Tag archieven: fietsen en wandelen

vlindervallei-rhodos

Vlindervallei Rhodos bezoeken: wandeling in de groene Valley of Butterflies (Petaloudes)

De Vlindervallei is één van de meest bijzondere plekken op Rhodos. Hier, in een groene vallei vol watervallen en beekjes, strijken iedere zomer zwermen vol vlinders neer. Leuk om te zien in het juiste seizoen, maar ook zonder de vlinders is Butterfly Valley een mooie plek om te wandelen.  

Een wandeling door de idyllische Valley of Butterflies is een heerlijk uitstapje in de natuur van Rhodos!  

Waar ligt de Vlindervallei? 

De Vlindervallei ligt hier, in het binnenland van Rhodos, in het noordelijk deel van het eiland. Vanuit de meeste badplaatsen op Rhodos is het met een huurauto maar een half uurtje rijden. Alleen vanuit Lindos en de zuidelijker gelegen plaatsen ietsje langer. Met de bus naar de Vlindervallei gaan kan ook.

Vlindervallei Rhodos bezoeken 

Voor een bezoek aan de Vlindervallei is het handig te weten wat de beste periode is om er naartoe te gaan (half juni t/m half september) en voor wie het wel of niet geschikt is. In dit blog vind je informatie over openingstijden (ook in het voorjaar en in oktober nog!) en de entreeprijs, en lees je over parkeren bij de Vlindervallei, de verschillende ingangen, toiletten en restaurants bij de Vlindervallei, welke bus naar de Vlindervallei gaat, welke dagtrips je naar de Vlindervallei kunt boeken en tot slot nog overnachtingmogelijkheden en andere tips in de buurt van de Vlindervallei.  

Uiteraard zie je in dit reisblog ook m’n foto’s van de wandeling door de Vlindervallei.

valley-of-butterflies-rhodos

Vlindervallei Rhodos  

A walk in paradise’ belooft de brochure die ik in mijn handen heb. Eigenlijk had ik de flyer van de Valley of Butterflies niet eens nodig, want een wandeling in de feeërieke Vlindervallei stond al op m’n lijstje sinds mijn eerste bezoek aan Rhodos. Het leek me zo mooi!  

Butterfly Valley Rhodos 

Vanwege eerdere bosbranden in het binnenland van Rhodos konden we dit unieke natuurpark de eerste keer niet bezoeken, maar dankzij Visit Greece kreeg een herkansing om Butterfly Valley (of Petaloudes Valley, zoals de Grieken het noemen) alsnog met eigen ogen te zien.

In dit blog neem ik je mee naar de dromerige Valley of Butterflies! 

valley-of-butterflies
waterval-rhodos

Wandeling Vlindervallei 

Tijdens een wandeling in de Vlindervallei ben je in een heerlijk groene omgeving. Over een slingerend pad met trappetjes wandel je langs een beekje met rotsen, vijvers en enkele watervalletjes tussen bomen vol vlinders door. Hier en daar gaat de route over een rustiek houten bruggetje of zie je een klein ‘uitzichtpunt’. Romantiek ten top! Bovendien is het ook reuze leuk om de Vlindervallei met kinderen te bezoeken.  

Een verrassende en betoverende ‘boswandeling’ op Rhodos!  

butterfly-valley-wandeling-rhodos
butterfly-valley-Rhodos
vlindervallei-wandeling
butterfly-valley-rhodos-wandeling

Wat is er bijzonder aan de Vlindervallei?  

De Vlindervallei op Rhodos is een unieke plek in Griekenland. Rhodos is namelijk het enige Griekse eiland waar jaarlijks een bijzondere variant van de zogenaamde ‘Spaanse vlag’ neerstrijkt, een speciaal soort vlinder. Niet een handvol, maar tienduizenden tegelijk.  

De Vlindervallei is sowieso al een idyllisch plekje, maar de vlinders maken het extra bijzonder! 

spaanse-vlag-vlinder

Waarom zitten er vlinders op Rhodos? 

Aangetrokken door de speciale geur van de bomen in dit bijzondere dal bij Petaloudes kiezen de vlinders er al decennia voor om in de zomer –het broedseizoen- juist hier te rusten, in deze bijzondere biotoop.  

Jaarlijks zie je grote zwermen vlinders in dit beboste dal op Rhodos.  

De schaduw van de bomen, de vochtigheid van de beek en de speciale zoete geur van hars van de ‘liquidambar orientalis’, de Oosterse amberboom, die van oorsprong alleen in Zuidwest-Turkije en op Rhodos voorkomt, maakt deze vallei een ideale plek voor de vlinders om de warmte te ontvluchten.  

Van verborgen parel naar populaire plek 

Hoewel de vlinders hun weg in de verborgen vallei al lang wisten te vinden bleef het dal door de dichte begroeiing lang geheim. Beweerd wordt dat de Italianen –die een eeuw geleden drie decennia over Rhodos heersten- de route naar de vallei begaanbaar hebben gemaakt. Dankzij hen konden de mensen op Rhodos het fenomeen van de duizenden vlinders jaarlijks bewonderen en met de komst van het toerisme werd dit ooit verborgen paradijs een populaire plek.  

vlindervallei-kinderen

Wat voor soort vlinders zie je bij de Vlindervallei op Rhodos? 

Je ziet bij deze Valley of Butterflies geen vlinders in allerhande kleuren, zoals bij de Butterfly Farm op Aruba, Butterfly Valley in Turkije, Butterfly Park in Benalmádena, Butterfly Garden in Dubai, Butterfly Sanctuary in Australië, Butterfly Gardens in Canada, Papilonia in Praag of bij vlindertuinen in Nederland, maar één speciale soort en dan wel een heel bijzondere: de Panaxia Quadripunctaria. Deze nachtvlinder, die in het Nederlands ‘Spaanse Vlag’ heet is een beschermde vlindersoort.  

Spaanse Vlag vlinder

In Nederland en België komt de Spaanse vlag ook voor. Hij wordt jaarlijks niet alleen in het uiterste zuiden van Limburg waargenomen, maar, zo las ik hier, ook steeds vaker in de buurt van Hoek van Holland, Noord-Brabant en Vlaams Brabant. Op Europese schaal wordt de vlinder beschermd volgens de Habitatrichtlijn. 

De Spaanse vlag-vlinder die je bij ons ziet is de algemene soort, maar op Rhodos komt de meest bedreigde soort voor. Hij lijkt een beetje op een veel meer voorkomende vlinder met de naam Grote Beer, maar dat is ‘m niet! 

Op Rhodos zie je een zeldzame variant van de Spaanse Vlag: de Euplagia Quadripunctaria Rhodosensis. 

vlinders-rhodos

Waar zie je de vlinders?  

Breng je hoogzomer een bezoek aan Butterfly Valley op Rhodos dan zie je de vlinders sowieso. Zie je ze niet? Kijk dan goed, want als ze stil zitten zijn ze goed gecamoufleerd. Door de camouflagekleuren zie je ze haast niet op de boomstammen zitten, maar kijk je beter dan zie je er ineens tientallen of honderden bijelkaar! Niet alleen op bomenstammen en in open boomstronken, maar ook op de rotsen verstoppen ze zich. Op de groene blaadjes zitten ze ook. Daar vallen ze meer op.  

Hoe zien de vlinders eruit? 

Qua vorm lijken de vlinders in de Vlindervallei meer motten dan vlinders. Als ze stil zitten zie je slechts kleine bruinzwarte driehoekjes met een paar witbeige streepjes als een soort tijgerstrepen of zebrastrepen erop. En het grappige is dat ze allemaal op dezelfde manier zitten: altijd met het meest spitse puntje van hun vleugels omhoog. 

valley-of-the-butterflies-rhodos

Zwart met wit en… oranjerood! 

Er zitten zoveel vlinders bijelkaar dat het van een afstandje wel een bruin met beige deken lijkt. Spreiden ze echter hun vleugels uit en vliegen ze weg dan zie je ineens oranje! Een donkeroranje kleur die naar rood neigt op hun onderste vleugels. 

Als je vluchtig kijkt zie je ze haast niet, maar wacht maar tot er eentje opvliegt… 

vlindervallei

Foto’s Spaanse vlag 

Van te voren had ik me zo voorgesteld om bij de Vlindervallei prachtige foto’s van fladderende vlinders te maken. Mooie close ups ook. Maar dat viel absoluut niet mee. De vlinders zaten net te ver weg en het mooie oranjerood op de vleugels van de vlinders fotograferen bleek erg lastig. Als ze stil zitten zie je alleen het zwarte deel en slechts heel kort soms even het rood.

Zodra ze wegvliegen zie je het oranjerood wel, dus is een filmpje veel mooier dan een (onscherpe) foto. Ik maakte een paar slow motion video’s van de vlinders.

augustus-vlindervallei

Slapende vlinders  

De vlinders lieten hun felle kleur dus maar weinig zien, maar eigenlijk is dat maar goed ook. In de laatste maanden dat de vlinders op de bomen in Butterfly Valley zitten eten ze vrijwel niet meer en leven op hun reserves. Overdag slapen ze. Als ze door toeristen gestoord worden voelt dat als gevaar en dus willen ze vluchten, maar door dan te moeten vliegen in plaats van slapen raken ze zoveel energie kwijt dat ze sterven, terwijl ze juist in die laatste fase nog eitjes moeten leggen zodat er volgend jaar weer nieuwe vlinders zijn.  

Wees lief voor de vlinders 

Verstoor de vlinders dus niet voor jouw perfecte plaatje of onvergetelijke filmpje, maar heb respect voor de vlinders en laat ze lekker slapen. Hoe leuk een filmpje vol fladderende vlinders misschien ook is… Hier en daar zie je er vanzelf wel een paar vliegen, ook zonder ze te storen.  

Geen vlinders te zien?  

Zie je de vlinders überhaupt niet? Dan is het broedseizoen voorbij, zijn de eitjes gelegd en zit de laatste fase van hun ‘life cycle’ erop. Dan is het wachten op de rupsen en dus de nieuwe vlinders in het late voorjaar, in juni. Maar ook dan kun je alsnog genieten van je wandeling bij Butterfly Valley.  

vlindervallei-pad

Beste periode Vlindervallei 

Wil je ook naar Rhodos en naar de Valley of Butterflies? De beste tijd voor een bezoek aan de Vlindervallei is van half juni tot half september, met juli en augustus als beste maanden. Dát is de tijd dat de vlinders er volop te zien zijn.  

Omdat het dan ook hoogseizoen op Rhodos is, is het er meestal wel redelijk druk en warm. Ga dus bij voorkeur vroeg, om zowel de drukte als de hitte voor te zijn.  

Wanneer naar de Vlindervallei? 

Ik bezocht Butterfly Valley in augustus, wat een goed moment is om de vinders te zien, net als eind juni en juli, maar ook in het voorjaar of najaar kun je er naartoe, want ook zonder de vlinders is een wandeling door de Vlindervallei een aanrader. De bosrijke vallei is een heerlijk plekje en het is leuk om over het pad en de bruggetjes door de groene kloof te wandelen.  

wandelen-vlindervallei

Vlindervallei zonder vlinders en toeristen 

Het was hoogseizoen (een deel van het land had nog zomervakantie) en dus was het redelijk druk bij de Vlindervallei, maar niet te druk. Ben je in de late lente of de herfst op Rhodos dan zie je de Vlindervallei zonder de zwermen vlinders, maar… ook zonder zwermen toeristen. Dat heeft dus zeker ook voordelen, dus ook als je in mei of oktober op Rhodos bent kun je gaan!  

Openingstijden Vlindervallei Rhodos 

Butterfly Valley is van 1 mei tot eind oktober dagelijks geopend. Dit jaar (2023) tot 30 oktober. Het bovenste gedeelte bij het klooster is het hele jaar door te bezoeken, maar het is het leukst om in het zomerseizoen te gaan.  

  • Van 10 juni tot en met 10 september is de Vlindervallei van 8:00u tot 18:00u geopend.  
  • Van 1 mei tot begin juni en van 11 september tot eind oktober van 8:30u tot 16:30u.  
wat-kost-de-vlindervallei

Wat kost de Vlindervallei? 

Voor een bezoek aan de Vlindervallei betaal je in het hoogseizoen 5 euro per persoon en in het laagseizoen 3 euro per persoon. Kinderen mogen gratis naar binnen. 

  • Hoogseizoen: van 10 juni t/m 10 september 2023: 5 euro  
  • Laagseizoen: van 1 mei t/m 9 juni en 11 september tot 30 oktober 2023: 3 euro 

Foto’s wandeling Vlindervallei 

Voordat ik je zo mijn overige tips voor een bezoek aan de Vlindervallei verklap, laat ik eerst nog wat foto’s zien van m’n wandeling in de Vlindervallei en natuurlijk nog een paar van de vlinders.  

Vlindervallei als het warm is 

Hoewel je onder de beschutting van de bomen in het beekdal loopt en het geluid van kletterend water al verkoelend werkt kan het toch best warm zijn om te wandelen. Zelfs nu –eind oktober- is het nog dik 25 graden op Rhodos, dus ga lekker vroeg.

Tip: In de zomer kun je er al om 8:00u naartoe, in voor- en najaar vanaf 8:30u.  

Is de wandeling in de Vlindervallei zwaar?  

Ondanks de hoogteverschillen en de hitte is de wandeling fysiek niet zo zwaar. Zie het dus niet als een heuse hike, maar meer als een leuk toeristisch wandelingetje waar je wel een beetje van gaat zweten, maar vooral lekker van geniet, ook als de vlinders er niet zijn.  

Vlindervallei als je slecht ter been bent 

Ben je slecht ter been dan is een bezoek aan de Vlindervallei niet ideaal. De wandeling bestaat uit redelijk wat trappen en houten bruggetjes. Het pad is niet volledig glad maar van stenen waardoor het hier en daar wat oneffen is. Voor mensen zonder gezondheidsproblemen is het prima te doen, maar loop je moeilijk of is een klein beetje klimmen al zwaar dan kun je het beter niet doen, tenzij je gewoon maar een klein stukje doet. Dat kan ook. Wel zijn er wat houten bankjes.  

Hoe lang doe je over de wandeling bij de Vlindervallei? 

Wij hebben er maar een uurtje gewandeld en gefotografeerd, omdat we nog meer mooie plekken op Rhodos op het programma hadden staan (check m’n RHODES HIGHLIGHT op Instagram voor leuke TIPS!), maar de meeste mensen zullen er net iets langer zijn, zeker als je nog verder omhoog naar het klooster van Kalopetra wil.  

Vlindervallei Rhodos met kinderen bezoeken  

Ben je met kinderen op vakantie op Rhodos dan is een wandelingetje in de Vlindervallei absoluut leuk om te doen. Er waren ontzettend veel gezinnen met kinderen, ook juist met vrij jonge kinderen al. Zoals je op m’n foto’s ziet waren er veel mensen die de Vlindervallei met kinderen bezochten.  

Vlindervallei met jonge kinderen 

Als je kindje een beetje kan lopen, maar niet meer elk trapje afdondert of over elke steen struikelt, is het een leuk uitje. Doe het niet met een buggy, dat is i.v.m. de trappen absoluut niet handig, maar laat je kind zelf lopen of gebruik een rugdrager.  

Niet doen bij de Vlindervallei 

Er zijn een aantal dingen die je echt niet moet doen bij de Vlindervallei en één ervan is lawaai maken. Praat dus niet te hard, roep niet, fluit niet en klap zeker niet in je handen! De vlinders zijn erg gevoelig voor geluid. Je stoort ze er niet alleen mee, maar ze kunnen er zelfs door sterven omdat ze dan van schrik opvliegen en teveel energie gebruiken, wat ze juist in de zomermaanden niet moeten doen.  

Roken in de Vlindervallei is verboden en je mag de paden niet af.  

Schoenen Vlindervallei 

Voor een wandeling in de Vlindervallei is het verstandig fijne schoenen aan te trekken. Op sneakers kan het prima, op wandelschoenen ook, of wat steviger sandalen of andere geschikte schoenen. Slippers of badslippers zijn niet handig, maar ik zag wel mensen die dat droegen.  

Wat meenemen naar de Vlindervallei? 

Hoewel de Vlindervallei door de vele bomen en schaduwrijke plek is en dus aangenamer dan in de volle zon op het strand liggen, is het slim om water mee te nemen en een petje of hoed als je dat fijn vindt. En natuurlijk een opgeladen telefoon of camera om foto’s en filmpjes te maken.  

Restaurant Vlindervallei  

Iets eten of drinken kan o.a. bij Butterfly Restaurant Bar. De restaurants zie je op het kaartje in dit blog verder naar onderen. Ook kun je na je bezoek aan Butterfly Valley doorrijden naar restaurant Alexandros Panorama. Het adres is Valley of Butterflies, Psinthos 71410, Rhodos.  

Museum en klooster van Kalopetra bij Vlindervallei 

Er is ook nog een Museum of Natural History, aan de onderkant van de Vlindervallei, maar daar zijn wij niet geweest. Helemaal aan de andere kant, aan de bovenkant, vind je het klooster: Monastery of Kalopetra. Ook daar kun je naartoe wandelen.  

Hikes in de buurt van de Vlindervallei 

Wil je er een langere hike van maken kies dan voor een uitgebreide wandeling. Online kun je zoeken naar wandelroutes, bijvoorbeeld via All Trails.  

Voor meer wandelingen op Rhodos kun je ook één van deze twee boekjes aanschaffen: 

Kun je makkelijk verdwalen bij de Vlindervallei? Nee.

Je hoeft niet bang te zijn dat je zult verdwalen in de Vlindervallei. Er is maar één route door de Vlindervallei. Iedereen loopt datzelfde pad. Ga je ook nog in de omgeving wandelen, zorg dan wel voor een goede kaart, genoeg water en een opgeladen telefoon.  

Hoe kom je bij de Vlindervallei? 

Heb je zelf je accommodatie op Rhodos geboekt en heb je een huurauto op Rhodos of verblijf je via Eliza was here op Rhodos dan kun je er het makkelijkst met de auto naartoe.  

huurauto-rhodos

Parkeren bij de Vlindervallei 

Parkeren kan op verschillende plekken. Er zijn drie parkeerplaatsen bij de Vlindervallei. Parking 1 ligt het laagst. Iets hoger ligt P2 en aan een zijweg P3. Wij namen P2, bij de Main entrance. Als daar plek is is dat het handigst. Kijk maar op het kaartje hieronder. Wil je echter het museum ook nog bezoeken dan is de onderste parkeerplaats het handigst.  

vlindervallei-ingang

Ingang Vlindervallei 

Er zijn drie verschillende ingangen naar de Vlindervallei, afhankelijk van waar je parkeert. Is er plek kies dan voor de hoofdingang. Tussen de parkeerplaatsen rijdt soms een treintje, maar die heb ik niet gezien.  

Kaart Vlindervallei 

Op onderstaande kaartje heb je een beetje een overzicht van de Vlindervallei. Zo zie je een beetje wat waar ligt en wat je kunt verwachten. Butterfly Valley Map:  

kaart-vlindervallei

Vlindervallei bus 

Heb je geen eigen vervoer op Rhodos dan kun je de lokale bus naar de Butterfly Valley nemen. Vanaf het KTEL busstation aan de rand van de oude stad in Rhodos Stad is er een bus naar Petaloudes (Butterfly Valley). Zelf heb ik vanaf dit busstation met mijn tieners ook de bus naar Lindos en enkele andere plekken genomen.  

De bus naar Butterfly Valley (Petaloudes) is bus 55, maar check het zelf even voor het geval het verandert. Kijk ook hoe laat er nog een bus terug gaat. Het nadeel is dat de bus niet frequent gaat en niet zomaar vanuit elke plaats. Je kunt op de website van Rodos Public Transport kijken en dan naar de busstop Butterflies Valley gaan. Kom je er niet uit kijk dan in Google Maps. Hier zie je een voorbeeld van zaterdag 28 oktober:  

bus-vlindervallei-petaloudes
butterflies natural valley

Vlindervallei transfer  

Ook kun je een transfer vanaf Faliraki, Rhodos-stad, Ixia of Ialysos boeken. Dit biedt meer zekerheid. Je weet dan dat je weer opgepikt wordt. Het kan in combinatie met Seven Springs, dan zie je twee mooie plekjes in de natuur op Rhodos op één dag: transfer naar Butterfly Valley & Seven Springs.  

Vlindervallei tour 

Wil je graag meerdere dingen op één dag zien boek je vervoer naar de Vlindervallei dan in combinatie met een bezoek aan Filerimos Hill. Je kunt deze combinatie boeken via Guide and Go. Pickups zijn mogelijk vanaf Kremasti, Ialysos, Ixia, Rhodos Stad, Kalithea, Faliraki, Afandou en Ladiko. 

Een privé-tour (vervoer en gids) is ook mogelijk. Dit is alleen interessant als je met een groepje bent, anders is het erg duur: Private tour Butterfly Valley. Vanaf je hotel word je opgehaald met een minivan. De entree betaal je zelf maar je krijgt wel een rondleiding van een lokale gids. 

Vlindervallei taxi 

Een taxi naar de Vlindervallei nemen kan ook, maar is prijzig. Als je met meer mensen bent is dit wel het overwegen waard, maar in je eentje is het een beetje zonde. En je moet ook een taxi terug vinden, maar ik kan me niet herinneren dat ik die zag staan. De meeste mensen boeken daarom een transfer zoals ik net al noemde.  

Doen in de buurt van de Vlindervallei  

Combineer je bezoek aan de Vlindervallei eventueel met een bezoek aan het nabijgelegen Farma of Rhodes, een kleine zoo annex kinderboerderij. Zeker als je Rhodos met kinderen bezoekt is dit een leuke tip. Je vindt er struisvogels, lama’s, pony’s, schapen en exotische dieren.  

Farma of Rhodes of Bee Museum 

Of breng voor of na je wandeling in de Vlindervallei een bezoek aan het Bee museum. Wij gingen er ook naartoe. Foto’s daarvan deelde ik al op Facebook.  

Tour naar Vlindervallei 

Diverse tours en transfers naar de Vlindervallei bieden een combinatie aan van een bezoek aan de Valley of Butterflies met iets anders leuks of moois in de omgeving. Hier enkele voorbeelden van leuke day trips:  

Tip: Hou je van dit soort groene plekken en wil je meer zien van de natuur op Rhodos dan is Seven Springs (Epta Piges) ook iets voor jou.

Overnachten in de buurt van de Vlindervallei 

Wil je niet zo ver van de Valley of Butterflies vandaan verblijven? Kijk dan hier eens of je een leuke accommodatie ziet. In de omgeving zie je nog wel dat er (eerder) bosbranden hebben plaatsgevonden, maar je kunt er weer veilig naartoe. Lees eventueel het blog Rhodos na de bosbranden

Wat dacht je van Zenia Villa of Rhodian Gaea Nature Villa? Of… ga back to basic bij Drolma Ling Nature Cabins. Zoek eventueel zelf iets leuks in de buurt van Theologos en dan het binnenland in.  

Tip: White Village, één van de pareltjes van Eliza, ligt er ook niet ver vandaan. 

Eigenlijk maakt het niet zoveel uit waar je zit, want ook vanuit het mooie Rhodos Stad (dikke aanrader!) of vanuit bekende badplaatsen Faliraki en Ixia is het niet ver.

Butterfly Valley of Valley of Butterflies? 

Zoals je in dit blog zag gebruikte ik de naam Buttterfly Valley en Valley of Butterflies doorelkaar. Officieel heet het Valley of Butterflies, maar ook bij de vallei zelf zie je dat Butterfly Valley net zo gangbaar is en veel mensen zeggen het ook zo.  

In het Duits noem je de Vlindervallei Tal der Schmetterlinge, in het Frans Vallée des Papillons en in het Spaans Valle de las mariposas. Ook wordt de Vlindervallei vaak Petaloudes Valley genoemd.  

butterfly-valley-of-rhodes

Spanish Flag 

De Spaanse Vlag-vlinder heet in het Engels Spanish Flag, maar ook wel Jersey Tiger. In het Duits Spanische Fahne. De wetenschappelijke naam is ‘Euplagia quadripunctaria’, maar de naam van de speciale subvariant op Rhodos is de ‘Euplagia quadripunctaria rhodosensis‘. In Zuid-Turkije, Libanon en Syrië komt ook nog een andere subvariant voor: de ‘Euplagia quadripunctaria fulgida’.  

vlinder-spaanse-vlag

Boek over vlinders 

Ben je dol op vlinders en wil je er alles over weten? Bestel een mooi boek over vlinders.  

3D vlinders 

Wil je vlinders in huis halen? Bekijk deze mooie 3D-vlinders voor op de muur.  

Vlinder koffer  

Hou je van vlinders dan zijn deze trolleys ook wel iets voor jou! Dus… bestellen maar, pak je koffer en kom naar Rhodos! Nu nog lekker (november is zelfs nog aangenaam) of boek alvast voor volgend jaar! 

Reis naar Rhodos boeken 

Een vakantie naar Rhodos boek je o.a. bij de volgende reisorganisaties: 

Heb je al een vlucht geboekt? Zoek dan zelf een leuk adres op Rhodos uit via Booking.com.  

Blogs over Rhodos 

Hopelijk heb je zin gekregen om ook eens naar Rhodos te gaan en Butterfly Valley te bezoeken. Meer blogs over Rhodos lees je hieronder:

Ik bezocht de Vlindervallei op Rhodos in augustus 2023 op uitnodiging van Visit Greece. Alle foto’s maakte ik zelf.  

van-gogh-nationaal-park

Zien en doen in Van Gogh Nationaal Park: wandelen in de voetsporen van Vincent van Gogh

Van Gogh Nationaal Park. Nog niet iedereen kent het. Naast bekende nationale parken als de Hoge Veluwe, de Veluwezoom, de Weerribben Wieden, de Utrechtse Heuvelrug, de Biesbosch en Schiermonnikoog zijn er de laatste jaren ook nieuwe nationale parken ontstaan of al enige tijd in ontwikkeling, zoals Nationaal Park Nieuw LandNationaal Park Hollandse Duinen en Van Gogh Nationaal Park. Over die laatste, Van Gogh NP, gaat dit blog!  

van-gogh-nationaal-park

Van Gogh Nationaal Park 

Heel bekend is Van Gogh Nationaal Park nog niet. Vraag je een willekeurig persoon wat plekken in Brabant te noemen, dan komen standaard steden als Eindhoven, Tilburg, Breda en Den Bosch voorbij, de Efteling soms, en misschien nog een natuurgebied als de Loonse en Drunense Duinen of de Oisterwijkse bossen en vennen, maar veel verder komt de doorsnee Nederlander niet. O ja, carnaval natuurlijk nog, maar niemand noemt zomaar Zundert of Van Gogh Nationaal Park! Mensen kennen het niet of hebben er slechts een vaag beeld bij. En daar gaat nu verandering in komen, want ik neem je mee naar de plekken waar Van Gogh als kind al rondwandelde en vertel wat je moet zien en doen in Van Gogh Nationaal Park.  

drents-heideschaap-brabant

Lees verder en ontdek de mooiste plekken in Van Gogh Nationaal Park! 

ven-brabant

Brabant  

Ik was niet voor het eerst in Brabant. Vanaf Zuid-Holland is Noord-Brabant niet ver en dus ben ik er best vaak te vinden. Ik bezocht er de afgelopen jaren meermaals de grote steden, maar ook kleinere steden en dorpen, zoals Bergen op Zoom, Halsteren, Oudenbosch en Goirle. Ook ging ik er de natuur in, o.a. in het Mastbos.

mastbos-van-gogh-nationaal-park

Van Gogh NP  

Tijdens mijn recente bezoek aan de Moerputten was ik eigenlijk ook al in het gebied, maar toch had ik Van Gogh Nationaal Park (kortweg Van Gogh NP) an sich nog niet echt duidelijk op het vizier staan. Dát het bestond wist ik, maar waar het nou precies helemaal lag?  

van-gogh-nationaal-park-moerputten

Waar ligt Van Gogh Nationaal Park?  

Tot voor kort dacht ik eigenlijk –ja, ik ga nu iets bekennen wat ik tijdens het weekend in Van Gogh Nationaal Park niet hardop heb durven zeggen- dat Van Gogh Nationaal Park op de Veluwe lag. Ik sliep eens in een Van Gogh huisje op de Veluwe en ook het Kröller-Müller museum met werk van Vincent ligt natuurlijk op de Veluwe, dus vandaar de associatie misschien, maar Van Gogh Nationaal Park ligt toch echt in Brabant!  

Van Gogh NP in Brabant  

Van Gogh Nationaal Park is niet één omheind gebied, zoals de Hoge Veluwe, maar beslaat een groot deel van Brabant en is overal vrijelijk binnen te wandelen.  

Waar is het mooi en waar moet je zijn in Van Gogh Nationaal Park?  

Nationaal Park Van Gogh beslaat niet alleen een gedeelte bij Tilburg en Nuenen, waar je het onlangs heropende Van Gogh Village Museum vindt, maar ook bij Etten-Leur en Zundert. Dat laatste deel, ten zuidoosten van Roosendaal, grofweg tussen Breda en Antwerpen in, ontdekten wij. Vincents geboortestreek! Een stukje West-Brabant dus, niet zo gek ver van grenspark Kalmthoutse Heide.  

Kaart Van Gogh Nationaal Park  

Er is echter nog veel meer te zien en te doen in Van Gogh Nationaal Park. Het volledige gebied dat het beslaat zie je hier op de kaart:  

van-gogh-nationaal-park-kaart
van-gogh-nationaal-park -wandelroute

Nationaal Park in ontwikkeling 

Van Gogh Nationaal Park is een nationaal park in ontwikkeling. Net als Nationaal Park Hollandse Duinen -mijn favoriet in Nederland!- die officieel ook die lettertjes ‘i.o.’ erachter heeft staan, is het een nationaal park ‘nieuwe stijl’ waar natuur en cultuur samengaan en meerdere gebieden samen één nationaal park vormen. Ook als je niks met schilderkunst of met Van Gogh hebt, maar puur een natuurliefhebber bent, is dit nationale park de moeite waard.  

Natuurgebieden in Van Gogh Nationaal Park 

Aan de oostkant van Van Gogh NP, ten zuiden van Den Bosch en Waalwijk, vind je de Moerputten, de Bossche Broek, de Dommelvallei, de Geelders, de Kampina, de Oisterwijkse bossen en vennen, de Vughterheide, de Leemkuilen, de Loonse en Drunense Duinen, de Brand en natuurgebied Huis ter Heide.

Aan de westkant van Van Gogh NP, ten zuiden van Breda, vind je het Mastbos, Nieuwbosch, het Liesbos, de Chaamse bossen, de Strijbeekse heide, landgoed Krabbenbosschen, de Vloeiweide, de Pannenhoef, de Turfvaartse landgoederen, de Moeren, de Oude Buisse Heide, Wallsteijn en de Krochten. Er vallen dus heel veel natuurgebieden onder! Een aantal ervan kom je verderop in dit blog tegen.  

oude-buisse-heide

Landschap Van Gogh Nationaal Park  

Met zoveel verschillende natuurgebieden is het landschap van Van Gogh Nationaal Park dus ook heel divers! Het bestaat uit uitgestrekte natuurgebieden, zoals heide, bossen, vennen en zandverstuivingen, maar ook slingerende beken, boerenland, buitenplaatsen, landgoederen en pittoreske stads- en dorpsgezichten.

Van Gogh Nationaal Park heeft een heel divers landschap.  

denise-mastbos

Mastbomen, heide en knotwilgen 

Te midden van dit gevarieerde landschap van mastbos, heide en knotwilgen werd Van Gogh geboren. Hij raakte geïnspireerd door de Brabantse natuur waar hij zijn leven lang naar terugverlangde. Dat Brabant zie je dan ook terug in zijn wereldberoemde schilderijen en in de wandelingen in Van Gogh Nationaal Park.  

Monumenten, kastelen en erfgoedlocaties 

Naast natuur vallen ook vele monumenten, kastelen en erfgoedlocaties onder Van Gogh Nationaal Park. Er is dus genoeg te zien en te doen in Van Gogh Nationaal Park! 

Het Brabant van Van Gogh  

Samen met een groep fotografen, bloggers, instagrammers en andere influencers mocht ik mee met een instameet om kennis te maken met het Brabant van Van Gogh en enkele van de mooiste plekken in het gebied. Ik ontdekte Vincents geboortedorp Zundert en maakte drie mooie wandelingen in Van Gogh Nationaal Park.  

We ontdekten pleisterplaatsen, prachtgebieden en andere pareltjes in Brabant.  

brabant

In de voetsporen van Van Gogh  

We zwierven over de Oude Buisse Heide, wat bekend terrein was voor Van Gogh, maar ook door de bossen en in natuurgebied de Pannenhoef waar één van de Van Gogh wandelroutes loopt, namelijk de Van Gogh wandelroute Etten-Leur. Bij de Menmoerhoeve genoten we van streekproducten en ook bezochten we Zundert, de geboorteplaats van Van Gogh met verschillende bezienswaardigheden en een museum.  

Henriette Roland Holst  

Niet alleen wandelden we in de voetsporen van Van Gogh, maar ook in die van dichteres en politica Henriette Roland Holst. Sterker nog, we sliepen zelfs in haar buitenhuis! Een deel van de groep verbleef in de Angorahoeve en een deel in het op steenworp afstand gelegen Atelier Roland Holst, een schattig huisje! Je leest verderop meer over de accommodaties.  

atelier-roland-holst

Blog over Van Gogh Nationaal Park  

In onderstaand blog neem ik je mee naar enkele van de mooiste plekken van Van Gogh Nationaal Park. Achtereenvolgens maak je kennis met de volgende pleisterplaatsen, pareltjes en prachtige natuurgebieden in Brabant:  

  • de Angorahoeve en het landgoed van Henriette Roland Holst  
  • de mooiste plekjes op de Oude Buisse Heide  
  • Zundert, de geboorteplaats van Van Gogh 
  • de Menmoerhoeve in Etten-Leur 
  • natuurgebied de Pannenhoef (en de Van Gogh wandelroutes)  

Het blog eindigt met nog veel meer Van Gogh-locaties en dingen die je misschien wel wil weten (of hebben!) 

van-gogh-np

Naar Van Gogh Nationaal Park  

Op een kille vrijdagmiddag in februari pak ik samen met blogger Esmeralda van On a Journey de trein van Den Haag naar Roosendaal. We worden opgewacht door Eliane Roest die –samen met Visit Brabant- de instameet in Van Gogh Nationaal Park organiseert. In het donker rijden we via de Rucphense Bossen in de richting van Schijf en Achtmaal, kleine plaatsjes waar ik nog nooit van gehoord had.  

Noord-Brabant is dichterbij dan je denkt en toch voelt dit heerlijk ver weg.  

achtmaal

Ver van alles en iedereen vandaan 

Dwars door het donkere bos, ver van het stadse leven vandaan, karren we steeds dieper de natuur in, op zoek naar ons verblijf in Achtmaal: de Angorahoeve. Bijna in België ligt het en dat geeft ons een heerlijk ‘ver van alles en iedereen’-gevoel. Precies het gevoel dat in Nederland vaak letterlijk ver te zoeken is, terwijl Breda maar 30 minuten verderop ligt. Zelfs in eigen land voelt het bijna spannend aan, zo donker is het.

De Angorahoeve  

Om half 8 in de avond parkeren we de auto en wandelen naar het huis van Roodkapje. Zo voelt het een beetje. Binnen wacht ons een best wel luxe verblijf. Alle drie hebben we een eigen tweepersoons slaapkamer en er zijn twee badkamers, waarvan één met bad. Er is een goed uitgeruste keuken, een houten eettafel, een gezellig zitgedeelte, een houtkachel en een serre.

Dit, de Angorahoeve, was het buitenhuis van dichteres Henriette Roland Holst. Ze ontving er bekende gasten als Gorter, Berlage en Drees en schreef er vele gedichten. Enkele gedichten hangen aan de muur.  

Instameet Van Gogh Nationaal Park 

Speciaal voor ons komt er een grote borrelplank op tafel, de wijn wordt ingeschonken en de gasten die in het nabijgelegen atelier van Roland Holst verblijven druppelen ook binnen. Gaande het verhaal vertel ik je meer over deze twee bijzondere plekken, eerst is het tijd om te proosten op een gezellige instameet in Van Gogh Nationaal Park. Te dol maken we het niet, want we moeten vroeg op voor de zonsopkomst.  

angorahoeve-overnachten
angorahoeve-welkom

Vroeg uit de veren 

Een haan kraait. Ik spring onder de douche. Er is koffie. Al om even na zevenen klopt boswachter Frans –misschien wel de bekendste boswachter van Nederland– op de deur. Niet alleen hij, maar ook de andere Instagrammers komen aanwaaien, sommigen rechtstreeks van huis en dus al vroeg op pad.  

Wandelen in het halfduister  

Warm aangekleed – het is koud!- wandelen we vanaf de Angorahoeve direct over het landgoed richting Oude Buisse Heide. Terwijl we in de schemer bespied worden door een kabouter bij een boom –echt!- wandelen we over een pad met bomen –de zogeheten zichtlaan- richting hei.  

Turfvaart  

Onderweg horen we iets over de historie van het gebied dat ontstond door de ontginning van turf in de 13e en 15e eeuw. De eeuwenoude turfvaart liep vanaf hier, bij Achtmaal, helemaal door tot aan Breda. Wellicht gaat er nu een belletje bij je rinkelen. Juist, het turfschip van Breda en het heroveren van de stad op de Spanjaarden!  

Rust en inspiratie  

‘Rijke mensen legden hier later hun landhuizen aan’ vertelt boswachter Frans als we verder wandelen, waaronder het echtpaar Roland Holst. Op de Oude Buisse Heide vonden ze rust en inspiratie. Dichteres Henriette Roland Holst schreef:  

‘Zoo lieflijk, vredig en idyllisch bekoorlijk, dat elk mensch, die daar komt, door haar stilte en blije harmonie getroffen wordt.’ 

Gedicht Henriette Roland Holst  

Her en der staat een gedicht van Henriette Roland Holst die hier dan ook –net als Vincent van Gogh- vele voetstappen heeft gezet. De teksten spreken me aan. 

gedicht-henriette-roland-holst

Zonsopkomst op de Oude Buisse Heide 

Na alle mooie roze luchten die ik recent zag en fotografeerde hoop ik ook in Brabant op een adembenemende zonsopkomst, maar de voorspellingen lieten al zien dat dat ‘m niet zou gaan worden. Het is grijs en grauw.   

We wachten op de zon, maar er gebeurt weinig. Als de zon al op moet zijn zien we slechts een zweempje licht in de lucht, diagonaal, van heide naar hemel. Evenlater kleurt hij toch nog heel voorzichtig iets van roze, maar je moet je best doen om het te zien.  

boom-oude-buisse-heide

Net als Henriette Roland Holst: ‘Voor heel even laat ik mijn hectische leven los’.  

De rustige sfeer op de heide

We fotograferen en filmen en proberen de heide vast te leggen zoals hij is: in winterse tooi, lichtbruin en beige, in plaats van paars zoals de heide er in de zomer uitziet. In de verte een solitaire boom. Een zwerm vogels vliegt over. Ja, ook zo, op een koude ochtend in februari, is het hier mooi.

Mooi vennetje op de heide 

Boswachter Frans neemt ons mee naar een mooi vennetje even verderop. Er staat een bankje met een steen ernaast. Op de steen een tekst van Van Gogh:  

‘Ik heb een altijd durend heimwee naar hei en masthout’.  

van-gogh-nationaal-park

Eén van de vele mooie plekken in Van Gogh Nationaal Park.  

oude-buisse-heide-ven

Liefde voor de natuur 

Niet alleen Vincent van Gogh wandelde hier in zijn jonge jaren graag, ook Henriette Roland Holst en haar man deden dat in de zomermaanden vrijwel dagelijks. Op diverse plekken onderweg kom je Henriettes gedichten tegen waarin ze vertelt wat ze ziet.  

Henriettes wandeling 

Je kunt zelfs een speciale gedichtenroute wandelen. Je vindt de wandelroute op de website van Natuurmonumenten: Gedichtenroute Henriette Roland Holst.  

Wandeling over de Oude Buisse Heide  

Zelfs in dit seizoen –in de winter- is een wandeling over de heide heerlijk. Hier en daar doet het nog een beetje herfstig aan, door de kleuren van de bladeren op de grond en de zwammen her en der. Wat divers is het ook.

Binnen een kleine straal rond de Angorahoeve kom je vanalles tegen: heide, vennen, bossen en dan weer boerenland, het wisselt elkaar af. Hieronder zie je het, en ik heb nog meer foto’s van de Oude Buisse Heide, maar als ik alles laat zien wordt het een beetje veel.  Deze hieronder is één van mijn favorieten:

oude-buisse-heide

Heide, bossen en vennen, al tijdens een korte wandeling kom je het allemaal tegen.  

van-gogh-nationaal-park

Landgoed rond de Angorahoeve 

Op het landgoed rond de Angorahoeve en het Roland Holst atelier is overigens ook vanalles te zien. We wandelen nog even een rondje om de hoeve. Een wit paardje laat zich aaien. Ook zien we de plek waar in de vorige eeuw een badhuis stond.  

van-gogh-nationaal-park

Net als in Zundert  

Als we terugwandelen naar de hoeve wandelen we langs de Herenkamer en zien we ineens een kunstwerk wat in het donker niet te zien was. ‘Net als in Zundert’ heet het en het verwijst naar Van Gogh, die tijdens zijn laatste jaren in Frankrijk nog vaak terugdacht aan Zundert. Toen zijn broer Theo hem in het ziekenhuis opzocht en zijn hoofd naast Vincent op het kussen legde, fluisterde Vincent: ‘Net als in Zundert’.  

Het kunstwerk is gemaakt door Will Beckers. Zijn naam komt me bekend voor en ineens weet ik weer waarom. Op Utopia Eiland zag ik vorig jaar ook zijn Willowman al. Hij maakt vaak kunst gecombineerd met de natuur.  

Ontbijt in de Angorahoeve 

Na onze eerste wandeling in Van Gogh Nationaal Park is het tijd voor het ontbijt en daar hebben we zin in! Huur je de Angorahoeve als gewone gast dan moet je zelf voor je ontbijt zorgen, maar voor ons wordt het nu verzorgd. Aangezien we er al een paar uur op hebben zitten genieten we er extra van: yoghurt met vruchten en cruesli, sandwiches, sappen en heerlijke zoetigheden, wat worden we verwend! En natuurlijk worstenbroodjes, we zijn immers in Brabant!  

Angorahoeve  

Inmiddels is het ook eindelijk licht genoeg om de Angorahoeve even bij daglicht te fotograferen. Wil je eens met een groep natuurvrienden of met een groot gezin in de mooie natuur verblijven, dan is dit zeker een aanrader. Het is een ruim vakantiehuis en er zijn drie slaapkamers, waarvan 2 boven. Voor de mensen met jonge kinderen: een traphekje is aanwezig. De hoeve is te huren via Buitenleven Vakanties.  

Atelier Roland Holst 

Ook het atelier van Roland Holst is een pareltje. Dit schattige huisje ligt er vlakbij en ziet eruit alsof het rechtstreeks uit een sprookje komt. Het is in 1919 ontworpen door de eerste vrouwelijke architect van Nederland: Margaret Staal-Kropholler. De architecte ontwierp het in opdracht van het kunstenaarsechtpaar.  

Buitenleven Vakanties  

Wil jij ook in de Angorahoeve of in het atelier overnachten? De accommodaties zijn te boeken via Buitenleven vakanties, een samenwerking tussen Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Landschappen.NL. Of je nou tot rust wil komen of lekker veel wil wandelen in Van Gogh Nationaal Park, het is leuk om hier te verblijven.  

Mooiste plekken Oude Buisse Heide 

Na het ontbijt gaan we weer de Oude Buisse Heide op, voor de volgende wandeling, maar nu pakken we eerst een stukje bos. We wandelen via het Kerkepad, één van Henriettes favoriete paadjes. Het romantische paadje, dat ook wel ‘lovers lane’ genoemd wordt, staat in het late voorjaar vol met rododendrons, maar zelfs nu is het er al mooi.  

kerkepad

Tonderzwam 

Boswachter Frans houdt halt bij een boom vol tonderzwammen. Ik ben ze al vaker tegengekomen, van Wassenaar tot Montenegro, maar het verhaal erbij kende ik nog niet.  

op pad met de boswachter

Hoewel het bij mij nooit in me opgekomen is een paddenstoel aan te raken (vaak zijn ze al kwetsbaar genoeg) slaat de boswachter er met zijn handen op om te laten zien hoe hard de tonderzwam is. Daarna vertelt hij over de tondel, de voorloper van de aansteker. Interessant. Je hoort het hier.

Vossen, reeën en eekhoorntjes 

Behalve mastbomen en tonderzwammen kunnen we ook dieren tegenkomen. In dit deel van Van Gogh Nationaal Park leven vossen, reeën, eekhoorntjes en salamanders. Op een paar snel weg schietende reeën en vele vogels na, verstoppen de dieren zich voor ons, maar mocht jij eens gaan dan heb je misschien meer geluk.   

 vos-oude-buisse-heide

We wandelen verder het bos in bij de Oude Buisse Heide.

Mooi ven  

We steken een beekje over. Via het bos en een modderig pad komen we weer bij een mooi ven uit, een andere dan vanmorgen. Ik moet aan de Oisterwijkse bossen en vennen denken die al lang op mijn verlanglijstje staan, maar ook dit is een fotogenieke plek waar we volop fotograferen. Hoppend door het drassige gras zoekt iedereen een mooi punt uit.  

De mastbomen worden weerspiegeld in het water. De bosjes aan de overkant ook, en ook de riethopen vallen op. Als kleine eilandjes dobberen ze in het ven.  

De Oisterwijkse bossen en vennen kende je misschien al, maar ben je hier al eens geweest?

dennen-vennen

Theekoepel Henriette Roland Holst  

Vanaf het ven is het niet ver naar de theekoepel. Wat een afwisseling toch weer! Henriette Roland Holst zat er graag. Haar bedienden brachten haar thee. Het is leuk om het trapje even op te lopen, maar ook om de koepel van een afstand te fotograferen, met de mooie beukenlaan ervoor. Dat geeft een extra mooi beeld!  

instagram-follow-my-footprints

De beukenlaan met de theekoepel mag je niet missen.  

fotos-oude-buisse-heide

Landgoed Wallsteijn 

Met het geluid van een specht hoog in de bomen wandelen we terug naar het jachthuis en de Angorahoeve in Achtmaal. Wil je hier nog verder wandelen dan kun je het aangrenzende Landgoed Wallsteijn nog verder ontdekken, maar voor ons staat er iets anders op het programma.  

zundert

Geboorteplaats Van Gogh 

Bij een bezoek aan Van Gogh Nationaal Park mag de plaatst Zundert natuurlijk niet ontbreken: de geboorteplaats van Van Gogh. Op 30 maart 1853 werd de wereldberoemde schilder hier geboren en verschillende plekken in het dorp herinneren aan hem.  

Van GoghHuis 

Op de plek waar nu het Vincent van Gogh Huis te vinden is stond vroeger de oude pastorie van de Nederlands Hervormde Gemeente. Hier werd Vincent geboren en woonde hij tot zijn zestiende. Op de website Van Gogh Brabant lees je meer over het Van GoghHuis. Wij horen het live. In het Vincent Van Gogh Huis wordt ons over Zundert en de jonge jaren van Van Gogh verteld. Ik typ als een dolle om het hele verhaal bij te houden.   

vincent-van-gogh-huis-zundert

Geschiedenis van Zundert  

‘De rijksgrens stamt uit de negentiende eeuw toen Zundert een grensplaats werd, maar taalkundig gezien hoort Zundert bij Antwerpen’ wordt ons verteld. Sunderda, zoals Zundert in de 12e eeuw heette, was lang een afgezonderd gebied. We horen over een klooster in het Belgische Tongerlo. En dat zelfs de Romeinen hier al zaten.  

Er lag een soort heuvelrug waardoor mensen zich er al vroeg in dit gebied vestigden. De Molenstraat in Zundert lag op de Napoleonsroute, de handelsroute van zuid naar noord (van Parijs naar Amsterdam, of meer in detail, van Antwerpen naar Breda), verdienden de mensen in het Zundert van toen aan wie er voorbijkwam, maar toch bleef de gemeenschap behoorlijk naar binnen gericht.  

zundert-van-gogh-np

Textielindustrie, protestanten en boomkwekers  

‘De textielindustrie uit Tilburg is in Zundert begonnen’ vertelt de museummedewerker. ‘De protestanten kwamen en leerden ons bomen kweken. Dat gaf een boost aan de economie.’ Nog steeds zijn er veel boomkwekers in de omgeving.  

Vincent van Gogh als kind  

In die tijd kwam ook de familie van Gogh naar Zundert. De vader van Vincent was dominee. Met zijn rode haar en als zoon van de dominee werd Vincent als kind al als ‘anders’ gezien. Als 11-jarig jongetje ging Vincent naar een kostschool in Zevenbergen maar verder bracht hij veel tijd in Zundert door.  

Schilderen deed hij als kind nog niet, maar hij kwam wel al heel vroeg in aanraking met de natuur. De natuur bood hem troost, want hij had het niet makkelijk. Hij droeg het verdriet van zijn ouders met zich mee, het verdriet om al een eerdere Vincent. Ja, er blijkt nog een verhaal over Vincent van Gogh te zijn wat niet iedereen kent…  

Doodgeboren broer Vincent van Van Gogh 

Voordat Vincent van Gogh geboren werd, was de moeder van Vincent al eerder zwanger. Hun eerdere zoon, eveneens met de naam Vincent, werd precies een jaar ervoor, op dezelfde datum, dood geboren. Het verdriet over deze nooit geleefde oudere broer werd weggestopt en al snel was er een nieuwe zwangerschap.  

Precies een jaar na de doodgeboorte van de eerste Vincent werd de –later- wereldberoemde Vincent van Gogh geboren. Vincent van Gogh moest –ook omdat hij exact dezelfde naam kreeg- een soort vervanging voor dit eerdere verdriet zijn geweest en zal waarschijnlijk het ‘replacement child syndrome’ gehad hebben.  

Wanneer begon Vincent met schilderen?  

Vincent van Gogh begon relatief laat met schilderen en deed het relatief kort. Hij schilderde van zijn 27e tot en met zijn 37e, met aan het eind echt een hele hoge productie. Zijn beroemdste schilderijen kennen we natuurlijk allemaal, maar hij maakte er nog veel meer: gemiddeld bijna 100 per jaar! Ook schreef hij zo’n 900 brieven.  

Vincent begon laat met schilderen en stierf al op 37-jarige leeftijd, toch maakte hij honderden schilderijen. Beroemd werd hij echter pas na zijn overlijden.

In 10 jaar tijd maakte Vincent Van Gogh bijna 1000 schilderijen! 

Van Gogh wandelroute Zundert  

Na het ietwat lange verhaal in het museum -inmiddels weten we meer over Van Gogh en de geschiedenis van Zundert- gaan we naar buiten om wat plekken uit de Van Gogh wandeling in Zundert te zien.  

Van Gogh kerkje  

Vanaf het Van Gogh huis wandelen we naar het vlakbij gelegen Van Gogh kerkje. We bezoeken het kerkje van binnen en bekijken bovendien de grafsteen van Vincents eerdere broer die hij nooit gekend heeft, maar wiens graf hij vaak gezien heeft.

Graf Vincent van Gogh

‘Aziatische toeristen zijn hier wel eens verbaasd over’ vertelt de museummedewerker. Die zijn dan even in verwarring over de naam op het graf, aangezien de echte Vincent in Frankrijk begraven ligt. Net als zijn broer Theo, die andere broer, is Vincent begraven in het Franse dorpje Auver-sur-Oise. Het graf van de beider broers wordt nog steeds bezocht.  

Monument gebroeders Van Gogh 

Vlakbij het Van Gogh kerkje staat een monument ter nagedachtenis aan de gebroeders Van Gogh: Vincent en Theo van Gogh. Het bronzen beeld is er niet speciaal voor Van Gogh Nationaal Park geplaatst, nee, het werd al in 1964 door Koningin Juliana onthuld.  

Het kunstwerk is gemaakt door Ossip Zadkine en is geschonken door Lanschot bankiers. De sokkel komt uit Saint-Rémy-de-Provence en er zit een kistje in met grond uit de kliniek waar Vincent werd verpleegd.  

Van Gogh zelfportret als mozaïek  

De gaafste bezienswaardigheid van Zundert is er één die je eigenlijk niet kunt zien als je er overheen loopt. Op de Markt in Zundert, precies tussen het stadhuis en het museum, schittert het hoofd van Van Gogh, één van zijn zelfportretten, nagemaakt van stenen in verschillende tinten op het plein.  

zundert-plein-stadhuis

Dronefoto’s Van Gogh

Je moet eigenlijk een vogel zijn om het enorm grote mozaïek van Van Gogh mooi te kunnen zien, maar ook de dronebeelden van dit plein zijn gaaf. Patrick Fotografeert heeft een hele gave gemaakt, in de zomer, met groene bomen erbij, maar ook om de winter is het tof om dit te doen als je een drone hebt.

Als je op het instagramaccount van Marion Stoffels kijkt zie je zowel bij de stories van Van Gogh NP als in een post Van Gogh van bovenaf. Ik mocht de foto hier delen. Als embedden later lukt doe ik dat alsnog. Dat lukte nu niet.

Van Gogh wandelroute Zundert 

Als je tijd genoeg hebt kun je de volledige Van Gogh wandelroute Zundert lopen, wij hebben er slechts de belangrijkste bezienswaardigheden uitgepikt. Een plattegrond zie je hier: 

Van bloemencorso tot beeldende kunst 

Leuk om te weten nog is dat er in Zundert jaarlijks een beroemd bloemencorso is, nog imposanter dan die in de bollenstreek: Corso Zundert. Het grootste corso ter wereld, zeggen ze. Op 3 en 4 september is het weer. Ook is er jaarlijks een atelierroute in Zundert.  

De Menmoerhoeve  

Na alle hoogtepunten en wandelingen in Van Gogh Nationaal Park (en nog één te gaan!) is het de hoogste tijd voor een lekkere lunch en dat doen wij bij de Menmoerhoeve. De Menmoerhoeve is een boerderij, restaurant, minicamping, dagbesteding, natuureducatie en activiteitenplek in één. Ook wordt er therapie gegeven.  

Streekgerechten  

Wij komen er voor een streekgerechtenlunch. Op de Menmoerhoeve is alles circulair, van de boerderij zelf en met respect voor de natuur gemaakt. Wat we eten komt dan ook grotendeels uit eigen tuin. Volledig vegan kan ook als je wil.  

Verderop zit een gezin met kinderen die je hier inderdaad ook prima mee naartoe kunt nemen. Het is niet chic of hip, maar met de roodwit geblokte kleedjes en klompen eerder een tikkeltje traditioneel, en toch wel bijzonder. Je vindt de Menmoerhoeve aan de Zundertseweg 66 in Etten-Leur.  

Tip: pak ook even koffie of thee (of iets anders lekkers te drinken), dan neem ik je daarna mee naar nóg een mooi natuurgebied in Van Gogh Nationaal Park.  

menmoerhoeve-lunch

Van Gogh NP wandelroute Etten-Leur 

De Menmoerhoeve is het startpunt van verschillende wandelingen in de omgeving. Eén van die wandelingen is de Van Gogh wandelroute Etten-Leur. Vincent van Gogh was gecharmeerd van het heidelandschap, maar ook het platteland, het boerenleven en eenvoudige mensen intrigeerden hem. Vincent maakte urenlange wandelingen door zijn geboortestreek en jij kunt dat ook doen!  

Van Gogh wandeling  

De Van Gogh wandeling is 14 kilometer, maar omdat wij er al twee wandelingen op hebben zitten wandelen we er slechts een gedeelte van: een wandeling in natuurgebied De Pannenhoef. Hiervoor rijden we eerst even naar een ander startpunt, maar heb je de tijd dan kun je dus direct bij de Menmoerhoeve beginnen.  

Wandel in Vincents voetsporen. Follow Vincents footprints! 

Wandeling De Pannenhoef 

Op parkeerplaats de Lokkerberg worden we opgewacht door boswachter Kelly die ons meeneemt naar weer een mooi stukje van het Brabantse landschap: de Pannenhoef.

Natuurgebied de Pannenhoef is maarliefst 706 hectare groot. Oorspronkelijk was het een soort mini-Peel, maar het veen is weggegraven en tegenwoordig bestaat de Pannenhoef uit een verrassende mix van beekdalen, bossen en vennen.  

Schapen, runderen en bruggetje Pannenhoef

We lopen over leuke bruggetjes, spotten schapen en runderen, zien een historisch bakhuisje en andere bijzondere plekken in het bos en er omheen. Ondanks het grijze weer was ook deze wandeling weer genieten!

natuurgebied-pannenhoef

Foto’s Pannenhoef

Omdat dit blog al erg lang is heb ik besloten de wandeling in natuurgebied de Pannenhoef later eventueel nog een keer in een apart blog te delen. Hier zie je er wel alvast wat foto’s van:

Ga ook eens wandelen in het prachtige natuurgebied de Pannenhoef!

Borrel  

Na de laatste wandeling van 1,5 uur zijn we weer terug bij de Angorahoeve en is het tijd voor de afsluitende borrel met heerlijke hapjes, weer goed geregeld door Tamara van Visit Brabant. We kennen elkaar allemaal net een beetje en nu is het alweer voorbij.  

Is Van Gogh Nationaal Park een aanrader?  

Toen we de avond ervoor in het pikkendonker aankwamen voelde het alsof we in the middle of nowhere zaten, maar inmiddels weten we dat Zundert zo ver weg niet ligt. Zeker als je in Antwerpen, Breda of Roosendaal woont is het dichtbij, maar woon je wat verder weg doe er dan ook eens de moeite voor om Van Gogh Nationaal Park te gaan ontdekken.  

Het is heerlijk verdwalen op de Oude Buisse Heide, in de bossen en op de verschillende nabijgelegen landgoederen. Alle plekken die je zag zijn onderdeel van het grotere Van Gogh Nationaal Park en echt leuk om eens te gaan verkennen, zeker nu je ook wat meer over de historie weet!   

Terwijl Anne-Floor van Honeyguide ons weer op het station in Breda afzet, denk ik ik kom hier zeker nog eens terug. En… wat heb ik weer absurd veel foto’s gemaakt.

De diversiteit van Van Gogh Nationaal Park  

Of je nou van natuurschoon, wandelen en fotograferen houdt, van kunst, lokale tradities of juist meer van trendy urban met een groene touch, in Van Gogh Nationaal Park kom je het allemaal tegen en is het met elkaar verweven.  

Door diverse partijen wordt er hard gewerkt om dit gevarieerde landschap samen met de omliggende steden en dorpen een duurzame toekomst te geven. Net als Nationaal Park Hollandse Duinen is ook dit echt een nationaal park waar natuur, kunst en cultuur samen gaan. Kijk op de website van Van Gogh Nationaal Park en ontdek nog meer leuks in dit veelzijdige gebied!  

Van Gogh Nationaal Park met kinderen bezoeken 

Uiteraard kun je Van Gogh Nationaal Park ook prima met kinderen bezoeken. Of je je kinderen nou wat wil meegeven over de beroemde schilder en zijn geboortedorp wil bezoeken of gewoon lekker de natuur in wil met ze, bij de Zwarte Schuur op de Pannenhoeve of rond de Menmoerhoeve, het bos in of de heide op, het kan allemaal. Er is genoeg te doen in Van Gogh Nationaal Park.  

Combineer bovenstaande plekken eventueel met een bezoek aan het Mastbos in Breda! Daar was ik ook al eerder, met mijn kinderen. Voor jonge kids is er een kabouterpad, het vlonderpad is leuk en aan de rand vind je ook het fotogenieke kasteel Bouvigne nog. Eigenlijk is elk natuurgebied in Van Gogh Nationaal park heerlijk om met de kinderen te ontdekken, evenals de kastelen en andere erfgoedlocaties in Van Gogh NP.  

Beste tijd om van Gogh NP te bezoeken 

Wandelen in Van Gogh Nationaal Park kan altijd! Ga juist nu, in dit frisse seizoen al eens naar de Pannenhoef of de Oude Buisse Heide, dan kun je er –net als wij- nog in alle rust van genieten

Van Gogh wandelingen op de kaart 

Wil je één van de vijf uitgezette Van Gogh wandelroutes lopen? Je vindt de Van Gogh routes op de website Van Gogh Brabant. Op de kaart hieronder zie je de locaties van alle Van Gogh wandelingen, maar daarnaast zijn er dus tal van andere wandelingen mogelijk in dit uitgestrekte gebied.  

van-gogh-wandelingen

Bereikbaarheid Van Gogh Nationaal Park in Brabant 

De grote steden in Van Gogh Nationaal Park en ook veel kleinere plaatsen zijn prima met het openbaar vervoer te bereiken. De steden per trein en dorpen en natuur veelal met de bus. Zo is zelfs Zundert slechts 2 uur reizen met het OV vanuit Den Haag, maar makkelijker is het soms om een OV-fiets te huren.  

Voor ons vrij afgelegen verblijf in Achtmaal was een auto wel aan te raden, maar in de zomer kun je Van Gogh Nationaal Park ook prima op de fiets verkennen. Er zijn volop fietsroutes in Van Gogh Nationaal Park. En ga je binnenkort een weekendje naar Antwerpen stop dan op de heen of terugweg gewoon eens in Zundert.  

Met de auto, het openbaar vervoer of op de fiets naar Van Gogh Nationaal Park.  

Van Gogh in Nuenen en Eindhoven 

Doe je een citytrip Eindhoven, of woon je er, combineer de stad dan eens met Nuenen. Behalve Zundert was ook Nuenen namelijk een belangrijke plaats voor Van Gogh. Hij schilderde er zijn beroemde schilderij De Aardappeleters

Je vindt er Museum Vincentre, dat inmiddels beter bekend staat als Van Gogh Village. In verband met de uitbreiding is het tijdelijk gesloten, maar later in het jaar kun je er weer naartoe.

Update juni 2023: Inmiddels is het Van Gogh Village Museum al weer even open voor publiek. Een lezeres stuurde me het volgende bericht erover: “Als ‘trotse Nuenenaar’ wil ik je bij deze laten weten dat het Van Gogh Village Museum (voorheen VINCENTRE) weer open is voor het publiek. Het is prachtig verbouwd en echt een aanrader!”

In Nuenen kun je bovendien de Van Gogh wandelroute Nuenen doen. En net buiten Nuenen, bij Eindhoven, vind je bovendien het Van Gogh Roosegaarde fietspad, een door zonne-energie verlicht fietspad. Het licht op na zonsondergang en is het mooiste na een heldere dag.  

Van Gogh in Tilburg, Helvoirt en Den Bosch 

Van Gogh woonde ook een kleine twee jaar in Tilburg. Het is de stad waar Vincent op zijn dertiende zijn eerste tekenlessen kreeg. Ook hier is een wandeling uitgezet: de Van Gogh wandelroute Tilburg.  

Tip: Je kunt ook enkele kunstwerken van Van Gogh bewonderen in het Noordbrabants museum in Den Bosch.

Het dorp Helvoirt, tussen Tilburg en Den Bosch, was ook geliefd bij Vincent. In een brief die hij in 1874 aan zijn broer Theo stuurde schreef hij: ‘Als men van de natuur houdt, dan vindt men het overal mooi, maar toch verlang ik soms zo naar Helvoirt.’  

Van Gogh in Etten-Leur  

Ook met Etten (het tegenwoordige Etten-Leur) had Van Gogh een band. Los van het Van Gogh kerkje in Zundert dat ik bezocht en de Van Gogh wandeling Etten-Leur die al aan bod kwam kun je in Etten-Leur ook nog een Van Gogh kerk bezoeken.  

Van Gogh in Breda  

Street artist Joren Joshua maakte in het nabijgelegen Breda bovendien een 130 meter lange muurschildering ter nagedachtenis aan het vaak vergeten broertje van Van Gogh, nog weer een andere broer, namelijk Cornelis van Gogh, die naar Zuid-Afrika emigreerde.  

Leuk weetje: Vincent van Gogh had ook nog drie zussen!  

Van Gogh buiten Brabant   

Ken je Van Gogh Nationaal park al op je duimpje, omdat je uit de omgeving komt? En heb je ook de kant van Nuenen al gezien? Dan zijn er ook buiten Brabant nog meer plekken om op zoek te gaan naar Vincent van Gogh.  

Van Gogh in Drenthe 

In Drenthe kun je ook op zoek gaan naar Van Gogh. Vanaf juni 2023 kun je naar het Van Gogh Huis in Veenoord (Nieuw-Amsterdam) bij Emmen. Ook kun je vanaf april 2023 naar het Drents museum in Assen, waar enkele van zijn kunstwerken te zien zijn, waaronder De Turfschuit en Onkruid verbrandende boer.  

Van Gogh op de Veluwe 

In het Kröller Müller in Otterlo zijn nog veel meer kunstwerken van Van Gogh te zien. In de eerste coronazomer fietste ik samen met mijn kinderen vanaf ons Van Gogh huisje in Otterlo naar het Kroller-Muller op de Hoge Veluwe.  

Van Gogh Museum in Amsterdam 

De beste plek om Vincents schilderijen te bewonderen is natuurlijk het Van Gogh museum in Amsterdam. Daar is veruit de grootste Van Goghverzameling te zien. Hieronder zie je het Van Gogh museum tijdens mijn bezoek aan Amsterdam met kinderen, wat langer geleden.

van-gogh-museum

Mijn eerste kennismaking met Van Gogh 

Het Van Gogh museum in Amsterdam was eind jaren 80 mijn eerste kennismaking met Van Gogh. Met het vak kunstgeschiedenis (waar ik op het vwo eindexamen in deed) gingen we naar het museum en daar ontdekte ik dat Vincent zich niet alleen door het Brabantse en Franse landschap liet inspireren, maar ook door prenten uit Japan. Hij werd gelukkig en vrolijk van Japanse kunst schreef hij. Ook mij sprak het aan.  

Als puber schreef ik een tientallen pagina’s tellend werkstuk waarin ik een kunstwerk van Van Gogh vergeleek met een kunstwerk van de Japanse kunstenaar Hiroshige. De Pruimenboomgaard behoort nog steeds tot de collectie van het Van Gogh museum.

Van Gogh in Frankrijk 

Ook in Frankrijk liet Van Gogh vele sporen na. Denk maar aan Arles, waar hij zijn beroemde zonnebloemen en het terras bij nacht schilderde, waar hij met de eveneens beroemde Franse schilder Gauguin woonde en waar hij zijn oor eraf sneed. Maar ook Saint-Rémy de Provence, waar hij in een inrichting verbleef en de Sterrennacht schilderde.

Ga je dus naar Frankrijk op vakantie, dan kun je ook daar eens op zoek gaan naar Van Gogh. Leuk om te combineren met de mooie natuur in Zuid-Frankrijk of als afwisseling van dagjes strand in Zuid-Frankrijk.  

Van Gogh in Europa 

Behalve in Nederland en Frankrijk zijn er ook Van Gogh locaties in andere Europese landen. Utrecht, Antwerpen, Londen en Parijs, hij kwam op zoveel plekken! Op de website Route Van Gogh Europe vind je erfgoedlocaties en musea in Nederland, België, Frankrijk en Engeland, allemaal gelinkt aan de grote meester.  

Van Gogh murals  

Toen ik op Instagram het een en ander aan het opzoeken was ontdekte ik ook nog speciale Van Gogh murals die in diverse Brabantse steden gemaakt zijn, maar dat niet alleen. Ik zag zelfs Van Gogh murals in Florida, Los Angeles, Atlanta, Puerto Rico, Chili en Nieuw-Zeeland.

Boeken over Van Gogh  

Wil je meer weten over Van Gogh, dan kun je ook een boek over Van Gogh of over zijn werk bestellen:  

Mocht je met kinderen op zoek gaan naar Van Gogh dan is dit kinderboek een aanrader:  

Van Gogh cadeaus  

Wil je iemand of je zelf met een Van Gogh cadeau verrassen kijk dan eens op BOL.com. Je vindt er vanalles van Van Gogh, van Van Gogh sjaal tot paraplu en van amandelbloesemtrolley (of één van de andere Van Gogh trolleys) tot paspoortmapje of behang of fotobehang.

Van Gogh Nationaal Park op Instagram 

Wil je volgen wat er in Van Gogh Nationaal Park gebeurt en er af en toe eens een foto van voorbij zien komen, dan kun je ook de volgende Instagramkanalen volgen:  

Uiteraard kun je mij –Denise- ook op Instagram volgen. Dat zou ik leuk vinden. Follow my footprints op Instagram! Nog actiever ben ik overigens op Twitter en uiteraard vind je Follow my footprints ook op Facebook.

Stories Van Gogh Nationaal Park 

Zelf heb ik (nog) geen story over Van Gogh Nationaal Park op Instagram staan, maar als je het leuk vindt kun je die van de andere deelnemers bekijken. Het was sowieso leuk om ze eens IRL te ontmoeten en ook nieuwe enthousiastelingen te ontdekken, zoals Lonnies Planet, Vlinderlin, Marion Stoffels, Travel with Flora, Nappy, On a Journey en Westphil Wandelt.  

Via de hashtags #VanGoghNationaalPark #VanGoghBrabant of #VanGoghNP kom je ze ongetwijfeld tegen.  
 

instameet-foto-eliane-roest

Nationale Parken in Nederland  

Wil je meer nationale parken ontdekken? Ik bezocht er al veel in Nederland, maar schreef nog niet overal over. Wel kan ik je deze blogs aanraden:  

Volg eventueel @Beleefdenationaleparken op Instagram en kijk ook eens bij @Honeyguide.nl voor meer mooie plekjes in Nederland.  

Ik bezocht Van Gogh Nationaal Park op uitnodiging van Van Gogh NP, Visit Brabant, Honeyguide en Eliane Roest. Alle foto’s heb ik zelf gemaakt; een zestal foto’s al eerder, maar het merendeel in februari 2023.  

Kerststad Valkenburg: tips, activiteiten en wandeling door sfeervol Valkenburg in kerstsfeer (veel foto’s!) 

Het pittoreske stadje Valkenburg in Zuid-Limburg is dé kerststad van Nederland. Drommen mensen komen er jaarlijks speciaal voor de kerstmarkt naartoe, en gaan lekker kerstshoppen, maar Valkenburg aan de Geul is sowieso leuk voor een mooie wandeling, ook in januari nog.

In december is het er extra sfeervol, niet alleen in de grotten, maar eigenlijk in het hele stadje. Of ga juist als het er weer ietsje rustiger is. In dit blog geef ik tips en laat ik je volop sfeerfoto’s van Valkenburg in de winter zien!

Sfeervol Valkenburg 

Zou je ook eens in de kerstperiode of nu in de kerstvakantie naar Valkenburg willen? Ik bezocht kerststad Valkenburg begin dit jaar zelf ook in de kerstvakantie. Tijdens de lockdown vond ik het al sfeervol, maar nu is het er nog gezelliger! Ga dus ook eens een dagje naar Valkenburg, georganiseerd of lekker zelf!

Hieronder lees je wat je momenteel allemaal kunt doen in Valkenburg en zie je mijn foto’s van Valkenburg in kerstsfeer. Zit je agenda al vol? Ook in januari kun je er -als de grootste drukte voorbij is- nog van de sfeer in het mooie stadje genieten. 

Wil je weten wat er allemaal te zien en te doen is in Kerststad Valkenburg? Lees dit blog of scroll even lekker door alle foto’s.

valkenburg-december

Romantisch, sfeervol en fotogeniek Valkenburg.

valkenburg-oud-en-nieuw
gezellige-plek-valkenburg
lichtshow-valkenburg
valkenburg-kerstsfeer

Valkenburg in kerstsfeer… Ga zelf, of boek een dagtrip kerstshoppen in Valkenburg.

lichtjes-valkenburg

Kerststad Valkenburg 

Hieronder lees je wat je kunt doen tijdens een dagje Valkenburg in de kerstvakantie, welke speciale activiteiten er zijn in Kerststad Valkenburg en waar je kunt overnachten als je iets langer wil blijven om volop van het hele kerstgebeuren te genieten.

Update 2023: Kerststad Valkenburg is dit jaar van 17 november 2023 tot en met 7 januari 2024.

De gezellige maand december in Valkenburg vieren is natuurlijk het leukst, maar in november al naar Valkenburg kan ook, en ook de hele kerstvakantie kun je er nog naartoe. Ga bij voorkeur doordeweeks, want in de weekenden kan het druk zijn!

kerstman-valkenburg

Beste kerstmarkt van Nederland 

De meeste mensen komen voor de kerstmarkt. Je kunt er t/m 30 december dagelijks naartoe (behalve 25 dec). De kerstmarkt van Valkenburg staat bekend als de mooiste kerstmarkt van Nederland en ook internationaal staat Christmas Town Valkenburg op de kaart.

Kerststad Valkenburg staat in de top 10 Best Christmas Markets in Europe 2023, samen met steden als Boedapest, Gdansk, Craiova, Wenen en Montbeliard en laat zelfs de steden Edinburgh, Trier, Tallin, Praag, Brussel, Dresden en Zagreb achter zich. 

Zelf vond ik Antwerpen trouwens ook erg leuk en sfeervol! Hier zie je foto’s van Eerste Kerstdag in Antwerpen. Maar goed, nu… Valkenburg!

Kerstmarkt buiten en in de grotten 

De Kerstmarkt in MergelRijk, dé kerstgrot van Valkenburg, is voor velen het hoogtepunt, maar behalve de ondergrondse kerstmarkt in de grotten zijn er meer redenen om naar Valkenburg aan de Geul te komen: de stoeltjeslift, de Fluweelen Grot, de kerstparade in het centrum van Valkenburg, de mooie lichtjes of het lekkers, gezellig is het er sowieso, ook begin januari nog.   

fluweelengrot-valkenburg

Wat is er te doen in Kerststad Valkenburg?  

Afgelopen jaar mocht er niets i.v.m. de coronamaatregelen, alleen de lichtprojecties kon je bewonderen of ergens glühwein to go halen, maar nu, december 2023 en januari 2024 kan het wèl en is Valkenburg weer één groot Kerstgebeuren, zowel in de mergelgrotten als erbuiten.

Dit kun je zien en doen in Kerststad Valkenburg en Winter Wonderland:  

  • bezoek de ondergrondse kerstmarkt in de Fluweelen Grot (17 november t/m 30 december 2023, behalve 1e Kerstdag)
  • de kerstmarkt in de Gemeentegrot (van 17 november t/m 30 december 2023 dagelijks, behalve 25 december)
  • bekijk het Bijbelse kerstverhaal in MergelRijk (t/m 7 januari 2024)
  • wandel langs de kerststal in de mergelgangen van de Wilhelminagroeve (de mooiste kerststal van Europa) (t/m 7 januari 2024) en bewonder hier ook de 3D-grotschilderingen.
  • bewonder de Landal Christmas Fairytale Parade (elke woensdag- en zaterdagavond, t/m 30 december 2023)
  • maak een ritje met de kabelbaan naar de Wilhelminatoren (op m’n foto hieronder) met prachtig uitzicht en geniet van Winter Wonderland
  • ga los in de rodelbaan of ontdek de Adventure Mini Golfbaan
  • ontdek Sprookjesbos Valkenburg (met draaimolen, schommelschip, zweefmolen Paradijsvlucht en Jolly Roger’s Zeestorm)
  • proef de gezellige sfeer in Santa’s village 
  • geniet van straattheater en optredens: van de kerstman tot straatmuzikanten
  • wandel de Route d’amuse (een wandeling langs verschillende horecagelegenheden; zelf deed ik onlangs elders een amusetour en dat was heerlijk, dus volg me op Facebook als je daar een dezer dagen het fijne van wil weten!) 
  • loop de Christmas Shadow Lights Route langs vele mooi verlichte plekken in Valkenburg  
uitzichttoren-valkenburg

Tickets Kerststad Valkenburg 

Voor een aantal activiteiten in Kerststad Valkenburg heb je tickets nodig. Zorg dus dat je die op tijd aanschaft om teleurstellingen te voorkomen. Toch is het ook leuk om er gewoon rond te wandelen. Een plattegrond van Kerststad Valkenburg vind je hier, maar lekker ronddwalen zonder doel is soms ook fijn.

Wandeling Valkenburg 

Een wandeling door Valkenburg aan de Geul is echt een aanrader, zowel door het centrum als aan de rand van Valkenburg, bij de Cauberg, die ik ook ‘beklom’. Persoonlijk vond ik het heerlijk om begin januari nog in alle rust door Valkenburg te lopen, maar voor de horeca en andere ondernemers is het natuurlijk superfijn dat alles dit jaar weer kan. Het is er nu dan ook vele malen drukker!

kerst-valkenburg

Foto’s Valkenburg in kerstsfeer 

Hieronder zie je m’n vele foto’s van Valkenburg in kerstsfeer, begin 2022. Het zijn zowel sfeerplaatjes van het oude centrum van Valkenburg als foto’s met kerstversieringen en lichtprojecties. De foto’s nam ik op 1 en 2 januari dit jaar, toen we nog in lockdown zaten, dus denk er veel meer mensen en gezelligheid bij en ga ook!  

mooie-straat-valkenburg

Sfeervol Valkenburg, ook als het stil is op straat…

Kerk in Valkenburg 

Neem ook een kijkje in de kerk of in het kapelletje aan de zijkant en brand er een kaarsje voor iemand die je lief hebt, die je verloren bent of iemand die ziek is.  

kerk-valkenburg
kapelletje-valkenburg
valkenburg-kerk
kerst in valkenburg

Christmas Shadow Lights Route  

Vorig jaar liep ik een stukje van de Christmas Shadow Lights Route. In het donker is Valkenburg namelijk ook erg sfeervol. Vooral bij de stadsmuur en het Den Halderpark genoot ik. Meer weten? Op de website van Valkenburg lees je meer over de Christmas Shadow Lights Route. Hieronder zie je m’n foto’s van Valkenburg by night

weihnachten-valkenburg
stadsmuur-valkenburg
valkenburg-by-night

Shoppen in Valkenburg

Niet alleen op de kerstmarkt, ook in de winkels kun je natuurlijk kerstshoppen in Valkenburg. Vorig jaar kon je alleen window-shoppen, nu kan het weer gewoon echt.

valkenburg-centrum

Valkenburg met kinderen 

Valkenburg met kinderen bezoeken is natuurlijk ook superleuk. Nu in deze tijd is het één grote sprookjeswereld voor ze, zeker voor hele jonge kinderen, maar ook iets oudere kinderen zullen het er geweldig vinden, want er is zoveel leuks te doen! Van Mergelrijk tot kabelbaan en Steenkolenmijn!

Zelf was ik er niet alleen afgelopen januari, maar ook ooit als puber, in de zomer, tijdens een kampeervakantie met mijn vader en zusje en ook toen vond ik het erg gezellig en leuk in Valkenburg.  

valkenburg-kerststad

Kerstactiviteiten Valkenburg 2022-2023 

Kerststad Valkenburg is van 17 november 2023 t/m 7 januari 2024 te bezoeken. Maar ook als de speciale kerstactiviteiten afgelopen zijn, blijft Valkenburg een populaire plaats om te bezoeken. Er zijn altijd leuke activiteiten in Valkenburg. Zelfs in coronatijd vond ik het sfeervol, maar nu kan er gelukkig weer veel meer.

wandelen-valkenburg
kerststad-valkenburg-waar
valkenburg-kerstvakantie

Wandelen in Valkenburg

Ook net buiten het centrum van Valkenburg kun je nog mooi wandelen. Zelf wandelde ik de tweede dag dat ik er was nog even langs de Romeinse Catacomben en vervolgens de Cauberg op. Ook maakte ik nog een boswandeling in het Polferbos.
Behalve een wandeling in Valkenburg maakte ik ook een mooie wandeling bij Gulpen.

valkenburg-van-bovenaf
zuid-limburg-januari

Kribkeswandeling 

Vanaf de adventsperiode (4 zondagen voor Kerst) kun je in de omgeving van Valkenburg verschillende kribbes bewonderen. Kribkes zijn kerststallen. Ik zag er zelf ook enkele tijdens mijn bezoek aan Zuid-Limburg. Je vindt ze o.a. in het pittoreske Schin op Geul, Sibbe en Broekhem.

Er zijn speciale kribkeswandelingen uitgezet die je langs vele kribkes, wegkruizen en kapelletjes. Hier lees je meer: kribkeswandelingen, van begin december tot begin januari.

ligging-valkenburg

Restaurants in Valkenburg  

Toen ik in januari in Valkenburg was was er nog een lockdown in Nederland en was alleen take away geopend. Her en der werd glühwein, warme choco en coffee to go verkocht, maar ook erwtensoep, crêpes en Limburgse vlaai natuurlijk. Op het plein in Valkenburg waar ook Visit Zuid-Limburg zit kwamen wel wat mensen samen, maar restaurants waren nog gesloten.  

Nu, december 2022, en december 2023, kun je lekker overal naar binnen om op te warmen, te lunchen, te dineren of gewoon even een drankje te doen. Ook kun je dit jaar een speciale Route d’amuse wandelen, een wandeling langs verschillende horecagelegenheden waarbij je overal iets kleins proeft.  

gezellig-plein-valkenburg
koffie-to-go-valkenburg
cafe-valkenburg

Dagtocht Kerststad Valkenburg 

Heb je geen eigen vervoer en wil je niet helemaal met de trein? Kerststad Valkenburg wordt ook als dagtocht aangeboden. Je gaat dan met de bus naar Valkenburg en hebt genoeg tijd om de kerstmarkt te ontdekken en lekker te kerstshoppen als je dat wil.  

Een dagje Valkenburg boek je o.a. bij Slangen Reizen. Let op: alleen 28 december 2022 en 7 januari 2023 zijn nog beschikbaar!  

Met de trein naar Valkenburg 

Zelf nam ik de trein naar Valkenburg. Vanuit Den Haag is dit een behoorlijke rit. Reis je met iemand die een abonnement heeft gebruik dan de Samenreiskorting. Reis je met kinderen boven de 12 jaar met de trein bestel dan online (via de app) een Jongerenkaart daluren voor ze, dat scheelt ontzettend veel geld! Check wel de voorwaarden en neem ID’s van je tieners mee.  

Parkeren in Valkenburg 

Kom je met de auto zoek dan zelf even uit waar je het beste kunt parkeren in Valkenburg, afhankelijk van waar je naartoe wil. Ik zag o.a. de parkeerplaats Berkelplein:  

parkeerterrein-valkenburg

Hotels in Valkenburg  

Een hotel in Valkenburg zoek en boek je eenvoudig via Booking.com. Jaren geleden verbleef ik al eens in Valkenburg: in het heerlijke hotel Thermae 2000! Ideaal als je ook lekker wil badderen, je body en mind wil verwennen of als je gewoon behoefte hebt aan wat warmte. Deze keer boekte ik last minute een voordelige kamer in hotel Atlanta in Valkenburg.

Check ook de arrangementen van Voordeeluitjes.  

Hieronder zie je foto’s die ik van verschillende hotels in Valkenburg maakte. Zoek zelf naar deze én andere hotels op Booking.com.

casino-hotel-valkenburg
hotel-voncken-valkenburg
waar-overnachten-in-valkenburg

Onderstaand hotel zag je al eens in het blog Hotels met take away.

modern-hotel-valkenburg

Hotel Atlanta in Valkenburg

Zelf verbleef ik in januari dus in hotel Atlanta en dat is zeer goed bevallen. Verwacht geen supertrendy hotel, maar wel een hotel met aandacht voor je als gast. Gewoon een vriendelijk familiehotel.

Zelfs in coronatijd was ik zeer te spreken over de verzorging en zeker ook over de prijs toen. Voor 1 persoon betaalde ik nog geen 50 euro. Het restaurant was verplicht gesloten, maar er waren enkele kamertjes omgebouwd tot privé-restaurantje, voor elke gast/stel een aparte eetkamer. Goed geregeld, maar nu is dat gelukkig niet meer nodig.

atlanta-hotel-valkenburg

Het vriendelijke hotel Atlanta ligt gunstig en vond ik prettig. Zoek je iets hippers of luxers kijk dan zelf op Booking.com.

Last minute Valkenburg 

Zelf boekte ik mijn hotel in de nacht van 31 december op 1 januari 2022 om 1 uur ‘s nachts spontaan (schreef ik aan het eind van mijn jaaroverzicht van 2021 al) en vertrok dezelfde dag nog, maar dit jaar is het overal veel drukker, dus verwacht niet dat het dit jaar ook zo last minute kan!  Maar… proberen kan altijd!

Overnachten in de omgeving van Valkenburg  

Uiteraard kun je ook op zoek gaan naar accommodatie in de omgeving van Valkenburg. In m’n blog over Heerlen noemde ik ook al wat tips in Zuid-Limburg. Overnacht eens in een fijn natuurhuisje of ander heerlijk huisje in Zuid-Limburg. Of kies voor een vakantiepark. Landal heeft mooie parken in Limburg. Er is zelfs een Landalpark in Valkenburg: Kasteeldomein de Cauberg. Meer Landalparken in Nederland vind je in het blog Mooie parken van Landal.

Cadeau-idee 

Zoek je nog een cadeau-idee voor een liefhebber van kerstmarkten, maar heeft diegene geen rijbewijs en reist hij of zij liever niet met de trein? Kijk eens op de website van Belevenissen.nl. Via hen kun je een cadeaubon bestellen die te verzilveren is voor vervoer naar de kerstmarkt in Brussel, Antwerpen (aanrader!), Brugge, Düsseldorf, Oberhausen, Münster, Essen, Keulen, Maastricht en… Valkenburg! Is het niet voor nu, onthoud het dan voor volgend jaar.   

Naar een kerstmarkt in het buitenland? Ga naar Antwerpen (aanrader!) of Lille!  

Valkenburg bezoeken 

Lukt het je niet om de komende weken nog naar Valkenburg te gaan? Ga dan volgend jaar of ga er in een heel ander seizoen naartoe. Geulstad Valkenburg is altijd de moeite waard!

In het voorjaar of de zomer is het er ook hartstikke leuk, zowel in de meivakantie als de zomervakantie, of gewoon een keer een weekendje of dagje tussendoor. Valkenburg is zowel populair bij oudere stellen als bij groepen jongeren en gezinnen met kinderen.

tips-valkenburg

Ook de omgeving van Valkenburg is prachtig!  

zuid-limburg-januari

Meer moois in Limburg 

Zuid-Limburg is altijd heerlijk. Het Limburgse heuvelland geeft direct een vakantiegevoel. Of je nou lekker wil wandelen of fietsen in Limburg of steden wil bezoeken, zoals het altijd mooie Maastricht, het verrassende Heerlen en kasteel Hoensbroek, of kleinere plaatsen als Gulpen, Epen, Mechelen, Vijlen en Vaals, of, iets noordelijker, het witte stadje Thorn.   

Ik bezocht Kerststad Valkenburg op eigen initiatief, in januari 2022. Vanwege de coronabeperkingen was er toen geen kerstmarkt in Valkenburg, maar hopelijk heb je door m’n foto’s toch een indruk gekregen van dit mooie en sfeervolle stadje in kerstsfeer.  

25-zondagen-wandelen-en-groen

25 zondagen wandelen en groen: afwisselende wandelingen in leuke steden en dorpen (met groentip!)  

Het groen om ons heen kleurt in rap tempo geel, maar ook op een mooie herfstdag is het heerlijk om lekker een wandelingetje te maken. Wandelingen in steden en dorpen in Nederland (en België) waarbij je een stukje natuur, tuin of park meepakt, maar waar je geen op en top wandelaar voor hoeft te zijn. Wat zijn dan leuke wandelingen? Dit blog helpt je op pad! 

25 zondagen wandelen & groen

Hoeft een fikse natuurwandeling niet zo voor jou, maar vind je het wél leuk een nieuw stadje te ontdekken en wat ‘groen’ te zien zonder meteen je wandelschoenen aan te moeten of door de modder te moeten banjeren, dan is het boek 25 zondagen wandelen & groen een aanrader. Het staat vol met leuke tips in meer dan 20 steden en dorpen, mét steeds een originele groentip erbij.  

De gids 25 zondagen wandelen en groen is een uitgave van mo’media. Bestellen kan bij hen niet, dus doe dat hier:  

wandelingen stad en groen

Leuke gevarieerde wandelingen

De mooiste route in een stad, een zonnig terras en must see musea, maar ook mooie parken, landgoederen, een bijzondere tuinen of fijne restaurants met biologische gerechten. Je kunt het allemaal tegenkomen tijdens deze leuke wandelingen met daarbij een afzonderlijke natuurtip.  

Maximaal 5 kilometer wandelen 

De wandelingen in 25 zondagen wandelen & groen zijn lekker afwisselend en toch zijn de meeste wandelingen maar maximaal 5 kilometer, zodat ze voor bijna iedereen goed te doen zijn. Alleen in sommige steden zijn ze iets langer, maar kies ook eens voor minder bekende plekken.  

Sowieso doet een wandelingetje altijd goed. Ook in de herfst, of misschien wel juist in de herfst. Dus hup, lekker naar buiten!  

korte-wandelingen-nederland

Wandelen en lunchen 

Met de gedachte ‘Nooit meer een saaie zondag’ schreef Ellie Brik meer dan twintig(!) jaar geleden haar eerste wandelgids al: het boek 52 zondagen wandelen & lunchen. Ze bezocht daarvoor meer dan 50 mooie steden en dorpen in Nederland en België, waar ze lekker rondkeek, logeerde en lekker ging lunchen. Na die eerste druk volgden er nog vele edities. Het werd een bestseller!  

Bestseller

Het boek werd zo’n succes –er zijn meer dan 100.000 exemplaren van verkocht!- dat Ellie door haar uitgever gevraagd werd een vervolg te schrijven: 52 NIEUWE zondagen wandelen & lunchen.  

Ook al is Ellie inmiddels niet meer piepjong (ze is al 77!), ze oogt nog jong en –nog belangrijker- ze gaat nog steeds graag op pad. En zo zijn er tienduizenden Ellies in Nederland! M/v, leeftijd, het maakt niet uit.  

25-zondagen-wandelen-groen-review

Wandelen in Nederland 

Tijdens de pandemie zijn we met z’n allen veel meer gaan wandelen en vanalles gaan ontdekken in eigen stad of land. Niet alleen fitte vijftigers, zestigers en 70-plussers, maar juist ook millennials: twintigers, dertigers en veertigers vonden ineens het wiel uit en kregen lol in ommetjes maken in eigen stad of dorp. Een rondje buiten was weer eens wat anders dan een rondje kroeg. Ja, ook jonge stellen gingen stappen tellen. Arie Boomsma deed het ook. We wilden gezond blijven, frisse lucht, genieten van het buiten zijn! 

De wandelgidsen gingen als zoete broodjes over de toonbank en toen de winkels moesten sluiten werden ze volop online besteld.

Wandelen en groen 

Begin dit jaar kwam het boek ‘25 zondagen wandelen & groen uit’ samen met het boek ‘25 zondagen en musea’. Tijdens een persbijeenkomst begin dit jaar in Den Haag werd mij door mo’media gevraagd of ik iets over het boek ‘wandelen & groen’ wilde schrijven. Een boek vol leuke tips voor wie een stadswandeling (of wandeling in een dorp) met groen wil combineren. Dat wilde ik wel!  

Ontdek 25 mooie parken, tuinen en paden in de buurt van leuke steden en dorpen!  

schellingwoude

Welke bestemmingen staan in 25 zondagen wandelen en groen?  

In het boek staan 25 wandelingen in steden en dorpen. Grote steden als Amsterdam en Antwerpen, maar ook leuke kleine stadjes en dorpen en per plaats vaak ook een onverwachte plek. Van een groot aantal plekken wist ik wel dat ze bestaan en dat ik er nog naartoe wilde, maar er staan ook echt leuke verrassingen tussen.  

Een greep uit de wandelingen en bestemmingen in 25 zondagen wandelen & groen

  • het voormalige dorp Schellingwoude aan de rand van Amsterdam
  • het vestingstadje Buren (met het Marechaussee museum, gelegen in een voormalig weeshuis)  
  • Badplaats Domburg (vroeger al populair bij de Europese aristocratie en bij bekende kunstschilders!)  
  • Het prachtige Dordrecht, met o.a. Huis van Gijn, Bluebirds in the backyard en Villa Augustus, drie plekken die ik er zelf ook bezocht tijdens -inmiddels- meerdere bezoekjes aan de stad. Hier zie je foto’s van de 1e keer. 
  • Delft, met het Prinsenhof natuurlijk en de kogelgaten in de muur waar Willem van Oranje werd vermoord, het Vermeer Centrum en de Nieuwe Kerk met de grafkelder van ons vorstenhuis. Het leuke Delfts Blauwe straatje (de Bonte Ossteeg) noemt ze helaas niet, maar je komt er met de wandeling wel langs. 
  • En dat is nog lang niet alles, er is MORE: Gorssel, Grave en Groningen.  
  • Harlingen en Holten ook. Laren en Leeuwarden.  
  • Het altijd mooie Maastricht, badplaats Noordwijk (met de vuurtoren) en studentenstad Nijmegen (mis daar ook het hoofd van Nijmegen niet!)  
  • Oisterwijk en Ootmarsum. Rotterdam, Sittard en Zeist
oisterwijk
Laren-wandelen
bestemmingen-zondagen-wandelen-groen

Wandelingen in België  

Ook staan er enkele wandelingen in België in. Vlaamse steden met geheimtips. Zo leidt de wandeling in Antwerpen je naar verborgen steegjes in de Wilde Zee, een romantische kruidentuin in het Quartier Latin en het culturele walhalla van ’t Zuid.  

Ook kom je in het boek het middeleeuwse Damme tegen, vlakbij het bekende Brugge. Het stadje is beroemd vanwege Tijl Uilenspiegel en je kunt er varen met de Lamme Goedzak, een nostalgische rivierboot.  

Het aan de kust gelegen luxueuze Knokke ook, met Engels cottages in Normandische stijl, exclusieve tearooms en patisserieën. Ik krijg direct zin om te gaan! 

antwerpen-tips
damme

Groentips 

Per wandeling noemt de schrijfster een originele natuurtip. Een aantal zijn me bekend, maar een groot deel niet. Een greep uit de groentips:  

  • Park Frankendael in Watergraafsmeer  
  • Landgoed Lievensberg in Bergen op Zoom  
  • De Botanische Tuin van de TU Delft.  
  • Landgoed Soelen (met kasteel Soelen)  
  • Wandeling de Manteling van Walcheren (bij Oostkapelle) 
  • De Sprengenberg (die gaat op het lijstje!)  
  • Van Kampina tot Kaapse Bossen met De Kaap, er staat nog meer natuur in!  

Dagje of weekend wandelen?  

Elke wandeling in het boek kun je zelf extra invulling geven door ergens te blijven slapen, te dineren, tussendoor een museum te bezoeken of er een langere wandeling aan vast te plakken. Wat ik hier aan tips in de verschillende plaatsen heb laten zien is maar een klein deel van wat er allemaal in het boek staat. Genoeg inspiratie in elk geval voor leuke dagjes weg of heerlijk een heel weekend eropuit.

Bestel het boek en ontdek de leukste tips!  

25-zondagen-ellie-brik

Hoteltips

Hotels tipt Ellie hier en daar ook in 25 zondagen wandelen & groen. Het is dan ook leuk om er wat meer dan slechts een korte wandeling van te maken en een stadje net wat beter te leren kennen. Tips noemt ze genoeg.  

Het is bijvoorbeeld zonde om Sittard te verlaten zonder in het Merici hotel te zijn geweest, in een voormalig klooster, of te hebben gedineerd bij restaurant Georges.  

Bijzondere hotels!  

Ik zag dat de wandeling in Oisterwijk bij de voormalige leerfabriek begint. Leerfabriek KVL was al een hotspot, maar –zo las ik onlangs in een persbericht of social media post- er is inmiddels ook een hotel in geopend: het nieuwe NEO KVL Hotel (by Tasigo), met een mooi licht atrium in een industrieel pand. Ideaal dus om daar te slapen! En zo staan er nog meer bijzondere of juist oude sfeervolle adresjes en boetiekhotels in het boek.  

Zoek op basis van Ellie’s tips of je eigen voorkeur in de genoemde plaatsen een leuke B&B, boetiekhotel of iets anders.  

Wandelen met kinderen 

Het boek is niet speciaal bedoeld voor mensen met kinderen, maar je kunt ze natuurlijk prima meenemen. Hier en daar staan er tips in die juist ook leuk voor kinderen zijn, zoals de Parel Express in Oisterwijk (tot eind oktober) en andere leuke dingen om te doen met kinderen in Oisterwijk. Of ontdek de leukste tips met kids in Ootmarsum, het oudste stadje van Twente. Mis bij Bergen op Zoom ook de Mozusbrug en de Stompetoren in Halsteren niet! Dit staat niet in het boek, maar is mijn tip!

Nederlandse steden en natuur 

Zelf bezocht ik de afgelopen jaren ook heel veel steden, dorpen en natuur in Nederland. Vooral in 2021 bezocht ik –grotendeels op eigen houtje- heel veel Nederlandse steden, schreef ik al in mijn jaaroverzicht van 2021. Ze staan nog lang niet allemaal online, maar vaak deelde ik al wel veel foto’s, want dat doe ik altijd graag.  

Ook al ga je net als ik misschien het liefst naar het buitenland –mijn motto is: hoe zuidelijker, zonniger of verder hoe beter-, in ons eigen kleine land en buurland valt nog genoeg te ontdekken. Je hebt echt nog niet alles gezien. Ik ook niet!  

Tips in Nederland 

In 25 zondagen wandelen & groen staan tips in de natuur, mooie stadsparken en tuinen, maar ook musea, goede restaurants waar je biologisch kunt eten en andere bijzondere plekjes. Het is dus juist niet alleen maar groen.  

Plattegrond van de stadjes en wandelingen 

Per bestemming in het boek staat er een plattegrondje bij en zie je waar je kunt parkeren. Met het OV is het soms wat ingewikkelder weet ik uit ervaring (ik heb geen auto), maar op de meeste plekken kun je wel komen.  

Dagje weg op zondag  

Ga zodra je kunt! Doe het ook eens gewoon alleen als er niemand mee wil of mee kan. Ik doe dat ook regelmatig. Sterker nog, ik vind het fijn om in mijn eentje te wandelen. Je hoeft de tips in het boek bovendien niet alleen maar op zondagen op te volgen. Doe het wanneer het jou schikt. Ga lekker een dagje weg in de vakantie of zomaar eens doordeweeks als dat kan. Een weekendje tussendoor is soms net wat je nodig hebt! 

Wandelen en koffie, lunch, wc, etc.  

Nu alles alweer lang en breed open is is het nog leuker om de gidsen te lezen, want laten we eerlijk zijn, wandelen is veel leuker als je lekker ergens koffie kunt drinken tussendoor, als je een leuk lunchadresje mee kunt pakken of een borrel achteraf. Om maar te zwijgen over de toiletten, want, wát een verschrikking vond ik het dat die tijdens de lockdown ook nergens open waren. Nou, dat is gelukkig voorbij!  

Dus… lees die leuke tips!  

wandelen-groen

Aanrader?  

Is 25 zondagen wandelen & groen een aanrader? Ja, ik vond het boek leuk om door te bladeren. Er staan verrassende plekken in, naast bekende, en ik heb zeker zin gekregen om een paar minder bekende plaatsjes te gaan ontdekken. Ook om cadeau te doen is dit een leuk boek, samen met de andere nieuwe uit de serie: ‘25 zondagen wandelen en museum’.  

Wandelingen in Nederland 

Zelf heb ik ook heel veel in Nederland gewandeld, en nog steeds, in en om vestingsteden, op eilandjes als Tiengemeten en de Marker Wadden, langs het kustpad, door de duinen (tip!), langs mooie meren en waterrijke gebieden, over de heide en door vele parken, bossen en nationale parken.

Wandelen in het buitenland  

Het allerliefst wandel ik echter in het buitenland. Vooral Zuid-Europa is één van mijn favoriete wandelbestemmingen. Bestemmingen als Cinque Terre, Gran Canaria , de Costa Brava, Mallorca, Sardinië, Puglia, La Palma, Frankrijk… Ik heb er heel wat footprints gezet!  

Dát doe ik dus het allerliefst, maar gelukkig geniet ik ook echt van wandelingen in Nederland, want ook hier valt nog genoeg te ontdekken!  

Ben je benieuwd? Bestel het boek!  

25-zondagen-wandelen-groen

Ik ontving het boek ‘25 zondagen wandelen & groen’ gratis van Uitgeverij Momedia tijdens een persdag eerder dit jaar. Ook ontving ik die dag het boek ‘Corsica – Kleine Atlas voor Hedonisten’ ter review.  

De foto’s bij deze review heb ik zelf gemaakt. Van een behoorlijk aantal bestemmingen heb ik zelf ook foto’s, maar ik heb me nu tot foto’s van het boek beperkt. In het blog staan enkele affiliatelinks.  

doen-in-lisse

25x doen in Lisse: leuke tips, terrassen, kunst, routes en bezienswaardigheden in Lisse

Lisse is de bekendste plaats in de Bollenstreek. Wereldberoemd vanwege Keukenhof, bollenvelden en Bloemencorso, maar hoe is het dorp Lisse zelf eigenlijk? Is het centrum van Lisse leuk? Zijn er bezienswaardigheden in Lisse? En wat is er zoal te doen in Lisse? Ik nam een kijkje in het dorp en de omgeving.  

Wat te doen in Lisse 

Hieronder lees je wat er allemaal te zien en te doen is in en om Lisse. Mooie plekken, musea en bezienswaardigheden in Lisse en omgeving, maar ook winkels, restaurants en terrasjes in het centrum van Lisse. Je ontdekt fiets- en wandelroutes in Lisse en leuke bollenuitjes in de buurt van Lisse, ook met kinderen! Een blog vol tips in Lisse dus! 

Onderaan staan een paar mooie adresjes om te verblijven. Voor een bijzonder plekje tussen de bollenvelden boek je nú alvast voor volgend jaar!

De foto’s in dit blog maakte ik tijdens meerdere bezoekjes aan de Bollenstreek. Keukenhof in maart (eerder), de rest van de foto’s allemaal tussen 15 en 25 april 2022.  

bollenvelden bij lisse
Tulpenvelden bij Lisse
lisse

Waar ligt Lisse?

Voor wie het niet precies weet: Lisse ligt in het hart van de Bollenstreek, te midden van de bollenvelden. Je vindt het dorp in de Duin- en Bollenstreek in Zuid-Holland, hier, grofweg tussen de grote steden Leiden en Haarlem, vlakbij de badplaats Noordwijk en bij andere bloemendorpen als Hillegom, de Zilk, Noordwijkerhout en Sassenheim. Ook Zandvoort is niet ver weg.

waar-ligt-lisse
bezienswaardigheden-lisse

25x DOEN IN LISSE  

Wat te doen in Lisse? Hieronder lees je mijn 25 tips in Lisse! Hoogtepunten, historische bezienswaardigheden en andere leuke activiteiten in Lisse en omgeving. Of je nou van winkelen houdt of van wandelen. De tips staan doorelkaar, in het centrum en erbuiten, dus lees alles door en ga ervoor! Verder naar onderen staan ook echt nog toffe tips!

1. Centrum van Lisse verkennen 

Wandel lekker door het dorpshart van Lisse en ontdek dat Lisse eigenlijk best een gezellig dorpje is. Ik wandelde er op een zaterdag rond toen de bollenvelden net in bloei stonden. Ik had het druk verwacht, maar dat viel eigenlijk heel erg mee. Er hing een ontspannen, vakantieachtige sfeer. Een plek waar je je op je gemakt voelt, of je nou een wandelingetje maakt, kunst wil spotten of na je bezoek aan de bollenvelden op een terrasje wil neerstrijken.  

wat te doen in lisse

2. Winkelen in Lisse  

Ben je op vakantie in Lisse of in de omgeving en heb je zin om even te shoppen in de Bollenstreek, maar liever niet in een grote stad? In Lisse spotte ik best een aantal leuke winkeltjes. Met name in de Kanaalstraat in Lisse kun je goed winkelen, maar ook in de Heereweg.  

Ik ben zelf geen shopper, maar van de Ibiza style uitstraling van boetiekje als Whitezand werd ik wel blij. Het is tevens een spa las ik later. Een boetiekje voor kinderkleding zag ik ook. Of loop de mooie cadeauwinkel of de woonwinkel even binnen.

In het kleine winkelcentrum in Lisse, aan de Koninginneweg, vind je bovendien Hema, Van Haren, Livera, opticiens, etc. En natuurlijk zijn er supermarkten in Lisse.

Extra tip n.a.v. een reactie onder dit blog: Ben je met kleine kinderen? Dan is Lievelingetjes (met speelhoek en tea room) een aanrader.  

shoppen-in-lisse
liss kids

3. Reuzenbollen bewonderen  

Ik wist al van de Reuzenbollen fietsroute af, maar in Lisse ontdekte ik per toeval de gallery waar de bollen gemaakt worden! Voorzichtig stapte ik binnen. Drie heren aan een tafel begroetten me en lieten me de net nieuwe reuzenbollen bewonderen. Als bedrijf kun je een reuzenbol adopteren, maar er zijn ook minibollen die je als kunstobject kunt kopen voor thuis.  

Her en der zag ik al wat reuzenbollen in de Bollenstreek en ook tijdens het Bloemencorso kwamen er een paar langs, maar de komende tijd worden er nog vele nieuwe bollen geplaatst, vertelde de man. In totaal 80 reuzenbollen!  

Ik kreeg een folder mee van een route die reeds te fietsen is, maar kijk voor up te date info op Gildemeesters Bollenstreek en check Instagram om te zien welke bollen geplaatst zijn (en volg mij daar meteen ook even). Galerie De Zwarte Tulp is geopend van donderdag t/m zaterdag, van 13:00u tot 16:30u en is te vinden op Kanaalstraat 33 te Lisse.  

galerie-de-zwarte-tulp
giant-bulbs-lisse
reuzenbollen-project
wat-doen-in-lisse

4. Street art in Lisse  

Dé eyecatcher van Lisse, naast natuurlijk de bollenvelden, is deze muurschildering van een meisje met een bloem in haar hand. Het ‘Bloemenmeisje’ zit op haar knieën tussen de tulpen, hyacinten en krokussen. Haar haren wapperen in de wind. Ik vind ‘m erg mooi. Vrolijk, fris, licht en lenteachtig. De bloemen passen perfect bij bloemendorp Lisse. 

Wandelend door het centrum van Lisse kom je het meisje vanzelf tegen op een kruispunt van voetgangersstraatjes in het winkelgebied, op de hoek van de Kanaalstraat en de Meer en Houtstraat. De mural is gemaakt door Judith van der Meer en ook in Sassenheim en Hillegom kun je werk van haar tegenkomen.  

lisse-mural
muurschildering-lisse
tulpenvelden-hillegom-omgeving-lisse

5. Fotospots Lisse  

Vind je het leuk om je bezoek aan Lisse te vereeuwigen met een toeristisch kiekje? Dat hoeft niet per se bij de bollenvelden zoals alle toeristen doen, het kan ook met een lekker oubollig toeristenfotootje. Bij opticien Bril Jan’t vind je namelijk een Hollands tafereeltje ven een boer en boerin met kruiwagen. Je kunt je hoofd even door de gaten steken. Stiekem best hilarisch toch?

Bij de muurschildering die ik net al noemde staan bovendien twee roze klompen, dus ook daar kun je nog een vrolijke foto maken. Leuk voor kids! 

briljant-lisse
fotospot-lisse

6. Museum De Zwarte Tulp  

Misschien vraag je je af of er ook een museum in Lisse is? Ja, twee zelfs! Wil je meer te weten komen over tulpen en de bloembollencultuur, het werk op het land en de geschiedenis van de Bollenstreek, breng dan een bezoek aan Museum De Zwarte Tulp. Het museum is open van dinsdag t/m zondag, van 13:00u tot 17:00u en de VVV van Lisse zit hier ook. Het andere museum komt verderop aan bod. 

7. Engelbewaarderskerk  

Een bekende kerk in Lisse is de Engelbewaarderskerk. Deze ligt net buiten Lisse, bij de Engel en staat tevens bekend als ‘De Engel’. Vanaf de kant van Voorhout kun je ‘m mooi zien liggen met de bollenvelden ervoor. Hier zie je mijn foto’s van de Engelbewaarderkerk vanuit verschillende hoeken.  

Ik ben de kapel even binnengewandeld en heb er een kaarsje gekocht en opgestoken voor mijn moeder en haar man, hopende dat er ergens nog een engeltje bewaard is gebleven dat even op hun schouder kan gaan zitten. Jij kent vast ook wel iemand die een kaarsje kan gebruiken. De Mariakapel is open van 10:00u tot 16:00u. Je kunt dan niet de hele kerk bezoeken, maar wel even spieken. Ben je met kleine kinderen? Achter de kerk is een klein speeltuintje. 

engelbewaarderskerk
lisse-engelbewaarderkerk

8. Ruïne van Teylingen  

Niet in Lisse zelf, maar in het nabijgelegen Teylingen vind je de Ruïne van Teylingen, ook wel Kasteel Teylingen. Ben je in een weekend in Lisse (of in de Bollenstreek) dan kun je hier naartoe, maar doordeweeks niet, want de ruïne is alleen op zaterdag en zondag geopend, en alleen van maart t/m oktober.  

Verwacht geen groots kasteel waar je uren zoet bent, maar meer echt een ruïne. Voor 3 euro mag je een kijkje nemen. Je ziet dan de ‘binnenkant’ en kunt wat meer lezen over de historie. Zelf ging ik er ook even kijken.   

kasteel-teylingen
bezienswaardigheden-lisse
geschiedenis-teylingen
kasteel-teylingen-binnenkant

9. ’t Huys Dever  

Het fotogenieke Huys Dever zie je op veel plaatjes van de Bollenstreek terugkomen. Deze middeleeuwse ‘donjon’ is een bekende bezienswaardigheid in Lisse en omstreken. Het gebouw stamt uit de twaalfde eeuw toen Lisse slechts vijf boerderijen telde en dit was er één van.  

Een bezoek aan ’t Huys Dever kwam er bij mij niet meer van, maar ik wil ook daar nog eens naartoe wandelen of fietsen. ’t Huys Dever is open van woensdag t/m zondag, van 14:00u tot 17:00u. Nieuwsgierig? Je kunt het alvast virtueel bezoeken.

Update: ik zag het Huys Dever april 2023 vanuit de bus en het is leuk om te zien dat er nu een hele andere soort en kleur bloemen voor staat. Kijk hieronder maar:

huys-dever-lisse
lisse-2023

10. Keukenhof Lisse 

Dé bekende bezienswaardigheid in Lisse is natuurlijk de Keukenhof, net buiten het centrum van Lisse. Keukenhof is zeker leuk om eens te bezoeken, ook met kinderen, want er kan veel meer dan je misschien denkt. Het is niet alleen maar ‘bloemen kijken’.  

Toeristen maken er foto’s bij de tulpen en bij de Keukenhofmolen, maar ook ik was echt verrast toen ik er een paar jaar geleden voor het eerst was, vlak na de opening, in maart al, maar Keukenhof is nog open t/m 14 mei 2023. Lees hier mijn blog over Keukenhof.  Update: Begin april ging ik weer. Lees hier een nieuw blog over Keukenhof in 2023.

molen-lisse
LISSE-KEUKENHOF
LISSE-MEIVAKANTIE

11. Bloemencorso Bollenstreek  

Het Bloemencorso in de Bollenstreek is natuurlijk altijd een bekende happening. Een lange stoet praalwagens rijdt dan langs verschillende plaatsen in de Bollenstreek. Afgelopen weekend, zaterdag 23 april 2022, was het Bloemencorso er eindelijk weer en ik was erbij!

Het corso reed vanuit Noordwijk via de bloemendorpen Voorhout, Sassenheim en Lisse naar Hillegom (waar ik speciaal met de trein naartoe was gegaan) en vervolgde de route via het Noord-Hollandse Bennebroek en Heemstede naar Haarlem.

Onderstaande foto’s (en deze foto’s van het Bloemencorso op Facebook) maakte ik in Hillegom. Op Instagram postte ik ook al een deel. Op de laatste foto zie je een jongetje dat mee had gedaan aan het Kindercorso, een week eerder. Zo schattig!

bloemencorso-hillegom
hillegom-bloemencorso
bloemencorso-lisse

12. Bloemmozaïeken  

Waar bloemendorpen als Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout en de Zilk ook bekend om staan zijn de mooie bloemenmozaïeken, kunstwerken gemaakt van bloemblaadjes. Je kunt ze niet altijd zien, maar soms zijn er speciale evenementen waarbij je wat van dergelijke bloemenkunstwerken kunt zien.  

Toen ik 16 april in Lisse was vond Bloemmozaïek Lisse 2022 plaats. Hier zie je de foto’s die ik maakte. Ze roken ook nog eens heel lekker! Heb je het gemist? Op 9, 10 en 11 september 2022 kun je tijdens het Holland Dahlia Event in de Duin & Bollenstreek dahliamozaïeken bewonderen! Dahlia’s bloeien namelijk aan het eind van de zomer pas. 

lisse-april
mozaiekwedstrijd-lisse

13. De Tulperij, Tulip Experience of Tulip Barn (leuke tulp-uitjes!)  

Veel mensen zullen toch vooral voor de tulpen en andere bloemen naar Lisse komen. Wil je tulpen zien, maar ook graag leuke foto’s bij de tulpen maken? Ga dan niet de velden niet in (dat mag niet!), maar bezoek een speciale flower farm.  

zijn meerdere tulpenschuren en tulpenboerderijen in de omgeving van Lisse waar je volop leuke foto’s kunt maken en die iets extra’s bieden, zowel betaald als gratis. Leuke uitjes zijn de Tulip Experience in Noordwijkerhout en de Tulip Barn (Tulpenschuur) in Hillegom, maar je kunt ook eens gaan kijken bij FAM Flower Farm in Lisse, de show garden van The Tulip Store in Voorhout of De Tulperij in Voorhout.  

Zelf verkende ik De Tulperij in Voorhout, vlakbij Lisse. De Tulperij is gratis te bezoeken en ik vond het eigenlijk verrassend leuk! Je kunt er binnen of buiten iets eten of drinken, tulpen kijken, foto’s maken en kinderen kunnen er (voor 3,95) een leerzame speurtocht doen. Wil je tulpen mee voor thuis? In de pluktuin mag je zelf tulpen plukken (uiteraard is dat wel tegen betaling). Onderstaande foto’s maakte ik daar.  

de-tulperij
tulperij-voorhout
tulperij

14. Wandelen langs de bollenvelden  

Je kunt zelf gaan wandelen langs de bollenvelden of een speciale route uitzoeken. In het centrum van Lisse zie je een bord waarop het Van Lynden Ommetje en diverse andere routes (klik!) staan aangegeven, o.a. bij Landgoed Keukenhof en de Poelpolder. Er zijn verschillende wandelroutes bij Lisse, ook wandelingen met behulp van knooppunten. Het beste kun je daarvoor kijken op Wandelnetwerk Bollenstreek. Hier vind je ommetjes in de Bollenstreek en nog meer wandelingen in Lisse en omgeving. Zelf wandelde ik in Lisse en via Voorhout en Teylingen naar Sassenheim. Ook wandelde ik langs enkele bollenvelden bij Hillegom.  

Hoewel ik tegenwoordig bijna alle foto’s op mijn mobiel maak, had ik tijdens mijn wandelingen in de Bollenstreek expres mijn camera bij me, zodat ik niet door de tulpen hoefde te lopen om ze toch dichtbij te kunnen halen. Helaas zag ik heel veel mensen toch de velden in gaan.  
Komt het er niet meer van om in april of begin mei te gaan wandelen bij de bollenvelden? Ga dan eens in een heel ander seizoen! Van 13 t/m 16 oktober 2022 wordt voor het eerst de Duin- en Bollenvierdaagse gehouden! Er zijn verschillende afstanden mogelijk en er is ook een kidswalk. Je wandelt door bloemendorpen, bollenvelden en duinen.  

tulpenveld-voorhout

Doe dit niet!

tussen-de-tulpen-lopen-NEE
wandelroutes-lisse-bollenstreek
tulpen-gekopt-bollenstreek
zonsondergang-hillegom
wandelen-bollenvelden-noordwijkerhout
wandelen-langs-de-bollenvelden

15. Fietsen langs de bollenvelden  

Fietsen langs de bollenvelden Lekker fietsen in Lisse en omgeving is natuurlijk ook fijn. Er zijn volop fietsroutes in de Duin- en Bollenstreek mogelijk. Fiets bijvoorbeeld de Hollandse Bloemenroute. Je kunt hier ook de routebeschrijving van de fietstocht downloaden. Wil je naast bollenvelden ook wat van de duinen meepakken onderweg dan is de Kust en Duinroute ook een optie. Of doe deze Fietsroute door het hart van de Bollenstreek.  

De fietsroute langs de reuzenbollen die ik al noemde is ook al te fietsen en wordt nog uitgebreid naar 2 routes. Je vindt de route op Gildemeesters Bollenstreek of download de app RouteNetwerk. Een fiets huren kan bij Rent a bike Van Dam, LemonBike en hotel Lowietje. Ook kun je de Giant Bulb Route als georganiseerde e-bike fietstour boeken bij Bajabikes, maar die is zo populair dat hij helaas tot en met half mei is uitverkocht. Wel kun je via Bajabikes nog de Keukenhof Fietstour boeken! Je fietst dan langs bollenvelden en bekende bezienswaardigheden in Lisse en omgeving. Het startpunt is Lisse.  

Boek een fietstour langs de bollenvelden bij Lisse: Fietstour met Bajabikes!  

lisse-bollenvelden
fietsen-lisse
giant-bulb-lisse
ov-fiets-bollenvelden