een korte broek of jurkje draagt) een grote sjaal en/of omknoopdoek bij je hebt voor de moskeeën en de kloosters en ontdek er meerdere. Het is echt de moeite waard.

In de kloosters in Kosovo zie je fresco’s zoals je nog nooit eerder hebt gezien! Het orthodoxe klooster van Moraca en het kloosterpatriarchaat bij Pec waren al mooi, maar het Servisch orthodoxe klooster Gracanica dat op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat vond ik het allermooist. Je moet er wel echt voor naar binnen gaan, want juist aan de binnenkant was het erg mooi!

Alle fresco’s die je eerder zag vervagen erbij. Om de fresco’s die ik in Puglia zag (en ook mooi vond) moet ik nu lachen. De fresco’s die ik in deze 3 kloosters in Kosovo zag horen denk ik wel tot de mooiste fresco’s ter wereld. Door de bijzondere binnenkant van de kloosters vond ik ze specialer dan de Sixtijnse kapel. En dan ook nog zonder de toeristenmassa’s!

Foto’s maken mag helaas haast nergens. De meeste foto’s heb ik van deze kloosters dus van de buitenkant, soms alleen één van het naar binnen gaan, net voordat ik hoorde dat je geen foto’s mocht maken. Pas op, want de monniken kunnen erg boos worden als je het toch probeert!

In het Gracanica klooster zie je de mooiste fresco’s die je ooit zag!

Ook bezochten we het Tvrdoš-klooster bij Trebinje. Het tegen een bergwand aangeplakte Ostrog klooster in Montenegro sloegen we helaas over, maar had me juist ook heel gaaf geleken.

10. De oorlog beter begrijpen

Een reden voor een bezoek aan deze regio kan ook zijn om de Joegoslavië-oorlog beter te begrijpen of om de regio die je altijd met oorlog associeerde anders te bekijken. Niet alleen de meeste recente oorlogen, maar ook de Servische onafhankelijkheidsstrijd in de negentiende eeuw, WOI en WOII, de Balkanoorlogen, het communisme, de Romeinse, Byzantijnse, Oostenrijkse, Russische, Venetiaanse en vele Ottomaanse invloeden, alles heeft zijn sporen achtergelaten.

De meest recente oorlog in voormalig Joegoslavië (in de jaren 90) was een ingewikkelde oorlog die moeilijk te snappen was. Wellicht ben je opgegroeid met beelden van de burgeroorlog in Joegoslavië. Of je bent er net als ik lang geleden geweest. Ik was zelf in 1990 voor het eerst in Joegoslavië, op mijn achttiende, tijdens mijn eerste vakantie zonder ouders, naar Istrië. Net voordat de oorlog uitbrak.

Uit de jaren 90 herinner je je vast de vele journaals met nieuws over de bloedige oorlog in Joegoslavië. Ook ik zag in mijn studententijd de beelden altijd op tv. Het was een oorlog die zo ingewikkeld lag dat het vaak langs me heen ging of die soms zo erg was dat ik het eigenlijk niet wilde zien.

Ook al was het altijd in het nieuws, uitleggen hoe het zat kon ik niet. Ook nu vind ik dat nog lastig. Hoe meer ik hoorde, hoe ingewikkelder het leek te worden, ook door al die verschillende bevolkingsgroepen. Het is niet puur dat Serviërs in Servië wonen, Bosniërs in Bosnië en Kroaten in Kroatië. Het ligt complexer dan dat.

Nog steeds wonen verschillende etnische groepen ‘overal’, door elkaar (families bestonden toen de oorlog uitbrak soms ook uit zowel moslims als christenen) of juist strikt gescheiden in aparte wijken.

Binnen Bosnië bijvoorbeeld hebben de drie belangrijkste etnische groepen, de Kroaten, de Serven en de Bosniakken allemaal weer hun eigen deelrepublieken. Republika Srpska (de Servische Republiek) is dan ook niet hetzelfde als Servië maar het Servische deel van Bosnië-Herzegovina, oftewel een deelrepubliek binnen de landsgrenzen van Bosnië-Herzegovina. Los daarvan bestaat uiteraard ook het land Servië.

In een stad als Mostar in Bosnië wonen aan de ene kant van de rivier katholieke Kroaten en aan de andere kant Bosnische moslims. In Montenegro wonen Montenegrijnen, Serviërs en Bosniakken en op de grens met Albanië ook weer veel Albanezen. Ook in Kosovo, dat nog weer een verhaal apart is, wonen veel Albanezen. Waar vele landen Kosovo als apart land zien, erkent Servië Kosovo juist niet. Ingewikkeld allemaal dus!

Ga je naar de Balkan toe dan kun je er meer over te weten komen, maar je moet wel oppassen met gesprekken over politiek. Het blijft een heel complexe kwestie, verhalen zijn soms gekleurd en het ligt nog steeds erg gevoelig.

Een must is in elk geval een bezoek aan de vele historische plekken uit de oorlog (vele bruggen, tunnels, bunkers en meer). Het is bizar om op een plek te staan waar zich zulke verschrikkelijke taferelen hebben afgespeeld. Lees erover of luister naar een gids.

Bezoek ook zeker verschillende musea, met name in Sarajevo, zoals Gallery 11/07/95 over Srebrenica en het War Childhood Museum. Ik ging en het maakte diepe indruk!

Kom meer over de oorlog te weten. Juist als je er bent kun je je er een iets betere voorstelling van maken, hoe gruwelijk ook.

11. Aardige mensen

Doordat bevolkingsgroepen zo lang met elkaar overhoop hebben gelegen en oorlog hebben gevoerd verwacht je misschien niet direct hele aardige mensen, maar dat is natuurlijk onzin. Ik ben superlieve mensen tegengekomen. Mensen die blij zijn dat je er bent en echt aardig zijn. In kleinere plaatsen en op het platteland, waar de mensen echt behulpzaam zijn, maar ook in Belgrado bijvoorbeeld. Juist ook de jongeren! In winkels, maar ook in de horeca.

In Dubrovnik en Kotor merk je wel echt dat ze ingespeeld zijn op toeristen en dat is (net als overal) niet altijd een voordeel. Hoe minder toeristisch, hoe vriendelijker mensen vaak zijn. Maar ook in Kotor heb ik -eigenlijk dankzij een stortbui waardoor ik bij locals aan tafel belandde- een paar aardige Montenegrijnen ontmoet met wie ik best lang heb zitten kletsen. En in Kosovo mochten we zelfs spontaan komen kijken bij een bruiloft!

Is de Balkan veilig?

Er is in de jaren 90 veel ellende geweest op de Balkan, maar dat is alweer zo’n 25 jaar geleden. De oorlog is al lang voorbij. Het is een veilige bestemming! Ondanks dat de regio nog steeds af en toe in het nieuws is, juist vanwege dat oorlogsverleden, is het de hoogste tijd om vooral ook het positieve dat de regio te bieden heeft te laten zien en de mooie kanten van de Balkan te benadrukken.

Balkan-inspiratie

Met mijn foto’s die ik tijdens de reis op de Facebookpagina van Follow my Footprints plaatste heb ik al veel mensen verrast en geïnspireerd, maar ook met dit blog en blogs die nog zullen volgen hoop ik je te hebben kunnen overtuigen ook eens te gaan en de schoonheid van de Balkan te ontdekken! Lees in elk geval ook mijn blog over de natuur in Servië!

De Balkan is dichtbij, maar voelt soms als reizen buiten Europa. Dat maakt het extra aantrekkelijk!

Rondreis Balkan boeken

Wil je naar de Balkan, maar heb je geen zin of tijd om alles zelf uit te zoeken en ga je liever niet alleen of met z’n tweetjes, maar lijkt het je juist met een groep leuk? Ik kan een groepsreis absoluut aanraden! Een combinatie van meerdere Balkanlanden wordt door enkele reisorganisaties aangeboden. Nog niet zo lang trouwens, bij de meeste aanbieders zijn het vrij nieuwe reizen. Een groepsrondreis wordt o.a. aangeboden door Kras.

Rondreis Djoser

Zelf maakte ik de reis met Djoser, een rondreis waarbij je veel vrijheid hebt om (vooral in de steden) ook nog zelf of met een kleiner groepje op pad te gaan. Wil je het ook boeken dan is het niet goedkoop, maar je betaalt uiteraard ook voor reisleiding, chauffeur, vervoer ter plaatse en andere dingen die al voor je geregeld zijn. Aan eten en drinken geef je in elk geval haast niets meer uit.

De hotels zijn wel echt Balkan-stijl en niet allemaal zoals je wellicht uit andere landen gewend bent, maar de reis zelf was erg mooi, het was een gezellige groep (met zowel singles als stellen als een gezin met bijna studerende dochter) en ik heb echt genoten!

Update: er is nu ook een familierondreis naar de Balkan! Bekijk deze gave familiereis naar Servië, Bosnië en Herzegovina, Kroatië en Montenegro!

Ben je door dit blog (wat veel tijd kostte!) geïnspireerd geraakt om de reis van Djoser te boeken dan help je me een klein beetje door het via mijn blog te boeken. Jou kost het niets extra!

Individueel naar de Balkan

Ben je niet zo van de groepsreizen? Uiteraard zijn er ook individuele reizen naar de Balkan mogelijk. Pharos Reizen heeft een 16-daagse rondreis met eigen auto door Kroatië, Montenegro en Bosnië-Herzegovina. Of boek een familierondreis: Kroatië of deze combinatie van Kroatië en Bosnië-Herzegovina. Of deze mooie 8-daagse autorondreis naar Kroatië, Montenegro en Bosnië.

Individueel naar de Balkan kan natuurlijk ook!

Liever vliegen? TUI heeft een 8-daagse autorondreis van TUI waarbij je Montenegro met Dubrovnik combineert.

Vliegvakantie Balkan

Of kies gewoon voor een vliegvakantie naar 1 land tegelijk. Van de minder bekende landen waar ik geweest ben is Montenegro het meest geschikt voor een zonvakantie. Het is bovendien weer eens wat anders dan Kroatië! Een vliegvakantie naar Montenegro boeken? Kijk hier eens:

–Vakantie Montenegro met TUI
-Een autorondreis Montenegro
–Vakantie Montenegro via de Vakantiediscounter

Wil je maar 1 land bezoeken, maar wel in een groep? Kies dan voor deze groepsrondreis Montenegro van Sawadee!

Alles zelf regelen: met de auto, bus of trein naar de Balkan

Uiteraard kun je ook alles helemaal zelf plannen. Niet iedereen heeft daar zin in of tijd voor, maar vind je het juist leuk regel dan alles lekker zelf. Rij met je eigen auto naar de Balkan, ga met de trein of de bus. Als je met de auto gaat pak dan ook zeker Slovenië nog mee!

Alles zelf regelen: vliegen naar de Balkan

Of neem het vliegtuig. Vlieg bijvoorbeeld naar Belgrado, Zagreb, Skopje, Dubrovnik of Pivat. Of zoek zelf welke plaats voor jou het handigst is. Niet alle steden worden rechtstreeks vanuit Nederland aangevlogen (deze 4 in elk geval wel), maar soms kan het ook vanuit Duitsland of België. Rechtstreeks Naar Servië kan vanaf Schiphol (met Transavia), naar Montenegro vliegen kan vanaf Eindhoven en naar Dubrovnik vanaf Rotterdam. Hier kun je vluchten naar de Balkan zoeken.

Hotels Balkan

Hotels op de Balkan boek je gewoon via Booking.com.

Wil je alles zien wat ik gezien heb ga dan met Djoser. De foto’s heb ik allemaal tijdens mijn Djoser-reis gemaakt. Ik hoop dat je ze mooi vond.

Lijkt jou na het zien van dit alles een reis door de Balkan ook wel wat?

We zijn er bijna: op de Balkan!

Geef een reactie

We zijn er bijna, op de Balkan! Ja, als je dit leest zijn we inderdaad bijna in Zuidoost-Europa, op de Balkan dus! Het programma met het rondreizende gezelschap begint maandag weer en ook ik ben de komende 2 weken op de Balkan!

Naar de Balkan

Lange tijd trokken de Balkanlanden me niet zo. Althans, niet allemaal. Griekenland en Kroatië wel, in Griekenland ben ik al vaak geweest en in Kroatië ook al twee keer, en ook Slovenië, Albanië en Montenegro staan al jaren op mijn bucketlist, maar Servië, Bosnië en Kosovo stonden niet bovenaan mijn wensenlijstje. De natuur leek me mooi, maar qua steden hield ik altijd meer van het mediterrane sfeertje.

Zuidoost-Europa

Maar terwijl ik bij veel Balkansteden nog lang aan het Oostblok moest denken en ik ze nog altijd met oorlog associeerde wist ik natuurlijk wel dat er in het voormalig Joegoslavië veel veranderd is de afgelopen jaren. Langzaamaan groeide mijn interesse voor dit onontdekte deel van Europa, niet zo zeer puur voor Oost-Europa, maar wel voor Zuidoost-Europa.

Rondreis door 5 Balkanlanden

Toen ik begin dit jaar dan ook een bericht in mijn inbox zag over een gloednieuwe rondreis van Djoser door maarliefst 5 Balkanlanden was mijn interesse gewekt. Ik bekeek het dag tot dag programma, googelde de natuurgebieden en was verkocht! Wat ontzettend mooi en bijzonder allemaal! Ook plekken die ik nog nooit ergens voorbij had zien komen. Dit moest ik zien!

Servië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Montenegro en Kroatië

Normaal zou ik zeggen: zoveel landen in 1 reis? Wat zonde, dan zie je net niks. Maar dat is niet zo, met zo’n georganiseerde reis zie je juist heel veel. Vervoer, overnachtingen en uitstapjes onderweg zijn al geregeld, dus dat kost je geen tijd meer en je hebt toch nog heel veel vrijheid om zelf op pad te gaan. En het zijn maar kleine landjes. Als je vroeger 2 weken naar Joegoslavië ging zei niemand: dat is te kort.

Alleen in Kroatië zijn we maar kort, in Dubrovnik, maar daar ben ik al eens geweest. Hoe dan ook, dit wordt een hele interessante reis. Een indrukwekkende rondreis door meerdere Balkanlanden.

Foto’s Balkan

Ik zal zeker af en toe wat foto’s delen op de Facebookpagina van Follow my footprints, op twitter @eventjes en op Instagram (@denise_miltenburg)!

Gids Balkan

Op de foto bovenaan dit blog zie je de Lonely Planet Eastern Europe die ik meeneem. In deze reisgids staan overigens nog veel meer landen! Ga je pas volgend jaar? Dan kun je ook voor de Lonely Planet Western Balkans kiezen die 1 oktober 2019 uitkomt. Die is specifiek gericht op de West-Balkan, de landen die je bezoekt. Alleen Kroatië staat daar niet in.

Oké, en nu snel naar de gate voor mijn vlucht naar Belgrado! Ja, ik doe het normaal nooit, maar (door tijdgebrek) schreef ik dit blog nog snel op Schiphol!

We zijn er bijna!

Tip: maandag begint het programma We zijn er bijna! Dit jaar trekken de stellen met hun caravans en campers door de Balkan. In vijf weken reist Martine van Os met 35 vakantiegangers door de groene bergen van de Balkanlanden van camping naar camping. We zijn er Bijna! is vanaf maandag 22 juli wekelijks te zien om 21.15 uur op NPO 1.

Route We zijn er bijna 2019

De kampeertocht van ‘We zijn er bijna!’ volgt een deel van de route die ik ook af leg. Ze beginnen in Zagreb in Kroatië en komen langs Sarajevo en Mostar in Bosnië-Herzegovina. Vervolgens trekt het gezelschap dwars door Montenegro en via Albanië reizen ze langs de Adriatische Kust terug naar Kroatië. Dit allemaal onder leiding van reisbegeleiders Willem en Petra.

Als ik terug ben ga ik het zeker kijken!

Terug van de Balkan

Update 5 augustus 2019: ik ben terug en heb een werkelijk gewéldige reis gehad door dit nog grotendeels onontdekte deel van Europa! Wat een overdonderend mooie natuur en fascinerende steden! Wat een verschillende steden ook, sommige zo sfeervol! En de landschappen onderweg in Servië, Bosnië en Montenegro vooral. Werkelijk waar adembenemend! En dat gewoon in Europa!

Gaat dat zien mensen!

Blogs over de Balkan

Vervolg update 5 augustus 2019: Ik heb gisteren na terugkomst in Nederland meer dan 5.000 foto’s ingeladen. Je zult er dus nog veel van tegenkomen de komende tijd en echt verbaasd zijn! Ook over bestemmingen die ik tijdens de trip nog niet op social media heb gedeeld.

Kun je niet wachten? Bekijk alvast wat ik op de Facebookpagina van Follow my footprints en op twitter plaatste. Leuk als je reageert en tot snel maar weer! Update: Lees hier mijn blog over de Balkan. En ook mijn blog over de mooiste plekken van Servië.