Reizen naar zonnige en warme bestemmingen in Zuid-Europa en ver weg. Mooie steden, streken en stranden. Couleur locale, natuur en food. Met en zonder kinderen.
Heide in Zuid-Holland. De provincie staat er niet om bekend, en toch hebben we ook hier mooie heidegebieden. Waar? In natuurgebied Solleveld! In dit blog vertel ik over mijn wandeling over de bloeiende heide bij Solleveld, een beschermd natuurgebied tussen Kijkduin en Monster.
Heidewandeling Solleveld
Al vroeg in de ochtend wandelde ik op de heide in Solleveld, een bijzonder duin- en heidegebied dicht bij stad en zee. Het zachte licht, de paarse heide, de dauwdruppeltjes op blaadjes en spinnenwebben, prachtig was het! Ik spotte zelfs nog een kleine kudde schapen.
Het werd een heerlijke heidewandeling, zeker met deze aangename nazomertemperaturen, zelfs in de ochtend al. In dit blog lees je over mijn korte wandeling en zie je mijn foto’s van de heide in Solleveld. Maar eerst iets over de ligging van het gebied.
Solleveld is een bijzonder stukje Zuid-Hollands Landschap en onderdeel van Nationaal Park Hollandse Duinen. Het beschermde natuurreservaat Solleveld is sowieso mooi voor een wandeling (eind april wandelde ik er ook al), maar nu de heide in bloei staat is het er extra mooi. En bijzonder ook wel, heide in de duinen!
Over de kleine heide bij Wapendal schreef ik vorig jaar al, maar maandag bezocht ik de heide bij Solleveld en die is toch echt wel veel mooier! En het leuke is: de heide in Solleveld is nog echt een onbekende parel!
Een Haagse geheimtip!
De Solleveld heide is nog echt een onbekende parel!
Paarse heide in het ochtendlicht…
Heide in augustus of september
In augustus was een bezoekje aan de heide er niet meer van gekomen dit jaar en nu het drukke leven weer begonnen was en zelfs het weekend vol zat met kinderfeestjes en verplichtingen, werd het wel heel lastig om begin september nog helemaal naar een mooi heidegebied ergens in Nederland te gaan. Maar… de heide bij Kijkduin was nog wel een optie! Onze eigen Zuid-Hollandse heide!
Wandelen op de heide ‘van’ Solleveld!
Bloeiende heide bij Solleveld
Toen mijn kinderen maandagmorgen om kwart voor 8 de deur uit waren, besloot ik snel online een ticket voor natuurgebied Solleveld te kopen (voor 2 euro koop je een dagkaart) en toch nog even naar de bloeiende heide te gaan. Ik stapte op mijn fiets en een half uur later was ik er.
Natuurgebied Solleveld
Via Landgoed Ockenburgh en het Hyacintenbos (wat heel mooi is in mei, als de hyacinten in bloei staan!) wandelde ik naar de goed verstopte ingang van natuurgebied Solleveld. Tip: hoe je daar precies komt lees je verder naar onderen in het blog.
Bloeiende heide
Op het moment dat ik de paarse heide tussen de bomen door zag viel mijn mond open. Niet spreekwoordelijk, maar echt! Ik was tóch weer verrast hoe mooi bloeiende heide is. Ik versnelde mijn tred en greep naar mijn telefoon. Ik wist nu al dat ik weer teveel foto’s zou maken.
Bij het zien van de paarse pracht in de verte viel mijn mond open. Wat is bloeiende heide toch mooi!
Dagkaart Solleveld
Ik opende het houten klaphek en stond al direct op de heide. En dit was nog maar het begin! De borden dat een dagkaart verplicht is voor een bezoek aan Solleveld kon ik negeren, want ik had de QR-code van mijn e-ticket netjes op mijn telefoon staan voor als ik gecontroleerd werd. Rechts van me lag Roompot Vakantiepark Kijkduin nog, maar om me heen bloeide de heide al.
Alleen op de heide
Toen ik de geluiden van bestek op kampeertafels (en ‘opruimgeluiden’ van mensen die hun huisje op Vakantiepark Kijkduin waarschijnlijk op maandagochtend moesten verlaten) achter me had gelaten liep ik ineens helemaal alleen. Ja, zelfs op steenworp afstand van het drukke centrum van Den Haag kun je dus nog plekken voor jezelf vinden, ook als de heide in bloei staat. Je moet alleen het juiste moment of een minder bekende plek kiezen.
Op de prachtige Posbank ben je nooit alleen, maar hier kan het.
Is de heide nog mooi?
Ik was bang dat ik misschien te laat was om de heide nog in volle glorie te bewonderen, maar het was (6 september 2021) nog prachtig! Ik wandelde over het pad met paarse heide aan weerszijden, een sprookjesachtige plek.
We hebben natuurlijk niet zo’n hete en droge zomer gehad dit jaar, dus dat is beter voor de heide. Je ziet de foto’s die ik maakte hieronder.
Update Solleveld 2022: Dat de bloei van de heide sterk bepaald wordt door het weer in de voorafgaande weken blijkt wel, want door de grote droogte in 2022 bloeit de heiede dit jaar korter. Ik ging op 24 augustus 2022 even kijken en helaas was een groot deel van de Solleveld-heide al bruin. Desondanks blijft het een bijzonder gebied om te wandelen en ik heb toch wat paarse plaatjes geschoten: Solleveld heide 2022.
Wat was het mooi en sprookjesachtig zo in de ochtend!
Dauwdruppeltjes op spinnenwebben
Ik fotografeerde niet alleen heideplanten, maar ook spinnenwebben in het ochtendlicht. Als parels aan een ketting hingen de dauwdruppeltjes aan het web. Wat knap gemaakt toch altijd! Fascinerend om te zien!
Als parels aan een ketting hingen dauwdruppels aan het spinnenweb.
De wonderen der natuur…
Dauwdruppeltjes op blaadjes, ook al zo mooi!
Geritsel in de struiken
Toen ik iets verder wandelde, hoorde ik geritsel tussen het groen. Een vos misschien? Mijn hart maakte een sprongetje. Zou ik dan éindelijk een mooie foto van een vos kunnen maken? Ze zijn er echt, ook hier rond Den Haag, maar ik ben altijd te laat voor een foto of zie ze slechts in de verte.
Schapen op de heide
Schaapjes zijn het! In een groepje staan ze onder de bomen. Verbaasd kijken ze me aan, niet geschrokken, rustig doorkauwend. Ik zeg ‘Hoi’ tegen ze en pak m’n telefoon. Ik maak een filmpje en post ‘m op m’n stories op Instagram.
Schaapjes onder de bomen staren me verbaasd aan.
‘Hoi, jullie ook hier?’
Bomen Solleveld
Behalve heide en met geluk de kudde schapen zie je bij Solleveld ook bomen. Bomen ‘gekromd door de zilte zeewind’ schrijft Dunea zo mooi.
Aan het begin van het pad naar de heide staat een kale boom en wat dennenbomen die het prachtig doen op een foto, maar ook verderop, als je echt bij het grotere stuk heide bent, kom je ook eikenbomen tegen. Het feit dat er eikenbomen staan is bijzonder, lees ik, omdat nergens anders in Nederland eikenbomen zo dicht bij de zee staan.
Wandelen en fotograferen op de heide
Ik wandel nog een stukje verder in zuidelijke richting. Ook de heide achter het hek is nog prachtig, ook met tegenlicht. Het ene moment tuur ik over het heideveld naar de hoge bomen met aalscholvers erin in de verte, het andere moment blijf ik even staan en let op details dichtbij. Hier en daar kriebelt een beestje over een tak.
Als ik een bord zie met ‘Natuurterrein, verboden toegang’ keer ik om. Stoppen met fotograferen kan ik echter nog steeds niet. Ik geniet van onze eigen Haagse heide!
Foto’s heide Solleveld
In dit blog zie je tientallen foto’s die ik van de heide bij Solleveld maakte, allemaal op 6 september en allemaal met mijn iPhone XR, een al wat ouder model iPhone. Bekijk de beelden en like dit bericht op Facebook, dat vind ik leuk.
Wil je zelf nog gaan, lees dan onderaan waar Solleveld precies ligt, waar de ingang is, waar je een ticket koopt en wat je verder nog moet weten.
Dit pad is ook al zo fotogeniek!
Ook al heb ik alleen mijn telefoon bij me, ik blijf fotograferen!
Een aalscholver in de verte slaat zijn vleugels uit.
Lekker wandelen op de Haagse heide!
Wist jij dat we zo’n mooi heidegebied in Zuid-Holland hebben?
Alleen op de heide
Toen ik terugliep zag ik slechts enkele andere wandelaars die er net nog niet waren: twee vrouwen met camera’s, gehurkt bij de heideplanten. Bij de ingang een jong stel dat wat mooie foto’s van elkaar aan het maken was.
In het Hyacintenbos zag ik nog een vrouw die richting heide liep en een oudere man die zoekend op een kaartje op zijn telefoon keek, maar dat was het. Meer mensen zag ik niet, dus dat was superfijn. Het eerste half uur was ik überhaupt in m’n eentje!
Het eerste half uur wandelde ik helemaal in mijn eentje op de heide!
Zandpad Solleveld
Je mag alleen op het pad wandelen, dus niet zomaar overal struinen. Het pad is onverhard. Het grootste deel is een zandpad. Trek dus schoeisel aan waar je lekker op kunt wandelen. Heb je een baby, dreumes of peuter? Met een buggy wandelt het niet echt handig. Voor rolstoelers is het ook niet geschikt.
Wandeling Solleveld
De wandeling in Solleveld kan langer dan ik deed. Ik wandelde zelf slechts 3 kilometer, een klein stukje dus maar. Het heidegebied is niet zo heel groot, je loopt eigenlijk heen en dan weer terug, dus er is geen echte route voor een heidewandeling die helemaal rond loopt ofzo. Je kunt wel over een pad naar de andere kant van de plas, maar de heide zie je vooral aan de kant waar ik deze keer liep. Als je er bent zie je het vanzelf.
Een paar maanden geleden maakte ik ook een mooie wandeling bij duingebied Solleveld, maar toen ben ik wel ook naar de andere kant gegaan, bij de plas, de vogelkijkwand en daarna ben ik nog een heel stuk verder gelopen, meer het echte duingebied in, maar nu focuste ik op de bloeiende heide.
Wapendal of Solleveld?
Woon je in Den Haag (of ben je hier op vakantie) en wil je de heide nog meepakken? Doe het dan snel!
Twijfel je tussen Wapendal of Solleveld, ga dan voor Solleveld! Dat is veel mooier! Wapendal ligt tussen huizen en flats en voelt nog echt stads (je kunt er alleen maar omheen wandelen), maar de heide in Solleveld ligt echt middenin de natuur, tussen een landgoed, bos en duinen.
Wat maakt de heide bij Solleveld bijzonder?
Wat de heide bij Solleveld zo bijzonder maakt is:
-Haast niemand kent het, zelfs veel mensen uit Den Haag zijn er nog nooit geweest, terwijl het landschap erg mooi is! -Het is een beschermd Natura 2000 gebied. -Het is een heidegebied vlakbij zee!
Wanneer staat de heide in bloei?
Vanaf half augustus tot half september staat de heide in bloei. Soms al iets eerder of iets korter. Dit jaar is het niet zo lang zo heel warm geweest in de zomer en dat is positief: de heide staat er op veel plekken nog mooi bij. Wil je nog gaan wandelen op de heide ga dan wel zo snel mogelijk. Het is nu begin september, maar het hoogtepunt is wel voorbij. Lees je dit pas in 2022? Ga dan de tweede helft van augustus al als je kans ziet.
Update 2022: door de grote droogte is/was de bloei van de heide dit jaar maar kort. In september ben je echt te laat, op 24 augustus 2022 zag het er al zo (bruin) uit: foto’s heide Solleveld 2022.
Woon je in Den Haag en lukt het je niet meer naar de bekende heidegebieden in Nederland te gaan, dan is Solleveld echt een mooi alternatief!
Openingstijden Solleveld
Het mooist is het natuurlijk om de zonsopkomst of de zonsondergang op de heide vast te leggen, maar dan ben je in de meeste natuurgebieden niet de enige, zeker met zonsondergang niet. Officieel mág je echter niet voor zonsopkomst of na zonsondergang in Solleveld (en andere natuurgebieden) zijn, maar alleen tussen zonsopkomst en zonsondergang. Ga je toch buiten die uren, dan riskeer je een boete.
Zelf was ik maandag om kwart voor 9 al op de heide, maar ik had nog wel ietsje eerder gewild.
Hoe laat naar de heide? Solleveld is toegankelijk van sunrise tot sunset.
Waar ligt de Solleveld heide?
Solleveld ligt aan de rand van Den Haag, bij Kijkduin en stadsdeel Loosduinen. Het is een beschermd duingebied tussen Kijkduin en Monster. Je kunt er niet gewoon via de duinen naartoe wandelen, ook niet via het Sollebos en ook niet via Kijkduinpark, maar je moet via een speciale ingang. Hieronder zie je de ligging van Solleveld op de kaart, maar lees ook de tekst hieronder even.
Hieronder heb ik de heide in het paars aangegeven:
Ingang Solleveld
De ingang van Solleveld ligt bij het Hyacintenbos. Als je vanaf Landgoed Ockenburgh naar het Hyacintenbos loopt (vlakbij het speeltuintje Woods en het gebouwtje van Scouting De Rimboejagers) moet je zodra je het bruggetje naar het Hyacintenbos over bent rechts af, schuin omhoog eigenlijk het bos in en dan rechts aanhouden. Blijf dan langs Vakantiepark Kijkduin lopen (wat je aan je rechterhand achter het hek ziet) totdat je een houten hek ziet.
Denk dus niet dat je wel vanaf het strand, de duinen, het bos of het vakantiepark ergens door kunt steken ofzo, want dat kan niet. Omdat het een beschermd natuurgebied is kun je er niet zomaar van verschillende kanten in en heb je een ticket nodig. Dagelijks is maar een beperkt aantal tickets beschikbaar.
Ticket Solleveld
Alleen met een dagkaart mag je natuurgebied Solleveld betreden. Deze koop je online via de website van Dunea of ter plekke door het scannen van een QR-code op een paaltje.
-Een ticket voor Solleveld kost 2 euro. Kinderen t/m 4 jaar mogen gratis mee. -Ter plekke met cash geld betalen kan niet, het moet echt online. -Zorg dat je telefoon voldoende opgeladen is om je dagkaart te kunnen tonen als erom gevraagd wordt (èn om volop foto’s te kunnen maken natuurlijk).
Beperkt aantal kaarten
Koop je ticket bij voorkeur vóórdat je er naartoe gaat, want je kunt wel eens achter het net vissen en dat is zonde. Ik heb ook al twee keer gehad dat er geen tickets meer beschikbaar waren.
Het werken met dagkaarten doen ze niet voor niets; het is een kwetsbaar en bijzonder gebied en dus willen ze bezoek beperken. Betreed het natuurgebied nooit zonder ticket!
Om de zeldzame natuur te behouden is het gebied alleen toegankelijk met een dagkaart.
Niet doen in Solleveld
Er zijn een aantal dingen die je niet mag doen in natuurgebied Solleveld, dus hou je daar ook aan:
-Banjer niet dwars door de heide, maar blijf op de paden. -Ga niet tussen de heideplanten staan voor die ene perfecte foto; langs het pad staan genoeg heideplanten die je van dichtbij kunt fotograferen, zonder schade te berokkenen. -Pluk of verzamel geen planten of paddenstoelen. -Voer geen dieren en verstoor ze niet. -Laat geen afval achter. -Kom zonder hond; die mag namelijk niet mee (wel op Landgoed Ockenburgh) -Sporten, fietsen, balspelen of paardrijden is niet toegestaan. -Scheppen of markeringen aanbrengen is niet toegestaan. -Kamperen of een vuurtje maken is verboden. -Naakt lopen (ongekleed op het terrein zijn) is verboden. -Wildplassen is verboden (toiletten vind je bij het restaurant of de Kas bij Villa Ockenburgh waar je ook iets kunt eten/drinken als het open is). -Wandel lekker, geniet en let ook op details!
Een spinnetje kruipt over het hek, wat een kunstenaar is het eigenlijk!
Is de heide bij Solleveld de moeite waard?
Oké, sommige heidegebieden in Nederland zijn groter en met name het heidegebied bij de Posbank is een stuk indrukwekkender, vooral ook door het zo mooi heuvelachtige landschap, maar de heide in Solleveld is ook echt mooi! Het is sowieso een mooi landschap.
Het is geen heide om úren te wandelen, maar voor een mooie korte heidewandeling is het ideaal, zeker als je in Den Haag woont en naar de heide wil!
Lukt het je niet meer om nog naar de Posbank of andere mooie heidegebieden in Nederland te gaan, dan kun je gewoon naar de Haagse heide.
Parkeren Solleveld
Direct bij de heide in Solleveld parkeren kan niet. Om naar de heide bij Solleveld te gaan moet je sowieso eerst een stukje lopen. Parkeren kan bij Landgoed Ockenburgh op Parkeerplaats Buitenplaats Ockenburgh. Adres: Monsterseweg 2, 2553 RL Den Haag.
Route naar heide Solleveld
Als je vanaf de parkeerplaats de mooie laan op loopt sla je linksaf een pad richting Hyacintenbos (je kunt langs het watertje bij de huizen lopen) en zodra je het bruggetje naar het Hyacintenbos over bent, houd je rechts aan (westelijke richting) om bij de ingang van Solleveld te komen.
Op de fiets naar Solleveld
Heb je geen auto dan is het het handigst om op de fiets te komen (sowieso ben ik daar voorstander van). Je fiets kun je bij de houten rekken bij de parkeerplaats van Landgoed Ockenburgh kwijt. Zelf kwam ik niet vanaf de kant van de Monsterseweg aangefietst, maar vanaf de kant van de Kas en de villa van Buitenplaats Ockenburgh, maar zette mijn fiets daar ook neer. Bij het Hyacintenbos en de ingang van Solleveld is geen fietsenstalling, dus parkeer ‘m eerder.
Openbaar vervoer naar de heide bij Solleveld
Wil je met het OV naar Solleveld dan kun je met de tram of bus naar Solleveld. Vanaf de tram (tram 2 en 3) is het nog wel een stuk lopen. De bus die het dichtst bij Solleveld (ingang via Landgoed Ockenburgh) komt is bus 31.
Horeca bij Solleveld
Zin in koffie of een ander drankje? Nummer 6 en 7 uit dit blog over lunchplekjes en restaurants met tuin in Den Haag e.o. zijn niet ver weg. Villa Ockenburgh en de kas zijn op loopafstand, voor Pluk moet je ietsje verder lopen. Of strijk nog even lekker neer aan zee, bij één van de strandtenten van Kijkduin of de strandtenten op het Zuiderstrand ten zuiden van Kijkduin, wat tevens aan het mooie Westduinpark grenst. Wil je na je drankje of lunch nog verder wandelen? Lees dan de tips hieronder!
Combinatietips
Combineer je wandeling over de heide bij Solleveld met een wandeling bij Landgoed Ockenburgh, een rondje door het Hyacintenbos (vooral mooi in mei met de bloeiende hyacinten) of -ietsje verder weg- een wandeling door het Westduinpark of een ander mooi gedeelte van Nationaal Park Hollandse Duinen).
Wandel je in deze periode etappe 1 of 2 van Kustpad 2 van het Nederlands Kustpad (LAW 5-2) bij Kijkduin, dan kun je dat mooi uitbreiden met een rondje Solleveld tussendoor. Ook leuk: neem eens een kijkje bij het Hemels Gewelf in Kijkduin; dit ‘natuurkunstwerk’ is ook echt een geheimtip!
Ook later in september is het in de duinen en aan het strand van Kijkduin en Scheveningen vaak nog heerlijk, liefst met mooi weer, maar ook om lekker uit te waaien! En Den Haag is altijd leuk! Boek last minute een nachtje hotel in Den Haag of een verblijf bij bijvoorbeeld RoompotVakantiepark Kijkduin en geniet een weekend van stad, strand èn heide in één!
Ben jij al eens op de heide van Solleveld geweest?
Nationaal Park Hollandse Duinen, je hebt er vast al wel eens van gehoord, maar waar ligt dat nou eigenlijk precies en wat valt er allemaal onder? NP Hollandse Duinen, kortweg NPHD, is een prachtig, groot en divers (toekomstig) nationaal park in Zuid-Holland. Ondanks de nabijheid van grote steden is het één van de mooiste natuurgebieden van Nederland.
In dit blog lees je meer over dit veelzijdige nationaal park dat veel groter is dan je wellicht dacht. Je leest welke natuurgebieden bij Hollandse Duinen horen, waar je mooi kunt wandelen, wat leuk is met kinderen en onderaan staan ook nog accommodatie tips! Alle foto’s die je in dit blog ziet heb ik er zelf gemaakt.
Kijk wat een prachtig natuurgebied Nationaal Park Hollandse Duinen is!
Nationaal Park Hollandse Duinen
Officieel is Hollandse Duinen nog geen nationaal park. Het is een nationaal park in wording. De naam wordt echter al sinds 2016 gebruikt. Dat jaar won Hollandse Duinen bovendien al de publieksprijs voor mooiste natuurgebied van Nederland. Inmiddels is in december 2020 de officiële status van Nationaal Park aangevraagd en zijn de ontwikkelingen in volle gang.
TIP: van 24 september t/m 2 oktober 2022 is het ‘de Week van Nationaal Park Hollandse Duinen’. Check de AGENDA van de #WeekvanNPHD en ontdek wat er allemaal aan leuke activiteiten te doen is, van wandelen met de boswachter tot varen in het Westland. Ook leuke kids tips!
Nieuw Nationaal Park in Zuid-Holland
Ook al is het een nieuw nationaal park, de natuur en de duingebieden van Hollandse Duinen zijn niet nieuw; sterker nog, je kunt hier niet alleen de natuur induiken, maar juist ook de geschiedenis! Het unieke landschap is ruim 5000 jaar geleden ontstaan en heel divers! Op verschillende plekken herinneren bunkers, opgravingen, grenspalen en andere sporen uit het verleden aan vroeger tijden.
Groot natuurgebied in Zuid-Holland
Omdat Nationaal Park Hollandse Duinen een heel groot gebied betreft (het is zo’n 450 km2!), vertel ik je zo welke duingebieden, natuurgebieden en andere mooie plekken en plaatsen er allemaal bij horen. Je zult nog verbaasd zijn over zoveel groen in Zuid-Holland, zelfs in en om de stad!
Aangezien ik in Den Haag woon is het mijn ‘achtertuin’. Ik kwam er al graag, maar sinds corona onze levens bepaalt kom ik er zelfs meerdere keren per week. Steeds fiets ik weer een stukje verder of bewandel ik nieuwe routes in Nationaal Park Hollandse Duinen.
Wist je dat het Nederlands Kustpad door Nationaal Park Hollandse Duinen gaat?
Schitterende natuur, op fietsafstand van Den Haag!
Hollandse Duinen op de kaart
Voor het gemak heb ik Nationaal Park Hollandse Duinen even op de kaart in Google Maps aangegeven. Zoals je ziet beslaat Nationaal Park Hollandse Duinen een groot deel van de provincie Zuid-Holland. Het betreft dus niet alleen de duinen bij Den Haag, maar ook andere duingebieden en nog veel meer dan dat!
Van waar tot waar loopt nationaal park Hollandse Duinen precies?
Nationaal Park Hollandse Duinen op de kaart.
Hollandse Duinen, daar wil je zijn!
Ligging Nationaal Park Hollandse Duinen
Het gebied van Nationaal Park Hollandse Duinen loopt helemaal vanaf de duinen bij Noordwijk en de bollenvelden bij Hillegom en Lisse in het noorden van Zuid-Holland tot aan Hoek van Holland in het zuiden van Zuid-Holland. Het park begint eigenlijk net ten zuiden van Vogelenzang, waar vandaan je naar de Amsterdamse Waterleidingduinen kunt, maar dat èn Zandvoort valt er dus allebei niet onder, dat is Noord-Holland. Het gaat echt om Zuid-Holland. Den Haag ligt als grote stad ‘middenin’ het Nationale Park, maar ook Leiden is vlakbij. En natuurlijk vele badplaatsen!
Op m’n foto’s hierboven zie je de duinen bij Kijkduin, Wassenaar, Scheveningen en Katwijk. Op de eerste foto hier direct onder zie je de Zandmotor bij Monster.
Hollandse Duinen
Nationaal Park Hollandse Duinen omvat dus bijna de hele kuststrook van Zuid-Holland, die maar liefst 47 kilometer lang is, met o.a. de prachtige duingebieden bij Noordwijk, Katwijk, Wassenaar, Scheveningen, Den Haag, Kijkduin, Monster en Hoek van Holland, maar ook -en dat weten veel mensen niet- nog een heel groot gedeelte landinwaarts, wat verder van de kust vandaan.
Het nationaal park bestaat niet alleen uit duinen, maar beslaat ook een groot gedeelte landinwaarts!
De grenzen van het park worden grotendeels bepaald door het landschap. In het westen grenst het park uiteraard aan de Noordzee, landinwaarts vormen de eeuwenoude strandwallen de grens en in het zuiden de duinen bij Hoek van Holland (wat je op de foto hieronder ziet, die ik een paar jaar geleden op de terugweg vanuit Zuid-Frankrijk maakte toen ik boven de Maasvlakte vloog). Aan de noordkant houdt het nationaal park op bij de grens met Noord-Holland, maar lopen de duinen uiteraard gewoon door tot aan Den Helder.
Nationaal Park Hollandse Duinen heeft 47 kilometer strand!
Strand, duinen, bossen, landgoederen, dorpen en steden
Als je het gebied op de kaart bekijkt zie je dat Hollandse Duinen niet alleen uit duinen en strand bestaat, maar ook uit andere soorten natuur, zoals bossen, moerassen en bollenvelden, heide ook zelfs, en daarnaast ook uit landgoederen, zeedorpen, steden en andere bezienswaardige plekken. Het is dus superveelzijdig!
Nationaal Park Hollandse Duinen is een heel groot gebied en veel meer dan duinen alleen!
Interactieve kaart Hollandse Duinen
Op de website van NPHD vind je een interactieve kaart van nationaal park Hollandse Duinen met een aantal natuurgebieden en hoogtepunten van Hollandse Duinen, maar om heel eerlijk te zijn vind ik die kaart niet zo duidelijk of gewoon niet zo praktisch, dus lees nog even verder!
Waar moet je zijn als je er naartoe wil?
Adres Nationaal Park Hollandse Duinen
Als je googelt op de locatie van NP Hollandse Duinen kom je in Meijendel uit, bij Wassenaar. Meijendel is het grootste natuurgebied binnen Nationaal Park Hollandse Duinen. Het is prachtig en absoluut meerdere bezoekjes waard; je kunt er 10x naartoe gaan en steeds weer een ander gedeelte zien. Zelf ben ik inmiddels ook al ontzettend vaak in Meijendel geweest, de laatste weken extra vaak. Ik ontdek steeds weer nieuwe stukjes en ook elk seizoen is het weer anders!
Waar kun je nationaal park Hollandse Duinen in?
Dat Meijendel bovendien als locatie van Hollandse Duinen wordt aangegeven is niet vreemd. De eerste officiële ‘toegangspoort’ van NP Hollandse Duinen komt namelijk in Meijendel. Bezoekerscentrum De Tapuit wordt daarom momenteel verbouwd en zal de eerste ‘entree’ naar het Nationale Park worden.
Natuurgebied Meijendel (op de foto hieronder) op zich is al prachtig, maar het totale gebied is nog veel groter en zowel Meijendel zelf als Nationaal Park Hollandse Duinen kun je vanaf verschillende kanten in en dat is (en blijft) gewoon gratis.
Meijendel is slechts één van de vele natuurgebieden van Nationaal Park Hollandse Duinen.
Welke duingebieden vallen onder NP Hollandse Duinen?
Lentevreugd (boven) en de duinen tussen Scheveningen en Wassenaar (onder).
De duinen bij Den Haag
Ten zuiden van de haven van Scheveningen gaat het nationaal park verder met het Westduinpark, het duingebied dat tot aan Kijkduin loopt en waar ik zelf het meest kom, omdat het zo mooi en heuvelachtig is. Dan volgen ten zuiden van Kijkduin de Zandmotor bij Monster en Ter Heijde, Solleveld en de Kapittelduinen en de Van Dixhoorndriehoek bij Hoek van Holland. Een deel van de genoemde gebieden zijn kwetsbare Natura 2000 gebieden en worden dus beschermd.
Prachtige duingebieden in Nationaal Park Hollandse Duinen!
Westduinpark en Meijendel
De duingebieden bij Meijendel en het Westduinpark zijn populair bij mensen die in Den Haag wonen. Als ik naar het strand wil of wil wandelen in de duinen ga ik meestal naar het Zuiderstrand en het Westduinpark (aan de zuidwestkant van Den Haag, richting Kijkduin), maar de laatste maanden ben ik juist ook veel in Meijendel geweest, ook al is dat net wat verder fietsen.
Ook voor miljoenen andere Nederlanders die een dagje naar de duinen willen zijn het geliefde natuurgebieden, hoewel Meijendel als natuurgebied bij de massa bekender is dan het Westduinpark. Persoonlijk vind ik deze twee duingebieden, samen met Hollands Duin bij Katwijk wel de mooiste natuurgebieden van Nationaal Park Hollandse duinen.
Meijendel (boven) en het Westduinpark (onder), ook in de winter prachtig!
Wandelen in een met sneeuw bedekt landschap of juist lekker genieten van een zwoele zomeravond aan zee!
De duinen zijn misschien het meest typerend voor Nationaal Park Hollandse Duinen, maar het gebied is nog veel groter!
Andere natuurgebieden in Nationaal Park Hollandse Duinen (tip!)
Bij het horen van de naam Hollandse Duinen denk je er misschien niet direct aan, maar ook bossen en parken horen bij Nationaal Park Hollandse Duinen, zoals Park Sorghvliet (op de foto hierboven, een park waar je een abonnement voor moet hebben), Landgoed Clingendael (met een prachtig bos en de beroemde Japanse Tuin), het Haagse Bos (met Paleis Huis ten Bosch) en het Hyacintenbos bij Landgoed Ockenburgh (op de foto’s hieronder).
Niet alleen bekende bossen en landgoederen horen bij Nationaal Park Hollandse Duinen, maar ook wat minder bekende of zelfs onbekende natuurgebieden zoals het (niet toegankelijke) Wapendal in Den Haag, de Leidschendammerhout bij Leidschendam, het Rijswijkse Bos, de beschermde Duivenvoordse en Veenzijdse Polder met landgoederen en boerderijen en het Staelduinse Bos bij ’s Gravenzande in het Westland.
Doordat NPHD zo’n groot gebied is vind je er verschillende soorten landschappen en natuur; zowel hoge duintoppen, stuifzandplekken en jonge duinen als lage moerasgebieden, plasjes, oude akkers, kleurrijke bollenvelden en eeuwenoude bossen. En zelfs heide! Juist dat maakt Nationaal Park Hollandse Duinen veel diverser dan je in eerste instantie misschien dacht van een nationaal park aan zee!
Dieren in Hollandse Duinen
Door al die verschillende ‘habitats’ zoals dat zo mooi heet, komen in Hollandse Duinen zo’n 7.000 verschillende plant- en diersoorten voor, zoals vogels, vlinders, libellen, insecten, zoogdieren en amfibieën, en ook best veel zeldzame of bedreigde diersoorten. Ben je geïnteresseerd in al die verschillende soorten (kleinere) dieren en insecten bekijk dan zeker dit themanummer van Dunea eens.
Bijzondere flora èn fauna in Nationaal Park Hollandse Duinen.
De drie foto’s hieronder nam ik in Meijendel en de twee daaronder in Westduinpark & Wapendal.
Cultuur en geschiedenis in Nationaal Park Hollandse Duinen
Nationaal Park Hollandse Duinen is echter meer dan natuur alleen zei ik al. Ook wat cultuur en historie betreft valt er veel te ontdekken. Denk maar aan de Atlantikwall, de vele bunkers langs de kust en in de duinen, musea als Corpus, Naturalis, Museum Voorlinden, het Katwijks museum, Museum Engelandvaarders, het Westlands Museum, het Kunstmuseum in Den Haag, Panorama Mesdag (ook de Hollandse meesters en de schilders van de Haagse School hielden al van de zee, de ruimte en het licht aan de kust!) en museum Beelden aan Zee in Scheveningen.
Op de foto’s hieronder zie je de watertoren van Scheveningen, museum Beelden aan Zee, een schilderij dat ik bij een expositie zag en de molen in Loosduinen.
Nationaal Park ‘nieuwe stijl’
NP Hollandse Duinen is daarmee een Nationaal Park ‘nieuwe stijl’. Het is niet één natuurgebied, maar een groter geheel waar natuur, diverse landschappen, cultuur en historie samenkomen in de nabijheid van steden, dorpen en natuurlijk de zee. Dat is dan ook meteen de boodschap die het nieuwe nationale park wil uitdragen:
‘Waar natuur stad en zee verbindt.’
Wandelen in Nationaal Park Hollandse Duinen
Wandelen kan natuurlijk eindeloos in zo’n veelzijdig gebied en doe ik dan ook meerdere keren per week. Wandelingen en wandelroutes in Nationaal Park Hollandse Duinen kun je op verschillende websites vinden:
Dunea.nl (wandelingen in de duinen bij Den Haag, Wassenaar en Katwijk, vooral ook specifiek in Meijendel; er zijn routes uitgezet, zoals de eikenroute (blauw), reeënroute (rood) en strandroute (geel), maar je kunt ook de NS-wandeling Meijendel doen of zelf langs de groene paaltjes wandelen. Bekijk eventueel de digitale wandelkaart van Dunea of ga met een dagkaart wandelen in het beschermde Kijfhoek en Bierlap)
Hollands Duin (wandelroutes bij Noordwijk en Katwijk)
Duin, Horst & Weide (sommige wandelroutes van Duin, Horst & Weide gaan ook deels door NP Hollandse Duinen)
Het Nederlands Kustpad (Hollands Kustpad) komt ook door NP Hollandse Duinen!
Gewoon zelf wandelen in de duinen bij Den Haag kan ook. Een wandelpad langs een fietspad vind ik persoonlijk nooit zo boeiend, maar juist de zijpaadjes maken het leuk!
Ook in de duinen ziet het er elk seizoen anders uit en is het landschap afwisselend.
Heerlijk wandelen en fietsen in duinen en bossen in Zuid-Holland.
Fietsen in Nationaal Park Hollandse Duinen
Vanwege de omvang van het nationaal park is fietsen ook een mooie manier om het gebied te verkennen. Vanuit Den Haag kan dit heel goed, zowel in noordelijke als in zuidelijke richting. Sowieso maak ik vaak een fietstochtje in combinatie met wandelen. Meestal fiets ik door de duinen, maar er zijn nog veel meer mooie routes mogelijk. Hier vind je fietsroutes in Nationaal Park Hollandse Duinen, van de Bollenstreek (in het noorden van Zuid-Holland) tot de Glazen Stad (de Westlandse kassen).
De ene keer fiets ik richting Katwijk en Noordwijk, de andere keer richting ’s Gravenzande en Hoek van Holland.
Nationaal Park Hollandse Duinen met kinderen
Ook voor kinderen zijn er diverse korte wandelingen in Nationaal Park Hollandse Duinen mogelijk, dus geschikt voor kleine beentjes, niet alleen in Meijendel, maar ook in Katwijk, het Panbos, het Westduinpark en natuurlijk in de Haagse bossen.
Bij Landgoed Ockenburgh is een speurtocht of bosbingo mogelijk, het nabijgelegen Pluk! met de Heemtuin (zie punt 6 in dit blog) is ook leuk, net als de Jutterskeet in Kijkduin en lekker naar het strand is eigenlijk altijd een succes. Ga ook eens kijken bij het het Hemels Gewelf of bij de Zandmotor (op de foto hierboven).
Sowieso valt er superveel te ontdekken in NP Hollandse Duinen. Dieren spotten is natuurlijk altijd leuk; in het kleinere natuurgebied Lentevreugd zie je met 100% zekerheid Schotse Hooglanders en konikpaarden en ook in het Westduinpark kun je ze tegenkomen. Meijendel heeft bovendien een heuse duincampus van Dunea waar kinderen spelenderwijs meer over waterwinning, duinvorming en dieren leren. Gewoon in de openlucht!
Zowel voor jonge kinderen als voor oudere kinderen is Hollandse Duinen leuk en leerzaam.
Van dierensporen tot sporen uit het verleden, in Hollandse Duinen vind je het!
Speeltuin in Nationaal Park Hollandse Duinen
Er zijn bovendien meerdere (natuur)speeltuinen in Nationaal Park Hollandse Duinen. Niet alleen het bekende Monkeybos in Meijendel, maar ook strandspeeltuin Speelzandt in Noordwijk (met het kabouterpad), het Apenbos aan de rand van de Bosjes van Poot in Den Haag, zandspeeltuin ’t Speelduin bij Duindorp en de zandvlakte met wat gym- en speelattributen in het Westduinpark tussen Scheveningen en Kijkduin.
Ook in de meer ‘landinwaarts’ gelegen natuurgebieden die bij NPHD horen kunnen kinderen lekker ravotten, bijvoorbeeld in het Huttenbos en speelbos Robin Hood in het Haagse Bos, maar ook in de speeltuin in Clingendael (waar vandaan ze bovendien op zoek kunnen gaan naar de kabouterboom). En daarnaast zijn er op nog veel meer plekken leuke speeltuinen.
Zandvlakte in het Westduinpark (boven) en het Apenbos bij de Bosjes van Poot (onder).
Zandspeeltuin ’t Speelduin bij Duindorp (hieronder), grenzend aan het Westduinpark.
Het moge duidelijk zijn: gezien de grootte en de diversiteit van het nationale park is het niet zo dat je met één bezoek aan Nationaal Park Hollandse Duinen of één wandeling in Nationaal Park Hollandse Duinen het park wel kent. Ik ben er ontelbaar vaak geweest en ontdek nog steeds nieuwe natuurgebieden, nieuwe paden, andere routes, dieren die ik niet eerder heb gezien en toffe uitzichtpunten.
Je kunt tientallen keren naar Hollandse Duinen gaan en elke keer iets anders zien. Het is groot en divers!
Bovendien vind je in NP Hollandse Duinen niet alleen natuur, maar ook cultuur en geschiedenis. Genoeg te ontdekken dus in Hollandse Duinen, niet alleen straks, als het hopelijk daadwerkelijk een nationaal park geworden is, maar ook nu al.
Hollandse Duinen, een Nationaal Park in ontwikkeling.
Is NP Hollandse Duinen hetzelfde als Hollands Duin?
Wie net als ik vaker door de duinen fietst of wandelt is ongetwijfeld de bordjes Hollands Duin wel eens tegengekomen. Dat kan verwarrend zijn, want Hollands Duin is niet hetzelfde als Hollandse Duinen. Hollands Duin is het natuurgebied bij Wassenaar, Katwijk en Noordwijk. Ben je in Hollands Duin dan ben je weliswaar ook in NP Hollandse Duinen, maar ben je in NP Hollandse Duinen dan ben je niet altijd in Hollands Duin.
Hollands Duin valt dus onder NPHD en heeft ook weer allerlei kleinere gebiedjes waar je prachtig kunt wandelen. Ook ik heb meerdere van deze wandelingen gedaan. Het zijn mooie wandelroutes in relatief rustige gebieden. Wil je een bepaalde route in Hollands Duin lopen, kijk dan op de website van Staatsbosbeheer.
Ligging Nationaal Park Hollandse Duinen
Je hebt inmiddels gelezen waar NP Hollandse Duinen ligt, maar wat had je gezegd als je dit nog niet gelezen had? Waar Hollandse Duinen nou precies ligt is namelijk niet voor iedereen even duidelijk. Ik vroeg het voor de grap eens aan de mensen in mijn omgeving (niet alleen uit Den Haag, maar juist ook aan mensen die niet in Zuid-Holland wonen) en kreeg totaal verschillende antwoorden.
Eentje gokte Noordwijk (dat klopt), maar een ander opperde Julianadorp en Callantsoog en weer een ander het gebied bij Bergen en Schoorl. Kennelijk associëren sommige mensen de naam Hollandse Duinen meer met Noord-Holland dan met Zuid-Holland. Wellicht is daar dus nog wat werk aan de winkel, maar ook dit blog helpt weer om het nog meer bekendheid te geven.
Zuid-Hollandse Duinen
Sowieso kan ik me best voorstellen dat je bij ‘Hollandse Duinen’ aan álle duinen en kustgebieden in Nederland denkt en niet aan een gedeelte. NP Hollandse Duinen betreft echter specifiek het duingebied in Zuid-Holland en nog een groot deel van het landschap erachter.
Persoonlijk zou ik dit nationale park in wording dan ook eerder Nationaal Park Zuid-Hollandse Duinen noemen, maar goed, wie ben ik en wellicht is er een goede reden voor om dat niet te doen.
Overigens vallen de duinen van Oostvoorne, Rockanje en Goeree Overvlakkee er dan weer niet onder, ook al is dat ook Zuid-Holland, maar dat zou je minder als een aaneengesloten gebied kunnen zien.
Nationale Parken in Nederland
Nederland telt momenteel 21 nationale parken. Nationaal Park Hollandse Duinen (of kortweg NPHD) zou dus het volgende nationale park in ons land worden, maar het kan zijn dat het Van Gogh Nationaal Park nummer 22 gaat worden. Ook daar is vorig jaar al een aanvraag toe gedaan en ook dat is een Nationaal Park Nieuwe Stijl.
Tip: Lees ook mijn blogs over andere nationale parken in Nederland, zoals de Weerribben Wieden en de Veluwezoom.
Hoe gaat het nu verder?
De officiële status voor Nationaal Park Hollandse Duinen is 9 december 2020 aangevraagd. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) zou de aanvraag in het eerste kwartaal van 2021 beoordelen, maar vandaag, 18 maart 2021, werd bekend dat het is uitgesteld en dus in de zomer wordt beoordeeld. Hier lees je het laatste nieuws over de status aanvraag.
Ondertussen wordt er door Dunea, Staatsbosbeheer, de provincie Zuid-Holland, de gemeente Den Haag, Hoogheemraadschap Delfland, Hoogheemraadschap Rijnland en nog vele andere gebiedspartners hard gewerkt aan de ontwikkeling van het nationaal park.
Informatieborden en ingang
De laatste keren dat ik door Meijendel wandelde zag ik her en der op uitzichtpunten al nieuwe informatieborden met Nationaal Park Hollandse Duinen erop. Ook wordt er gewerkt aan de eerste officiële ‘toegangspoort’ van Hollandse Duinen die ik al even noemde: Park-Poort Hart van Meijendel.
Park-Poort Meijendel
Ik hoor je al denken: o, god, een toegangspoort. Komt er een hek omheen dan en moeten we er straks entree voor gaan betalen? Nee hoor, dat niet. Dat is onmogelijk met zo’n groot gebied. Een poort moet je meer zien als een punt waar je kunt beginnen, een uitvalsbasis waar vandaan je het omringende gebied kunt verkennen.
Duinpoorten, Landschapspoorten en Stadspoorten
In het plan lees ik dat er meerdere van deze parkpoorten komen, als uitvalsbasis om delen van het gebied te bezoeken. Niet alleen Duinpoorten (Meijendel, Ockenburgh en Langevelderslag), maar ook Landschapspoorten (Bollenstreek Poort, Binnenduin Poort, Landgoed Poort, Westlandse Poort en Hoekse Poort bij Hoek van Holland aan de zuidkant van NPHD) en de Stadspoorten Den Haag CS en Leiden CS.
Een belangrijke Park-Poort wordt De Groene Entree: een toegang tot het nationaal park vanuit station Den Haag CS, via wandel- en fietsroutes door het Haagse Bos en de landgoederenzone.
Parkways
Behalve parkpoorten komen er ook parkways: recreatieve hoofdroutes voor fietsers en wandelaars, maar ook routes voor wie wil paardrijden of varen. Bestaande routes zullen verbeterd worden en ook aan ontbrekende schakels in het netwerk wordt gewerkt. De Parkways zijn gekoppeld aan landschappelijke lijnen en structuren en hebben een groene, landschappelijke uitstraling.
Regioparken, parklandschappen, natuurnetwerken, groenzones en ecologische verbindingen moeten zorgen voor mooie overgangen, ook op plekken waar je niet direct aan denkt, zoals de Zwethzone, de Vlietzone, diverse landgoederen en het Westland. Op de lange termijn worden ook in het glastuinbouwgebied natuur, landschap en recreatie versterkt. Bovendien komen langs de Parkways markante verblijfs- en uitzichtplekken, eventueel in de vorm van land art, die de herkenbaarheid van de route en de beleefbaarheid van het landschap versterken.
Plannen NPHD
Aan al deze plannen wordt tussen 2021 en 2025 gewerkt, met een uitloop naar 2030. Zowel het uitvoeringsprogramma als de statusaanvraag voor Nationaal Park Hollandse Duinen kun je online vinden.
Nieuw nationaal park bij Den Haag
Ik was eerst een beetje huiverig, maar ben nu echt blij dat dit bijzondere gebied straks (waarschijnlijk) een heus Nationaal Park wordt. Het is schitterend en superveelzijdig. Ik kom er niet voor niets zo vaak! Ook al ligt het in het drukste gedeelte van Nederland en zo dichtbij de grote stad (Den Haag) je kunt er zeker nog rust, ruimte en stilte vinden. Mij lukt dat nog steeds, vooral doordeweeks, maar ook in het weekend! Ga gewoon eens lekker vroeg in de ochtend, een keer ’s avonds rond etenstijd, met minder mooi weer of net naar een ander stukje. Ga het ontdekken en start niet allemaal op hetzelfde stukje. Er leiden immers meerdere wegen naar Nationaal Park Hollandse Duinen.
Hollandse Duinen, misschien wel het meest veelzijdige nationale park van Nederland!
Adres bezoekerscentrum De Tapuit
De Tapuit, het bezoekerscentrum van Dunea, is tijdelijk gesloten vanwege de coronamaatregelen. Ook wordt het momenteel verbouwd, maar dit is het adres:
De Tapuit Meijendelseweg 40-42 2243 GN Wassenaar
Coronamaatregelen Hollandse Duinen
Wat eigenlijk overal geldt in tijden van corona geldt hier ook: houd afstand, vermijd drukke plekken, kom op een rustig moment en volg de aanwijzingen van boswachters op. Is het te druk, ga dan ergens anders heen. Zijn de parkeerterreinen vol, zet je auto dan niet in de berm.
Afval
En wat helaas ook nog steeds gezegd moet worden is: ruim je afval op! Staan er geen afvalbakken of zitten ze vol, neem het mee terug naar huis, want rondslingerend afval ziet er niet alleen niet uit, het is ook nog eens schadelijk voor dieren.
Verboden Toegang
Als je gaat wandelen, blijf dan op de paden. Je mag niet zomaar overal struinen. Staat ergens Verboden Toegang, dan staat dat er niet voor niets. Ga je toch van het pad af dan kun je de dieren laten schrikken; zeker in het broedseizoen moeten bijvoorbeeld vogels met rustgelaten worden. Op veel plekken word je er momenteel dus op gewezen. Doe je het toch dan kun je een flinke boete krijgen.
Ik zie regelmatig mensen ergens in een duinpannetje zitten waar je niet mag zitten of mensen die hun kinderen van duintoppen laten rennen waar dat niet mag. Doe dat gewoon niet. En houd ook honden aan de lijn, want die kunnen hertenkalfjes en andere dieren doden. Loslopen mag alleen hier: stranden waar honden los mogen lopen.
Gratis entree?
Misschien vraag je je af of Nationaal Park Hollandse Duinen gratis te bezoeken is. Ja, dat is het. Vrijwel overal kun je gewoon gratis wandelen zonder dat je een kaartje nodig hebt. Een uitzondering daarop vormen Kijfhoek & Bierlap (bij Meijendel) en Solleveld (bij Kijkduin, achter Landgoed Ockenburgh) waarvoor je van te voren online een kaartje moet kopen. Zorg dus dat je mobiel opgeladen is om je toegangsbewijs te kunnen laten zien en koop het kaartje op tijd, want voor Solleveld was ik in een weekend laatst te laat.
Hoe kom je bij Nationaal Park Hollandse Duinen?
Je kunt met de auto, het openbaar vervoer, op de fiets, scooter, step, te paard of lopend naar Nationaal Park Hollandse Duinen komen. Wel is de ene entree geschikter voor auto’s en de meeste andere vooral voor fietsers en wandelaars. Je kunt de route in Google Maps opzoeken. Dat kan ook handig zijn om je weg (terug) te vinden.
Met de auto naar NP Hollandse Duinen
Ga je voor het eerst naar Nationaal Park Hollandse Duinen dan kun je voor Meijendel kiezen. Bij het bezoekerscentrum De Tapuit zijn twee ruime parkeerterreinen en kun je gratis parkeren. In het weekend en vooral op een zonnige dag kan het echter ontzettend druk zijn in Meijendel, dus houd daar rekening mee.
Parkeerterrein Meijendel
Dit zijn de parkeermogelijkheden in de buurt van Meijendel, Wassenaar en Scheveningen:
-Parkeerplaats bij De Tapuit (bij de boerderij en bezoekerscentrum Dunea), Meijendelseweg 40-42, Wassenaar (gratis) -Parkeren Meijendel (ook gratis, vlakbij de vorige, dus ook vlakbij de boerderij) -Parkeerplaats Kievietsduin, Meijendelseweg 30, Wassenaar (1,5 km van de boerderij en de Tapuit vandaan, ruim en gratis; onderstaande foto nam ik deze week, tegen etenstijd) -Oude Waalsdorperweg 63, Den Haag (er is een kleine parkeerplaats vlakbij TNO) –Hotel Duinoord, Wassenaarseslag 26, Wassenaar (snel vol) -Parkeerterrein Zeelust, Wassenaarseslag 13, Wassenaar (betaald parkeren) –BKS parking Strand (’s Gravenduyn, Scheveningen), Zwolsestraat 426, Scheveningen, Den Haag (betaald, overdekt; vanaf hier kun je ook Meijendel in wandelen) -De parkeerplaats bij het Zwarte Pad in Scheveningen (betaald) kan ook, maar dan zit je wel wat verder van het mooiste stuk van Meijendel af. Wel kun je beginnen met een strandwandeling en dan bij de Eerste Slag (bij Strandtent het Puntje) Meijendel in. Wel staat het hier op een mooie stranddag snel vol.
Ga eens op een dinsdag of donderdag in plaats van een zaterdag of zondag, dan is het veel rustiger.
Parkeren NPHD
Het kan zijn dat je een ander deel van NPHD wil verkennen of dat je in Scheveningen, Meijendel of bij de Wassenaarse Slag niet terecht kunt. Parkeer in dat geval bij één van de vele andere mooie natuurgebieden van Nationaal Park Hollandse Duinen, in Noordwijk, Katwijk, Den Haag, Kijkduin, het Westland of Hoek van Holland. Hieronder zie je de mooie parkeeroplossing in Katwijk.
Met het openbaar vervoer naar NP Hollandse Duinen
Afhankelijk van waar je precies naartoe wil in Nationaal Park Hollandse Duinen kun je zelf het openbaar vervoer uitzoeken. Het openbaar vervoer naar Meijendel is helaas niet ideaal. De dichtstbijzijnde bushalte voor Meijendel is De Kieviet in Wassenaar of één halte eerder, de Nagtegaallaan (in beide gevallen bus 43 of 44), maar naar de Wassenaarse Slag kun je volgens mij niet eens met de bus.
Andere delen van Nationaal Park Hollandse Duinen zijn wel redelijk tot goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Neem bijvoorbeeld de bus naar Kijkduin en wandel vanaf daar het Westduinpark in. Tram 12 naar het Zuiderstrand kan ook. Of neem (vanuit Leiden bijvoorbeeld) de bus naar Katwijk en wandel aan de zuidkant van Katwijk direct de duinen in.
Eventueel kun je de tram 1 of 9 naar Scheveningen Noord nemen (en vanaf het Zwarte Pad eerst een stuk over het strand wandelen) of de bus naar het Kurhaus in Scheveningen nemen, maar dan is het wel nog een hele tippel. Of neem bus 22 of 23 naar Scheveningen en stap wat eerder uit zodat je bij de Oostduinen de duinen in kunt (Pompstationsweg of Harstenhoekweg).
Het zou mooi zijn als meerdere kanten van het park makkelijker per bus bereikbaar zouden zijn. Ik neem dan ook aan dat dit met het oog op het toekomstige nationale park wel beter georganiseerd gaat worden. Dat lijkt me echt een must, juist ook om te zorgen voor minder auto’s en minder volle parkeerplaatsen.
Je kunt ook de trein naar Den Haag of Leiden nemen en dan op de fiets verder, bijvoorbeeld op een OV-fiets. Of doe vanaf Den Haag Centraal de NS-wandeling Meijendel.
Op de fiets naar Nationaal Park Hollandse Duinen
Woon je in de omgeving kom dan op de fiets zodat de parkeerplaatsen niet overvol raken en we de natuur niet onnodig belasten. Neem vanaf het station een OV-fiets (als die niet op zijn) of huur hier een fiets, bijvoorbeeld in Scheveningen. Sowieso is een fiets fijn vanwege het grote gebied, niet alleen om er naartoe te gaan, maar ook om je in Hollandse Duinen te verplaatsen. Er is een uitgebreid routenetwerk aan fietspaden, dus dat is goed geregeld.
Hopelijk komen er met het oog op het toekomstige nationale park meer plekken om fietsen te huren, zowel voor volwassenen als voor gezinnen met kinderen.
Horeca bij Nationaal Park Hollandse Duinen
Momenteel zijn i.v.m. de coronamaatregelen restaurants overal in Nederland gesloten. Net als ieder ander kijk ik er erg naar uit dat ze weer open gaan, want een stukje wandelen of fietsen waarbij je spontaan ergens een terrasje kunt pakken, lekker ergens kunt lunchen of de dag kunt afsluiten met een heerlijk diner aan zee, is toch net wat fijner.
Gelukkig bieden heel veel restaurants en strandtenten take away, niet alleen in Scheveningen, Kijkduin en Katwijk, maar ook elders.
De boerderij in Meijendel biedt tijdens de lockdown in elk geval 7 dagen per week take away. Je kunt er terecht voor een broodje, soepje (zie mijn erwtensoep op de foto hieronder), pannenkoek of een drankje. En Onder de Watertoren in Scheveningen is ook open voor take away (en sowieso is er een gratis watertap van Dunea).
Gezien de grootte van het gebied zijn er normaalgesproken natuurlijk op heel veel plekken in de horeca toiletten te vinden. Momenteel kun je in verband met de coronamaatregelen helaas haast nergens naar het toilet, maar bij de Boerderij in Meijendel (het restaurant naast de Tapuit) staat een tijdelijke toiletvoorziening waar je (dagelijks tussen 10 en 5) gelukkig wel terecht kunt. Geen Dixi, maar een echte toiletruimte. Dat is fijn!
Overnachten bij Nationaal Park Hollandse Duinen
Wil je in de buurt van Nationaal Park Hollandse Duinen overnachten dan kan dat uiteraard op heel veel plekken, van Noordwijk aan Zee tot Hoek van Holland, zowel aan zee als in de stad. Vanuit elk adres in Den Haag kun je makkelijk op de fiets naar NPHD en vanuit Leiden eventueel ook. Scheveningen en Kijkduin zijn natuurlijk populaire opties voor een vakantie aan de kust (Scheveningen is altijd fijn en ook buiten de vakanties heerlijk!), maar ook Katwijk, Wassenaar en andere plaatsen hebben volop hotels, B&B’s, appartementen, campings, vakantieparken of strandhuisjes.
Deze tipi’s vlakbij Hillegom vallen net buiten het gebied van NP Hollandse Duinen, maar zijn toch ook wel een vermelding waard vond ik.
Weekendje Nationaal Park Hollandse Duinen
Een nachtje, weekendje of langer overnachten in Nationaal Park Hollandse Duinen is echt een aanrader. Er valt zó ontzettend veel te ontdekken in Hollandse Duinen dat je makkelijk een week of zelfs twee weken vakantie in deze omgeving kunt doorbrengen.
Een midweek of weekendje in een strandhuisje in Katwijk (op de onderste foto) is natuurlijk ook heerlijk. Of ga voor de (tussen de strandtenten maar toch rustig gelegen) strandhuisjes bij Kijkduin.
Strandhuisjes in Nationaal Park Hollandse Duinen.
Ik schreef dit blog uit eigen enthousiasme over Nationaal Park Hollandse Duinen. De foto’s in dit blog heb ik allemaal zelf gemaakt, ook de accommodatiefoto’s. Mocht je naar aanleiding van dit blog echter besluiten iets te boeken dan hoop ik dat je dat via de linkjes in dit blog wil doen. Qua prijs maakt dat voor jou niets uit, maar ik krijg dan (in de meeste gevallen) een heel klein beetje commissie voor het vele werk dat ik aan dit blog heb gehad. Dank je wel alvast en geniet van dit schitterende nationale park!
Afgelopen weekend spotte ik voor het eerst de zeldzame witte Schotse Hooglander. Wauw, wat een gaaf beest! Tijdens een wandeling in een ander natuurgebied had ik al wel eens een ietwat rossig blonde hooglander gezien, maar zo’n lichte Schotse Hooglander nog niet. Wat een beauty, deze blondine!
Wat mooi, een witte Schotse Hooglander!
Witte Schotse Hooglander
In dit blog zie je foto’s van de witte Schotse Hooglander (foto’s die ik uiteraard zelf gemaakt heb) en vertel ik meer over deze lichte variant. Is het een albino of toch niet? Waar zag ik deze bijzondere Schotse Hooglander en waar in Nederland kun je ze nog meer spotten? Wat is belangrijk om te weten als je naar ze op zoek wil gaan? Je leest het in dit blog.
Waar in Nederland kun je witte Schotse Hooglanders spotten?
Schotse Hooglanders in het Westduinpark
In natuurgebied Westduinpark, het bos- en duingebied bij het Haagse Zuiderstrand, zijn -net als in veel andere Nederlandse natuurgebieden- al jaren Schotse Hooglanders te zien. Ik wandel of fiets er vaak, dus de zwarte en oranjebruine hooglanders kom ik ook zo nu en dan tegen. Ik heb er dan ook al tientallen foto’s en filmpjes van.
Dat er tegenwoordig ook een witte Schotse Hooglander in het Westduinpark rondwandelt ontdekte ik onlangs toevallig door Instagram. ‘Wat bijzonder!’, dacht ik meteen. Een witte hooglander in ‘mijn’ Westduinpark! De plek waar ik zo vaak kom en zo graag een wandeling maak!
Huh, er liep ineens een zeldzame witte Schotse Hooglander in mijn favoriete natuurgebied!
Zeldzame witte hooglander
Het dier blijkt in het najaar te zijn overgezet uit recreatiegebied De Uithof, het natuurgebied bij de Uithof, waar ik in mei en juni ook al Schotse Hooglanders had gespot (zie de foto hieronder), maar de witte variant was ik tijdens mijn wandelingen in het Westduinpark (of waar dan ook) nog nooit tegengekomen.
De witte grazer is van de Uithof naar het Westduinpark overgebracht.
Favoriete natuurgebied aan zee
Afgelopen weekend besloot ik na de drukke thuisonderwijsweek even in mijn eentje naar zee te fietsen. Mijn zoon ging voetballen en mijn dochter wilde chillen, dus ik greep mijn kans en dook de Hollandse Duinen weer eens in. Ik wandelde naar De Vulkaan, mijn favoriete uitzichtpunt in het Westduinpark.
Even over de duinen en de zee staren doet altijd goed, ook al ziet het er in de winter veel minder mooi uit dan in het voorjaar en de zomer.
De wind in mijn haren, een voorzichtig zonnetje op mijn gezicht. Even genieten van het uitzicht over de zee en de duinen bij Den Haag.
Schotse Hooglanders spotten
Vanaf de top van De Vulkaan spotte ik pardoes de kudde hooglanders! En hé, de witte was er ook bij! Als een kind zo blij rende ik het zandpad af naar beneden in de richting van de hooglanders. Vlakbij het geasfalteerde wandelpad dat door de duinen loopt was een groepje Schotse Hooglanders lekker aan het grazen. Mensen zo klein als mieren liepen er omheen.
Als een kind zo blij rende ik het zandpad af naar beneden!
Blonde Schotse Hooglander fotograferen
De zwarte en roodbruine Schotse Hooglanders liep ik deze keer voorbij, ik moest en zou de witte fotograferen! Voorzichtig liep ik naar haar toe. Althans ik denk dat het een ‘haar’ was. Ik kon aardig dichtbij komen, ook al is het altijd oppassen geblazen, de dieren kunnen immers onvoorspelbaar reageren.
Coupe corona
De lichtgekleurde hooglander lag rustig in de duinen. Haar blonde haren hingen voor haar ogen. Ook al oogt het een beetje als ‘coupe corona’, bij Schotse Hooglanders is dit geen uitzondering. Integendeel, veel Schotse Hooglanders hebben lang haar en ja, dat hangt regelmatig voor hun ogen.
Foto’s blonde Schotse Hooglander
Met mijn iPhone legde ik de blondine vast. Ze poseerde zo mooi tussen de struikjes en het groene mos. Helemaal blij en opgeladen door deze onverwachte ontmoeting fietste ik een half uur later weer naar huis.
Maar dat was nog niet alles! Toen ik zondag even iets in Kijkduin wilde fotograferen zag ik de lichte hooglander weer!
Naar Kijkduin fietsen
Zondag fietste ik weer door het Westduinpark, naar Kijkduin. Het was er druk, veel drukker dan normaal. Op de terugweg besloot ik af te slaan, de vele fietsers en wandelaars links te laten liggen en grotendeels een andere route terug te fietsen, over de Laan van Poot deze keer. Niet dwars door het park dus, zoals ik meestal doe, maar lángs het park. ‘Park’ klinkt overigens alsof het klein is, maar dat is het niet; het is een behoorlijk groot natuurgebied!
Laan van Poot
Tot mijn grote verbazing zag ik de Schotse Hooglanders ineens op een totaal andere plek dan waar ik ze normaal zie. Aan de straatkant! Meestal tref ik ze ergens middenin de duinen aan, langs de paden richting de strandtenten of bij het gedeelte waar het bos overgaat in de duinen, maar nu graasde een groepje Schotse Hooglanders tussen de dennenbomen, vlakbij de weg.
Bij de ingang aan de Laan van Poot, ter hoogte van de Kwartellaan stonden ze. Daar had ik ze nog nooit gezien! En de witte was er ook weer bij!
Hé, de Schotse Hooglanders stonden bij de Laan van Poot!
Schotse Hooglanders in het bos
Snel zette ik mijn fiets op slot en hupte naar de grazende kudde. Normaal lopen ze vrij rond, maar omdat hier de straat bijna begint, stond er een hek van draad omheen. Meer mensen maakten foto’s en waren net als ik verbaasd ze hier te zien. Wat tof om ze ook eens tussen de naaldbomen te fotograferen! Ook al bleef ik zelf toch maar buiten de omheining.
De witte hooglander kwam nog dichterbij.
Wat een beauty, deze witte hooglander!
Filmpje witte Schotse Hooglander
Ik was vooral blij dat de witte er weer bij was! Was het eigenlijk wel dezelfde hooglander als de dag ervoor? Deze leek jonger en nog witter! Ik begroette de hooglander en maakte er een paar eenvoudige filmpjes van.
Wat leuk dat ik de witte hooglander wéér tegenkwam! Of was het een andere?
Blond of wit?
Of het er nou één is of twee, wat een mooi dier deze witte hooglander! Of moet ik blond zeggen? ‘Een blanke Schotse Hooglander’ opperde een andere wandelaar. Wat was nou eigenlijk de juiste benaming voor deze ‘witte’ hooglander?
Blonde Highland cow
Ik besloot even te googelen op blond, blank, wit en lichtgekleurd. Ook in het Engels zocht ik naar highland cows en highland cattle. Zowel ‘blonde Scottish Highlander’ als ‘white Scottish highlander’ (of beter gezegd ‘highland cow’) komt veel voor, dus het kan waarschijnlijk allebei. De witte variant is nog net wat witter dan de blonde. Hoewel de camera waar je de foto mee maakt soms ook uitmaakt. Op mijn telefoon lijken ze wat geler.
Albino hooglander?
‘Is het een albino?’ vroegen sommige volgers toen ik deze foto plaatste. Op Nature Today lees ik dat de blonde variant geen albino is, maar net als de rode en zwarte variant een natuurlijke kleur, ook al komt wit wel het minst voor.
Nee, de witte hooglander is geen albino.
En de zwarte Schotse Hooglander dan?
Van oorsprong zijn Schotse Hooglanders overigens zwart, maar toen koningin Victoria in de negentiende eeuw de Schotse Hooglanden bezocht zei ze een voorkeur voor rode hooglanders te hebben en gaf opdracht tot het fokken van oranjebruine hooglanders. Zo kwamen er steeds meer hooglanders in de kleur die we tegenwoordig het meest zien, ook in Nederland, één van de landen waar ze naartoe zijn gebracht.
Zeldzame Schotse Hooglander
Een witte of blonde hooglander is nog steeds redelijk zeldzaam, maar niet uniek. Ook al zijn er niet veel witte Schotse Hooglanders in Nederland te vinden, je kunt ze toch in een aantal provincies spotten. Waar precies?
Witte Schotse Hooglanders in NP Veluwezoom
Een kleine 10 jaar geleden al werden in Nationaal Park Veluwezoom bij Rheden (waar je ook de mooie Posbank vindt) witte kalfjes geboren. Vier jaar geleden ook nog. Of hier nog steeds witte hooglanders rondwandelen weet ik niet, want recente foto’s kan ik niet vinden, maar laat het vooral bij de reacties weten als dat zo is.
Er zijn nog meer plekken in Nederland waar je witte Schotse Hooglanders kunt spotten.
Witte Schotse Hooglander in Drenthe
Tevens las ik over de geboorte van een wit kalfje in Drenthe, een jaar geleden, bij natuurgebied het Hijkerveld, vlakbij Nationaal Park Drents Friese Wold. En ook één in Gasteren, bij Nationaal Landschap Drentsche Aa. Ook bij de Mepper Hooilanden kun je een witte Schotse Hooglander tegenkomen.
Waar in Nederland komen witte Schotse Hooglanders voor?
Witte Schotse Hooglander in Brabant en Limburg
Ook in Brabant werd afgelopen zomer nog een wit kalfje geboren te midden van een kudde bruine Schotse Hooglanders, in natuurgebied De Kuilen, niet ver van Mill. Al googelend zag ik ook foto’s van witte hooglander kalfjes in de Schinveldse bossen, in Zuid-Limburg. En ook bij de Asseltse plassen bij Roermond kun je een witte Schotse hooglander zien.
Slechts heel af en toe wordt er een wit kalfje geboren.
Witte Schotse Hooglander in Noord-Holland
Je vindt Schotse Hooglanders niet alleen in graslanden en bossen, maar ook vaak in de duinen. Niet alleen in de duinen bij Den Haag, in het Westduinpark, in Zuid-Holland, maar ook in Noord-Holland komen witte Schotse Hooglanders voor.
In Nationaal Park Zuid-Kennemerland loopt een witte hooglander. Niet ver daar vandaan, in de Amsterdamse Waterleidingduinen (waar je vooral veel herten kunt spotten!) kun je ook een blondje tegenkomen vertelde iemand bij de reacties op Instagram. Zelfs op Texel loopt een wit exemplaar zag ik.
De zeldzame witte Schotse Hooglander vind je op een aantal plekken in Nederland.
Belted hooglander of belted galloway
In natuurgebied het Twiske, vlakbij Zaandam is zelfs een Schotse Hooglander met een witte band te zien. Dat is ook bijzonder! Update maart 2021: in Wassenaar kwam ik zwart met witte ‘belted galloways‘ tegen en in Scheveningen, toen ik Meijendel uit fietste een bruin met witte! Lakenvelders dus, maar dan anders!
Wit kalfje
Een mixje of kalf in een heel andere kleur dan de ouders is dus geen uitzondering. Tegen Omroep Brabant vertelde de boswachter over de geboorte van een wit Schotse Hooglandertje: ‘Het witte kalfje blijft waarschijnlijk niet altijd wit. Ze verharen, ze hebben een zomervacht en een wintervacht. Dus je zult zien dat hij over een paar jaar gewoon bruin is.’
Maar net zo bruin als de roodbruine hooglanders lijkt me niet eerlijk gezegd.
Er zijn dus verschillende kleuren vacht mogelijk en na verloop van tijd kan de kleur iets veranderen.
Eerst blond, dan donker?
Misschien is het net als bij mensen bedenk ik me. Let maar eens op hoeveel jonge kinderen hartstikke blond haar hebben terwijl hun ouders donkerblond of vaak zelfs bruin haar hebben. Daar is echt niet altijd een hoogblonde buurman of andere stiekeme scharrel aan te pas gekomen. Mijn eigen zoon was op zijn eerste ook lichtblond en nu harstikke donker.
Toch zijn er maar weinig echt lichte Schotse Hooglanders, dus het blijft bijzonder ze te spotten.
Lichte Schotse Hooglander bij Lentevreugd
In natuurgebied Lentevreugd waar ik in december was, bij Wassenaar, graast ook een lichte variant, maar die neigde toch een beetje naar oranje. Ik zou dat dus eerder een rossige Schotse Hooglander dan een blonde Schotse Hooglander noemen. Toch is ook deze wel bijzonder, want hij is opvallend lichter dan de roodbruine hooglanders. Je ziet ‘m op de foto’s hieronder.
Deze lichte Schotse Hooglander in natuurgebied Lentevreugd neigt meer naar rossig.
Schotse Hooglander in natuurgebied Lentevreugd bij Wassenaar.
Belangrijk!
De rossige Schotse Hooglander die ik bij Lentevreugd in Wassenaar en de witte die ik in het Westduinpark zag waren al niet zo klein meer, maar zie je ergens een kalfje (een jonge Schotse hooglander), blijf dan uit de buurt!
Aai het kalfje niet, hoe schattig deze er ook uit ziet, want de moeder is heel beschermend en je wil echt geen volwassen hooglander achter je aan hebben. Houd dus afstand. En met afstand bedoel ik in dit geval niet 1,5 meter, maar liefst zelfs 25 meter!
Zie je een kalfje? Aai deze absoluut niet en houd afstand!
Schotse Hooglanders in het Westduinpark spotten
Wil je de witte Schotse Hooglander in het Westduinpark zien dan moet je geluk hebben. Überhaupt om de hooglanders te zien. Je kunt ze weliswaar op verschillende plekken in het Westduinpark tegenkomen, maar het zijn er geen tientallen, dus soms kom je ze niet tegen. Ik kom ze ook vaker níet dan wel tegen.
Het duingebied tussen Scheveningen en Kijkduin is best een groot natuurgebied en ze bewandelen een groot deel van de duinen tussen de haven van Scheveningen en de badplaats Kijkduin. De ene keer zitten ze dichtbij Duindorp, de laatste tijd zie ik ze vaker bij de Vogelwijk, wat zuidelijker dus.
Waar is de ingang van het Westduinpark?
Het Westduinpark hoort bij Den Haag, is onderdeel van het toekomstige Nationaal Park Hollandse Duinen, en heeft verschillende ingangen. Niet 2 of 3, maar meer dan tien! Je vindt zowel ingangen aan de kant van Duindorp, als aan de rand van de Vogelwijk, als aan de kant van Kijkduin, bij het NH Atlantic hotel.
Kijkduin
Wil je je bezoek aan het Westduinpark combineren met Kijkduin? Wacht dan nog een paar maanden. Momenteel wordt er nog hard aan de ‘make over’ van Kijkduin gewerkt, dus nu word je er niet echt vrolijk van. Kom je voor het strand en de duinen dan kan het wel.
Parkeren in Kijkduin
Er is een gloednieuwe parkeergarage aan de zuidkant van het Westduinpark, bij Nieuw Kijkduin, maar dit is wel erg prijzig: 1,75 voor 30 minuten, oftewel 3,50 per uur. Een dagkaart kost 25 euro.
Met tram of bus naar het Westduinpark
Zodra het weer mag kun je natuurlijk ook met de trein deze kant op komen. Vanaf station Den Haag HS (Hollands Spoor) is tram 12 het handigst. Stap uit bij de eindhalte Markenseplein, in Duindorp. Daar wandel je direct de duinen in. Vanaf station Den Haag Centraal kun je met bus 24 naar Kijkduin en er vanaf die kant in wandelen.
Tip: kom zodra het weer mag met de trein naar Den Haag en fiets vervolgens naar het Westduinpark.
Op de fiets
Kom op de fiets naar het Westduinpark of, als je niet in Den Haag woont, huur eens een fiets en fiets van Scheveningen naar Kijkduin en terug, of omgekeerd. Het fietspad loopt evenwijdig aan zee en het is een mooie heuvelachtige fietsroute langs de kust.
Hotel bij het Westduinpark
Zoek je een hotel bij het Westduinpark? Vanaf het NH Atlantic hotel in Kijkduin wandel of fiets je zo het Westduinpark in en dus ook Nationaal Park Hollandse Duinen waar het onderdeel van uitmaakt. Ideaal! Hier vind je nog meer tips in Hollandse Duinen.
Witte Schotse Hooglanders zoeken
Zoek je overigens op Instagram naar witte of blonde Schotse hooglanders, dan vind je er niet veel. Ik keek bij de hashtag #witteschotsehooglander, #wittehooglander, #blondeschotsehooglander of #blondehooglander, maar dat leverde niet veel op. Zelfs in het Engels niet, zoekend op #whitehighlandcow of #whitehighlandcattle. Het blijft dus wel bijzonder als je er één ziet!
Weet jij zelf nog een plek waar lichtblonde of witte Schotse Hooglanders te zien zijn, laat het dan vooral weten bij de reacties.
Zoek je een restaurant met tuin in Den Haag? Een plek waar je nog lekker buiten kunt zitten, waar je de ruimte hebt en waar je je even ver van de drukte van de stad waant? Deze restaurants, bistro’s, brasseries en lunchrooms in Den Haag hebben een heerlijke grote tuin of terras te midden van het groen.
Bij deze groene adresjes waan je je ineens ver buiten de stad!
Restaurant met tuin in Den Haag
Juist nu het nog lekker aan het nazomeren is, zijn dit ideale plekken! Want is er nou fijner dan nog even lekker genieten van een hapje of drankje op een terrasje in de zon? Leuke terrassen zijn er genoeg in Den Haag, maar zoek je een idyllisch plekje waar je nog even het echte buitengevoel kunt ervaren? Kies dan voor een restaurant met tuin of een restaurant in het bos!
Buiten lunchen? Deze restaurants hebben een (grote) tuin!
Terras tussen het groen
Je tafeltje staat in het gras of aan de rand van het bos, of je wandelt vanaf het terras zo de natuur in. Ideaal dus als je even een momentje rust of wat meer ruimte zoekt. Gewoon om een boekje te lezen, rustig bij te kletsen, een wijntje te drinken, een hapje te eten of een kopje koffie te drinken terwijl de kinderen lekker spelen.
Strand, bos, park, grasveld of grote tuin: dit zijn de leukste ‘buitenplekken’ in Den Haag.
Kindvriendelijke plekjes in en om Den Haag
Niet alle plekjes in dit blog zijn puur op kinderen gericht, maar een aantal plekken die ik noem is toch heel geschikt om ook met een baby, dreumes, peuter of jonge kinderen naartoe te gaan, vanwege de natuurlijke ligging, de nabijheid van een park of bos, de ondergrond van gras of een kleine speelgelegenheid.
Verborgen parels in Den Haag
Sommige restaurants met tuin liggen in het centrum van Den Haag, maar de meeste restaurants met grote tuin liggen juist net iets buiten het centrum, bijvoorbeeld richting Scheveningen, Wassenaar, Kijkduin, Voorburg of Rijswijk.
Zoek je toch echt een restaurant met tuin in het centrum van Den Haag scroll dan door naar nr. 14 en 15. Ik zou zeggen: kies nog snel een leuk ‘buitenadresje’ uit nu het nog mooi weer is!
Restaurant in bos of park in Den Haag
Verscholen in een park of bos zijn deze ‘buiten restaurants’ de ideale adresjes om even bij te tanken, om ze met een wandeling te combineren of om er gewoon van het mooie weer te genieten. De één is een culinaire hotspot, de ander is gewoon wat locatie betreft een aanrader. Er zitten echt pareltjes tussen! Nieuwe adresjes, maar ook langer bestaande en best bewaarde geheimen in Den Haag.
Bekende plekken, maar ook de best bewaarde geheimen. Wedden dat je ze nog niet allemaal kende?
Leuke adresjes met tuin in Den Haag!
Ontbijt, koffie, lunch, diner of drankje in Den Haag
Bij deze heerlijk groene plekjes in Den Haag kun je voor vanalles terecht. Bij de één voor een ontbijtje, lunch of high tea, bij de ander juist voor het diner of een drankje later op de dag. Welke je ook kiest, hier kun je echt lekker buiten zitten in Den Haag! Neem een vestje mee voor als het wat frisser wordt en geniet nog even van het buiten leven!
Of je nou iets hips of juist iets heel gewoons zoekt, iets met je gezin of om gezellig bij te kletsen met een vriend of vriendin, een zakelijke bespreking met een expat collega of een eerste date op een plek waar niet iedereen je ontdekt, er zit vast een fijn plekje voor je tussen!
Hip of heel gewoon, klassiek chic, eerlijk eco of een beetje boho? Eén ding hebben ze gemeen: het buitengevoel!
21x restaurant of lunchroom met tuin in Den Haag
Mijn 21+ tips voor leuke groene terrassen en tuinen in Den Haag om een keertje uit te proberen (en wel nú!), in willekeurige volgorde. De foto’s die ik op de betreffende plek maakte staan steeds onder de tip:
1. Greens in the Park
Greens is een superfijne plek in het Westbroekpark in Scheveningen. Het restaurant zelf ziet er door de kas al erg ‘buiten’ uit, maar de tuin is ook nog eens heel groot. Je kunt op het terras zitten, maar je kunt ook lekker voor een bankje of tafeltje in het gras kiezen.
Al om 9:00u ’s ochtends komen er mensen met jonge kinderen of wordt er kort even iets zakelijks in het park besproken. Ik dronk er een cappuccino en heb het eten niet getest, maar ze werken met groenten uit hun eigen biodynamische moestuin en lokale (seizoens)producten, alles zoveel mogelijk puur en zelfgemaakt. Doordeweeks zijn ze tot 18:00u open, maar in het weekend kun je er nog iets langer terecht.
Greens heeft een grote tuin en dus genoeg buitenruimte, maar wandel ook zeker even door de rozentuin in het Westbroekpark. Ben je met jonge kinderen dan kunnen ze lekker spelen bij de speeltuin naast Greens. Of ga bootje varen bij het eveneens leuke adresje De Waterkant, aan de andere kant van het Westbroekpark.
Greens, een hidden gem!
2. Bistro Berg & Dal
Dit heerlijke plekje in Den Haag ontdekte ik pas deze zomer: Bistro Berg & Dal. Wat een verademing! Een grote groene tuin middenin de Bosjes van Pex, waarin je je ver van alles weg waant. Lekker groen, tafeltjes in het gras en dan die druivenranken… Ja, Bistro Berg & Dal is echt een plek waar je blij van wordt!
In de tuin staat een rode pipowagen waar kinderen in kunnen spelen en er zijn een paar speelattributen voor de allerkleinsten. Echt een topplekje voor wie even wat rust zoekt of gewoon lekker wil genieten in het zonnetje of onder een parasol.
Wat een heerlijke tuin!
‘Op ons terras waan je je in Frankrijk,’ zeggen ze zelf. Nou, inderdaad!
Lunchen of dineren kan er natuurlijk ook. Voor slechts 14,50 kun je een 3-gangenlunch krijgen met best wel originele gerechten. Wat dacht je van deze verrassende soep van waterkers, tuinkers, feta en zwarte olijven?
Is er onverhoopt geen plek meer bij Bistro Berg en Dal? Familierestaurant Pex ligt er vlakbij en is ook een kindvriendelijke plek. Beide restaurants liggen in de Bosjes van Pex, waar ook de speeltuin Bosjes van Pex nog te vinden is.
3. Restaurant Drie
Toen de horeca begin van de zomer net weer open was spotte ik in het voorbij fietsen ineens een leuk nieuw terras bij de opvallende Elektriciteitsfabriek niet zo ver van mijn huis vandaan. Het bleek het terras van restaurant Drie te zijn.
Het restaurant in de Elektriciteitsfabriek zit in de voormalige kantoren van de fabriek. Deze monumentale en ietwat rauwe fabriek is industrieel erfgoed. Je vindt er ‘zaal 3’ van het Nationaal Theater, het ‘laboratorium’ waar vooral jonge theatermakers ten tonele verschijnen. Het restaurant is naar de zaal vernoemd en heet dus ook DRIE; en geen TERUG of DOORGAAN, wat tijdelijk in grote letters te zien is/was.
De Elektriciteitsfabriek ligt naast ateliercomplex de DCR en tentoonstellingsruimte Nest en is een alternatief creatieve hotspot in het Energiekwartier. Het ligt vlakbij wijkpark de Verademing met o.a. deze leuke speeltuin voor kinderen.
Het fijne is er dat er bij DRIE veel ruimte is om lekker buiten te zitten. Je kunt plaatsnemen op de leuke vintage bistrostoelen op het terras aan twee zijden van het gebouw of aan de tafels met banken in en aan het gras.
Bij Drie werken ze met kruiden en eetbare bloemen uit de eigen buurttuin, serveren biologisch vlees en vis, en groenten van telers uit de buurt. Op de kaart vind je natuurwijnen. Geen sapjes of smoothies helaas, maar wel appelsap van Schulp.
Van de week ben ik even opnieuw langs het terras bij de Energiecentrale gewandeld. Precies achter de boom zaten wat mannen gezellig iets te drinken aan één van de tafels in het gras. Op het veldje speelden wat kinderen. Tijdens die hele warme dagen deze zomer stond er zelfs een zwembadje in het gras.
4. Juni Café in de Nutstuin
Juni Café is een verborgen plekje middenin het centrum van Den Haag. Het zit in de Nutstuin, een kleine maar fijne groene oase in hartje Den Haag. Heel groot is de tuin van het Nutshuis niet, en gezien de vijvertjes ook niet zo handig met al te kleine kinderen, maar het is wel een bijzonder en leuk lunchplekje zo pal in de binnenstad van Den Haag. Je kunt er ontbijten, lunchen of borrelen.
Deze verborgen stadstuin met terrasje bevindt zich aan de achterkant van het Ibis Hotel in Den Haag, vlakbij de Grote Kerk (waar de Koning de Troonrede dit jaar voorlas op Prinsjesdag) en op steenworp afstand van de gezellige Grote Markt (en Grote Marktstraat) waar nog veel meer terrassen te vinden zijn.
5. Brasserie Berlage
Nog zo’n parel, maar dan weer heel anders, is Brasserie Berlage. Jaren geleden, toen de kinderen nog heel klein waren, zat ik wel eens op het terras van Brasserie Berlage. Een heerlijk plekje met uitzicht op het Kunstmuseum in het prachtige art deco gebouw van Berlage, het groene gras van de tuinen van het Kunstmuseum met daarin de zo opvallende pergola.
De tuinen van het Kunstmuseum.
Lang niet iedereen weet dat het bestaat. Het ligt namelijk nogal verscholen. Toch grenst het aan bekende musea. Brasserie Berlage ligt namelijk aan de achterkant van het Kunstmuseum (voorheen Gemeentemuseum), het Fotomuseum, het GEM en het Museon, die ook leuk zijn om met kinderen in Den Haag te bezoeken. Ook vanaf de achterkant van Marriott Hotel The Hague kijk je er op uit:
Aan de kant van restaurant Gember (waar je ook lekker kunt zitten trouwens) kun je vanaf de Stadhouderslaan de tuinen in lopen; sla je vervolgens rechtsaf dan zie je Brasserie Berlage liggen. Ook kun je er vanaf het paadje naast het Omniversum in.
Het terras grenst direct aan de tuinen waar je sowieso eens kunt wandelen, de beelden kunt bekijken of op een bankje kunt gaan zitten. Het is een heerlijk rustpunt midden in het culturele hart van Den Haag. Vooral ook voor mensen met kleine kinderen (dreumes of peuter) is het fijn dat er geen verkeer komt.
Combineer een hapje of drankje bij Brasserie Berlage met een bezoek aan de naastgelegen musea!
6. Pluk!
Pluk! is een verborgen oase in het bos, aan de rand van recreatiegebied Madestein en vlakbij Landgoed Ockenburgh en Kijkduin. Met name voor ouders met jonge kids is Pluk! een ontzettend fijn en groen toevluchtsoord. Het is allemaal eenvoudig en hier en daar een beetje rommelig, maar wel echt een plek waar je blij van wordt!
Eén van de allerleukste plekjes in Den Haag om met een peuter of kleuter naartoe te gaan!
Er is een kinderboerderij, zandbak, speelgoed, een heemtuin, pluktuin en een winkeltje. Zelf kun je hier ook heerlijk buiten zitten. Er zijn verschillende leuke hoekjes. Neem bijvoorbeeld een kopje thee van kruiden uit eigen tuin met dadelcake erbij (op de foto hieronder), of kijk zelf wat je lekker vindt. Voor kinderen zijn er ook pannenkoeken.
Pluk! is een dagbestedingslocatie voor mensen met psychische problemen of met een verslavingsachtergrond; door hier te werken worden ze op weg geholpen in het dagelijks leven. Zonder hen zou Pluk niet bestaan!
Vind je Pluk! leuk dan vind je Kinderboerderij ’t Geertje in Zoeterwoude (niet zo ver van Den Haag) waarschijnlijk ook leuk. Ook dat is echt een aanrader om met jonge kinderen naartoe te gaan. Blogger Sparkles Inside schreef een blog over ’t Geertje.
Pluk, een unieke plek!
7. Villa Ockenburgh
Ook een aanrader is het terras bij Villa Ockenburgh, midden op Landgoed Ockenburgh. Qua sfeer totaal anders dan wat ik net tipte, maar ook dit is echt een parel. Brasserie OCK en Kasserie OCK bestonden al, maar zijn in het voorjaar overgenomen en recent omgetoverd.
Toen ik deze week speciaal naar het landgoed fietste om foto’s te maken van de onlangs heropende kas, bleek deze net (tijdelijk) gesloten te zijn in verband met de opening van het nieuwe restaurant in Villa Ockenburgh. Ja ja, het restaurant is net sinds een paar dagen geopend! Op de website zie je momenteel nog foto’s van de kas. Ik maakte daar deze foto nog:
Het restaurant en terras van de villa zelf zien er weer anders uit. De kopfoto van dit blog nam ik ook op het terras van de heropende Villa, net als onderstaande foto.
De villa is erg mooi opgeknapt! Binnen oogde het chic, dus -onvoorbereid als ik was- voelde ik me buiten meer op m’n plek. Terwijl ik -na registratie- met een glas rosé op het terras van de laatste zonnestralen genoot, druppelden steeds meer gasten binnen om kennis te maken met de culinaire kaart. De reserveringen voor het net geopende restaurant liepen al storm begreep ik, maar het is dan ook echt wel een bijzondere plek!
Villa Ockenburgh ligt prachtig op een heuvel op het landgoed. Combineer een wandeling door het bos eens met een kopje koffie op het terras of een heerlijke lunch. Ben je met kinderen? Dan kun je het ook combineren met even ravotten op de speelweide of in de speeltuin vlakbij het hyacintenbos.
Met name in het voorjaar is het hier schitterend (hier zie je mijn foto’s), maar straks in de herfst of met een laagje sneeuw in de winter ongetwijfeld ook. De moestuin (hieronder) is ook een bezoekje waard.
Ook een erg mooi natuurgebied is Meijendel, wat onderdeel is van Nationaal Park Hollandse Duinen. Duingebied Meijendel ligt ten noorden van Scheveningen, in de gemeente Wassenaar, maar vanuit Den Haag kun je er makkelijk op de fiets (of met de auto) naartoe. Over natuurgebied Meijendel wil ik nog steeds een keer meer vertellen, maar het terras bij de boerderij noem ik alvast.
Boerderij Meyendel is een begrip. Toen de kinderen nog heel klein waren, hebben we er wel eens pannenkoeken gegeten, in de toen nog oude boerderij. Het oogde een beetje kneuterig met de rood-wit geblokte gordijntjes, maar was wel gezellig.
In de tussentijd is het verbouwd en self service geworden, maar binnen ben ik sindsdien niet meer geweest, dus of de sfeer van weleer behouden is weet ik niet. In de ligstoelen op het terras is het op een mooie zonnige dag ongetwijfeld goed toeven.
Vlakbij de boerderij vind je een speeltuin, een waterspeelplaats, leuke wandelroutes, ook geschikt om met jonge kinderen te doen, en het Monkeybos. Ben je op de fiets, stop dan zeker even bij dit prachtige uitzichtpunt en ontdek zeker nog meer van NP Hollandse Duinen!
Tip: boerderij Meijendel is ook op maandag geopend!
Hebben je kinderen een keer op een maandag een dagje vrij in verband met een studiedag en denk je: waar kan ik naartoe? Hier kun je op maandag terecht! Boerderij Meijendel is elke dag geopend, het hele jaar door, en is niet alleen kindvriendelijk, maar ook hondvriendelijk en rolstoelvriendelijk.
9. Onder de Watertoren
Nog een leuk adres voor overdag, voor een drankje in combinatie met een wandeling of fietstocht, is Onder de Watertoren. De meeste mensen die hier komen combineren een hapje of drankje op het terras met het ontdekken van natuurgebied Meijendel en Nationaal Park Hollandse Duinen, wat ik net ook al noemde.
Onder de Watertoren heeft niet echt een tuin, maar het terras ligt wel direct aan de rand van het mooie Meijendel en -zoals de naam al zegt- vlak onder de watertoren en die is best imposant!
Je kunt er ook puur even stoppen voor een ijsje. In het keetje naast het terras kun je een ijsje halen. Heb je dorst en zijn ze onverhoopt dicht: er staat een waterpomp van Dunea vlakbij, langs het fietspad.
De openingstijden van ‘Onder de Watertoren’ variëren en zijn mede afhankelijk van het weer. Soms is de keuken tot 17:00u open, soms tot 20:00u. Meestal sluiten ze rond zonsondergang. Op de website staat niet zoveel, maar reviews lees je op Tripadvisor.
Tip: boek lekker een vakantie in Scheveningen en ga deze plekjes en NPHD allemaal ontdekken!
10. Parkoers
In het Haagse Zuiderpark vind je ook een terrasje te midden van het groen: lunchroom Parkoers. Parkoers is een kindvriendelijk adresje met kinderbroodjes met pindakaas, jam, nutella of kaas op de kaart, maar ook gewoon een fijne plek om (binnen) buiten de deur te werken.
In verband met de coronamaatregelen bedachten ze iets slims: picknickkleedjes! Bij je bestelling kun je een picknickkleedje lenen (of neem er zelf één mee), zodat je lekker in het gras, op afstand van anderen, kunt genieten van iets lekkers. In het zonnetje of juist in de schaduw van de bomen.
Het Zuiderpark is sowieso mooi voor een wandeling (ik tipte het al eens in mijn blog over herfstwandelingen in Den Haag), er zijn verschillende leuke speeltuinen in het Zuiderpark, een minigolfbaan en nog veel meer.
11. Brasserie Bijna Thuis
Niet hip, wel lekker buiten en ‘landelijk’ gelegen: Brasserie Bijna Thuis. Het zit in een opvallend groot wit pand in Park Overvoorde, op de grens van Den Haag en Rijswijk. Een park dat ik verrassend mooi vond! Bekijk deze foto’s maar die ik van Park Overvoorde maakte. O, en als je dat dan toch doet, volg Follow my Footprints dan meteen even op Facebook voor nog meer leuke tips!
Brasserie Bijna Thuis ontdekte ik per toeval, maar heeft een heerlijk groot terrastussen het groen en er is ook nog speelgelegenheid. Ik heb mezelf voorgenomen een keer terug te gaan en er dan wél iets te eten of drinken; nu wandelde ik er alleen maar langs. Spettert het een beetje? Dan kun je nog onder de overkapping zitten.
Bij de brasserie zit ook een hotel voor wie nog niet naar huis wil!
Ik ken Rijswijk verder niet zo goed, maar toen ik even op Google Maps speurde naar plekjes in de natuur, spotte ik nog meer leuks, zoals De Buytenplaats (‘een plek waar de tijd even heeft stil gestaan’) en Herberg Vlietzicht, een historische locatie middenin een groene omgeving, waar ook wel bruiloften gehouden worden.
Ontdek eens een bijzonder adresje net buiten Den Haag!
12. Restaurant Christian in De Nieuwe Veenmolen
Een restaurant wat ik onlangs online ontdekte en wat me wel heel bijzonder lijkt is restaurant Christian in de Nieuwe Veenmolen, in Bezuidenhout, op de rand van Den Haag en Voorburg.
Restaurant Christian zit -zoals de naam al zegt- in een molen, maar heeft ook nog eens een fijne groene tuin! Zelf noemen ze het ook een unieke locatie in Den Haag. ‘De met groen omgeven molen leent zich uitstekend voor een culinaire middag of avond.’
Het oogt heerlijk landelijk en toch is het nog in de stad. Het eten zal zeker bijzonder zijn. Ik heb alleen een foto vanuit de trein, maar mocht iemand me willen trakteren, dit wil ik best proberen, haha.
13. Taverne Meer en Bosch
Verstopt in het bos en daardoor voor velen toch nog onbekend: Taverne Meer en Bosch. Los van de klassiek Franse kaart is het natuurlijk ook gewoon goed toeven op het terras dat uitkijkt op de bomen van Park Meer en Bos. Het is weliswaar geen echte tuin, maar je zit wel middenin de natuur.
Ik heb er zelf nog niet gegeten, maar het ziet er goed uit. Niet trendy, maar wel kwaliteit. Bekijk de website maar.
Niet alleen op warme nazomerse dagen nog een idee misschien, maar ook een mooi adresje in de winter lijkt me, met een laagje sneeuw, zo in het bos. Je gelooft gewoon niet meer dat je nog in de stad bent!
14. Pavlov
Liever toch weer iets centraler in Den Haag? Pavlov is een bekende plek in het centrum van Den Haag, tegenover het Spuiplein met het nieuwe Amare en het stadhuis en vlakbij het Filmhuis, het Rabbijn Maarsenplein en diverse winkelstraten. Je kunt hier naartoe voor lunch, diner of een drankje.
In de zomer is het goed toeven in de tuin van Pavlov, met uitzicht op de Nieuwe Kerk. Update: de foto’s hieronder maakte ik in juli 2021. Pavlov is een ideale plek om midden in de zomer midden in de stad even een drankje te doen in het groen. De tafels en stoelen staan lekker in het gras.
In de zomer midden in de stad even een drankje doen in het groen?
Deze foto nam ik vanaf de andere kant, vanaf het Rabbijn Maarssenplein waar je je bij Little V (op de foto hieronder) ook een beetje in een tuin waant en ook de kerk ziet.
15. Schlemmer
Nog zo’n bekend restaurant met tuin in het centrum van Den Haag is Schlemmer. Wie in Den Haag woont kent het ongetwijfeld (ik ken het al meer dan 20 jaar!), maar ben je een dagje of weekend in Den Haag dan zou je er zomaar per ongeluk voorbij kunnen lopen, terwijl het supercentraal zit, middenin het Museumkwartier Den Haag.
Schlemmer ligt vlakbij Het Plein, het Binnenhof, de Hofvijver en het torentje van Rutte (wat je ziet op onderstaande foto die ik onlangs maakte). Ook zit het op steenworp afstand van de Koninklijke Schouwburg, het Mauritshuis en het Haags Historisch Museum. En ook vanaf Escher in het Paleis, Pulchri Studio (ook met tuin!) en de Haagse Antiek- en Boekenmarkt op het Lange Voorhout wandel je er zo naartoe.
De ideale plek om je museumbezoek of cultureel dagje Den Haag af te sluiten in een ‘geheime’ tuin.
Schlemmer heeft weliswaar geen tuin van gras, maar wel een fijne terrastuin! De ‘secret garden’ noemen ze het zelf. De tuin is betegeld, maar door de vele planten en bloemen, en zeker ook door het fonteintje, geeft het je het gevoel ergens in het buitenland te zijn.
Lang geleden kwam ik hier wel vaker, niet alleen om te eten, maar ook wel eens voor een dansfeestje. De laatste keer dat ik bij Schlemmer was was Mark Rutte er ook, jaren geleden alweer. Ja, ook die weet uiteraard de fijne plekjes wel te vinden. Ik moet er snel maar weer eens een kijkje nemen.
Update: eind mei 2021 was ik er met mijn tieners/pubers en dat was heel gezellig!
De ‘secret garden’ van Schlemmer.
In de tuin van Schlemmer…
Wandel je vanaf Schlemmer richting Hofvijver dan zie je bij het Lange Voorhout ook de gele parasols van Bodega de Posthoorn, ook een van oudsher bekende plek in Den Haag. Ik zit daar zelf nooit op het terras, maar ook dat oogt een beetje als een tuin, zo onder de prachtige oude bomen.
Wil je écht goed eten en mag het wat kosten? Naast Bodega de Posthoorn zit het terras van Wox. Ik at er heel lang geleden (op hun toen nog andere locatie) en het was echt subliem.
16. Grand Café Haagsche Bluf en Zebedeus
Ook hartje centrum en toch helemaal verstopt vind je Grand Café Haagsche Bluf. M’n foto’s zijn alweer van 4 jaar geleden, maar ik kwam er 14 jaar geleden al toen het nog de Haagsche Lounge heette.
Ondanks dat dit weliswaar geen echte tuin met gras is, wil ik dit adres toch graag noemen, omdat het zo’n onverwachte plek is waar je heerlijk buiten kunt zitten in de binnenstad. Je moet het alleen even weten.
Als je niet weet dat het er zit, loop je er namelijk zo voorbij, terwijl je eenmaal boven pas het heerlijk groene dakterras ontdekt! Het is geen tuin, maar door de groene entourage voelt dit terras wel als een tuin. In die zin vind ik het toch een pareltje.
Voor kleine kinderen is (of in elk geval was) er zelfs nog een glijbaantje en een houten loopbruggetje.
Vlakbij de Haagsche Bluf vind je ook restaurant Zebedeus. Ook dit is niet echt een tuin, maar het terras ligt altijd wel idyllisch zo onder de groene bomen tegen de kerk aan. Een prachtplekje waar ik gek genoeg nog nooit gegeten heb, terwijl ik er zo vaak langsgefietst ben en het eten bij Zebedeus er heerlijk uit ziet.
17. Groene pleinen in Den Haag
Den Haag heeft natuurlijk tal van leuke pleinen die vaak bijna als een tuin aanvoelen. Weliswaar zit je hier niet midden in de natuur, maar sommige pleinen ogen best groen. Een voorbeeld van een best wel groen plein met veel ruimte is bijvoorbeeld het Prins Hendrikplein. Je vindt hier de terrassen van Grand Café Victoria en Gastropub Van Kinsbergen.
Terwijl jij een drankje drinkt kunnen je kinderen op het plein spelen. Wandel ook even door het gras, want dan kun je nog street art bewonderen: een muurschildering van de bekende Haagse Shocking Blue zangeres.
Het Regentesseplein met de grote obelisk (hieronder) blijft ook altijd mooi. Ik fiets er dagelijks langs. Café Emma en Café Lorelei hebben sinds de coronatijd ook tafeltjes op het plein zelf staan en dat is eigenlijk nog veel leuker dan het was! Het voordeel van tafeltjes op het plein is dat je er ook zo laat in het seizoen nog zon hebt. In binnentuinen heb je dat nu de zon veel lager staat lang niet altijd meer.
Met kinderen is het Regentesseplein (gezien het drukke verkeer om het plein) niet zo geschikt, maar wil je zelf lekker borrelen dan is het wel een aanrader. Kies met kids dan (in de middag) liever voor het Koningsplein. Bij Café Sint Joris staan nu namelijk ook enkele tafeltjes op het plein zelf; vlakbij de speeltuin! Ook Bistro Jules vlakbij (voorheen de Klap) heeft een fijn terras trouwens!
Gaat het je dus niet zo zeer om een terras echt midden in de natuur, maar wil je gewoon lekker buiten zitten in Den Haag, dan zijn er volop leuke pleinen met terrassen in Den Haag.
18. Restaurant met tuin op het Noordeinde
Op het Noordeinde vind je enkele restaurants met een mooie langgerekte achtertuin waar je ook heerlijk buiten kunt zitten. Dit zijn geen tuinen met gras, maar wel een fijn terras tussen het groen.
Denk maar aan Angie’s Kitchen (wat eerst Het Heden was, waar ik onderstaande foto’s nam), La Cubanita (hier zie je een foto van de tuin) of Irish pub O’Caseys (hier zie je de tuin). Volg mij trouwens ook even op Instagram als je toch kijkt, voor toekomstige tips.
Er zijn wel meer restaurants in Den Haag met een kleine tuin of binnenplaats, maar deze zijn extra lang! En wat het ook heel mooi maakt: de tuinen grenzen aan de Paleistuin! Hierdoor doet het bijna buitenlands aan. Ook La Liguria (aan de andere kant) heeft trouwens een kleine maar fijne groene terrastuin.
In de langgerekte achtertuin van deze restaurants in het centrum van Den Haag waan je je bijna in het buitenland!
19. Pistache bij de Paleistuin
Het vlakbij de Paleistuin gelegen Pistache heeft in verband met de coronamaatregelen nu ook tafeltjes aan de kant van het park staan, dus ook dat is nog een optie. Een wandelingetje of spelen in de Paleistuin combineer je zo gemakkelijk met een cappuccino, een chai latte of een lunch.
Bij het hippe Pistache ziet alles er perfect uit, of je nou voor een healthy yoghurt bowl als ontbijt of voor een sunkissed sandwich met een vers sapje, smoothie of lemonade later op de dag gaat.
Let wel op als je met kinderen bent, want vanaf de tafeltjes aan het water kukelen kleine kids zo de gracht in en er rijdt wel redelijk wat verkeer langs. Je zit daar met je kopje koffie dus niet midden in de natuur. Wil je dat wel? Vraag dan of ze de picknickmanden nog hebben en strijk neer in de Paleistuin.
Picknicken in Den Haag!
20. Buitenontbijtje
Wil je echt midden in de natuur ontbijten? Dan zijn de ontbijtjes van Buitenontbijtjes.nl iets voor jou. In de zomermaanden kun je op wisselende locaties terecht voor een ontbijtje in park of bos. Een pop up ontbijtje dus eigenlijk. Ook ik heb dat onlangs gedaan, in park Clingendael, en vond het erg leuk èn lekker!
Ontbijtje in het gras!
Het is nog een paar keer, op verschillende plekken, maar het is zo gewild dat het al vol zit, dus onthoud dit voor volgend jaar! Wil je niet tot 2021 wachten? In Clingendael kun je ook terecht bij IJgenweis. Ook dat is een fijn plekje in de natuur!
Wandel door Clingendael en drink thee bij IJgenweis.
21. Strandtent met tuin
Tja, en de allergrootste tuin in Den Haag met bovendien het beste uitzicht vind je natuurlijk aan zee: op het strand! Den Haag telt tientallen strandtenten met stuk voor stuk een heerlijk groot stuk zand voor de deur. Wat wil je nog meer?
Hoe verder je van het drukste gedeelte van de boulevard (bij De Pier) af gaat zitten hoe meer ruimte je hebt. Kies je voor het Zuiderstrand dan heb je nóg meer ruimte, omdat de strandtenten daar wat verder uit elkaar staan.
Zelf kom ik het meest op het strand bij La Cantina (dichtbij), bij strandpaviljoen Zuid, De Staat (mijn favoriet in verband met de tafels en stoelen in het zand), maar ook verder, richting Kijkduin, vind je nog veel strandtenten, grenzend aan het mooie Westduinpark en verder. Ook vind je hier het stille strand.
In Kijkduin vind ik ook Suiderstrand leuk, omdat het me zo heerlijk aan Azië doet denken.
Ben je met kids? Heel veel strandtenten hebben tegenwoordig een glijbaantje, speelhuisje, schommel of trampoline voor kinderen.
Deze foto hieronder maakte ik deze week bij Xiringuito in Scheveningen, toen ik nog even met de kinderen naar het strand was gefietst. Xiringuito is de Catalaanse naam voor strandtent of beach bar. Ik heb er nog nooit iets gegeten, maar de menukaart is geïnspireerd op ‘de eerlijke en warme invloeden uit de Middellandse Zee’ lees ik en ja, met alles wat mediterraan is ben je bij mij sowieso al aan het goede adres.
Krijg je spontaan zin om toch nog naar de Middellandse Zee te gaan? Kijk dan eens bij de kleinschalige adresjes van Eliza was here!
Bijkomend voordeel nu in september is dat de zon al weer veel vroeger onder gaat (voor achten al) en je dat mooie moment dus ook nog even mee kunt pakken.
Reserveren
Sommige horecagelegenheden die ik noem zijn tot laat open, andere sluiten al wat vroeger. Check dus zelf goed wat de openingstijden zijn en of je -zeker in verband met de coronamaatregelen- moet reserveren ja of nee. Het is bijna overal verplicht momenteel, zeker als je binnen eet.
Voor een plekje op het terras kun je juist niet altijd reserveren, maar dit verschilt per gelegenheid, dus check het zelf. Soms kun je een gokje wagen. Mij lukt het nog best vaak op de gok. Wel moet je in verband met het bron- en contactonderzoek sowieso je gegevens invullen, soms online (bijvoorbeeld door het scannen van een QR code), soms gewoon in een schriftje.
Terras in de winter
Niet in alle tuinen, terrassen en terrastuinen kun je de hele herfst of winter terecht, maar op veel wel! Ook in de herfst of winter is het vaak heerlijk om nog even in het zonnetje te zitten. Soms hebben ze fleecedekentjes!
Terras aan het water
Behalve strandtenten, restaurants met een grote tuin of lunchplekjes met een groen terras vind je in Den Haag ook nog aardig wat terrassen aan het water, wat natuurlijk ook altijd fijn is. Ook hier heb ik tal van voorbeelden van. Een leuke nieuwe is wat dat betreft LOFT.
Café LOFT zit in een oude kerk en is sowieso een aanrader, ook binnen!
Pop up restaurantjes met tuin
En tot slot zijn er natuurlijk nog de tijdelijke restaurants met tuin: de ‘pop up’ restaurants bij food trucks op food festivals! Food festivals vinden vaak plaats in parken waardoor er met de vele food trucks vanzelf kleine buitenrestaurantjes ontstaan. Het Malieveld, het Lange Voorhout, het Zuiderpark en het Westbroekpark zijn daar bekende plekken voor. Laten we hopen dat dat in 2021 weer mogelijk is!
Deze zag ik deze zomer wel op het Voorhout staan, bij de antiekmarkt en Des Indes:
Weekendje Den Haag
Ben je verrast door de vele groene plekken in Den Haag? Kom volgende zomer dan eens naar mijn stad! Of boek een weekendje weg in het voorjaar in Den Haag. In april, mei en juni staat ook Den Haag volop in bloei. De bomen zijn dan extra groen en je ziet veel tulpen en andere bloemen.
Huur een fiets en ontdek al mijn tips in Den Haag, zodat je straks niet alleen de Grote Markt (hieronder) en het Plein kent, maar ook de insider plekjes in Den Haag! Hier vind je meer leuke tips in Den Haag.
Hotel met tuin in Den Haag
Zoek je een hotel met tuin in Den Haag? Hotel Court Garden heeft een roof garden waar zelfs appels en peren groeien! Als je voor dit hotel kiest zit je bovendien in een leuke wijk!
Alle foto’s in dit blog maakte ik zelf, de meeste deze zomer, maar sommige al langer geleden. Mocht je jezelf op een foto herkennen en dat niet op prijs stellen laat het me dan weten. Ik heb zoveel mogelijk foto’s zonder mensen erop geplaatst.
Hier zie je tot slot de grappige ‘grasbarretjes’ van de Hofhouse vlakbij station Den Haag Centraal nog.
Horeca
Ben je eigenaar van een horecagelegenheid met tuin in Den Haag en wil je ook in dit blog of vind je het leuk als ik een keer kom kijken en proeven, neem dan contact met me op.
Welke van bovenstaande gelegenheden is jouw favoriet? Of welke zou je wel willen proberen?
Weet jij nog een ander leuk adresje met tuin? Laat het vooral weten!
Was je verrast door dit blog? Deel het blog via de deelbuttons of tag je vrienden, familie of collega’s onder het bericht op Facebook.
Wil je gaan wandelen op Landgoed Ockenburgh? Landgoed Ockenburgh is echt een parel. Dit eeuwenoude landgoed in Den Haag staat ook wel bekend als historische Buitenplaats Ockenburgh. Je vindt er echter niet alleen een statige witte villa uit vervlogen tijden, maar ook een prachtig bos vol oude bomen en varens, een grote groene weide en volop rododendrons, hyacinten en andere bloemen in bloei!
Maak eens een mooie wandeling over Landgoed Ockenburgh!
Door prachtig paars en groen…
Langs bloemen in bloei…
Een schitterend stukje natuur aan de rand van de stad!
Wandeling over Landgoed Ockenburgh
In dit blog zie je de foto’s die ik maakte tijdens mijn wandeling over Landgoed Ockenburgh. Het is echt een schitterend stuk natuur. Ik schreef al vaker over de natuur in het groene Den Haag, maar dit is -zeker in het voorjaar- absoluut één van de mooiste plekjes van Den Haag! Ik waande me af en toe ver weg! Alsof ik ineens ver van de stad vandaan was. Af en toe oogde het zelfs on-Nederlands!
Kijk deze bomen en blaadjes nou, prachtig toch? Alsof je in de jungle bent!
Mooi landgoed in Den Haag
Landgoed Ockenburgh is een natuurgebied van ruim 700 hectare. Het ligt aan de rand van Den Haag en maakt onderdeel uit van Nationaal Park Hollandse Duinen. Het is een erg mooi stukje natuur waar je prachtig kunt wandelen. Het is bovendien een Natura 2000-gebied en dus onderdeel van een Europees netwerk van natuurgebieden.
Landgoed Ockenburgh vroeger
Ooit was dit Haagse landgoed het domein van de rijke burgerij en mocht je hier als gewone sterveling niet komen. Slechts één keer per jaar ging het landgoed open voor publiek, maar inmiddels kun je er al weer jaren gewoon naartoe.
Sinds 1990 maakt het landgoed onderdeel uit van het beschermd natuurmonument Solleveld, maar in tegenstelling tot Solleveld (waarvoor je van te voren een ticket moet kopen) is Landgoed Ockenburgh vrij te bezoeken.
Landgoed Ockenburgh: villa, bos en park inéén
Het bosachtige park heeft de bestemming ‘bospark’. Landgoed Ockenburgh is dus een prachtig bos en heerlijk park ineen. Fijn om in te wandelen, sporten, spelen of relaxen. Het is een eeuwenoude plek vol allure, maar ook heerlijk aards. Wat mij betreft is het één van de mooiste Haagse natuurparels.
Waar ligt Landgoed Ockenburgh?
Je vindt landgoed Ockenburgh aan de Monsterseweg in Den Haag, grenzend aan recreatiegebied Madestein en Vakantiepark Kijkduin, bij Loosduinen. Of je nou in Den Haag woont of op vakantie bent in Kijkduin, Den Haag of elders in Zuid-Holland, het is een zeker aan te raden eens te gaan wandelen op landgoed Ockenburgh.
Landgoed Ockenburgh
Landgoed Ockenburgh bestaat eigenlijk uit verschillende delen. Het vindt er niet alleen een mooi wit landhuis, Villa Ockenburgh, met een eigen moestuin en kas (waarvan je foto’s ziet in dit blog over restaurants met tuin in Den Haag), maar ook het hele landgoed eromheen is prachtig.
Het bosgedeelte De Zwitserse Partij (een ‘bergachtig’ duin met eeuwenoude beuken), de Koeweide, de spiegelvijver, de grote speel- en picknickweide en natuurlijk het mooie Hyacintenbos, het hoort allemaal bij Landgoed Ockenburgh.
Wandeling Landgoed Ockenburgh
Wil je een wandeling maken op landgoed Ockenburgh dan kun je gewoon naar het landgoed toe gaan en zelf lekker rond dwalen door het prachtige ‘parkbos’. Het is gratis te bezoeken en het is echt een perfecte plek om tot rust te komen zo vlakbij het drukke Den Haag en de dagjesmensen in Kijkduin.
Een route die je kunt volgen staat onderaan dit blog. Ik laat je nu eerst nog wat mooie plekken en foto’s van Landgoed Ockenburgh zien. Ik maakte ze tijdens mijn recente wandeling begin mei op Landgoed Ockenburgh.
Wilde hyacinten in het Hyacintenbos
Zie je kans in april naar Landgoed Ockenburgh te gaan dan is het nog net iets mooier, want dan staan de wilde hyacinten in het Hyacintenbos net in bloei! Je ziet er paarse en witte hyacinten. Vooral door de grote hoeveelheid paarse hyacinten bijelkaar ziet de bodem van het bos er in april als één grote paarse lappendeken uit.
Update: in 2021 waren de hyacinten laat en kwamen pas in mei tot bloei! In dit nieuwe blog over het Hyacintenbos zie je foto’s!
Een mooie paarsblauwe bloemenzee!
Wilde hyacinten zien er overigens anders uit dan de hyacinten die je waarschijnlijk kent, maar zijn ook erg mooi. Toen ik er begin mei was was het mooiste moment net voorbij. Sommige hyacinten waren al uitgebloeid, andere waren helaas kapotgetrapt. Gelukkig heb ik er, zoals je ziet, eigenlijk toch nog best veel op de foto kunnen zetten.
De vele varens op Landgoed Ockenburgh waren ook erg mooi! Ze geven de plek iets exotisch en maken dit toch al feeërieke stekje nog specialer. Kijk je staand onder het groene bladerdek van kastanjebomen en de hoge bomen met varenachtige bladeren bij het juiste licht omhoog dan zijn de groene bladeren van de hogere kastanjebomen extra felgroen. Stiekem waande ik me hier echt een beetje in de jungle.
Jungle vibes in de stad!
Rododendrons in bloei
Mocht je voor de hyacinten iets te laat zijn dan heb je gelukkig weer een ander voordeel: iets later zijn juist de grote roze rododendrons ontzettend mooi! Begin mei waren ze al mooi, maar nu nog steeds zie ik hier en daar op Instagram. Je vindt ze bij binnenkomst op het landgoed, lopend over de grote laan, direct aan je rechterhand; en ook aan de overkant van het water nog. Zo mooi en groot had ik ze nog nooit ergens gezien!
Weerspiegeling in het water
De meeste mensen maakten selfies en gezinsfoto’s bij de rododendrons, maar waar niemand oog voor had was dat ze ook heel mooi in het water erachter weerspiegelden. Toen ik dat zag maakte mijn hart een sprongetje! Ik was helemaal in mijn nopjes met de foto’s die ik ervan maakte en wist meteen: dit wordt de kopfoto van mijn blog!
Bloemen op Landgoed Ockenburgh
Tijdens mijn bezoek aan landgoed Ockenburgh stonden trouwens ook de witte narcissen in bloei (de zogeheten dichtersnarcis) en nog andere stinsenplanten. Ben je wat vroeger in het voorjaar dan zijn er volop sneeuwklokjes. In het bos zag ik bovendien hulst en lelietjes van dalen en mooie paarse bloemen; en verder kun je op landgoed Ockenburgh kamperfoelie, salomonszegel en robertskruid zien.
Hierboven zie je de dichtersnarcis, een witte narcis in plaats van een gele.
Mooie paarse bloemen…
Bomen op Landgoed Ockenburgh
Tevens zijn er op Landgoed Ockenburgh enkele monumentale beuken en een monumentale linde, maar ook gewoon kastanjebomen. Hier zie je welke monumentale bomen op landgoed Ockenburgh te vinden zijn. Maar eigenlijk vond ik bijna alle bomen er mooi. Je ziet er allerlei soorten.
Je ziet allerlei soorten bomen in het bos bij Landgoed Ockenburgh.
Prachtig, deze boom hieronder.
Soms moet je gewoon even een andere positie pakken voor een net wat mooiere foto.
Of even op het licht letten, dan ziet het er allemaal nog mooier uit.
Mandarijneenden
Let tijdens je wandeling zeker ook op of je de mooie mandarijneenden kunt spotten. Deze bijzondere eenden die van oorsprong uit Azië komen leven hier in het wild. Ik vond deze ‘mandarin ducks’ (zoals ze in het Engels heten) zo prachtig gekleurd! De kans is groot dat je ze ziet en zo niet, gewone eenden zijn er ook. Op de website van de vogelbescherming lees je meer over de mandarijneend.
De Aziatische mandarijneend vond ik prachtig! Kijk dat kleurrijke koppie!
Villa Ockenburgh
Maar waar het echt om draait op het landgoed is natuurlijk de villa: Villa Ockenburgh. De prachtige witte villa in het midden van het landgoed wordt momenteel verbouwd. Ooit was de villa het eigendom van dichter en medicus Jacob Westerbaen. Hij liet deze villa in de zeventiende eeuw bouwen en noemde het Jacob’s ‘Eden in het Duyn’. Mede door de lange oprijlaan er naartoe waan je je nog steeds terug in de tijd.
Geschiedenis van Landgoed Ockenburgh
‘De geschiedenis van het Landgoed kent een grillig verloop met diverse eigenaren,’ lees ik op de website van Buitenplaats Ockenburgh. ‘Omstreeks 1840 veranderde de formele tuin in een landschapstuin. Sinds 1889 is de indeling van de tuin niet meer aangepast.’
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleven er tijdelijk Belgische militairen op het landgoed en in 1939 bood het landgoed in 1939 onderdak aan Joodse kinderen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden vanaf het landgoed raketten afgeschoten richting Londen.
Van de jaren zeventig tot halverwege de jaren 90 heeft de villa zelfs een tijdje dienstgedaan als jeugdherberg! Wil je meer weten over de geschiedenis van landgoed Ockenburgh dan raad ik je aan op de website van Buitenplaats Ockenburgh te kijken.
Villa Ockenburgh overgenomen
Brasserie OCK dat op het landgoed zat heeft in maart 2020 helaas haar deuren gesloten, maar de villa en de nabijgelegen kas (Kasserie OCK) zijn overgenomen door een nieuwe exploitant en worden momenteel (mei 2020) opgeknapt.
Brasserie OCK had een heerlijk terras en zat op een unieke plek op Landgoed Ockenburgh, maar dat zal het straks ook weer worden; er komt namelijk nieuwe horeca op Buitenplaats Ockenburgh.
Restaurant Villa Ockenburgh
Patron cuisinier Leon Harinck en maître d’hôtel Raymond Talsmae van cateringbedrijf House of Lords zijn de twee ondernemers die er mee verder gaan. Zij runnen Brasserie Hof van Duivenvoorde al (bij kasteel Duivenvoorde in Voorschoten), alsmede het restaurant van het Louwman museum (een museum dat zeer de moeite waard is en dat ik hier al eens noemde).
Update: Brasserie OCK gaat verder als Villa Ockenburgh. Hier lees je meer over het restaurant en de kas van Villa Ockenburgh.
Kas en restaurant
De mannen hopen de kas en het terras in juni alweer te openen voor een hapje en een drankje, uiteraard met inachtneming van de regels van het RIVM. Het ernaast gelegen restaurant Villa Ockenburgh gaat waarschijnlijk in augustus open. Fijn dat deze unieke plek kan blijven voortbestaan!
Leuk om te weten
Mooi te weten is dat ze willen gaan werken met mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. O, en een sterrenrestaurant wordt het overigens niet. Ze willen dat je hier gewoon met je kinderen en zelfs met de hond naartoe kunt. Ik vermoed dan ook dat dit echt zo’n hippe jonge ouders hotspot gaat worden.
Ook je kleine schatten kunnen gewoon mee!
Ga ook eens naar Landgoed Ockenburgh
Over wat je verder allemaal nog kunt doen op Landgoed Ockenburgh, ook met kinderen, wil ik nog een keer apart iets schrijven. Ik zou zeggen maak eerst eens een mooie wandeling over het landgoed en door het bos, in welk seizoen dan ook.
Landgoed Ockenburgh is echt een pareltje waar je heerlijk een paar uur even helemaal weg kunt zijn!
Bos Landgoed Ockenburgh
Het bos van Landgoed Ockenburgh is echt verrassend mooi. Ik vind het één van de mooiste bossen in Den Haag. In april en mei is het er (zoals je op mijn foto’s gezien hebt) knalgroen en ook de varens tussen de bomen vond ik prachtig. Maar ook de eeuwenoude bomen zijn imponerend, net als de opvallende kleur van de rododendrons.
Niet alleen de hyacinten in het hyacintenbos, maar ook de hoge bomen en de rodondendrons zijn zeer fotogeniek!
Lente, zomer, herfst of winter
In de lente is het het mooist vanwege de hyacinten, in de zomer is het ook een fijne plek, maar in de herfst is het bos uiteraard ook supermooi voor een herfstwandeling. Daarnaast ben ik benieuwd hoe het eruit ziet met een laagje sneeuw!
Landgoed Ockenburgh is het hele jaar door mooi!
Wandelen op Ockenburgh
Landgoed Ockenburgh is een fijne plek om gewoon zelf wat rond te wandelen, zonder vaste route. Ook met een kinderwagen of rolstoel kan dat in een deel van het park prima. In het (hyacinten)bos is het iets lastiger.
Wandelroute Hyacintenbos
Een wandeling door het Hyacintenbos (wat vroeger overigens het Santvoortsche Bosch heette) is wel echt een must, dus sla dat niet over! Ook als de hyacinten niet in bloei staan is dit een mooi heuvelachtig stukje bos met spannende paadjes om lekker tussen de bomen door te dwalen. Om er te komen moet je voorbij de parkeerplaats een pad iets schuin naar links volgen en dan een bruggetje over.
Ook erg mooi is het ernaast gelegen beschermde natuurgebied Solleveld, helemaal als de heide op het Solleveld in bloei staat.
Wandelroute met QR-codes
Op verschillende plekken op Landgoed Ockenburgh zie je overigens paaltjes met een QR-code. Je kunt deze code scannen met je telefoon. Heb je dat nog nooit gedaan? Zet je telefoon op de camerastand (alsof je een foto gaat maken), houd ‘m even goed stil vlakbij het paaltje, met de code goed in beeld, en wacht tot er een link naar meer info op internet verschijnt. Zo kom je nog meer te weten tijdens je landgoedwandeling.
Denk en Doe Route Ockenburgh
De Denk en Doe Route is een korte wandeling over het landgoed met onderweg zes speelse opdrachten. De mindervalidenroute is 1,5 km, de familie- en hardlooproute is 2 km. Startpunt is het informatiebord vlakbij de parkeerplaats. Op deze route met vragen kom ik terug in een apart blog met tips voor kinderen.
Wandelroute langs Landgoed Ockenburgh
Maak je liever een wat langere wandeling dan kan dat ook. Op de website van Zuid-Hollands Landschap vind je een wandelroute van 5 of 9 kilometer die je kunt downloaden. Rondje Ockenburgh heet het.
Rondje Ockenburgh
Tijdens de wandeling ‘Rondje Ockenburgh’ combineer je een wandeling over het landgoed met een aantal andere mooie en interessante plekken in de buurt van landgoed Ockenburgh. Je komt o.a. langs stadsboerderij Pluk! (i.v.m. corona was het gesloten toen ik er laatst langsfietste), de Zandmotor, de Puinduinen en nog enkele andere verrassingen aan de stadsrand van Den Haag. Het is een leuke gevarieerde route. Niet voor niets staat deze route in de wandel top 10 van Zuid-Holland!
Trek je wandelschoenen aan en ontdek een mooi gevarieerd stukje van Nationaal Park de Hollandse Duinen!
Lekker wandelen…
Van Leydenhof en Sollebos
Bij de foto’s die ik in het Hyacintenbos gemaakt heb geeft Google Maps op mijn telefoon aan dat ik in de Van Leydenhof was. Officieel heet het gedeelte achter het boswachtershuisje dat je aan de Monsterseweg ziet de Van Leydenhof. Op de website van het Zuid-Hollands Landschap wordt het Hyacintenbos samen met de Van Leydenhof genoemd.
Tip: in augustus kun je bloeiende heide zien in Solleveld!
De Van Leydenhof grenst dus direct aan landgoed Ockenburgh, net als het daar weer naast gelegen Sollebos. Het Sollebos is net weer iets anders dan duingebied Solleveld, maar het ligt er wel in de buurt. Ook hier kun je (over een onverhard pad) rustig een rondje wandelen. Ook dat heb ik gedaan, maar dat komt een keer in een apart blog.
Foto’s Ockenburgh
Alle foto’s in dit blog heb ik zelf gemaakt. Ik zou zeggen maak ook eens een mooie wandeling en ga lekker fotograferen, ook als je gewoon in je eentje bent. Ik vind dat altijd heerlijk om te doen!
Of je nou in je eentje bent, met je partner, met een vriend of vriendin, met familie of even met de kids op woensdagmiddag, het is een heerlijk ontspannen plek.
Entree Landgoed Ockenburgh
Je kunt Landgoed Ockenburgh gratis bezoeken.
Openingstijden Landgoed Ockenburgh
Landgoed Ockenburgh is 6 dagen per week geopend, het hele jaar door. Op maandag is het landgoed gesloten. De overige dagen is het open van 11:00u tot 19:30u. In de winter sluit het denk ik eerder.
Adres Landgoed Ockenburgh
Monsterseweg 2, 2553 RL, Den Haag
Met de bus naar Landgoed Ockenburgh
Kom je met de bus (als het ook voor uitjes weer mag) dan kun je uitstappen bij de halte Ockenburgh.
Met de auto naar Landgoed Ockenburgh
Kom je met de auto neem dan op de S200 (Lozerlaan/Ockenburghstraat) de afslag Monster/Parnassia Groep. Voorbij het tuincentrum sla je rechtsaf, een bruggetje over.
Parkeren bij Landgoed Ockenburgh
Parkeren kan op de parkeerplaats direct aan de linkerkant van de oprijlaan. Het is niet zo’n hele grote parkeerplaats, dus op een zonnige zondag zou ik het voorlopig niet doen.
Op de fiets naar Landgoed Ockenburgh
Kom bij voorkeur op de fiets naar Landgoed Ockenburgh. Er zijn fietsenrekken.
Corona waarschuwing: vermijd drukte!
Ik raad je aan op een doordeweekse dag te gaan. We moeten nog steeds drukte vermijden, dus doe dat ook. Zelfs was ik er tegen etenstijd, op een donderdag in de meivakantie, en toen was het helemaal niet druk.
Neem iets te drinken mee
Nu het landhuis nog opgeknapt wordt en de kas en het terras wel opengaan maar drukte nog steeds vermeden moet worden is het sowieso slim om zelf wat te eten en te drinken mee te nemen als je wat langer op pad gaat.
Blijf, ook met kinderen, altijd op de paden, zodat je de mooie bloemen in bloei niet vertrapt. Op het grote veld kun je uiteraard wel lekker rennen en spelen. En in de speeltuin vlakbij het Hyacintenbos.
Zijn honden toegestaan op Landgoed Ockenburgh?
Op de Koeweide mogen honden los lopen, maar op een deel van de wandelroute moeten ze aangelijnd zijn. In het Hyacintenbos en de Van Leydenhof zijn honden niet toegestaan!
Behalve een landgoed is Ockenburgh ook een wijk (Ockenburgh en Kijkduin). Vlak in de buurt van het landgoed is nog veel meer te doen. Een bezoek aan Landgoed Ockenburgh kun je goed combineren met:
-Recreatiegebied Madestein (waarover ook nog een blog volgt) -De Pluktuin (leuke kidstip; zie tip 6: Pluk!) -De Puinduinen en het Hemels Gewelf (originele tip!) -Het strand van Kijkduin en een hapje of drankje bij één van de heerlijke strandtenten (genieten!) -De Zandmotor, een kunstmatig schiereiland tussen Kijkduin en Ter Heijde (en Monster) -Een bezoek aan de Uithof (als het niet zulk mooi weer is) en/of het Uithofpark (als het wel mooi weer is) -Een fietstocht door het Westland (bijvoorbeeld de kassenroute) -Een andere activiteit of wandeling in het Hof van Delfland -Een wandeling of fietstocht door het Westduinpark -Een bezoek aan Den Haag: hier lees je meer dan 70 blogs over Den Haag.
Wil jij ook graag eens wandelen bij landgoed Ockenburgh, er met je kids naartoe of wil je het landgoed graag op het allermooiste moment op de foto zetten? Blijf dan slapen!
Overnachten op Landgoed Ockenburgh
Op het landgoed zelf kun je niet overnachten, maar wil je in de buurt van Landgoed Ockenburgh overnachten, boek dan een verblijf op het nabijgelegen Vakantiepark Kijkduin. Boek je een verblijf in april 2021 dan maak je het hyacintenbos in volle glorie mee en kom je in mei dan zijn de rododendrons prachtig! Maar eigenlijk is het altijd mooi. Ook als je in de herfst of herfstvakantie in Den Haag bent.
Wil jij Landgoed Ockenburgh ook ontdekken, en alle andere genoemde tips, maar woon je niet in Den Haag? Boek een verblijf op Vakantiepark Kijkduin, dat ligt er vlakbij.
In Den Haag vind je tientallen toffe muurschilderingen. Supermooie murals en graffiti kunst op gebouwen die buurten echt opfleuren. In verschillende wijken wemelt het van de street art, in andere zit het meer verstopt. In dit blog deel ik de mooiste muurschilderingen in Den Haag en ook veel nieuwe street art in Den Haag!
Volg mijn voetstappen, stap op de fiets of vlieg virtueel met me mee langs de mooiste mural art in Den Haag! In dit street art blog zie je mooie muurschilderingen in Den Haag per wijk, andere bijzondere graffiti kunst en ook (met updates) de allernieuwste street art in Den Haag!
De nieuwste graffiti kunst in Den Haag!
Mooiste muurschilderingen in Den Haag
Ja ja, de afgelopen twee maanden is er weer veel moois bijgekomen (zelfs deze week nog!) en ik ben overal persoonlijk langsgefietst. Soms doelgericht, soms op de gok. Naast gewoonweg kijken wat ik zoal tegenkwam, nam ik ook eindelijk de tijd om een paar enorme kunstwerken op een rijtje flats in Den Haag op de foto te zetten, want om eerlijk te zijn vind ik van die mega murals nog steeds het mooist!
Echt van die megagrote muurschilderingen vind ik nog steeds het mooist!
Grote muurschilderingen
De grote muurschilderingen in de Binckhorst bracht ik al eens eerder in beeld, maar niet ver daar vandaan, ook in Laak, zijn nog meer mooie grote murals te vinden! Wat mij betreft zijn dat de allermooiste muurschilderingen van Den Haag, dus die laat ik je zo graag zien!
De meeste grote muurschilderingen in Den Haag zijn gemaakt door grafitti artist duo Karski & Beyond. Ik vind hun werk altijd zó gaaf! Hun nieuwste murals zie je hier en hier.
Street art Den Haag: in welke wijk?
Maar… ik zag nog meer mooie street art in verschillende Haagse wijken. Het komt zo allemaal aan bod in mijn overzicht met de mooiste muurschilderingen in Den Haag, geordend per stadsdeel. Ik begin met Laak en het centrum, maar kijk zeker even wat er nog meer komt, want er is ook street art aan de kust van Den Haag!
Ook in andere Haagse wijken kun je bijzondere straatkunst spotten!
Waar in Den Haag is mooie street art te zien?
Niet alleen in het centrum van Den Haag is dus street art te zien, juist ook in andere stadsdelen en onbekende buurten zie je het. Buurten waar dagjesmensen doorgaans niet komen, maar waarvan sommige ook zeker de moeite waard zijn om eens te ontdekken.
Instagram wall voor selfies
Huur eens een fiets en fiets van het centrum via het Zeeheldenkwartier richting het Regentessekwartier en verder. Zigzag zeker eens door stadsdeel Segbroek of juist helemaal de andere kant op. Of fiets van de instagram muur in het Haagse stadscentrum via het Statenkwartier naar de selfie wall in Scheveningen.
Fiets van instagram muur naar selfie wall!
Street art everywhere
Ook zelf ging ik de afgelopen tijd herhaaldelijk op street art speurtocht. Ik spotte muurschilderingen bij schoolgebouwen, winkelcentra en wijkcentra, maar ook muurkunst op bouwschuttingen en andere tijdelijke walls waarachter werkzaamheden plaatsvinden.
Ook spotte ik veel street art op transformatorhuisjes, maar ook muurschilderingen midden in het groen, soms aan de rand van Den Haag. Met een beetje speuren zie je het ineens overal: street art is everywhere! Niet voor niets is #streetarteverywhere een bekende street art hashtag.
Straatkunst in Den Haag
Na de versoepeling van de lockdown ging ik steeds weer op zoek naar straatkunst in Den Haag. Elke keer als ik richting zee fietste nam ik een andere route of expres een omweg en ontdekte nóg meer. Ik fietste door Haagse buurten waar ik anders nooit kom, soms gewoon op en neer, de ene straat in, de andere uit.
Op zoek naar mooie muurschilderingen in Den Haag!
Zónder kaart ging ik in elke Haagse (uit)hoek op zoek, van centrum Den Haag tot ver daarbuiten. Het werkte bijna verslavend. Als een aasgier keek ik om me heen. Soms zag ik niks, maar dan ineens had ik weer beet. Ik kreeg er echt lol in!
Verrassende street art in verschillende wijken
Een aantal muurschilderingen in Den Haag had ik al eens gezien, die in mijn eigen buurt honderden keren, omdat ik er -voor de covidtijd- elke dag langs fiets(te), maar toch werd ik ook nog vaak verrast.
Den Haag staat misschien niet bekend als de állercoolste stad om streetart in Nederland te zien, maar de mooie muurschilderingen hier zijn zeker de moeite waard en er komt steeds meer bij!
Street art op muren en elektriciteitshuisjes
En nee, dan heb ik het niet over zomaar wat graffiti op een gebouw, maar echt mooie muurkunst, juist ter voorkoming van illegale bekladding.
Van transformatorhuisjes tot flatgebouwen, in Den Haag zit het er vol mee. Van hartje centrum tot Haagse wijken wat verder weg. In dit blog vertel ik je waar je ze kunt vinden. Ja, hè hè, denk je inmiddels, schiet nou maar op!
Waar zijn de mooiste muurschilderingen van Den Haag te vinden?
Street art per stadsdeel
Den Haag bestaat uit verschillende stadsdelen. Deze stadsdelen zijn op hun beurt weer onderverdeeld in wijken en in elke wijk heb je nog weer verschillende buurten. Hieronder laat ik per stadsdeel enkele mooie straatkunstwerken en graffiti art zien, met de wijk, buurt of straat erbij.
Street art in Laak
Street art in Centrum Den Haag
Street art in Segbroek
Street art in Escamp
Street art in Loosduinen
Street art in Scheveningen
Street art in Haagse Hout
Street art in Leidschenveen-Ypenburg
Ga ook eens op ontdekking in een onbekende buurt!
Street art in Laak
Voor de allermooiste muurschilderingen in Den Haag (èn veel nieuwe street art in Den Haag!) moet je in stadsdeel Laak zijn. Stadsdeel Laak bestaat uit het Laakkwartier (en Laakhaven), Spoorwijk en de Binckhorst.
Hoe kom je in het Laakkwartier?
Als je niet uit Den Haag komt klinkt Laak misschien onbekend, maar het zit vlakbij het centrum. Kom je -als het straks weer mag- met de trein naar Den Haag, neem dan de trein naar station Hollands Spoor en je wandelt zo naar het Laakkwartier.
De mooiste murals liggen hier allemaal op loopafstand van elkaar, dus je kunt een mooi rondje wandelen.
Muurschildering Greta Thunberg
De allernieuwste street art in Laak is te vinden op de gevel van de Haagse Hogeschool, vlakbij Hollands Spoor. Deze grote muurschildering van 8 bij 12 meter zit er pas sinds half mei, maar er is al flink wat commotie over geweest, omdat het te omstreden of te links zou zijn. Kritiek waar ik het overigens niet mee eens ben.
Spraakmakende street art in Den Haag!
De kleurrijke muurschildering toont de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg, de Hondurese Berta Cáceres en de Georgische Vitali Safarov, drie mensen die zich op verschillende plekken in de wereld inzetten (of hebben ingezet, omdat de laatste twee vermoord zijn) voor een rechtvaardige en duurzame wereld: voor het klimaat, voor vrijheid of gelijkheid.
Mega mural in Den Haag
Op de website van de Haagse Hogeschool las ik dat mensenrechtenorganisatie Justice & Peace een nieuw landmark in Den Haag wilde realiseren. Met deze mega mural hoopten ze mensen aan het denken te zetten (dat is gelukt) en ze aan te moedigen om zich op hun eigen manier in te zetten voor positieve verandering.
Persoonlijk vind ik dit werk van kunstenaarsduo Karski & Beyond weer prachtig en de gedachte erachter ook. Het is tot stand gekomen met steun van de gemeente Den Haag en in samenwerking met studenten van de Haagse Hogeschool.
Achterkant Haagse Hogeschool
Ik kon het werk eerst niet vinden. Het zat niet aan de kant waar ik het verwachtte (ik dacht dat het aan de kant van het station zat), maar het zit aan de achterkant van de Haagse Hogeschool. Je moet dus even het poortje onderdoor. Het zit boven café en terras Siezo. Het is een prachtig groot werk; hoewel ik door de foto’s die ik al gezien had dacht dat het nog groter zou zijn.
Deze muurschildering is een must see in Den Haag!
Street art op de Laakweg
Niet ver hier vandaan vind je de -in mijn ogen- allermooiste muurschilderingen van Den Haag. Nieuw zijn ze niet -ze zijn alweer 4 jaar oud!- maar mooi zijn ze wel. En toch kent niet iedereen ze! De meeste mensen komen hier namelijk niet zomaar, terwijl het eigenlijk vlakbij het centrum is.
Vier op een rij!
Vier grote muurschilderingen op een rij
Maar liefst vier mega muurschilderingen zijn hier te zien op de zijkanten van de flats langs de Laakweg. Graffiti-artiesten Karski & Beyond (ja, daar zijn ze weer!) maakten drie van deze enorme kunstwerken in opdracht van woningcorporatie Staedion.
Mooi hè, met dat fluitenkruid erbij.
Deze van de ooievaar met de baby vind ik ook prachtig!
En deze hierboven is ook zo leuk vrolijk!
Wat betekenen ze?
In een artikel op AD.nl lees ik dat de kleurige muurschilderingen de loop van het leven uitbeelden, met al zijn ups en downs. ‘Op de muur van de ene flat wordt een baby geboren, op een andere muur is een jongetje te zien dat nog zorgeloos en onbevangen is en op de laatste schildering zie je een vrouw van middelbare leeftijd, die is getekend door het leven.’
De twee vrouwen vind ik erg mooi, maar ook de ooievaar met de baby en het jongetje spreken me aan. Het maakt de plek waar de flats staan zeer aantrekkelijk. Tof als jouw huis zo beschilderd is of als je er op uitkijkt. Vooral vanaf het paadje langs het water bij de Laakkade is het een mooi gezicht, zeker nu alles zo mooi groen is. Sommige werken weerspiegelden prachtig in het water! Je kon dat op één van de eerste foto’s in dit blog al zien.
Street art Rijswijkseweg
Wandel je vervolgens door naar de Rijswijkse weg dan zie je aan de overkant van het water, net over de brug (in het Schipperskwartier), nog een opvallend werk. Weer een ooievaar. En dat is niet zo gek, de ooievaar is hét symbool van Den Haag. Niet alleen zijn er in Den Haag zijn in deze tijd meerdere ooievaars te zien (ik zag er pas nog één in Madestein), de ooievaar staat zelfs in het wapen van de stad.
Ooievaar in het Schipperskwartier.
Street art in de Boerhaavestraat (update 2021!)
Vanaf hier is het niet ver naar de murals in de Boerhaavestraat die je ook niet mag missen. Wandel door de Bontekoestraat of de Van Leeuwenhoekstraat, of loop door het poortje en je ziet twee prachtige kunstwerken, wederom van Karski & Beyond. De muurschildering met de meeuw erop (die ik zojuist iets meer naar boven in dit blog heb geplaatst) is in maart 2021 gemaakt.
Street art in de Waldorpstraat
Via de Rijswijkseweg (of lopend over de Fijnjekade) ben je vervolgens snel bij de Waldorpstraat voor nog meer street art in Laak! De Waldorpstraat ken je wellicht van de The Globe, de klimmuur en Bever. Je kunt hier je rondje street art ook beginnen. Als je station Hollands Spoor aan de achterkant verlaat, links afslaat en een klein stukje doorloopt vind je het aan je linkerhand. Het is de muur voor het oude Stationspostgebouw.
Update 2021: de street art wall is weg, maar enkele werken zijn nog wel op een huisje vlakbij de uitgang van HS te zien. Je ziet het hier op Facebook (de 4e foto).
Lockdown art
Vorige maand, toen de coronacrisis net begonnen was en de lockdown was ingegaan, is er een reeks kunstwerken gecreëerd op deze tijdelijke wall in de Waldorpstraat. Het thema? Stay safe! Gemaakt met de bedoeling om zorgpersoneel een hart onder de riem te steken, maar ook mooi voor jou en mij.
Omdat ik me netjes aan de oproep hield zoveel mogelijk thuis te blijven was ik er nog niet naartoe gegaan, maar vanaf het moment waarop de maatregelen versoepeld werden ging ik weer wat vaker op pad en dus nam ik ook hier een kijkje.
Mooie airbrush art
Diverse street artists hebben een muurschildering bij de Waldorpstraat gemaakt. Persoonlijk vond ik ze niet allemaal mooi, maar dit airbrush kunstwerk van een vrouw of meisje met een mondkapje op vind ik juist wél erg mooi! Het is gemaakt door AirBrushArt4You, die overigens ook graffiti workshops geven, ook speciale graffiti workshops voor kinderen. Wellicht is dat eens een leuk idee voor een kinderfeestje.
Street art op de Binckhorst
Het Laakkwartier grenst aan de Binckhorst. Ook hier vind je heel veel street art! Vanaf de Laakweg kun je via de Gemaalstraat het water over en dan richting Binckhorst, maar op zich is het handiger om een fiets te hebben. Die kun je overigens huren op Hollands Spoor, via Bim Bim Bikes. Ook vanaf station Den Haag Centraal is de Binckhorst overigens niet zo ver.
Street art heaven
Echte street art fans mogen de Haagse Binckhorst niet overslaan. De Binckhorst is namelijk echt een street art heaven. De nieuwste muurschildering in de Binckhorst is de Flying Lady bij de Fokker Terminal. Deze heb ik zelf nog niet gezien, maar wel een heleboel andere mooie.
Over de mooiste muurschilderingen op de Binckhorst schreef ik vorig jaar dit blog al: street art in de Binckhorst.
Hieronder zie je drie mooie muurschilderingen die in de Binckhorst te zien zijn. Stuk voor stuk zijn ze enorm groot en dat vind ik mooi!
Binckhorst Tour
Via de street art plattegrond van de Binckhorst van The Hague Street Art kun je precies zien waar je de diverse muurschilderingen op de Binckhorst kunt bewonderen.
Street Art Hotel
In de Binckhorst kun je zelfs slapen in een heus street art hotel! In het Teleport hotel is bijna elke etage voorzien van street art! Boeken kan hier: The Hague Teleport Hotel.
Een street art hotel in de Binckhorst!
Street art in het centrum van Den Haag
Als toerist zul je tijdens een dagje Den Haag -als je niet puur voor street art komt- waarschijnlijk vooral het centrum van Den Haag willen ontdekken. Street art is hier niet opvallend aanwezig, maar het is er wel degelijk.
Soms moet je alleen even weten waar het zit, want het zit nog al eens in een verborgen steegje, in een tramtunnel of op andere plekken waar je normaal niet gaat lopen of waar het winkelend publiek geen weet van heeft.
Muurschildering Lucent Danstheater
Eén muurschildering die wél erg opvalt is die bij het Lucent Danstheater. Na het plaatsen van dit blog op 1 juni ben ik meteen even naar het centrum, gefietst om ook deze nog op de foto te zetten, want ik dacht eerlijk gezegd dat het al weg was. Uiteraard mocht dit enorme kunstwerk op de gevel van het Lucent Danstheater niet ontbreken.
De 700 vierkante meter grote wandschildering is gemaakt door kunstenaarscollectief Bier en Brood onder het project Haagse Iconen. Op de website van Den Haag FM las ik dat de muurschildering in 2018 de Street Art Award gewonnen heeft voor ‘Beste Mural van de Benelux en de ABC eilanden’. Als je het nog wil zien moet je snel zijn, wat i.v.m. de nieuwbouw van het theater zal de mural verdwijnen.
De enorme wandschildering op het Lucent Danstheater werd in 2018 verkozen tot ‘Beste mural van de Benelux!’
Muurschildering Boomsluiterskade
Ook een erg mooie muurschildering in het centrum van Den Haag is deze sneeuwuil. Ook al is ook dit een groot kunstwerk, nog niet iedereen zal de uil al gezien hebben; de mural zit namelijk net in een deel van het centrum waar je niet komt als je een dagje Den Haag doet. Ik ben er 1 juni alsnog even speciaal langsgefietst.
Je vindt de grote uil op de Boomsluiterskade, vlakbij de Pletterijkade, wat het verlengde van het Spui is. Hij zit er sinds eind 2019 en is gemaakt door graffitikunstenaar L7matrix, in samenwerking met de gemeente en The Hague Street Art. Ik vind het een erg mooie mural!
Sophia
Het nieuwste werk in hartje centrum is het portret van Sophia, gemaakt door haar partner Gordon. Een bijzonder knap gemaakt kunstwerk waar ik een apart blog al over schreef: Beschermvrouwe Sophia in de Bagijnestraat. De Bagijnestraat is een zijstraat van het Plein. Hét Plein ja, zo heet het. Op het Plein kun je vanaf 1 juni hopelijk weer een drankje drinken.
Street art in de Raamstraat
Een typisch Haags plaatje zie je in de Raamstraat. De Raamstraat is een zijstraatje van de Grote Markstraat, om precies te zijn tussen de Grote Marktstraat en de Vlamingstraat, vlakbij de Grote Markt. De Grote Markt is een gezellig plein vol terrassen in Den Haag. Althans, dat wordt het na de versoepelingen hopelijk weer.
De Raamstraat is zo’n straatje dat dagjesmensen van buiten de stad niet ‘durven’ te nemen, maar die Hagenezen nemen om een stukje af te snijden. Al zo’n 10 jaar geleden was daar best wel toffe street art te zien, een soort kroeg-mural, maar die is nu weg en heeft plaats gemaakt voor een afbeelding van Den Haag, ‘de mooie stad achter de duinen’.
Instagram muur
In 2019 kreeg de Raamstraat (die middenin het centrum ligt!) een make over, dankzij The Hague Street Art. Ralf Sluijs, raadslid van de Haagse partij Groep de Mos vond het een beetje een treurig straatje en had het idee opgevat er een Instagram muur van te maken. Een leuk plan waar bewoners en ondernemers achter stonden.
Deze typisch Haagse muurschildering vind je in een zijstraat van de Grote Marktstaart.
Haagse Instagram straat
De bedoeling was dat dit graffitikunstwerk een Instagram hotspot zou worden. Een echt bekende Instagram straat is het nog niet echt, ik wist er niet eens van, maar ontdekte het per toeval toen ik er vorig jaar met mijn zoon langs wandelde, maar ik was zeker verrast toen ik het zag, ook al zie je m’n zoon denken: ‘O, mama moet weer een foto maken hoor.’
Ik denk overigens dat ze direct nadat het gemaakt was beter een groepje bekende bloggers en (vooral) instagrammers hadden kunnen uitnodigen; dat werkt altijd goed. Nou ja, wie weet gaan -na het lezen van dit Street Art The Hague blog- toch weer wat meer mensen een kijkje nemen èn een foto maken, zoals de bedoeling was.
Vrijwel iedereen die een dagje gaat shoppen in Den Haag komt er in de buurt!
Grote Marktstraat
Update september 2020: bij Rootz, op de hoek van de Grote Marktstraat en de Raamstraat (naast de instagrammuur) is een nieuwe muurschildring gekomen: een prachtig gouden gezicht, een mooie ijsvogel en nog wat tribal-achtige tekeningen. Erg mooi is het! Ik liep er in de avond langs en maakte deze foto’s:
Net nadat ik dit blog geplaatst had fietste ik op 1 juni nog een rondje en zag dat er in de Boekhorststraat (ook vlakbij de Grote Markt) alweer aan iets nieuws wordt gewerkt. Update half juni: inmiddels weet ik dat Ringo, Zesta online en Page 33 hier aan het werk waren.
Lutherse Burgwal
Op de Lutherse Burgwal zag ik graffiti kunst van Tobias Becker Hoff.
Muurschildering van Chuck
Wandel je vanaf Den Haag Centraal de stad in via voetgangersgebied de Turfmarkt, kijk dan bij Lage Zand, net voorbij de Action, even de tramtunnel in (daar waar het spoor de Turfmarkt kruist), want daar kun je de in 2017 overleden Haagse straatmuzikant Chuck zien.
Ik denk dat bijna iedereen die in Den Haag woont bij het lezen van de naam Chuck zijn gitaarspel en vooral zijn stem nog hoort nagalmen onder de overkapping bij de HEMA en de Bijenkorf in de Grote Marktstraat. Sterker nog, op de één of andere manier verwacht ik ‘m daar altijd nog te zien zitten.
Stationsbuurt
Ook de Stationsbuurt valt onder stadsdeel centrum. Kom je met de trein aan op station Hollands Spoor, sla dan aan de centrumkant rechtsaf en wandel even naar de Stayokay in de Scheepmakersstraat.
Je kunt hier betaalbaar overnachten, maar je kunt hier ook even binnen wandelen voor een drankje aan het water en het bekijken van street art binnen. Vraag wel even of het mag, maar met de hashtag en een drankje erbij is dit vast geen probleem. Ik deed het ook! Deze Haagse street art foto maakte ik in 2018:
Stayokay
Wil je goedkoop overnachten in Den Haag dan is het zeker aan ta raden hier te slapen; alleen, met z’n tweetjes, met vrienden of zelfs met een groot gezin. De Stayokay in Den Haag ligt best gunstig als je veel street art wil spotten. Je zit hier namelijk niet alleen op loopafstand van het centrum en station HS, maar vooral ook vlakbij Laak en de Binckhorst, de plekken met de meeste street art.
Street art in de Schilderswijk
Stadsdeel centrum is echter nog veel meer dan wat jij als toerist of bezoeker waarschijnlijk als ‘het centrum van Den Haag’ beschouwt. Den Haag houdt natuurlijk niet op bij de binnenstad en het oude centrum.
Ook wijken en buurten als de Archipelbuurt (Indische Buurt), Willemspark, Kortenbos, de Rivierenbuurt, de buurt Huygenspark, de Schilderswijk, Transvaal en de Groente en Fruitmarkt vallen onder stadsdeel centrum. Hier zie je een kunstwerk op de Hoefkade in de Schilderswijk. Je vindt dit werk vlakbij Hollands Spoor.
Street art in het Zeeheldenkwartier
En ook het gezellige en tikkeltje artistieke Zeeheldenkwartier behoort nog tot het centrum. Vanuit de binnenstad fiets je er zo naartoe. Wil je onderweg daar naartoe tijdens het spotten van street art even pauzeren? Bij Baladi in de Torenstraat kun je street food met een mural combineren! Terwijl je voor een prikkie het perfecte Libanese street food bestelt kun je binnen een muurschildering bewonderen.
Waar street art en street food samenkomen…
Prins Hendrikplein
Vind je het leuk om met jonge kinderen naar muurschilderingen in en om het centrum van Den Haag te gaan kijken, verlaat het oude centrum dan eens en zet koers richting Zeeheldenkwartier. Hier vind je het Prins Hendrikplein, een leuk plein met fonteinen en terrasjes voor een pitstop.
Update augustus 2020: op het Prins Hendrikplein is een nieuwe muurschildering gekomen! Shocking Blue zangeres Mariska staat er erg mooi op!
Het Zeeheldenkwartier is sowieso een ontzettend leuk stukje Den Haag! Drink zeker een drankje op het plein, bijvoorbeeld bij Van Kinsbergen!
Tip: check ook mijn blog met een wandeling langs leuke koffie spots in Den Haag! Inmiddels zijn er nog meer leuke bijgekomen!
Zeeheldentuin
Iets verderop, in de Tasmanstraat, vind je de Zeeheldentuin: een stadstuin met speeltuintje èn leuke street art!
Bekende zeeheld
O, en vergeet zeker niet om even omhoog te kijken op de hoek van de Prins Hendrikstraat en de Tasmanstraat, want daar zie je een grote zeeheld: Abel Tasman! Sjors Kouthoofd (Maedist) heeft daar een illustratie van Hans van der Spek op de muur gemaakt.
Tip: vanuit de Zeeheldenbuurt kun je op de kruising die je hier op de foto ziet, rechtsaf slaan, de Prins Hendrikstraat weer in en dan wandel je gemakkelijk via het Koningsplein en de Weimarstraat naar stadsdeel Segbroek dat nu aan bod komt.
Neem dus de tijd en maak er een heerlijke wandeling door Den Haag van. Of huur tijdens een dagje of weekendje Den Haag dus eens een fiets via Bim Bim Bikes en ontdek wat meer van de stad! Behalve op het Prins Hendrikplein kun je voor een drankje ook stoppen bij één van de terrasjes in de Prins Hendrikstraat, op het Koningsplein, in de Weimarstraat of het Regentesseplein verderop. Je bent dan inmiddels in het Regentessekwartier aangekomen.
Ook het Energiekwartier (voorheen Regentesse-Zuid) valt hieronder. Net als de niet officieel bestaande Uitvinderswijk, zoals een stukje van ReVa (Regentesse-Valkenbos) ook wel genoemd wordt. Het zijn vooral woonwijken, maar een deel ervan is zeker leuk om eens te ontdekken.
Gezellige en trendy terrasjes zijn er hier en daar ook!
Street art op elektriciteitshuisjes
Zigzag zeker eens door stadsdeel Segbroek, speurend naar street art op elektriciteitshuisjes. Ook als je in Den Haag woont zul je nog verbaasd zijn hoe ontzettend veel van deze transformatorhuisjes beschilderd zijn. Het leuke is: vaak hebben de afbeeldingen direct te maken met de buurt! O, en ook Haagse Harry staat op een huisje.
Wetenschappers, uitvinders, vruchten of vogels, de afbeeldingen op de stroomhuisjes zeggen vaak iets over de naam van de buurt!
Beschilderde huisjes
Ook al fiets ik in het normale leven -voor het coronatijdperk- dagelijks langs een paar beschilderde stroomhuisjes in de Regentesselaan, de afgelopen weken spotte ik er nog tientallen! Op de Beeklaan, op de Thomsonlaan en op de Valkenboskade, maar ook in de Vruchtenbuurt en zelfs op pleinen en bij parken. Je vindt ze op heel veel plekken!
Street art tour in Segbroek
Wil je binnenkort een street art tour in Segbroek doen? Kijk dan hier eens: Segbroek Street Art Tour. Ook al had ik de plattegrond al eens bekeken, ik ontdekte pas onlangs dat je zelfs een complete route kunt (laten) samenstellen, afhankelijk van de tijd die je hebt. Super handig! Hoe?
Lopend of op de fiets street art ontdekken
Ga naar de website, klik op het tabje Tours en kies vervolgens uit 2 opties: ‘I’m walking’ of ‘I’m riding a bike’. Vervolgens kun je kiezen hoe lang je op pad wil: wandelend 45 minuten tot ruim 3 uur of fietsend een kwartier tot anderhalf uur.
Zelf heb ik het niet op die manier gedaan, omdat ik nog niet door had dat dat kon èn ik het fijn vind om niet steeds op mijn telefoon te hoeven kijken, maar ik zou zeggen: doe er je voordeel mee. Ik fietste zelf overal zonder kaart langs, soms per toeval, soms echt op zoek als ik wel ongeveer wist dat een bepaald werk hier of daar te vinden moest zijn.
Street art op transformatorhuisjes
Sommige trafohuisjes zijn al wat ouder, andere stroomhuisjes zijn opnieuw beschilderd. Hier zie je er een paar in het Regentessekwartier, in de buurt rond de Energiecentrale (bij de Verademing), in het Valkenboskwartier, de Vruchtenbuurt en de Bomen- en Bloemenbuurt:
Grote muurschildering in Segbroek
Behalve de kunstwerken op elektriciteitshuisjes zie je op enkele plekken ook gewone muurschilderingen. Per toeval ontdekte ik een mooie muurschildering in de Meidoornstraat, toen ik door het Valkenboskwartier fietste. Je ziet de vrolijke wandschildering hieronder.
Muurschildering Meidoornstraat
Deze grote muurschildering blijkt er sinds 2019 te zitten en is gemaakt door Margriet Snaterse. Op haar website Margriet Snaterse Urban Creation noemt ze zichzelf een ‘verbindende stadskunstenaar’. Ik vind het een lief en vrolijk voorbeeld van hoe het ook kan. Graffiti oogt vaak een beetje agressief of eng, maar deze mural juist helemaal niet. Het is juist bijna schattig, ondanks de opvallende grootte.
Muurschildering Daguerrestraat
Een ander vrolijk werk, ook van haar hand, spotte ik toevallig vlakbij huis, bij een klein speeltuintje in de Daguerrestraat, een zijstraatje van de Beeklaan, vlakbij de Weimarstraat. In dit autovrije stukje voor een oude school vind je het blauw met groene werk waaraan je ziet dat hier in Den Haag de zee niet ver we is. Buurtbewoner Bart Lybeert nam het initiatief.
Van een verloederd plekje maakte ze een vrolijk stekje.
Soms werkt ze samen met kinderen aan project, zoals aan de vlinders in een hofje aan de Newtonstraat, ook vlakbij. Daar fiets ik binnenkort nog even langs.
Tip: Fiets deze zomer dus ook eens door woonwijken of straten waar je anders nooit komt. Eén keer een andere route en er gaat een wereld voor je open.
Street art in Escamp
Stadsdeel Escamp bestaat uit de wijken Bouwlust, Vrederust, Morgenstond, Leyenburg, Moerwijk, Zuiderpark, Rustenburg, Oostbroek en Wateringse Veld. Ik heb in de jaren 90 een paar jaar in Morgenstond gewoond, maar dat was niet de gelukkigste tijd van mijn leven. Het was geen wijk waar ik echt heel blij van werd, hoewel ik het Zuiderpark wel altijd erg mooi heb gevonden. Daar was ik dan ook vaak. De afgelopen jaren ook weer, maar nu in verband met de atletiektrainingen van de kinderen.
In het Zuiderpark zie je bij de skatebaan meestal vooral schreeuwerige graffiti, maar ik zag laatst dat er nu wel een heel mooi graffiti kunstwerk bij het skatepark is gemaakt. Deze vrouw:
Sinds plaatsing van deze foto is er alweer regelmatig overheen ‘geschilderd’. Althans, met spray paint. Ik postte er een aantal keer over op Twitter.
Toen ik na het schrijven van dit blog toch nog eens naar Escamp fietste ontdekte ik nog meer gave muurschilderingen! Eén ervan is echt mijn nieuwe favoriet: deze giraf hieronder. Wat gaaf! Een prachtig kunstwerk dat mij direct aan reizen doet denken en met warmte vervult. Zeker ook als je de tekst eronder leest. Daarover binnenkort meer in een apart blog over grote muurschilderingen in Escamp.
Ik heb de foto zo gemaakt dat het net is alsof de giraf de blaadjes aan de boom waar ik onder sta probeert te eten.
Street art Vrederustlaan
In 2022 is er een prachtige Mauritshuis mural bij gekomen in de Vrederustlaan. Je ziet ‘m op m’n foto’s op Facebook.
Street art Beresteinlaan
Maar ook op de Beresteinlaan, op de hoek met de Schoutendreef, vlakbij de Erasmusweg, vond ik een hele mooie mural, gemaakt door Margriet Snaterse. Kijk hier maar.
Street art in Loosduinen
Loosduinen is zuidwest Den Haag. Je vindt hier de wijken Loosduinen, Kraayenstein, Waldeck, Bohemen, Meer en Bos en Kijkduin en Ockenburgh. Ook in deze wijken ben ik street art tegengekomen, onder andere bij een school in de Georges Bizetstraat in Nieuw Waldeck, een buurt waar ik normaal nooit kom maar tijdens mijn zelf bedachte street art spot tocht wel:
Deze hond (het zijn er twee) zag ik in Kraayenstein, bij de ingang van recreatiegebied Madestein.
En ook deze bijzondere spotte ik in een onbekend deel van Madestein:
Deze prachtige pauw ontdekte ik op de Daal en Bergselaan in de wijk Bohemen en Meer en Bos toen ik weer eens naar het Westduinpark fietste:
Street art in Kijkduin
De meest opvallende street art in stadsdeel Loosduinen is echter te vinden in Kijkduin. Nog wel. Vorig jaar was het oude winkelcentrum en de oude boulevard van Kijkduin omgedoopt tot Street Art City! Waarom? Omdat Kijkduin compleet vernieuwd wordt en dit dus allemaal platgegooid werd. Er is nog een heel klein beetje van over. De muurschilderingen (en dakschildering) hieronder vind ik het mooist:
Street art in Scheveningen
Misschien ken je Scheveningen alleen van het strand, de boulevard en De Pier, maar stadsdeel Scheveningen bestaat uit nog meer delen. Scheveningen is onderverdeeld in Scheveningen Bad, Dorp en Haven, Belgisch Park en Van Stolkpark, Duttendel, Duindorp, het Geuzen- en Statenkwartier, Duinoord en Zorgvliet.
Street art in Scheveningen
De meeste muurschilderingen in Scheveningen zie je in wat jij waarschijnlijk als Scheveningen kent. In verband met bouwwerkzaamheden kon je op een (tijdelijke) wall bij De Pier veel street art spotten, maar er is nog meer. Wandel je over de boulevard dan kom je deze mooie waterschildpad tegen bij de kleine skatebaan op het strand, vlakbij Hart Beach.
Street art vlakbij de Keizerstraat
Maar ook in het oude Scheveningen kun je street art bewonderen, zoals deze mooie echt Scheveningse van het havenhoofd, waar ik dit weekend naar op zoek was, en die ik, zigzaggend door de straat rond de Keizerstraat tegenkwam. Helaas stond er net een auto voor met mooiste stukje van de muurschildering.
Selfiemuur met vleugels
De nieuwste muurschildering in Scheveningen is echter een selfiemuur. Je vindt de selfie wall bij strandclub WIJ. Bij de flamingovleugels op de WIJ wall staat de tekst ‘Minder ik, meer wij’ (een tekst die de strandclub al langer hanteerde) en die bedoeld is voor meer saamhorigheid.
Nicolette Krul van strandclub WIJ bedacht het art-project en kunstenares Eveline Linche (die normaalgesproken naar coole plekken als Ibiza en Curaçao reist) maakte het.
Hier kun je onderdeel zijn van de kunst
Na de ellende van het intens verdrietige surfdrama en natuurlijk de coronacrisis wil ze met de selfiemuur in Scheveningen plezier en saamhorigheid creëren. De selfie wall in Scheveningen moet niet alleen een plek zijn om te bekijken, maar waar je ook onderdeel van de kunst kunt zijn. Het werk moet mensen laten stralen als een paradijsvogel. Hij is er net en ik testte ‘m meteen gisteren al uit! De foto is gemaakt door André van Strandclub WIJ.
De selfiemuur in Scheveningen is een super instaproof plek natuurlijk die ik meteen uittestte!
Street art in Duinoord
Met de vader van mijn kinderen heb ik jarenlang in Duinoord gewoond. Ook dit valt officieel onder stadsdeel Scheveningen. Het is een fijne wijk waar ik nog bijna elke dag doorheen fiets, voor de coronacrisis althans.
Toch heb ik daar maandenlang een kunstwerk gemist, want ik hoorde pas onlangs dat er aan de ‘andere’ kant van het Sweelinckplein (dus net niet aan de kant waar ik altijd fiets) een mooi perspectief-werk zit van Jille van der Veen, alias Hé & Jille.
Update 3 juni 2020: ik heb inmiddels foto’s gemaakt van dit tot kunstwerk omgetoverde transformatorhuisje! Het is echt heel knap gemaakt vind ik! In een apart blog (over muurschilderingen op transformatorhuisjes in Den Haag) komen nog meer foto’s, maar hier alvast 1 foto:
Street art in Geuzenkwartier en Statenkwartier
In de jaren 90 heb ik een tijdje in het Geuzenkwartier gewoond en ik heb in mijn NBBS-tijd een paar jaar in het Statenkwartier gewerkt, op de Frederik Hendriklaan. Hier zie je een foto van de reiswinkel die er destijds zat. Street art zag je daar indertijd niet en nu nog steeds niet. Update: inmiddels is er wél street art in het Statenkwartier!
Update 2021: Onlangs heeft Elisabeth van Vreeswijk een mooie muurschildering op een elektriciteitshuisje in de Doornstraat gemaakt!
Nieuwe muurschildering in de Doornstraat.
Street art in Duindorp
Ook in Duindorp (wat weer een totaal andere wijk is) heb ik nog nooit street art gespot, maar ik heb er ook nog niet naar gezocht, dus waarschijnlijk is het er wel.
Update 2021: in november is deze nieuwe mural in Duindorp geplaatst. Je vindt ‘m op de hoek van de Zeezwaluwstraat. Wil je er meer over weten? Check dan m’n bericht erover op Instagram.
Street art in Haagse Hout
Stadsdeel Haagse Hout associeer ik vooral met het Haagse Bos en het Louwman Museum en dus niet met street art. Ik weet wat lekkere adresjes in dit Haagse stadsdeel, maar street art heb ik er nog niet gespot. Ik kom er gewoon niet vaak genoeg; hooguit voor een food festival op het Malieveld, maar dat is anders en nog dichtbij het centrum.
De Haagse wijken Benoordenhout, Bezuidenhout, Mariahoeve en het aan Wassenaar grenzende Marlot behoren allemaal tot Haagse Hout, dus wellicht is er toch wat te vinden. Het meeste in Mariahoeve en Bezuidenhout vermoed ik. Vertel het vooral bij de reacties als dat zo is.
Ik weet alleen dat er street art in het fietsviaduct op het IJsclubpad richting Voorburg te vinden is, maar verder heb ik geen idee. En anders zal ik toch eens vaker die kant op moeten fietsen, of naar een ander stukje van dit stadsdeel. Misschien binnenkort als ik na lange tijd weer eens richting Meijendel ga, maar dat is al Oostduinen, het enige onbewoonde stadsdeel van Den Haag.
Street art in Leidschenveen-Ypenburg
In Leidschenveen en Ypenburg kom ik al helemaal nooit. Nou ja, vrijwel nooit. Voor veel gezinnen is het hun thuis, maar voor mij voelen deze wijken ver weg, echt aan de rand van de stad. De enige reden waarvoor ik een paar keer in dit stadsdeel was was vanwege pretpark Drievliet, maar verder niet. Ik heb dan ook geen idee of hier street art te vinden is.
Het zijn (voor zover ik weet) voornamelijk ‘nieuwbouw’ wijken; althans, ook nieuwbouw van alweer enkele decennia geleden. Ik vermoed dat er niet veel street art te vinden is, maar het is puur een persoonlijke aanname, dus correct me if I’m wrong. Misschien moet ik dit voor mij onbekende stukje Den Haag tóch eens gaan ontdekken.
Leidschenveen en Forepark of Ypenburg en Hoornwijk, waar moet ik zijn?
Wellicht zijn het wel verrassend leuke vinexwijken waar ik geen weet van heb. Waterrijk, groen en gezinsvriendelijk moeten ze wel zijn, maar op de een of andere manier krijg ik altijd een beetje jeuk van het woord gezinsvriendelijk; ik weet niet waar dat vandaan komt, haha, want ook ik heb kinderen (schatten zelfs!), maar wellicht komt dat door mijn single (parent) status. Maar goed, nu dwaal ik af.
Op de fiets of lopend
Hoe dan ook, heb jij ook zin om door de stad Den Haag te gaan dwalen op zoek naar street art? Het handigst is het om dat op de fiets te doen. Lopend kan ook, maar qua ‘street art dichtheid’ leent niet elke wijk zich daarvoor; eigenlijk alleen als je een rondje maakt vanaf Den Haag Hollands Spoor. Voor Segbroek en andere stadsdelen is een fiets handiger en met de auto zou ik het niet doen.
Street art map
Woon je niet in Den Haag en is alles nog nieuw voor je dan is het wel handig om de street art map van The Hague Street Art aan te houden. The Hague Street Art heeft op de website The Hague Street Art Tour namelijk een handige kaart gemaakt waarop veel muurschilderingen in Den Haag terug te vinden zijn, in Laak en Segbroek althans.
Het is hoe dan ook een mooi initiatief en echt leuk om even te bekijken. Wees je er wel bewust van dat helaas nog lang niet alles erop staat wat ik in dit blog laat zien, dus mis de mooiste plekjes niet! Kom je uit Den Haag ga dan gewoon eens zelf op zoek.
Lang niet alle street art in Den Haag die je hier ziet staat op de Street Art Den Haag Map, dus mis de mooiste plekjes uit dit blog niet!
Street art tour in Den Haag
Toch lijkt het me, juist als inwoner van Den Haag, erg leuk om een keer een street art tour van The Hague Street Art Tour met gids te doen. Tijdens zo’n tour hoor je over één werk vaak al zoveel meer dan je zelf zou hebben gezien, dus hopelijk gaan ze dat straks doen.
Meer weten over street art
Een tour is vaak zo leuk en leerzaam! Neem nou deze hond in Athene: Loukanikos. Als je er zelf langs zou lopen zou je denken: ‘Mooi, een hond’. Maar als je het verhaal erachter weet wordt het pas echt interessant. Loukaniko bleek namelijk bekend te staan als de Griekse protesthond.
Bekende èn onbekende street art in Den Haag
Inmiddels heb je door mijn blog gezien dat er nog veel meer street art in Den Haag is dan op de kaart staat; ook in andere wijken dan aangegeven op de plattegrond. Onbekende street art dus ook. En nieuwe street art!
Maak je eigen street art wandeling door Den Haag!
Nieuwe street art in Den Haag
Als jij dit over een tijdje leest zijn er misschien alweer nieuwe muurschilderingen in Den Haag bijgekomen. Ook ik heb nog niet álles gezien, maar wel bíjna alles, ook de nieuwe corona muurschilderingen en de toffe nieuwe selfie wall in Scheveningen dus.
Tips voor nieuwe street art in Den Haag
Overigens heb ik nog wel een tip voor de gemeente of The Hague Street Art. De hoek van de Conradkade en de Groot Hertoginnenlaan leent zich wat mij betreft perfect voor een mooie muurschildering. Het lijkt me prachtig daar!
Evenals de achterkant van de schuurtjes langs het spoor van tram 11 op de Conradkade. Ik weet niet hoe de bewoners van de betreffende huizen op de Obrechtstraat daar over denken (ook een straat waar ik gewoond heb trouwens, maar dan helemaal aan de andere kant), maar het lijkt mij een verbetering in plaats van de lelijke graffiti die je er nu ziet.
Zeg nou eerlijk, zoiets als dit is toch prachtig?
Ook de elektriciteitshuisjes op de Statenlaan lenen zich wat mij betreft uitstekend voor een mooie groene of chique mural. Hoe natuurlijker of kleurrijker hoe meer ik er van hou. Maar goed, misschien mag het daar allemaal niet. Het is maar een idee.
Wat lijkt jou mooi?
Ik ben wel benieuwd: stel jij kijkt uit op een lelijke muur of elektriciteitshuisje. Wat voor kunst zou je daar dan graag op zien? Welke kleuren of vormen? Welk thema? Op welke van bovenstaande werken zou je wel uit willen kijken? Persoonlijk zou ik voor een muur met een grote groene jungle gaan. Of voor een groot palmenbos!
Overnachten in Den Haag
Ik raad je aan eens wat langer naar Den Haag te gaan dan alleen voor een dagje shoppen of een weekendje sightseeën. Den Haag heeft zóveel te bieden! Kunst, cultuur, mooie gebouwen, chique wijken, multiculturele plekken, leuke markten, heerlijke restaurants, trendy terrassen, uitgaansgelegenheden (over een tijdje weer) en niet te vergeten het strand en het vele groen in Den Haag!
Genoeg redenen om eens een lang weekend Den Haag te doen!
Weekendje Den Haag of vakantie in Den Haag
Met ook nog uitstapjes naar het nabijgelegen Delft, Leiden of Rotterdam (waar je vanuit Den Haag zó bent) kun je hier makkelijk 2 weken vakantie doorbrengen. Het is maar een tip!
Kies voor een heerlijk hotel of huur een appartement en doe net alsof je hier woont.
Foto’s muurschilderingen Den Haag
Alle foto’s in dit blog heb ik zelf gemaakt. Ik maak al jaren foto’s van street art, murals en graffiti kunst, dus het was onbegonnen werk om al mijn mappen met foto’s door te nemen, ook omdat ik niet alle foto’s met mijn telefoon maak, maar de meeste kunstwerken die je hier zag heb ik dit jaar gefotografeerd; veel zelfs in mei en op 1 juni 2020 nog! Mocht ik in de toekomst weer mooie nieuwe muurschilderingen in Den Haag tegenkomen dan zal ik ze er zeker bij zetten!
Mocht je m’n blog willen delen dan ben ik daar natuurlijk blij mee! Met de deelbuttons hieronder deel je dit blog gemakkelijk op Facebook, Twitter of Pinterest.
Blogs Den Haag
Ik woon in Den Haag, dus ik schrijf er regelmatig over en in deze coronaperiode momenteel extra vaak. Hier lees je al mijn blogs over Den Haag. Het zijn er bijna 70! Blogs over musea, natuur, koffie, kinderactiviteiten en nog veel meer!
Woon je niet in de buurt van Den Haag en zit een bezoek op korte termijn er niet in? Ook in Amsterdam, Rotterdam, Leeuwarden, Arnhem, Heerlen, Eindhoven en andere Nederlandse steden is coole street art te zien! En in het buitenland natuurlijk, van Athene tot Belgrado en van Napels tot Palermo!
Het Westduinpark in Den Haag is een beschermd natuurgebied tussen de haven van Scheveningen en de badplaats Kijkduin. Het is een uniek stuk natuur aan de Noordzee waar bossen en duinen in elkaar overlopen en onderdeel van Nationaal Park Hollandse Duinen.
Voor veel mensen in Den Haag is het bekend terrein, maar stiekem zit het toch nog vol verrassingen! Neem dus zeker eens een andere route door het Westduinpark dan je gewend bent!
‘Geheimtip’ Den Haag: een beschermd natuurgebied met bossen, duinen, strand, zee èn uitzicht op de stad!
Westduinpark
In de 23 jaar dat ik in Den Haag woon ben ik er al vaak geweest en de laatste tijd extra vaak. Als Haagse local vertel ik je wat mijn mooiste plekken in het Westduinpark zijn èn hoe je er komt. Uit de reacties op een foto die ik op Facebook en Twitter plaatste bleek laatst al dat zelfs mensen uit Den Haag deze mooiste plekken lang niet allemaal weten te vinden! En dat is niet zo gek, het Westduinpark is namelijk 240 hectare groot en de meeste mensen die ik ken komen eigenlijk altijd in hetzelfde stukje.
De meeste mensen komen er vanwege het strand, maar er is veel meer!
Ga ook eens op (her)ontdekking in het Westduinpark!
Westduinpark in Den Haag
Vroeger jogde ik wel eens door het Westduinpark naar Kijkduin, ook wandelde ik er regelmatig toen ik eind jaren 90 een tijdje in het Geuzenkwartier woonde, maar de laatste jaren was het Westduinpark meestal niet meer dan een natuurgebied waar ik doorheen fietste als ik naar één van mijn favoriete strandtenten op het Zuiderstrand ging.
Mijn zoon heeft weliswaar heel wat laser game feestjes van vriendjes in de duinen gehad en zelf ging ik de laatste jaren nog een aantal keer gewapend met mijn camera op zoek naar de Schotse Hooglanders, maar het was bijna altijd koud of regenachtig en nu in mei was het totaal anders. Hieronder zie je de foto’s die ik in mei maakte en ook een paar jaren geleden al.
Het Westduinpark ontdekken
Ook al was ik er dus inmiddels ontelbaar vaak geweest en had ik altijd genoten van elk tochtje, de afgelopen weken was ik er veel vaker en vond ik het er mooier dan ooit. In de late namiddag of in de avond wandelde ik, zonder vooraf uitgestippelde route door het Westduinpark. Ik nam vele paadjes, verhard, onverhard en van zand, omhoog en omlaag, hellend en vlak, naar links en rechts, richting zee en terug.
Lekker dwalen!
Mooie zandvlakte
Ik ontdekte delen van het Westduinpark waar ik nog nooit geweest was, zowel in het bosgedeelte als in de duinen. Het meest verliefd werd ik op het in een grote kom gelegen zanderige gedeelte met in het midden een paar bomen. Het deed me aan zandvlaktes en duingebieden elders in Nederland denken, zoals aan Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen.
Verborgen plekken en uitzichtpunten in het Westduinpark
Ik zag verborgen plekken en unieke uitzichtpunten die ik eerder niet ontdekt had of waar ik -in een ander seizoen wellicht- de schoonheid niet echt van had gezien. Want ja, ook in de duinen maken de seizoenen het verschil! Elke maand is het er anders!
Juist nu in de lente is het er mooier dan ooit, omdat de bomen zo mooi felgroen gekleurd zijn. Ook staat er vanalles in bloei!
Waar moet je zijn in het Westduinpark?
Je kunt natuurlijk gewoon op de gok wat gaan wandelen (genieten zul je zeker!), maar wil je de mooiste plekjes van het Westduinpark niet missen, lees dan eerst de rest van mijn blog, met mooie routes in het Westduinpark. Ook paden die ik niet eerder nam. Als je niet weet dat deze plekken er zijn zou je het namelijk alsnog zomaar kunnen missen en dat is zonde!
Niet te missen plekken in het Westduinpark
Ik ken namelijk heel veel mensen die vaak in het Westduinpark geweest zijn, meestal net als ik gewoon ‘onderweg’, maar die -zo bleek uit reacties op Twitter, Facebook en privé- de plekken die ik liet zien niet kenden. Zelfs niet altijd als het je vaste jogrondje of wandelingetje met de hond is.
Hoe kom je bij de mooiste plekjes?
Een prachtig natuurgebied aan de rand van Den Haag!
Fietspaden, wandelpaden, ruiterpaden en andere zandpaden
Sowieso is het fijn om op de fiets te komen (onderaan lees je waar je ze kunt huren mocht je niet in Den Haag wonen), maar de mooiste plekjes vind je door rustig te gaan wandelen en ook eens een zandpad te nemen. En nee, dat loopt niet altijd het lekkerst, sterker nog, dat wandelt best wel zwaar, zeker als het in de zomer straks warm is, maar het levert soms wel leuke verrassingen op.
Neem eens een zandpad!
Het Westduinpark ontdekken
Kom je uit Den Haag dan heb je waarschijnlijk al een favoriete plek waar je altijd naar het strand gaat of je hardlooprondje doet en als je er doorheen fietst heb je waarschijnlijk een vaste route, maar je kunt ook elke keer een ander stukje kiezen en het Westduinpark eens écht gaan ontdekken. Eens goed kijken, bewust, zonder door iets of iemand afgeleid te worden.
Zelf vind ik het heerlijk om dat gewoon in mijn eentje te doen. Ik kan me niet én op een gesprek én op de natuur focussen, dus ga ik graag alleen.
Bos en duin
Het ene gedeelte van het Westduinpark is heel groen, bebost en dichtbegroeid, het andere juist wat kaler met droge duinvalleien. Je ziet niet alleen verschillende boomsoorten, struiken en bloemen, maar ook verschillende soorten duinen: hoge duintoppen, lage begroeide duinen, stuifduinen en drogere delen.
Van Duindorp tot Kijkduin
Aan de kant van Duindorp zie je weer andere dingen dan aan de kant van Kijkduin. En mis zeker het gedeelte bij de Savornin Lohmanlaan aan de rand van de Vogelwijk niet! Dat is mijn favoriete stuk en wat mij betreft het mooiste gedeelte van het Westduinpark.
‘Geheime’ plekken in Den Haag
Eigenlijk wilde ik deze mooiste plekken in het Westduinpark geheim houden, maar ja, het is ook wel weer heel leuk om ‘geheime’ tips te geven. Op 1 na staan ze namelijk niet op de kaart!
Tips voor net wat onbekendere plekjes waar jij misschien ook weer blij van wordt. Daarom doe ik het. Zolang we niet allemaal tegelijk gaan blijft het mooi. Dus sssttt!
Van die plekken die je eigenlijk geheim wil houden…
De 5 mooiste plekken in het Westduinpark
Hieronder, in willekeurige volgorde, de 5 mooiste plekken in het Westduinpark.
Tip 1: Daar waar je vanuit het bos ineens de zee ziet Tip 2: Daar waar je ziet hoe mooi groot en groen dit natuurgebied is Tip 3: Daar waar je je ineens in Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen waant Tip 4: Daar waar je de Noordzee én de skyline van Den Haag ziet Tip 5: Daar waar de zon zo mooi in zee zakt…
Elke tip beschrijf ik hieronder!
Tip 1: Daar waar je vanuit het bos de zee ziet
Het zien van de zee bezorgt me nog altijd een geluksgevoel, ook na al die jaren. Meestal zie je de zee tussen de duinen opdoemen, of tussen bebouwing door, maar er zijn niet veel plekken in Nederland waar je de zee tussen de bomen door ziet. Toch kan het!
Waar je de zee ineens tussen de bomen door ziet…
Er is een plek in het Westduinpark waar je de zee ineens tussen de bossen ziet opdoemen en dát vind ik wel heel speciaal! Hier is het en ik zag het. Het duinbos is op zich al heel mooi groen en ook zeker de moeite waard, maar wil jij de zee ook wel eens vanuit een ander perspectief zien wandel dan net als ik ook eens vanaf deze kant naar zee.
Ineens zie je de zee tussen de bomen!
Hoe kom je bij dit doorkijkje in het Westduinpark?
Je vindt dit paadje door bij de Kwartellaan in de Vogelwijk de duinen in te gaan. De Kwartellaan loopt loodrecht op de Laan van Poot en eindigt in een halve cirkel. Het is bereikbaar met de auto, maar in verband met beperkte parkeermogelijkheden kun je op drukke dagen beter op de fiets komen.
Een klein paadje, iets hellend, gaat hier de duinen in. Als je zoveel mogelijk rechtdoor blijft lopen en niet linksaf slaat kom je op het bewuste pad uit. Ik moet er nog even een keer terug voor een mooiere foto, maar het is een prachtig doorkijkje.
Zelf kwam ik er deze keer per ongeluk vanaf een ander paadje dat niet op Google Maps staat. Ik kwam vanaf de Bosjes van Poot en de Nieboerweg. Dat kan dus ook. Sla in dat geval bij wandelknooppunt 82 rechtsaf, richting zee.
Tip 2: Daar waar je ziet hoe mooi groot en groen dit natuurgebied is
Een mooi uitkijkpunt is uitkijkpunt Vogelwijk I. Het mooie aan dit uitkijkpunt is dat je goed ziet hoe groot en groen dit natuurgebied eigenlijk is, ondanks de nabijheid van de stad en de zee. De Vogelwijk is niet alleen dichtbij, je hoort er ook echt heel veel vogeltjes.
Uitkijkpunt Vogelwijk
Vanaf het Cort van der Lindenpad dat van noordoost naar zuidwest dwars door het Westduinpark loopt (een fietspad en wandelpad naast elkaar) moet je (wandelend) een zandpaadje inslaan om bij dit uitzichtpunt te komen. Het uitzichtpunt ligt vlakbij de (omheinde) Filmbunker.
Ik maakte een filmpje helemaal rondom waarop je de bossen ziet, maar ook veel struiken en andere duinbegroeiing.
Hoe kom je bij uitkijkpunt Vogelwijk I?
Je kunt het uitkijkpunt vinden via Google Maps op je telefoon. Klik hier voor de locatie: Uitkijkpunt Vogelwijk 1. Het ligt vlakbij strandtent de Fuut en ook niet ver van de Kwartel. De drie handigste manieren om er te komen:
a) Fiets naar de Duivelandsestraat of neem (als het voor uitjes weer mag) tram 12. Vanaf hier kun je direct de duinen in wandelen. Op de fiets kun je nog iets verder; neem in dat geval de Baden Powellweg. Zet je fiets bij Strandslag 9. b) Fiets of rij naar de Kwartellaan en wandel het Kwartelpad op. c) Zet je auto of fiets bij La Cantina (Zuiderstrand 1, strandslag 12), aan het eind van de Houtrustweg en maak eerst een fijne strandwandeling tot aan de Fuut. Ga daar de duinen in en je bent er al bijna.
Tip 3: Daar waar je je in Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen waant
Een erg mooi plekje in het Westduinpark is een grote duinpan tussen de bossen. En dan bedoel ik niet zandvlakte de Berenkuil die sporters of mensen met kinderen misschien wel kennen, maar een ander open stuk in de duinen, net iets meer verborgen tussen de bomen. Eén van deze zandvlakten in het Westduinpark is het; en dan om precies te zijn de ‘zandvlakte’ die hier op Google Earth het meest naar het oosten ligt.
Een prachtige grote duinpan met een boom erin!
Zandvlakte met bomen
In een groot zanderig gedeelte omringd door verschillende soorten bomen, ook naaldbomen, zie je één mooie boom in het midden staan. Nou ja, eigenlijk een paar bomen, maar eentje valt het meest op. Juist die boom zo in het zand maakt dit plekje extra mooi vind ik. Zeker nu in de lente met dat felgroene bladerdek vond ik het een prachtig gezicht!
Mijn favoriet!
De Loonse en Drunense duinen in Den Haag
Als je deze plek ziet is het ineens net alsof je bij Nationaal Park De Loonse en Drunense duinen in Noord-Brabant bent. Het doet eigenlijk heel on-Haags aan vind ik. En juist dat maakt het zo leuk. Wat mij betreft is dit dan ook één van de meest verrassende plekken in Den Haag!
Hoe kom je bij deze mooie zandvlakte?
Deze zandvlakte ligt wat zuidelijker in het Westduinpark dan mijn eerder genoemde tips. Pak in dit geval de fiets, bus of auto naar de Savornin Lohmanlaan. Parkeren kan daar mits het niet te druk is en voor fietsers is er een grote stalling vlakbij de snackkiosk aan het eind van de laan. Verder kun je er alleen wandelend naartoe, via een onverhard pad of een zandpad.
Om bij het mooie gedeelte te komen kun je eerst de bordjes naar de Egelopvang aanhouden. Vanaf de Egelopvang is het nog maar een klein stukje verder en je bent er. Vanaf deze kant is het het mooist vind ik. Of ga op de Savornin Lohmanlaan ter hoogte van de Tortellaan de duinen in. Je wandelt dan eerst een stukje langs een open stuk en daar waar het fietspad naar links afbuigt moet jij dan juist nog een heel klein stukje rechtdoor en dan naar rechts.
Strandtenten in de buurt zijn beachclub Amigos (de enige waar ik nog nooit geweest ben; wel toen het nog LEEF Tapas heette, wat nu in de stad zit) en Pier 32. Tip: zij organiseren ook duinwandelingen! Hieronder zie je de strandtenten en heb ik de duinvallei die ik bedoel omcirkeld.
Tip 4: Daar waar je de Noordzee én de skyline van Den Haag ziet
Wat je ook zeker niet mag missen is het uitzicht vanaf één van de hoogste duintoppen in het Westduinpark en dan in het bijzonder vanaf de Haagse Piek of de Vulkaan, omdat je daar vandaan ook Den Haag mooi kunt zien liggen.
De Haagse skyline in beeld
Hoe dan ook, het is een ontzettend gaaf gezicht om aan de ene kant de zee te zien en als je ronddraait de duinen en dan ook in de verte de Haagse skyline nog! Wauw! Mooi toch? Ik maakte er een filmpje van.
Op dit filmpje zie je de Noordzee, Scheveningen, de duinen en de Haagse skyline!
Hoogste duintop
De hoogste duintop is 34 meter, de andere 31 meter. De op een na hoogste duintop staat ook wel bekend als ‘De Vulkaan’. En nee, daar bedoel ik niet de ‘krater’ Hemels Gewelf mee waar ik het laatst over had, maar een heel ander uitzichtpunt. Hier heb ik ingezoomd op de Haagse skyscrapers:
De Haagse Piek of de Vulkaan
Het bekendste en grootste uitkijkpunt in het Westduinpark ligt in het verlengde van de Savornin Lohmanlaan en heeft een groot rond plateau met bankjes en paaltjes er omheen. Dit is ‘De Vulkaan’.
Op de kaartweergave in Google Maps staat de Vulkaan echter net wat zuid(westelijk)er aangegeven, maar dat is volgens mij de Haagse Piek die verder niet op Google Maps vermeld staat. Dit hieronder is de Vulkaan:
Is het nummer 4 of is het nummer 5?
De kaart bij de (diverse) ingang(en) van het Westduinpark zegt ook dat de noordelijker top De Vulkaan is (nr 4) en zuidelijker gelegen top de Haagse Piek (nr 5). Als je inzoomt via de satelliet-optie van Google Maps dan zie je in het verlengde van de Savornin Lohmanlaan ook duidelijk het grote ronde plateau met de bankjes en iets zuidelijker een andere top.
Uitkijkplatform
Ik las ergens dat de Haagse Piek een plateau heeft en dat de vulkaan meer onder het zand verborgen ligt, maar juist de Vulkaan heeft een rond plateau. Deze foto nam ik vanaf het punt dat in het verlengde ligt van de Savornin Lohmanlaan, wat echt De Vulkaan moet zijn:
En deze foto hieronder nam ik vanaf het iets zuidelijker gelegen punt (hier, op een oude bunker lijkt het) wat Google Maps aangeeft als De Vulkaan, maar wat volgens mij en volgens de kaart bij de ingang van het Westduinpark niet De Vulkaan maar de Haagse Piek is:
Scheveningen in de verte
Ook Scheveningen kun je zien! Alleen jammer van die lelijke kolos die ze aan het bouwen zijn: Inntel hotel Scheveningen. Over het Zuiderstrandtheater was ik destijds (aan de buitenkant) al niet echt enthousiast, maar dit… Zo zonde! Je zult er ongetwijfeld prachtig uitzicht vandaan hebben, maar het verpest wel de rest. Op de foto hieronder heb ik ingezoomd op de Pier.
Zondag nam ik ook de foto hieronder nog; dat was niet vanaf de Haagse Piek én niet vanaf de Vulkaan, maar wel ook een erg mooi punt. Ik bereikte deze duintop zonder naam toen ik per ongeluk ineens een heel smal paadje ontdekte. Ik was niet de eerste want er lagen (helaas) blikjes bier in het gat van iets wat mogelijk een deel van een bunker of gangenstelsel uit de oorlog is geweest. Bunkers vind je namelijk veel in de duinen.
Het was dus nog iets zuidelijker dan de twee bekendste uitzichtpunten. Als je via deze link naar Google Maps inzoomt zie je een grote grijze steen (met een gat of tunnel) tussen het groen. Daar was het.
Tip 5: Daar waar de zon zo mooi in zee zakt…
Tja, en ook favoriet blijft natuurlijk het strand. Daar waar je -kilometers lang- heerlijk kunt zonnen, zwemmen, surfen en spelen, èn waar je lang kunt blijven hangen. Want het mooiste blijft toch het moment waarop de zon in zee zakt. De ene keer als knalroze bol, dan weer met een oranje gloed en dan weer dreigend. Een enkele keer zie je weinig, als de zon achter de wolken verdwijnt, maar meestal blijft het magisch!
Het blijft prachtig, altijd weer!
Waar kun je dit zien?
Overal waar het Westduinpark uitkomt bij zee kun je het zien natuurlijk, en dat zijn dus heel veel plekken. Tussen de badplaats Scheveningen en de badplaats Kijkduin ligt een paar kilometer kust, dus je kunt zelf kiezen. Je vindt er bovendien meer dan 10 strandtenten om straks hopelijk weer lekker neer te kunnen strijken.
Uiteraard kun je ook gewoon op je handdoekje in het zand of met een picknickkleedje aan de waterkant van de zonsondergang genieten. Of op je yogamatje, want het stille strand is dé plek voor yoga, meditatie of bezinning. Juist hier, ver van het drukke Scheveningen, kun je extra van de rust én de zonsondergang genieten. Ook óp het water, want surfers zie je ook vaak op het Zuiderstrand.
De zon in zee zien zakken, het blijft magisch!
Parkeren kan bij La Cantina (aan het eind van de Houtrustweg), ergens langs de Laan van Poot, op de Savornin Lohmanlaan of in Kijkduin. Woon je in Den Haag kom dan lekker op de fiets. Neem wel een warm vest mee, want zodra de zon onder is wordt het meestal snel koud.
Hoe laat gaat de zon onder?
Nu in mei gaat de zon rond half 10 onder (begin mei om iets over 9 al, eind mei 10 voor 10), in juni rond 22:00u, in juli tussen 21:30 en 22:00u, in augustus tussen 20:30 en 21:30u (al best vroeg dus), in september tussen 19:30u en 20:30u en in oktober tussen 17:15 en 19:15.
Afgelopen maandag was ik ’s avonds laat nog met mijn tieners naar het strand gefietst:
Mooiste plekje in het Westduinpark
Misschien ontdek je zelf een nóg wel mooier plekje in het Westduinpark. Een favoriete bankje, bunker, boom of stilteplek. Een plek met een romantische herinnering, een mooi verborgen stukje groen of een plek waar je de Schotse Hooglanders tegenkwam die in het park rondlopen. Die grote grazers voor het eerst zien is ook een mooi moment.
De zon, de zee en het vele en felle groen maken alles extra mooi.
Het Westduinpark in mei
Het vele mooie weer van de laatste tijd maakte het Westduinpark extra aantrekkelijk om er te zijn. Winterse wandelingen zijn hier zeker ook aan te raden, dreigende wolken of donkergrijze herfstluchten zijn ook schitterend, en ook mist is magisch mooi, maar met een lekker zonnetje en knalblauwe lucht is het toch ook wel heel fijn!
Door de zon, de zee en het vele en felle groen was het extra mooi. Maar echt niet alleen in mei hoor, mooie momenten zijn er straks in zomer ook nog volop!
Ik hoop dat je er net zo van geniet als ik deze lente deed.
Lopend van de ene kant van het Westduinpark naar de andere kant
Ga je -evenwijdig aan de kust- lopend van de ene kant van het Westduinpark naar de andere kant dan ben je ongeveer een uur onderweg. Dit is dan wel zonder zijpaadjes in te slaan of even stil te staan op mooie uitzichtpunten.
Wil je echt helemaal naar Kijkduin en terug (eventueel deels over het strand) en vanalles tussendoor doen dan zou ik 3 a 4 uur wandelen aanhouden.
Tip: etappe 2 van Kustpad 2 komt door het Westduinpark!
Op de fiets door het Westduinpark
Op de fiets van de ene naar de andere kant van het Westduinpark -ook weer evenwijdig aan de kust- duurt ongeveer 20 minuten. Hou er wel rekening mee dat je af en toe een beetje moet klimmen. Huur eventueel een fiets, dat kan in Den Haag, en ga lekker op verkenning!
Wandelen, fietsen, paardrijden of spelen
Of je nou van wandelen of fietsen, van het strand of de natuur, van vogels kijken of fotograferen houdt, in het Westduinpark kun je je hart ophalen. Met kinderen de natuur in, in je eentje de rust opzoeken, een momentje van bezinning, joggen, samen sporten, het kan allemaal en wordt er allemaal veel gedaan.
Voor gezinnen met kinderen heb ik nog extra leuke tips trouwens. Die tips komen nog een keer apart.
Met de auto of het OV naar het Westduinpark
Kom op zomerse dagen en vrije dagen het liefst zo min mogelijk met de auto. Op een doordeweekse dag is het meestal rustig. Kom momenteel, vanwege de coronabeperkingen, ook zo min mogelijk met het openbaar vervoer. Hopelijk kan het over een tijdje wel weer.
Ligging Westduinpark
Op de satellietkaart van Google hierboven zie je goed hoe het gebied eruit ziet en dat het helemaal van de wijk Duindorp tot aan Kijkduin loopt. Ook zie je goed dat het Westduinpark voor een groot deel aan de Vogelwijk grenst.
Wapendal
Ook het kleinere natuurgebied Wapendal (vlakbij de Bosjes van Pex) hoort bij het Westduinpark. Westduinpark en Wapendal samen zijn een Natura 2000 gebied en behoren tot Nationaal Park Hollandse Duinen. Wapendal ligt iets verder van de zee af en is niet toegankelijk. Wel kun je er omheen wandelen. Met name in augustus of begin september is dit mooi, want dan staat de heide in Wapendal in bloei. Wapendal wordt om die reden ook wel ‘het heitje’ genoemd.
Entree Westduinpark
Om het Westduinpark te bezoeken hoef je geen entreegeld te betalen of dagkaart aan te schaffen. Het is gratis te bezoeken of (als je puur voor het strand komt) te doorkruisen.
Tip voor mensen in en buiten Den Haag
Mijn tip voor mensen in Den Haag is vooral: ontdek het eens wat beter dan puur er doorheen te fietsen onderweg naar iets anders. En voor wie buiten Den Haag woont en het Westduinpark nog niet kende: ga in plaats van een dagje Scheveningen of Kijkduin eens naar het Zuiderstrand ertussen.
Combineer een bezoekje aan het strand met een lekkere wandeling door het park of sluit je stranddag af met een mooie zonsondergang.
En ga ook eens in je eentje! Juist als je alleen bent neem je de omgeving veel meer in je op.
Ga eens heel vroeg!
In plaats van ‘s avonds tegen zonsondergang is ’s ochtends als de zon nét op is alles natuurlijk ook magisch mooi. Ook dat ben ik nog steeds eens van plan. Iemand die dat ook veel doet is Bart Jan Verhoef. Ik ken hem niet persoonlijk, maar ontdekte zijn foto’s door Instagram. Hij weet alles wat groeit en bloeit in het Westduinpark prachtig te vangen met het meest perfecte licht. Kijk hier maar: Een ochtend als zovelen.
Hij ziet fotografie als meditatie en dat herken ik wel. In mijn eentje wandelend in mooie natuur met mooi licht vergeet ik de rest.
Ga ook eens puur voor het park, ’s ochtends heel vroeg, met je camera of gewoon je smartphone. Je hebt inmiddels gezien hoe mooi het is.
Meer leuke tips
De laatste tijd heb ik veel mooie en nog relatief onbekende plekken in Den Haag (her)ontdekt. Wil je de komende tijd dus nog meer leuke tips over Den Haag en omgeving te weten komen, volg mijn footprints dan op Facebook. Lees ook zeker mijn blog over NP Hollandse Duinen!
Dit hieronder is mijn dochter, afgelopen maandag, op haar verjaardag.
Overnachten in de buurt
Wil je in de buurt van het Westduinpark overnachten dan kan dat in het NH Atlantic in Kijkduin. Dit hotel grenst direct aan het Westduinpark en aan het strand van Kijkduin. Goed te weten is wel dat Kijkduin momenteel een heel andere look krijgt en je dus aan de andere kant van het hotel tegen bouwwerkzaamheden aan kijkt. Maar aan zee of in het Westduinpark vergeet je dat weer.
Verblijf je liever in een bungalow dan is vakantiepark Kijkduin ook een goed idee. Als je een fiets huurt ben je al in 5 a 10 minuten in het Westduinpark. Ook ben je vanaf daar zo op Landgoed Ockenburgh.
Blijf op de paden en neem afval mee
Hierboven zie je overigens een gebied wat je niet mag betreden. Staat er ergens verboden toegang hou je daar dan ook aan. Dit waren dan ook niet mijn voetsporen.
Neem al je afval mee, zorg dat je een zakje bij je hebt en zie je iets slingeren neem het dan ook mee.
Foto’s
De foto’s in dit blog maakte ik uiteraard zelf. Ik maakte ze bijna allemaal met mijn iPhone XR, maar ook een aantal met mijn camera. De meeste foto’s maakte ik deze maand, enkele andere eerder al.
Ook zin om te gaan fotograferen? Bekijk hier de top 10 camera’s van BOL!
Kende jij het Westduinpark al? Welke foto spreekt je het meest aan en welke van deze 5 plekken wil jij wel eens bezoeken?
Als een grote krater in het landschap ligt het daar: het Hemels Gewelf van James Turrell. Dit bijzondere landschapskunstwerk in Kijkduin is iets wat je nog nooit gezien hebt! Prachtig gelegen, aan de rand van de duinen, met uitzicht op zee! Vooral als je de krater in de verte ziet liggen ziet het er indrukwekkend uit!
Het Hemels Gewelf, een wel heel gaaf landschapskunstwerk èn panorama uitkijkpunt in Kijkduin. Eindelijk zag ik het!
Hemels Gewelf
Landschapskunstwerk Hemels Gewelf is weliswaar een kunstmatig aangelegde duinkom, maar het is net een echte krater! De ‘Celestial Vault’, zoals het Hemels Gewelf in het Engels heet, is werkelijk een prachtig staaltje ‘land art’ dat je echt een keer gezien moet hebben. In dit blog lees je hoe je er komt en wat je er ziet.
Deze bijzondere ‘land art’ is echt een must see in Kijkduin!
Celestial Vault
Het gekke is dat bijna niemand het Hemels Gewelf (Celestial Vault) kent. Ook mijn vrienden in Den Haag niet! Deze bijzondere gratis bezienswaardigheid in Kijkduin is er ongeveer al zo lang als ik in Den Haag woon, maar is altijd een beetje een ‘geheimtip’ gebleven.
De Machiel Vrijenhoeklaan kent ‘iedereen’ omdat je er kunt parkeren, maar het kunstwerk bovenop de top haast niemand!
Dagjesmensen die daar beneden parkeren weten vaak niet dat dit bestaat!
Foto’s Hemels Gewelf
Het Hemels Gewelf stond al heel lang op mijn lijstje met dingen die ik nog wilde bezoeken in en om mijn eigen stad en toch kwam het er nooit van. Ik was dan ook blij dat ik er eindelijk was. De foto’s die je hier ziet heb ik allemaal zelf gemaakt.
Geheimtip Kijkduin!
Grote groene krater in Kijkduin
Het Hemels Gewelf is een grote krater van 30 bij 40 meter. In en op de krater ervaar je in combinatie met het veranderende zonlicht en de wolken, of, vlak voor zonsondergang, toen ik er was, een bijzonder ‘spel’ van licht en ruimte.
Het groene gras contrasteert mooi met de lucht en vanuit het midden van de krater ervaar je -als je gaat liggen- de hemel een beetje als een koepel.
Ervaar de hemel als een koepel!
Hoe is de krater ontstaan?
De krater is niet natuurlijk ontstaan (zoals de vulkaankraters in Timanfaya National Park op het Canarische Eiland Lanzarote of de kratermeren op het Portugese eiland Flores, het Griekse vulkaaneiland Santorini of de Etna op het Italiaanse eiland Sicilië), maar het is door de mens gemaakt en bedacht. Door James Turrell dus.
James Turrell
De Amerikaanse kunstenaar James Turrell woont zelf bij de Painted Desert in Arizona. Hier werkt hij al sinds de jaren 70 aan de Roden Crater. Ook een wel heel bijzonder project. Kijk hier maar naar foto’s van de Roden Crater.
Licht en kleur
Turrell liet zich in zijn werk inspireren door de vroegere Nederlandse sterrenkundige Marcel Minnaert. ‘Het Hemels Gewelf is’, zo lees ik, ‘is geen beeldhouwwerk in het landschap, maar een hulpstuk om naar licht en geluid te kijken.’
‘Het zien van licht als materie -alsof je het aan kunt raken- en de vorm van de hemel is geen natuurkundig verschijnsel, maar een gevolg van je eigen waarneming.’ Het Hollandse licht kan zo zelfs een emotionele en spirituele impact hebben.
Door het veranderende daglicht aan de kust is het Hemels Gewelf op vele manieren waar te nemen.
Hoe kwam het zo ver?
Ik was wel benieuwd hoe dit kunstwerk tot stand is gekomen. Waaróm het er is. Op Stroom.nl lees ik: ‘Het idee om James Turrell uit te nodigen kwam op toen Stroom betrokken werd bij de voorbereidingen van het congres van The International Federation of Landscape Architecture dat in 1992 in Den Haag gehouden werd.’
Het thema van het congres was de relatie tussen landschapsarchitectuur en beeldende kunst. Turrell kwam indertijd met het voorstel voor de kunstmatige krater. ‘Aanvankelijk was het zo’n grootschalig plan dat niemand geloofde dat het ooit, hoe dan ook, voor elkaar zou komen.’
Natuurlijke plek
Ondanks dat het Hemels Gewelf door de mens gemaakt is en niet door de natuur gevormd is oogt het wel natuurlijk. De krater bestaat uit aarde en gaat echt op in de natuur. De buitenkant beplant met helmgras en planten met roze en paarse bloemetjes. Ook van binnen, in de kom van de krater, is gras aangelegd.
Op de rand van de krater groeien mooie paarse bloemetjes.
Kunstwerk in de natuur in Kijkduin
Het is overigens geen nieuwe bezienswaardigheid. Dit bijzondere kunstwerk in de natuur bestaat al sinds 1996 (hier zie je oude foto’s van het Hemels Gewelf) en is in 2008 gerenoveerd. Na de restauratie besteedde onder andere de Volkskrant er aandacht aan in het artikel: Een duinkom vol met licht en lucht.
Hemels Gewelf bezoeken
Toch kwam het er op de een of andere manier nooit van Hemels Gewelf met eigen ogen te bewonderen, terwijl ik er vaak genoeg vlakbij was! Als ik in Kijkduin was, was ik er altijd voor iets anders; ik dacht er niet aan of had haast voor een afspraak.
Toen de kinderen nog klein waren was het vaak net niet handig om met de Bugaboo of buggy die heuvel op te gaan, terwijl ik nu denk: ‘Waarom ben ik niet gewoon een keer met de draagzak gegaan?’
Op de fiets naar Kijkduin
Toen ik afgelopen week ter ontspanning en met het oog op mijn blog een paar keer een fiets- en wandeltochtje in eigen stad maakte, besloot ik dan ook eindelijk eens een kijkje bij dit wel heel bijzondere uitkijkpunt in Kijkduin te nemen.
In de avond, toen het rustig was op straat, fietste ik van Den Haag naar Kijkduin, een fietstocht heerlijk door het Westduinpark. Een tocht door de duinen die ik al vaak gemaakt heb, maar die altijd mooi blijft. Ik kwam slechts twee fietsers tegen die ondanks de ‘Houd afstand’-regel naast elkaar bleven fietsen als ik in tegengestelde richting aankwam, maar verder was het rustig.
Machiel Vrijenhoeklaan
Eenmaal in Kijkduin aangekomen fietste ik langs hotel NH Atlantic en de nieuwe woontorens en grote bouwwerkzaamheden voor ‘nieuw Kijkduin’ bij het Deltaplein, over de promenade, langs de gedeeltelijk gesloopte boulevard en winkelcentrum van Kijkduin verder door naar de Machiel Vrijenhoeklaan. Onderweg stond er ineens een vos op het fietspad!
Ingang Hemels Gewelf
Ter hoogte van restaurant De Haagsche Beek parkeerde ik mijn fiets. Direct tegenover het restaurant (waar ik wel eens ontbeten heb met een vriendin en de kinderen, die toen nog baby en peuter waren) is namelijk de opgang naar het Hemels Gewelf: een steile trap omhoog.
Verboden toegang?
Ik schrok even van een groot verbodsbord en een afzetting. O nee, ze zouden het toch niet wegens corona hebben afgezet? Ik snap het, maar het zou wel heel jammer zijn als het nu gesloten is, dacht ik. Gelukkig bleek er behalve deze opgang -die zichtbaar is vanaf de parkeerplaatsen bij de Machiel Vrijenhoeklaan, en waar normaalgesproken vooral veel dagjesmensen parkeren- ook aan de zijkant nog een opgang te zijn, ook een steile trap.
En ook vanuit het duingebied erachter leiden wandelpaden naar Het Hemels Gewelf.
Recreatiegebied Puinduinen Ockenburg
‘Welkom in Recreatiegebied Puinduinen Ockenburg’ stond op het bordje bij de trap aan de zijkant. Ik beklom de treden (het zijn er best veel, maar voor iedereen met een normale gezondheid is het makkelijk te doen). Zodra je op de puinduinen bent ben je al bijna bij het gewelf. Het is nog maar een heel klein stukje over een paadje in de duinen. Ook hier is het al mooi. Mooi groen vooral!
Het Hemels Gewelf ligt op de Puinduinen van Kijkduin.
Wat zijn de Puinduinen?
De Puinduinen is een groen wandel- en recreatiegebied dat letterlijk ontstaan is uit hopen puin van sloopwerkzaamheden in de jaren vijftig en zestig. Het zijn dus kunstmatige duinen die destijds opgebouwd zijn uit puin en afgedekt werden met een zandlaag.
Het is niet alleen leuk om er rond te lopen, het heeft ook een functie: het hoge duin dient namelijk tevens als versterking van de kust.
Omdat het voor ons Nederlanders in dit platte land al snel ‘hoog’ is worden de puinduinen ook wel grappend ‘de Alpen van Den Haag’ genoemd. Wat ik echter niet wist: er bestaat zelfs een heuse Puinduinrun. In januari was het nog.
Zodra je de trap hebt genomen is het uitzicht over Kijkduin al mooi!
Puinbal
Iets verder de Puinduinen in vind je overigens ook nog het Puinduin Monument, een grote stenen bal van puin, maar daar ben ik niet geweest. Dan had ik net een ander paadje in moeten slaan. Het ligt meer ‘landinwaarts’.
Wandelen bij het Hemels Gewelf
Eénmaal boven wandelde ik eerst een half rondje om de krater heen en nog iets verder door, via een paadje naar een hoger gelegen duin met een stenen bank erop: het panorama punt!
Vanaf het bankje op het duin heb je een prachtig panoramisch uitzicht!
Gaaf uitkijkpunt in Kijkduin!
Een mooie plek om foto’s te maken in Kijkduin.
Hemels Gewelf vanuit het zuiden gezien
Vanaf hier kun je de krater even vanaf een andere kant bewonderen. Doordat je de flats van Kijkduin in beeld ziet en dus wat horizonvervuiling hebt is het misschien niet de mooiste kant om het kunstwerk vast te leggen, maar wel een intrigerende kant vond ik. Juist omdat vanaf dit punt alles samen komt.
Wauw, wat bijzonder!
De tunnel door
Vervolgens wandelde ik terug naar de krater en betrad ik eindelijk het tunneltje aan de zeekant. De tunnel naar de (blik op de) hemel. De tunnel is 6 meter lang en gemaakt van staal en beton, zodat hij niet in kan storten.
Filmpje Celestial Vault
Op dit filmpje zie je hoe ik de krater betreed:
Filmpje nog invoegen!
Hoe kom je op de kraterrand?
Ben je door het tunneltje gewandeld dan sta je in de krater. Vanuit de kom van de krater kun je nog weer een trapje op om op de rand van de krater te komen.
Toen ik op de rand van de krater stond dacht ik: ‘Waarom heb ik hier zo lang mee gewacht?!’ Het is echt uniek!
Op de rand van de krater
Je kunt de kraterrand rondlopen en het uitzicht bewonderen. Bij zonsondergang, toen ik er was, is dat natuurlijk extra mooi! Of ga gewoon even rustig op de kraterrand in het gras zitten en geniet van dit ‘hemelse’ plekje!
Ga zitten en geniet van dit ‘hemelse’ plekje!
Wacht tot de zon ondergaat…
Op het bankje liggen
In het midden van de krater staat een bankje. Van een afstand deed het mij in een flits even aan een Egyptische mummie denken, maar als je goed kijkt zie je dat het bankje aan twee kanten een bobbeltje heeft. Je kunt hier met z’n tweetjes tegelijk gaan liggen, met je voeten naar elkaar, om achterover gelegen (met je hoofd dus iets naar beneden!) de kom en de hemel te zien. Zo liggend schijn je het meest bijzondere effect te ervaren.
Liggend naar de hemel staren
Ik had graag even achterover willen gaan liggen om naar de hemel te staren, maar er was net een danseres opnames van zichzelf aan het maken. Ze had al haar spullen over de bank gedrapeerd, niet alleen even een jas of tas die je er snel even af kunt halen, maar ook een hele laptop en toebehoren. Kennelijk was ze bezig met het filmen van een dans, dus ik heb maar niet gevraagd of ze het weg wilde halen. Het zag eruit alsof ze met een of ander project bezig was, dus ik ben alleen even iets lager achterover gaan zitten, maar dat was niet ver genoeg.
Danseres bij het Hemels Gewelf
Ter compensatie (bedacht ik me dan maar) kon ik wel een stukje van de dansvoorstelling zien, wat eigenlijk best mooi was. Twee vriendinnen, een stel en ik waren de enige toeschouwers. Wellicht deel ik het filmpje deze week even op insta @denise miltenburg.
Onbekende Instagram hotspot
Het leuke is dat dit bijzondere plekje in Kijkduin nog steeds niet door de massa is ontdekt. Het is dé plek voor een gave instafoto, maar dat weet nog lang niet iedereen. Dus sssttt…! Niet zo zeer voor een selfie, maar voor een iets meer ‘arty’ foto is het absoluut een toffe plek.
Het Hemels Gewelf is echt een instaproof plek in Den Haag!
Foto tips Hemels Gewelf
Voor het effect is het vooral mooi als je de foto van onderaf neemt, bij het bankje, als er net mensen over de rand lopen, liefst bij tegenlicht, zoals deze foto op het instagramaccount van This is The Hague.
Ik was er in m’n eentje en kon dat dus niet even makkelijk doen, maar ben je met z’n tweetjes of met je kinderen dan kun je er echt wel iets bijzonders van maken. Ook kun je er leuke springfoto’s maken. En met ‘spring’ bedoel ik dus jump, en niet lente.
Kijk maar eens op Instagram (check de hashtag #hemelsgewelf of zoek op de locatie), dan zie je een paar voorbeelden. Ik deelde er al één gewoon van het uitzicht.
Foto’s Hemels Gewelf in Kijkduin
De foto’s in dit blog heb ik zelf gemaakt, maar vooral Hans Tibben heeft echt ontzettend mooie foto’s gemaakt zag ik, zoals deze foto van twee vrouwen met tegenlicht, voor het tunneltje. En ook deze foto bij zonsondergang. Maar ook deze foto van Diazproza van het Hemels Gewelf in het donker is bijzonder. Net als deze jump foto van Some time Some where op de rand van het gewelf. En deze foto van Travelholic vind ik ook gaaf! Ik dacht dat er nog geen reisbloggers geweest waren, maar dus toch.
Mooi uitzicht door het tunneltje
Het jammere is dat nu dus net dat ontzettend lelijke hek en het verbodsbord er staan, precies op het punt wat normaal vanuit het tunneltje heel mooi uitzicht geeft op de duinen, de zee en de zonsondergang.
Het bord lijkt me dan ook niet door een kunstminnend persoon of door iemand met oog voor detail te zijn neergezet, want het ‘verpest’ het kunstwerk. Had de versperring in godsnaam gewoon een paar treden lager gezet, denk ik dan. Maar goed, als ik de foto’s van iets schuin opzij nam zag je het gelukkig niet.
Waarom moet die versperring uitgerekend daar staan?
Hemels Gewelf bij bewolking, sneeuw of mist
Nou ja, ik ga in elk geval zeker een keer terug, liefst ook eens op een bewolkte of stormachtige dag met dikke grijze wolken voor weer een heel ander effect. Of als het mistig is! Of in de winter als er sneeuw ligt en dan met een blauwe of juist grijze lucht erboven.
Een foto als deze hieronder (die ik van mijn zoon nam, in een andere Nederlandse badplaats) zou ik graag nog eens willen maken maar dan met de kraterrand erbij in beeld.
Hemels Gewelf met de kinderen
Mocht ik binnenkort nog eens gaan, met de kinderen, dan zal ik ook zeker een foto op mijn Instagram-account posten. Meestal mopperen ze dat ze geen zin hebben om naar het strand te gaan als ik het voorstel, en al helemaal niet ‘helemaal naar Kijkduin’ te fietsen (wat ruim een half uur fietsen is), maar ik weet zéker dat ze dit ook heel cool zullen vinden. Foto’s als de tweede en derde foto van deze instapost van een Belgische moeder met dochters zijn natuurlijk leuk om te maken.
Of je nou komt voor de krater op zich, voor het uitzicht of voor het maken van foto’s, het is echt wel bijzonder!
Hemels Gewelf en corona
Of het verbodsbord aan de kant van de grootste trap er in verband met het coronavirus stond (ter voorkoming van drukte) weet ik niet. Ik las dat de trap dit voorjaar ook gerenoveerd werd of wordt dus dat kan ook de reden zijn.
Op Stroom.nl lees ik het volgende: ‘De trap naar Hemels Gewelf is vanaf september 2019 tot voorjaar 2020 gesloten voor renovatie. Gebruik de opgang circa 50 meter naar links (wanneer je met je gezicht naar de trap staat).’
Vermijd drukte, houd afstand!
Neemt niet weg dat je in deze tijden (het is nu mei 2020 als ik dit schrijf) nog steeds drukte moet vermijden. Zie je dus dat er al veel mensen zijn, ga dan niet. Met meerdere mensen in de tunnel kun je immers geen anderhalve meter afstand houden. Ga bij voorkeur ‘s ochtends vroeg of ’s avonds laat.
Kun je er onverhoopt toch niet naartoe maak dan een heerlijke wandeling over het strand. Bij de Zandmotor is het strand zo breed dat je makkelijk 1,5 meter afstand kunt houden.
Parkeren in Kijkduin
Normaalgesproken kun je parkeren op de Machiel Vrijenhoeklaan. Hier zijn echt tientallen parkeervakken, maar het kan zijn dat dit op drukke dagen -met name in de weekenden en op vrije dagen- wordt afgezet in verband met het coronavirus. Toen ik er dit weekend in de avond was (zaterdagavond) was de parkeerplaats wel open.
Met de kinderen naar Kijkduin
Ook al kwam ik de afgelopen jaren vaak in Kijkduin, meestal puur voor het strand of een leuke strandtent in Kijkduin, soms om te fotograferen, maar ook wel eens voor een strandfeest, op de één of andere manier kwam het er nooit van even het duin langs de Machiel Vrijenhoeklaan op te klimmen, naar het Hemels Gewelf. Ook al wist ik dat het er was, ik vergat het vaak toch weer.
Bizar dat dit internationaal bekende kunstwerk in Kijkduin bekend is bij zo weinig mensen!
Hoeveel tijd heb je nodig?
Een bezoek aan de krater is geen dagvullende activiteit (de meeste mensen zullen het in een kwartier wel gezien hebben), maar is echt de moeite waard! Ik zou niet puur voor de krater deze kant op komen, als je van ver moet komen, maar in combinatie met een dagje strand is het zeker leuk! Of combineer dit mooie panorama met Panorama Mesdag. Of met iets anders leuks in Den Haag.
Woon je in Den Haag en heb je het nog nooit gezien, dan is het wel echt een must!
Wat kost het Hemels Gewelf?
Het Hemels Gewelf in Kijkduin kost niets! Het is gratis te bezoeken. Hop er dus gewoon eens langs! Wandelen is sowieso even fijn en het is maar een klein stukje.
Voor wie is het Hemels Gewelf de moeite waard?
Of je nou van kunst, cultuur en architectuur houdt of van natuur, sport en ontspanning, van fotografie of gewoon van ‘even iets anders’. Het is voor iedereen een verrassend uitje.
Gratis bezienswaardigheid in Kijkduin!
Het is een heel apart stukje natuur in Kijkduin.
Wandelen, joggen of sightseeën
Het Hemels Gewelf kun je als bezienswaardigheid bekijken, maar het kan ook een onderdeel zijn van een mooie lange wandeling door Den Haag en Kijkduin. Zowel Landgoed Ockenburgh en het aangrenzende Madestein als het duingebied Westduinpark liggen niet ver weg. Ook kun je het Hemels Gewelf meepakken in je dagelijkse dan wel wekelijkse jogrondje. Met name de trappen er naartoe zijn een goede oefening.
Op de fiets naar het Hemels Gewelf
Woon je in Den Haag ga dan op de fiets naar het Hemels Gewelf. Je kunt door de duinen fietsen, door het Westduinpark, of langs de weg. Er is een fietsstrook en deels een fietspad.
Met de auto naar het Hemels Gewelf
Kom je met de auto naar Kijkduin? Parkeren kan op de Machiel Vrijenhoeklaan.
Houd er echter rekening mee dat dit wellicht tijdelijk niet kan op drukke zomerse dagen. De afgelopen tijd werden diverse parkeerplaatsen afgezet i.v.m. de coronamaatregelen. Als iedereen pal naast elkaar parkeert kan de 1,5 meter afstand niet altijd gewaarborgd worden.
Met het openbaar vervoer naar Kijkduin en het Hemels Gewelf
Momenteel (mei 2020) is in verband met Covid-19 het openbaar vervoer geen uitje en raad ik dan ook af om met de bus naar Kijkduin te komen. Mochten de maatregelen deze zomer of in het najaar versoepelen dan kun je met de trein naar Den Haag gaan. Reis je naar station Den Haag Hollands Spoor, dan kun je daarna verder met tram 1 en dan overstappen op bus 24. Makkelijker is het om de trein naar Den Haag Centraal te nemen en dan bus 24 naar Kijkduin. De bus doet er 30-45 minuten over. Vanaf de bushalte is het niet ver lopen.
Adres en locatie Hemels Gewelf
Het adres van het Hemels Gewelf in Kijkduin is:
Machiel Vrijenhoeklaan 175 2555 NA Den Haag
Celestial Vault Google Maps
Je vindt het Hemels Geweld in de Puinduinen, tegenover restaurant De Haagsche Beek. Hier zie je het Hemels Gewelf in Den Haag in Google Maps: Celestial Vault Kijkduin.
Waar moet je omhoog om bij het Hemels Gewelf te komen?
Tegenover het restaurant gaat een trap omhoog en iets naar links (als je met je rug naar zee staat) nog één. Mocht de grote trap nog afgesloten zijn wegens renovatie van de trap of wegens corona maatregelen neem dan de andere trap iets naar links.
Tips in de buurt
Combineer een kijkje bij het Hemels Gewelf met een heerlijke strandtent vlakbij. Liever actief? Breng dan een bezoek aan het mooie Landgoed Ockenburgh of maak een wandeling of fietstocht door het Westduinpark!
Combineer het Hemels Gewelf met een bezoek aan het mooie Landgoed Ockenburgh of maak een wandeling of fietstocht door het Westduinpark!
Overnachten in de buurt van het Hemels Gewelf
Wil je vlakbij deze bijzondere krater in Kijkduin overnachten? De beste optie is vakantiepark Kijkduin. Op Kijkduinpark vind je talloze accommodaties, van stacaravans en tenten tot luxe bungalows. Ook huizen met 3 slaapkamers en sauna of kindvriendelijke bungalows. Ook ik heb wel eens met familie een weekend in vakantiepark Kijkduin doorgebracht.
Woon je niet in Den Haag of Kijkduin, maar zou je het Hemels Gewelf wel eens met eigen ogen willen zien en van het uitzicht bij zonsondergang willen genieten? Boek dan een verblijf op Roompot vakantiepark Kijkduin! Het ligt er vlakbij en vanaf je huisje, bungalow of tent wandel je er zo naartoe! Ook zit je dan vlakbij het mooie Landgoed Ockenburgh. Ideaal!
Of kies voor een strandhuisje op het strand van Kijkduin!
Hotel bij het Hemels Gewelf
Verblijf je liever in een hotel? Het NH Atlantic ligt direct aan zee. Vanaf het hotel heb je zeezicht, als je een kamer met uitzicht op zee boekt. Ook daar vandaan kun je makkelijk lopend naar het Hemels Gewelf. Goed te weten is wel dat er momenteel bouwwerkzaamheden plaatsvinden in Kijkduin en dat dit hotel daar vlak naast ligt. Als ‘Nieuw Kijkduin’ straks af is is het net wat leuker om er te verblijven. Hoewel het Westduinpark waar het aan grenst altijd mooi is!
Lekker de natuur in
Ook straks in de herfst is het heerlijk om er even uit te gaan, niet alleen voor een dagje, maar voor een weekend, midweek of langer. Naar de bossen of de duinen en het strand. Of je nou voor een bungalowpark in Drenthe, iets fijns op de Veluwe of voor Zuid-Holland kiest, het is allemaal heerlijk!
De leukste strandtenten van Kijkduin, welke zijn dat? Bij welke strandtent hangt een leuke sfeer? Waar is het gezellig en waar juist lekker rustig? Waar is het eten het lekkerst en welke strandtent ligt het mooist? Ik ging op onderzoek uit.
In dit blog lees je wat in mijn ogen de meest relaxte en meest hippe strandtenten van Kijkduin zijn. Voor wie een coole vibe zoekt, een originele kaart, een leuke strandtent voor kinderen of gewoon rust. Kortom, de beste beach clubs van Kijkduin, aan de zuidkant.
17 juni 2021: Dit blog krijgt binnenkort een update. Ik ben inmiddels weer vaker geweest en heb meer recente foto’s.
Kijkduin Beach Resort
Kijkduin staat vooral bekend als een badplaats voor gezinnen en ouderen, maar krijgt de komende jaren een make-over. Er komen luxe appartementen en penthouses en het winkelcentrum en de boulevard worden vernieuwd. De werkzaamheden bij het Deltaplein zijn al begonnen, maar de strandtenten blijven gelukkig! Hoe het met parkeren zit en waar honden welkom zijn lees je onderaan.
Terwijl er aan Nieuw Kijkduin gewerkt wordt kun je nog steeds heerlijk genieten bij één van de vele strandtenten in Kijkduin.
De leukste strandtenten van Kijkduin op een rijtje!
Waar ga jij straks genieten?
Strandtenten Kijkduin: tussen het Atlantic Hotel en Kijkduinpark
Als ik naar het strand ga ga ik meestal naar het Zuiderstrand (ten zuiden van de haven, grenzend aan het prachtige Westduinpark) of naar Scheveningen, maar afgelopen weekend checkte ik de strandtenten tussen het NH Atlantic Hotel in Kijkduin en Roompot Vakantiepark Kijkduin eens, vlakbij de Zandmotor. Bij sommige was ik al lang niet geweest.
Een aantal strandtenten is in de loop der jaren veranderd qua uitstraling, inrichting en sfeer viel me op. En er is een enkele nieuwe. Ook de keukens en menukaarten verschillen qua aanbod, variatie en originaliteit, en wellicht ook kwaliteit. Zelf word ik altijd blij van tapas of iets Thais, een keer tajine of een lekker geroosterd visje, maar jij wil misschien alleen maar een burger en dat kan bijna overal.
Rustiger dan Scheveningen
Het voordeel van Kijkduin ten opzichte van Scheveningen is dat het er toch nog net wel wat rustiger is. Zelfs op deze mooie zaterdagavond konden we makkelijk een plekje vinden. Dicht bij de boulevard van Kijkduin is het wat drukker, maar hoe verder zuidelijk je gaat, richting de Zandmotor (het extra brede stuk strand), hoe rustiger het wordt.
Plof niet meteen bij de eerste de beste strandtent neer, maar wandel eerst even over het pad langs de strandtenten of een stukje door de duinen om te kijken welke je aanspreekt.
Leukste strandtenten Kijkduin
Per strandtent vertel ik je hier alvast wat het leuk maakt en voor wie het leuk is. Overigens kan dit ook heel persoonlijk zijn. Bij sommige tenten zat niet echt mijn soort publiek of stond de muziek net te hard (doe mij maar rustige loungemuziek of gewoon het geluid van de golven), bij andere dacht ik puur door hoe het eruit zag al ‘Ja, híer hou ik van!’
Laat je dus inspireren door dit blog, maar beslis eenmaal in Kijkduin zelf waar het goed voelt.
Leukste strandtenten Kijkduin
De strandtenten staan op volgorde van noord naar zuid, te beginnen bij het NH Atlantic Hotel en eindigend ter hoogte van Vakantiepark Kijkduin. Ten noorden van het hotel liggen nog meer strandtenten op het stuk strand dat helemaal doorloopt tot aan de haven van Scheveningen, maar in dit blog focus ik op het strand van Kijkduin.
***
Welke strandtenten ik persoonlijk erg leuk vond, hebben sterretjes gekregen! Dat zijn wat mij betreft echt de leukste strandtenten van Kijkduin. Over de eerste hieronder kan ik nog niet oordelen, want die is net nieuw.
Mambo beachclub
Wandel je bij het Atlantic hotel de hoge trap af naar het strand dan zie je links meteen een grote nieuwe strandtent liggen. MAMBO staat er in grote letters op het dak. Strandtent De Kust, wat hier eerst zat en wat ik zelf erg leuk vond, bestaat helaas niet meer. Ook het ernaast gelegen Leuk is weg. Maar nu is dus Mambo Beachclub onlangs geopend.
Omdat ik dit blog al in 2018 schreef ben ik er vorige week (17 juni 2020, een doordeweekse dag) naartoe gefietst om wat foto’s te maken zodat je een beetje weet hoe Beachclub Mambo eruit ziet. Ik heb er zelf nog niks gegeten of gedronken.
Nieuwe strandtent in Kijkduin!
Zo’n groot ligbed ziet er wel heerlijk uit.
Vanaf Mambo kun je over een pad op het strand naar de volgende strandtenten lopen.
Habana *
Beachclub Habana zit ook nog ter hoogte van het oude boulevardje van Kijkduin. Vanaf Mambo wandel je er makkelijk over het pad naartoe. Je kunt dus diezelfde trap bij het NH Atlantich nemen om er te komen.
Lange tijd vond ik Habana de leukste strandtent van Kijkduin. Het bestaat al jaren en was altijd best hip. Op zich is het dat nog steeds wel, het ziet er ook nog steeds aantrekkelijk uit, maar ik vond het publiek wel ietsje veranderd. Niet de mensen die je in beeld ziet trouwens hoor.
Ook was het er iets lawaaiiger qua muziek, vooral als je onder een box zit. Toch vinden veel mensen dat kennelijk juist leuk, want de eerste keer dat we langsliepen zat het helemaal vol. Populair is het dus nog steeds. De halfronde houten nisjes waar je in kunt zitten zijn ook leuk. Zo heb je toch wat privacy.
SUP boards verhuur
Wandel je iets verder dan kom je bij een klein houten paviljoen waar SUP boards worden verhuurd. Wil je dus eens gaan suppen dan kun je voor het huren van een sup/surfplank hier terecht.
Update 2020: ik zal binnenkort even checken of dit er nog steeds is.
Hudson Beach
Hudson Beach is nieuw. Aan de boulevard van Kijkduin vond je Hudson al wel, maar nu zit het dus ook op het strand! Voorheen zat Club Maritim hier, net ten zuiden van Habana.
Zelf zeggen ze op hun site: ‘Hudson Beach is de all new hangout op het Zuiderstrand van Kijkduin. Een Californian style beachclub met een laid-back vibe en heerlijk beachfood.’
In april waren ze nog niet open, maar inmiddels wel. Deze foto’s maakte ik in juni 2018:
Beachclub People (in 2023: Boca Grandi)
Update 2023: Beachclub People is weg. Hier zit nu Boca Grandi!
Bij Beach Club People had ik al eens een feestje gehad. Deze zaterdag zo vroeg in het seizoen was het nog niet zo druk en oogde het nog een beetje kaal buiten. Ik denk dat het er overdag drukker was, dus misschien is het wachten gewoon op een volgende zomerse dag in plaats van een avond in april. De houten palen vind ik wel heel leuk.
Update: op de site ziet het er echt prachtig uit (mooi wit en licht, met veel hout), dus in juni 2018 gaf ik het een tweede kans en toen was het er zeer goed toeven. Kijk maar:
Haagse strandhuisjes
Tussen Beachclub People en Strandpaviljoen Suiderstrand (de volgende strandtent) staan enkele strandhuisjes. Superleuk natuurlijk om eens in zo’n leuk strandhuisje te overnachten! Zo’n strandhuisje voor 4 of 5 personen boek je hier: Haagse strandhuisjes.
Wil je nog boeken, kijk dan snel wat nog kan. Veel zit al vol. Het is niet goedkoop, zeker niet als je een week in de zomer wil, maar het is wel heerlijk om wakker te worden op het strand!
Tip: in de vroege lente of het najaar is een midweek of weekend in een strandhuisje best betaalbaar. Kies dus eens voor een verblijf in een strandhuisje aan het begin of eind van het strandseizoen!
Suiderstrand ***
Bij het zien van strandtent Suiderstrand werd ik meteen blij! Ja, dít is het soort strandtent waar ik van hou! Zo’n plek waar je je meteen op reis waant in Azië. De sfeer was een beetje Bali of India-achtig. Een beetje boho, een beetje hippie. Helemaal goed dus. Wat mij betreft één van de leukste strandtenten van Kijkduin!
Eén van de leukste strandtenten!
Voor kinderen is er een glijbaan:
Strandhuisjes Kijkduin
Tussen strandtent Suiderstrand en strandtent Birds kom je de beach houses van Vakantiepark Kijkduin tegen. Ze worden ook wel de Kijkduin strandhuisjes genoemd en zien er zoals je ziet weer anders uit dan de andere strandhuisjes.
Beachclub Birds
Beachclub Birds kende ik volgens mij nog niet. Na enig speurwerk kom ik erachter dat dit voorheen Parker was. Birds wil een warm nest zijn met een ongedwongen sfeer. De rotan stoeltjes doen mij meteen aan vroeger denken.
Birds zit bij strandslag 2, tussen de strandhuisjes in. Ik heb hier niet zo lang gekeken en niks genuttigd, maar qua eten staan ze voor eerlijk, puur en verrassend, staat op de site. Ook leuk: ze hebben hun eigen Bird biertjes van de Bird Brewery.
Nog meer strandhuisjes
Vervolgens kom je nog meer strandhuisjes tegen. Die nieuwere variant Kijkduin strandhuisjes. Door de vorm zien ze er trendy uit. Doordat er 2 slaapkamers in zitten vind ik het woongedeelte vrij klein. Maar je hebt wel een veranda, dus ook als het regent kun je buiten zitten.
Flamengo’s Beach * (in 2023: Otrobanda!)
Update 2023: Flamengo’s is weg. Otrobanda is nieuw in 2023!
Strandpaviljoen Flamengo’s heeft van alle strandtenten in Kijkduin de mooiste ligging. Het ligt wat hoger en vanuit heerlijke zitjes met roze en turkooizen kussens kijk je mooi uit over de zandmotor. Is uitzicht en rust voor jou ook belangrijk? Dan moet je hier zijn.
Blow
Blow Beach House, de laatste in het rijtje, is niet alleen een strandtent, maar je kunt er ook leren kite surfen. Ik heb hier verder niet gezeten, maar het zag er wel relaxed uit. Ik moest lachen om de tekst op de menukaart. Ook is het denk ik heerlijk zitten zo aan de rand; zelfs liggen kan. En er zijn 2 kleine glijbaantjes voor de allerkleinsten.
Honden op het strand
Vanaf strandslag 2 verder zuidwaarts zijn honden welkom. Dit is het hondenstrand van Kijkduin. Naar strandtent Birds, Flamengo’s en Blow kun je je hond dus gewoon meenemen.
Strandtenten met kinderen
Zoals je zag stond er één strandtent bij die echt helemaal op kinderen gericht is, maar eigenlijk kun je overal met kinderen terecht. Naast de eindeloze zandbak voor je neus hebben bijna alle strandtenten tegenwoordig wel een trampoline, glijbaantje of klimrek.
Omdat er een verhard pad tussen de strandtenten loopt kun je ook gewoon de kinderwagen of buggy meenemen. Ook hebben ze vrijwel overal wel kindermenu’s mocht je een hapje willen blijven eten; van frietjes tot flammkuchen en van hotdog tot pannenkoek.
Welke strandtent vind jij het leukst om met kinderen naartoe te gaan?
Nog meer strandtenten in Kijkduin
Behalve de strandtenten die ik in dit blog noem zijn er ten noorden van het NH Atlantic Hotel in Kijkduin nog meer leuke strandtenten, op het Zuiderstrand, tussen Scheveningen en Kijkduin in. Dit zijn de strandtenten die aan het prachtige Westduinpark grenzen en ook die/dat kan ik van harte aanbevelen.
Strandtenten die niet meer bestaan
Zoals ik al zei is strandtent De Kust verdwenen en dat vind ik erg jammer. Ik hield juist wel van het reisachtige sfeertje daar! De hele uitstraling, aankleding en entourage, ik werd er blij van! Je zag er Boeddhabeelden, houtsnijwerken, Aziatische relaxbanken en kussentjes om verliefd op te worden. Een beetje Thais, een beetje Bali; kortom, een vleugje Azië dichtbij. Ja, daar hou ik van!
Echt jammer dus dat De Kust niet meer bestaat. Hier zie je er nog een paar foto’s van:
De kaart is zeer uitgebreid. Van gewoon tot bijzonder, ze hebben het allemaal. Thais, verschillende Marokkaanse tajines, tapas en ander lekkers. Barbecueën bij je eigen tafel kan ook.
Strandclub Leuk
Update 2020: Ook strandtent Leuk bestaat niet meer. ‘Leuk’ was vooral leuk voor kleine kinderen. Dit schreef ik erover: ‘Toen ik langs strandclub Leuk liep dacht ik niet ‘Yes, hier moet ik zijn!’ Integendeel, zonder kinderen zou ik er niet gaan zitten, maar je peuter of kleuter (als je die hebt) wil waarschijnlijk maar al te graag, omdat er voor kinderen veel leuks is.
Mijn kinderen zijn er inmiddels net te oud voor, maar heb je kinderen van 0 tot 6 dan is het natuurlijk erg leuk voor ze. Er is een klein springkussen, plastic en houten speelhuisjes en nog meer. Kinderen kunnen er niet zomaar weglopen, dus zelf zit je dan ook wat relaxter. Dan kun je ondertussen even stiekem naar de knappe jongens kijken die er rondlopen.’
Werkzaamheden Kijkduin
In verband met de bouwwerkzaamheden in het kader van Nieuw Kijkduin is een deel van het Deltaplein afgezet met hekken. Wel kun je gewoon langs het Atlantic Hotel naar het strand en de strandpaviljoens lopen.
Update 2020: Hieronder op de foto zie je dat de bouw al vordert. Dit is één van de nieuwe appartementencomplexen in Kijkduin.
Bereikbaarheid
De bereikbaarheid en route naar Kijkduin voor auto’s blijft voorlopig zoals het was. Volg voor het parkeren de bordjes als je Kijkduin binnenrijdt.
Gratis parkeren in Kijkduin
Door de bouw is het parkeerterrein op het Deltaplein weg. Parkeren kan nog wel op de middenberm van de Kijkduinsestraat en bij de Zandvoortselaan. Ook kun je gratis parkeren op de Machiel Vrijenhoeklaan, de lange weg die naar vakantiepark Kijkduin loopt. Op zomerse dagen en zonnige weekenden kan het er wel erg druk zijn en soms moet je wachten op een plekje.
Vanaf deze parkeerplaatsen ben je in 5 minuten lopen bij een strandtent. Je hoeft maar een klein stukje door de duinen. Mocht je parkeren op de Machiel Vrijenhoeklaan wandel dan ook even naar het Hemels Gewelf, een grote kunstmatige krater in de duinen met mooi uitzicht! Je bent er zo en het is echt wel heel bijzonder!
Tip!
Met de bus naar Kijkduin
Met het openbaar vervoer kun je ook naar Kijkduin. Vanaf tram 3 is het nog wel ver lopen, dus de bus is handiger. De haltes van de bussen 23, 24 en 26 zijn verplaatst naar de Kijkduinsestraat. Of kom op de fiets.
Overnachten in Kijkduin
Na zo’n relaxte stranddag is het natuurlijk helemaal heerlijk als je gewoon lekker kunt blijven. Samen de zonsondergang bewonderen, nog lekker met een drankje bij een leuke strandtent blijven zitten als het donker wordt en de lichtjes aan gaan, en niet meer hoeven nadenken of terug rijden. Dat klinkt goed
XR, maar ook een aantal met mijn 
