Categoriearchief: PERSOONLIJKE BLOGS

Persoonlijke verhalen en anekdotes. Dingen die mis gingen op reis, bizarre situaties, etc.

reisblog-follow-my-footprints

Jaaroverzicht 2022 (met tips voor 2023): 5x buitenland en bijna 50 plaatsen in eigen land (12 maanden in foto’s)

De terugblik op 2022 kon je hier al zien, maar ik beloofde ook nog een jaaroverzicht met mooie foto’s van de bezochte plekken per maand. Dát staat nu eindelijk online! Een heerlijke reeks foto’s van 5 buitenlandse trips en tientallen plekken in eigen land, vermengd met leuke tips voor jou voor 2023. 

Waar was ik het afgelopen jaar, wat waren de meest memorabele momenten, boeiende bestemmingen en verbluffend mooie landschappen? Kortom, waar maakte ik al die foto’s? Je leest het in het uitgebreide overzicht hieronder.  

Heb je weinig tijd? Scroll dan door naar juni en juli, daar vind je de mooiste plekken!

Waar was ik?  

Van het kleine Griekse eilandje Gramvoussa tot het kleurrijkste eiland van Zuid-Italië, van een jeeptour over de gevaarlijkste wegen van Kreta tot bustochten door binnenlanden of een boottrip langs eilandjes in Istrië. Ik was gelukkig weer lekker op pad in 2022 en fotografeerde erop los.

zuid italie

Niet alleen in de zomer, maar ook in het voor- en najaar naar de Méditerrannée!

samaraiakloof-footprints

Op pad in het buitenland

Samen met de kinderen dwaalde ik door Napolitaanse volkswijken, over een voormalig lepra eiland en door een Kretenzer kloof. Met mijn dochter wandelde ik van een Kroatisch bergdorp naar de kust, bewonderde één van de best bewaarde amfitheaters van Europa en wandelde door middeleeuwse stadjes.

Zomaar wat voorbeelden van afgelopen jaar in Griekenland, Italië en Kroatië, niet alleen in de zomer, maar ook in voor- en najaar. Samen met mijn tieners, met mijn puberdochter alleen èn in mijn eentje. En dat was nog lang niet alles!

kreta-reisblog

Ik tuurde over de Tyrreense Zee, zwom in de Libische Zee, voer over de Adriatische Zee en zag de zon vele malen zakken in de Egeïsche Zee.  

zuid-kreta-strand
vakantie-europa
reisblog-tips
boottrip
napels-followmyfootprints
fly-drive-kreta
citytrip

5x buitenland

Ik reisde in 2022 vaker naar het buitenland dan in 2021, maar nog niet zo veel als de jaren voor de pandemie. In 2019, 2018, 2017, 2016 en 2015 was ik veel vaker op reis!

Persreizen zoals naar de Algarve, Valle d’Aosta of Malta maakte ik ook even niet, maar ik grijp mijn kansen waar mogelijk -ik ben en blijf een reisblogger!- en reisde toch weer vijf keer naar het buitenland. Je ziet het zo allemaal in het jaaroverzicht!

Bijna 50 plaatsen in Nederland 

Ook dichterbij ontdekte ik dit jaar veel. Met mijn dochter was ik in het supersfeervolle Antwerpen, maar ook in Nederland zat ik niet stil. Ik treinde weer heel wat af, in zeven provincies, naar vele steden en dorpen. Op de ene plek was ik maar een paar uur, soms voor een specifieke bezienswaardigheid, op de andere een volle dag, wat langer of juist vaker. Zo bezocht ik bijna 50 verschillende plaatsen in eigen land.

Ik was in Almere, Amersfoort, Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Beekbergen, Bergen op Zoom, Castricum, Delft, Den Bosch, Dordrecht, Drimmelen, Ede, Eys, Garderen, Gouda, Groet, Gulpen, Heerlen, Hillegom, Hilversum, Kinderdijk, Leidschendam, Lisse, Loenen, Nijkerk, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oudenbosch, Ouderkerk aan de Amstel, Petten, Putten, Rhenen, Rotterdam, Schiedam, Schoorl, Soest, Utrecht, Valkenburg, Voorburg, Voorhout, Wassenaar, Willemstad, Zeewolde en Zierikzee. En natuurlijk was ik ook weer veel in Den Haag, Kijkduin en Scheveningen te vinden. Of bij familie, in nog weer drie andere plaatsen.  

Natuurgebieden in Nederland 

Ook al staat Follow My Footprints niet bekend als wandelblog, ik wandelde wel weer meer dan 1.000 kilometer. Ik liet mijn footprints niet alleen in steden en dorpen achter, maar maakte ook weer mooie wandelingen in de natuur in Nederland.  

Tientallen kilometers stapte ik door Nederlandse natuurgebieden, nationale parken en andere mooie plekken in eigen land. Net als deze bijzondere plekken zag ik ook dit jaar weer veel moois.

waterval-nederland

Zelfs in Nederland spotte ik beren, pinguïns en watervallen. 

reisblog

Kort weg, veel zien!  

Hoewel ik dolgraag weer eens wat langer weg zou willen, liefst naar Zuidoost-Azië, waar ik -zeker sinds ik in Thailand gewoond heb- echt van hou, waren de meeste trips die je in het jaaroverzicht hieronder ziet maar kort.

In een paar dagen kun je echter heel veel zien, zeker als je het tempo aanhoudt dat ik doorgaans aanhou. Wat ik in een paar dagen doe doet de gemiddelde vakantieganger niet eens in een hele vakantie.  

Een dag relaxen doe ik vrijwel niet. Sterker nog, ik kan het niet eens. Ik ontspan als ik allerlei moois kan fotograferen, als ik lekker op pad ben. Stilzitten doe ik eigenlijk alleen als ik even op een betoverende plek op een terras zit, of in een bus of trein, genietend van het landschap.  

kreta bergen

Een bergachtig landschap of een kleurrijk eiland, ja, daar word ik blij van!

procida

Bestemmingen in Zuid-Europa en meer 

In onderstaand overzicht neem ik je mee naar de bestemmingen waar ik in 2022 was, ook buiten het seizoen. Geen reizen naar de andere kant van de wereld, maar wél naar verschillende mooie plekken in Zuid-Europa en de Méditerranée. En naar heel veel plekken in Nederland! 

Moeder met twee pubers  

‘Onderweg’ krijg je een inkijkje in m’n leven met twee pubers. Een druk leven dat soms best pittig is, zeker als je zowel zakelijk als privé geen partner hebt om op terug te vallen, maar ik heb het toch maar weer allemaal gered. Zelfs dit jaaroverzicht is er uiteindelijk van gekomen, ook al zijn we inmiddels op weg naar 2024. 😉 

Het maken van dit blog was ontzéttend veel werk, maar hopelijk bekijk je het met plezier. Er staan veel plekken in die ik nog niet eerder heb laten zien.

Wellicht haal je er leuke tips uit voor een dagje weg of boek je door het lezen van dit blog zelfs je vakantie!  

Jaaroverzicht 2022 per maand  

Ben je er nog? Mooi, want nu begint het eindelijk, het jaaroverzicht per maand! Hieronder lees je waar ik elke maand was en zie je welke foto’s ik die maand nam, ook al is het nog steeds maar een klein deel van die 45.000 foto’s. Hopelijk inspireren ze je!  

Regelmatig kun je via de blauwe woorden die je ziet doorklikken naar meer foto’s, naar een blog ergens over, of naar een locatie of accommodatie. Overnachtingsadressen tip ik ook tussendoor voor als je ergens zelf ook naartoe wil.  

Heb je geen zin om alles te lezen? Bekijk dan alleen de foto’s! De ene maand zie je meer natuur, de andere maand meer steden. Uiteraard staan ook de trips naar het buitenland ertussen. Mis vooral juni en juli niet! En is het je niet exotisch genoeg? Klik dan door naar het betoverende Bali, het altijd heerlijke Thailand, Curaçao of Senegal.

Alle foto’s in dit blog maakte ik uiteraard zelf. Geen stockfoto’s dus die al op tig websites gebruikt worden, maar eigen beelden en allemaal van het afgelopen jaar!

palm-bay-kreta

Januari: Zuid-Limburg en Zuid-Holland 

Meteen de eerste dag van het jaar reisde ik af naar Zuid-Limburg, de in mijn ogen meest buitenlandse provincie van Nederland, en daar had ik behoefte aan. Op 1 en 2 januari wandelde ik vele kilometers in Valkenburg, Gulpen, Eys en Heerlen. Ik genoot van het mooie heuvelachtige landschap, met name bij de Gulperberg. Ik verbleef zelf in Valkenburg, maar -tip!- er zit een prachtig gelegen vakantiepark van Europarcs.

Met de kinderen bracht ik een bezoekje aan Rotterdam en Delft en daarna kwam corona om de hoek kijken. Alle drie waren we de pineut, eerst de tieners en toen ik. Wat was ik blij toen ik eindelijk weer naar buiten kon om de zonsopkomst in het Westduinpark te bewonderen, vanaf mijn favoriete uitzichtpunt in de duinen, met uitzicht op Den Haag.  

Februari: Utrecht, Den Bosch, Oudenbosch en Oekraïne 

Na de mooie natuur in januari stond februari vooral in het teken van steden en cultuur. Ik maakte een wandeling door Utrecht, nog in coronatijd, en ook door Den Bosch, zowel in het gezellige centrum als bij de silo’s. Zo gaaf zijn die!

Ook wandelde ik twee street art routes in Rotterdam. Wil jij dat ook eens doen en zoek je een bijzonder plekje om te overnachten in Rotterdam? Lees dan mijn eerder geschreven blog Origineel overnachten in Rotterdam.  

Een plek die al lang op mijn lijstje stond met plekken die ik nog wilde bezoeken was Oudenbosch in Noord-Brabant. Ik fotografeerde er de prachtige basiliek die erg aan de Sint-Pieter in Rome (Vaticaanstad) doet denken, waardoor het even voelde alsof ik in Italië was! Je komt ‘m ook tegen in het boek Werelds Nederland.

Hét verschrikkelijke wereldnieuws van februari 2022 was natuurlijk het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. De begindatum zal ik nooit vergeten; de oorlog begon namelijk precies op mijn 50e verjaardag. Samen met mijn familie was ik die avond bij de Italiaan.

Maart: Napels, Noord-Holland, Oostvaardersplassen, molens en meer 

Begin maart was het gelukkig weer ècht tijd voor Italië: samen met mijn tieners vloog ik in de voorjaarsvakantie naar Napels. Het eerste buitenlandse tripje van het jaar. Het voorjaar is hét moment voor een leuke citytrip!  

Ik was al eens eerder in Napels en omgeving, maar genoot opnieuw van deze intense stad, nu samen met mijn pubers. Ter plekke postte ik veel foto’s op social media en erna schreef ik over muurschilderingen in Napels en de Maradona-verering in Napels, en ook deelde ik het mooie metrostation Toledo al, maar ik heb nog lang niet alles over het heerlijke Napels geschreven wat ik wilde schrijven.  

Een blog over het kleurrijke eilandje Procida kwam er ook nog niet van, maar ik postte er al wel vaak iets van op Instagram. We ontdekten het eiland in de regen én met een zonnetje. Ik vond het uitzicht op Marina Corricella zo fotogeniek dat ik het zelfs als kopfoto gebruikte van mijn Terugblik op 2022. Het afgelopen jaar was Procida bovendien culturele hoofdstad van Italië.

Wil je ook een keer naar Napels en omgeving? Mis Procida niet!  

Dit recente reisgeluk werd later in de maand overschaduwd door zorgelijk nieuws. Mijn supersportieve en nog relatief jonge stiefvader kreeg ineens benauwdheidsklachten. Het bleek geen corona, maar wel was er iets bij zijn longen te zien. Het was het begin van een zware tijd. Ik schreef er een emotioneel blog over.  

Ik besloot overhaast allerlei plekken te gaan bezoeken. Je wist immers maar nooit hoe snel het kon verkeren in het leven. Ik bezocht de mooie bloesemlanen in Almere en maakte een prachtige wandeling bij de Oostvaardersplassen, waar ik hónderden konikpaarden zag. Ook stond ik op een nieuw uitzichtpunt in Castricum, wandelde bij Schoorl en fotografeerde de zonsondergang bij het palendorp in Petten. Wil jij dat ook eens doen boek dan eventueel een overnachting in Petten, want het is best ver, zeker helemaal met het OV op en neer zoals ik deed.  

Ook dwaalde ik weer eens door Dordrecht, genoot van het vroege voorjaarszonnetje bij Villa Augustus en bracht een bezoek aan de molens in Kinderdijk. Ik bleef bij het Werelderfgoed rondhangen tot na zonsondergang om de mooiste plaatjes te kunnen schieten. Wil jij dat ook eens maar woon je niet in de buurt? Boek dan eens een natuurhuisje in de buurt van Kinderdijk.

April: van de Veluwe tot de bollenvelden en Zeeland 

April begon met sneeuw in Den Haag, maar langzaamaan werd het daarna toch lente. Ook deze maand deed ik heel wat plaatsen aan, ook al was ik overal maar kort. Ik toerde met vriendin Josefien vanaf Ede, na een korte stop in Nijkerk, naar het Tulpeiland bij Zeewolde, wandelde in het bos bij uitkijktoren de Bostoren in Putten en eindigde in Garderen, op de Veluwe.  

Ook was ik twee keer in Gouda, speciaal voor de Goudse iconen en voor Gouda op Grote Hoogte, waar ik benieuwd naar was. Daarnaast was ik bij de heropening van Central Park Voorburg, een mooi gerenoveerd boetiekhotel.

Ik bezocht de hyacintenvelden bij Voorhout, de ruïne van Teylingen en de vele bollenvelden en reuzenbollen bij Lisse, Hillegom en Noordwijkerhout en ook eindelijk het beroemde Bloemencorso. Ja, ik ging dit jaar helemaal uit mijn bol bij de bollenvelden.  

De citytrip Berlijn die mijn moeder me cadeau had gedaan voor mijn 50e verjaardag kon helaas niet doorgaan, omdat mijn stiefvader in een paar weken tijd al te ziek was om alleen te blijven.  

Wel was ik met de kinderen weer regelmatig in Scheveningen, o.a. op De Pier, wandelde 15 kilometer door Utrecht en bezocht de Floriade, waar ik maar liefst 4 blogs over schreef. Op Koningsdag was ik gewoon in mijn eigen Den Haag

Eind april deed ik samen met vriendin Josefien nog een roadtripje door drie provincies: eerst naar het Brabantse Willemstad, een vestingstadje, en via de bloeiende bollenvelden op het Zuid-Hollandse Goeree naar het Zeeuwse Zierikzee, wat je op de foto’s hieronder ziet. Wil jij er ook eens naartoe? Hier kun je overnachten in Willemstad en check hier de hotels in het centrum van Zierikzee. Of bekijk de natuurhuisjes in de buurt van Zierikzee.  

Mei: nog meer Nederland!  

In de meivakantie beklom ik de vuurtoren van Noordwijk en ontdekte een paar relaxte strandtenten waar ik me met een beetje fantasie in Tulum in Mexico waande. Zucht… Echt naar Mexico zou ik ook wel weer eens willen. Wat dacht je hier -klik!- van?  

Ook bezocht ik met mijn pubers in de meivakantie de Mall of the Netherlands in Leidschendam, ging weer eens gezellig met ze naar Amsterdam en wederom naar Scheveningen.

amsterdam footprints

We genoten van het zonnetje in eigen tuin en hadden later in de maand ook nog een leuke dag in Duinrell. Woon je hier niet in de buurt dan kan ik je zeker aanraden eens op Vakantiepark Duinrell te overnachten. Je kunt dan niet alleen naar het pretpark en het Tikibad, maar ook prachtig wandelen in de duinen die er direct achter liggen, Schotse Hooglanders en konikpaarden spotten bij Lentevreugd, lekker naar zee en natuurlijk Den Haag ontdekken. Voor een vakantie met kinderen in Nederland is het een erg leuke plek!  

Voor mijn werk als reisblogger was ik op het City Breaks Press Event en de dag erop was ik voor de zoveelste keer in Gouda, waar het altijd fijn rondwandelen is. Ik kan je zeker aanraden eens een weekendje Gouda te doen.  

Heel last minute besloot ik het Hemelvaartsweekend nog weg te gaan met mijn kinderen. Het werd de Veluwe. Via Europarcs vond ik nog een mooi tiny house in Beekbergen, op loopafstand van de Loenense waterval. Het was overal zo mooi groen dit seizoen!

Wil jij ook met Hemelvaart of juist in de herfst een keer naar de Veluwe? Hier vind je diverse vakantieparken op de Veluwe. Of zoek een leuk natuurhuisje op de Veluwe.  

Juni: last minute naar Kreta!  

Begin juni bezocht ik de mooiste plekken van het jaar. Wederom last minute, want weer zat ik op de wip. Wel of niet nog iets boeken? Toen mijn zieke stiefvader zei ‘Doen!’ besloot ik toch te gaan, direct de volgende dag al. Eindelijk naar Kreta!

Na al 11x in Griekenland te zijn geweest, op verschillende plekken, niet alleen op bekende eilanden als Kos en Rhodos, maar ook onbekende als Syros, kwam ook Kreta er eindelijk van en het was nog mooier dan ik me eigenlijk altijd had voorgesteld. Kreta is zo mooi bergachtig!

Spannend was het wel, ook omdat tijdens de trip mijn dochter plotseling naar mijn huis bleek te zijn gekomen en ze nog nooit twee nachten alleen was geweest, maar facetimend vanuit steegjes en bussen kwam het goed. 

Niet alleen het gezellige Chania (op de foto’s iets verder naar onderen) en Rethymnon grepen me, ook Balos en Gramvoussa (op de foto’s hieronder) waren adembenemend mooi, net als de wandeling bij de Samariakloof, hierboven. Om 5 uur ’s ochtends zat ik al in de bus!

Wil je niet alleen de kloof, maar ook Balos en Gramvoussa kunnen bezoeken tijdens een vakantie op Kreta? Verblijf dan in Chania of er vlakbij. Je kunt er met een boottocht naartoe. Toeristisch, maar echt schitterend! En wat dacht je van een fly drive Kreta?

Op vakantie naar Kreta? Kijk eens bij Bebsy, TUI, de Vakantiediscounter, Eliza was here, Sunweb of &Olives. Ik vond zelf Chania (hieronder) echt ontzettend leuk!  

De vlucht was ook weer schitterend. Op de heenweg zag ik Nederland prachtig van bovenaf. Ook het eiland Marken zag ik mooi liggen, met Uitdam ernaast. Een paar jaar terug bezocht ik Marken in combinatie met Volendam en de Zaanse Schans. Overnachten in de buurt kan bij Landal Volendam, wat je in dit blog over nieuwe vakantieparken van Landal al eens tegenkwam, of bij Europarcs-park Poort van Amsterdam wat je ook op m’n luchtfoto ziet.

Gezien de sterk verslechterde toestand van mijn stiefvader leefden we de rest van juni bij de dag. Ik fietste nog door de duinen van het altijd mooie Westduinpark, maar bracht vooral veel tijd door met mijn schatjes, met dagelijkse dingen als helpen met huiswerk en andere zaken. 

Voor mijn werk bezocht ik wel nog een culinair event over Bilbao en Biskaje en ik spotte zelf nog wat street art in Amsterdam. Ook lunchte ik nog met mijn vader en zusje in Almere.  

Aan het eind van de maand bracht ik een bezoek aan Burger’s Zoo in Arnhem. Door het warme weer waande ik me even heerlijk ver weg en in de Bush al helemaal!

Het voelde alsof ik echt weer even in de jungle van Costa Rica of in Mexico was.  

Juli: weer naar Griekenland en zomerweer in Nederland! 

Juli en augustus zijn voor mijn reisblog altijd de beste maanden wat bezoekers betreft. In de zomermaanden wordt www.followmyfootprints.nl namelijk het vaakst bezocht, aangezien dan de meeste mensen op vakantie zijn en op zoek zijn naar mooie plekken, bezienswaardigheden, activiteiten en andere leuke tips op heel veel bestemmingen. Ik baalde dan ook dat ik dit jaar nog lang niet alles online had staan. Ook al worden oudere blogs nog steeds goed gelezen, verse blogs zijn natuurlijk ook fijn.  

Aan het begin van de maand zette ik nog wel een mooi blog over Corsica online. Ik ben er zelf nog niet geweest, maar naar aanleiding van een boek dat ik ter review van uitgeverij Momedia kreeg schreef ik er een blog boordevol tips over. Natuurlijk wil ik er het liefst echt naartoe!  

Wel of niet op vakantie? Dat bleef ondertussen de vraag gezien de toestand van mijn stiefvader. Durfden we het aan om op vakantie te gaan met het risico terug te moeten? Op het laatste moment boekte ik toch nog een weekje weg met de kinderen, meteen de eerste week van de schoolvakantie al, vanaf Rotterdam. Weer naar Kreta, maar nu naar een ander deel van het eiland: het superleuke Sissi

Een aanrader is het Palm Bay hotel waar wij vaak langs wandelden. Niet luxe, wel heel leuk! De tropische palmentuin, de ligging, het leuke bloemrijke straatje. En de gezelligheid van het knusse Sissi vlakbij. Op de foto’s zie je één van de leuke restaurantjes aan zee.

Zelf boekte ik Sissi bij Sunweb, maar helaas is onze heerlijke accommodatie vanaf 2023 een luxe adult only hotel geworden. Ze hebben het in korte tijd verbouwd en het ziet er prachtig uit en de plek blijft ideaal, maar het is jammer voor wie ons plekje wilde boeken. Als je geen kinderen hebt of wilt horen in de vakantie, is dit adult only hotel, dan ook zeker een aanrader. Qua locatie vond ik het in elk geval een hele fijne plek. Heerlijk rustig en toch op loopafstand van het kleinschalige maar gezellige dorpje, ook via het pad langs zee.

We mochten gebruikmaken van de faciliteiten van het naast gelegen Vasia Resort, dat nog wel bestaat, maar hadden daar, met alles wat we wilden zien, amper tijd voor. We hebben veel gezien en gedaan en toch nog kunnen genieten. 

Op pad gingen we ook weer, van lepra eiland Spinalonga tot een jeepsafari naar het zuiden van Kreta. We ontdekten bergdorpjes, kustplaatsen, kloosters, het Kretenzer leven en verstopte stranden

Wil jij ook wel op vakantie naar Kreta? Een vlucht met appartement op Kreta boeken kan natuurlijk ook. Of een mooie fly drive Kreta, dan zie je net wat meer!

Wat dacht je van een fly drive Kreta?  

Eind juli maakte ik met de kinderen weer een mooie wandeling door Gouda, waar we ook de kaasmarkt maar eens bezochten. Ook genoten we gewoon in ons eigen Scheveningen. Den Haag blijft fijn, want met Scheveningen om de hoek voelt het altijd een beetje als vakantie.

Tip: Boek ook eens een paar nachtjes Scheveningen voor komende zomer en geniet van zonsondergangen, chille strandtenten en zwemmen in zee.  

Augustus: hoogte- en dieptepunten 

De eerste week van augustus was een heftige week. M’n stiefvader lag inmiddels –sinds eind juli- in een hospice in Ouderkerk aan de Amstel. Ik ging er zowel in juli als in augustus nog naartoe, maar het was al duidelijk dat het niet lang meer zou duren. Hij kon alleen nog maar fluisteren.  

Ik spotte street art in eigen stad, bracht nog een kort bezoek aan Schiedam en ging met een vriendin wandelen bij Amersfoort, maar ik was heel onrustig. Het was een snel aflopende zaak. Op 8 augustus overleed hij. Ik was er die hele dag met mijn moeder en zusje geweest. Als ik terugdenk aan die dag word ik weer naar. Het is zo zwaar en intens verdrietig om iemand die je lief is letterlijk te zien sterven.  

De dagen erna waren gevuld met verdriet en het samen met mijn moeder, zusje en oom alles regelen voor de crematie, terwijl ik ondertussen steeds gebeld werd door mijn dochter, vanuit Frankrijk, waar het ook niet goed ging. Gelukkig waren ze voor de uitvaart terug. Op de heetste 14 augustus ooit gemeten werd mijn stiefvader gecremeerd in Hilversum, aan de rand van de Hoorneboegse heide.  

De rest van de maand probeerden we zo goed en zo kwaad als het ging door te gaan en van kleine momentjes te genieten: even iets lekkers ergens eten of even naar een andere stad. Samen met mijn dochter bezocht ik wat hotspots in Den Bosch en Den Haag. Ook ging ik weer wandelen op de heide bij Kijkduin en ineens was de zomervakantie alweer voorbij en ging mijn zoon voor het eerst naar de middelbare school. Een andere dan zijn zus, dus toch ook weer een nieuwe en spannende stap

Wat cijfers betreft bood augustus gelukkig toch nog een hoogtepunt: ik behaalde met dit blog een nieuw recordaantal bezoekers in augustus: 96.598 unieke bezoekers in 1 maand! En dat niet alleen, want toen ik op 23 augustus in de app van Google Analytics de bezoekers van de afgelopen 30 dagen checkte, stond de teller exact op 99.999 unieke bezoekers! Zo’n mooi getal, en 1 na de 100.000!  

Ondanks dat soort heuglijke momentjes voerde verdriet de boventoon. Nog steeds kan ik niet geloven dat de man van mijn moeder er niet meer is, ook nu, bijna een half jaar later, nog niet. Hij was ook 22 jaar in het leven van mijn zusje en mij… 

September: (on)bekende plekken in Den Haag en een dagje Rhenen 

In september speelde mijn zoon zijn eerste voetbalwedstrijd. Tot zijn dertiende voetbalde hij elke dag op straat, veldjes en pleinen. Echt op voetbal gaan was om diverse redenen lastig, maar nu kwam zijn droom eindelijk uit! Tijdens zijn allereerste wedstrijd ooit scoorde hij meteen twee keer. Wat was hij trots. Ik was zó blij voor hem!  

Een erg leuk weekend in Den Haag was het weekend van Open Monumentendag. Beide dagen zag ik weer zoveel bijzondere gebouwen, hofjes en andere geheime plekken van binnen. Hieronder zie je er wat foto’s van, maar ik kan je echt aanraden een nachtje Den Haag te boeken en het ook eens mee te maken. Tip: op 9 en 10 september 2023 is het weer! Veel grote steden doen er aan mee en het is gratis, dus wil je het ook eens in een bepaalde stad meemaken boek dan eventueel nú alvast dat hotel voor een weekendje weg in Nederland!

Een niet zo bekende gebeurtenis in Den Haag is de geloofsbrievenceremonie. Ik woonde deze ceremonie bij en jij kunt dat ook eens doen als nieuwe ambassadeurs hun geloofsbrieven aan de Koning aanbieden. Koning Willem-Alexander zelf zie je niet, maar als je bij Paleis Noordeinde staat krijg je toch wat van deze traditie met koetsen en alles mee. Vorige week waren Colombia, Polen en Samoa aan de beurt.  

Ook op Prinsjesdag fotografeerde ik erop los. Het lukte me Amalia en Maxima in de koets op de foto te zetten. Wil jij ze ook eens met eigen ogen voorbij zien komen? Prinsjesdag is dit jaar op 19 september 2023, dus zorg dat je erbij bent. September is sowieso altijd een leuke maand in Den Haag met de vele festivals en andere activiteiten. Dus boek eens een nachtje of langer in de koninklijke stad Den Haag en proef het Torentaartje. Ter ere daarvan mocht ik nog mee varen op de Hofvijver.

Mijn dochter behaalde een supersnelle tijd met de City Pier City-loop, dus dat moest gevierd worden. Ook was ik even bij Rrrollend en kletste ik bij met een vriendin bij een restaurant in de buurt. Samen met een andere vriendin deed ik een dagje Rhenen, met niet alleen Ouwehands Dierenpark, maar ook nog een mooie wandeling op de Grebbeberg.  

Oktober: herfst in Den Haag en last minute naar Istrië! 

In oktober ging ik drie keer op zoek naar vliegenzwammen en andere paddenstoelen in Park Clingendael, nam natuurlijk weer een kijkje in de Japanse Tuin, maakte nog een andere mooie wandeling in Wassenaar en bezocht de Blow Up Art in Den Haag.  

Ook bezocht ik met mijn oudste de Dutch Media Week in Hilversum, spotte mooie nieuwe street art in het centrum van Den Haag en werd uitgenodigd een expositie met ‘fallische’ kunst te komen bekijken in museum Beelden aan Zee in Scheveningen, met aansluitend een lunch bij Café Constant.  

Eind oktober fietste ik weer eens speciaal voor de zonsopkomst naar het Westduinpark. Heel mooi was hij deze keer niet, maar het blijft een prachtig gebied. Het is onderdeel van Nationaal Park Hollandse Duinen.  

De maand oktober bracht ik echter niet alleen in Nederland door, maar toch ook nog in het buitenland. Aan het eind van de maand boekte spontaan nog een ticket naar Pula in Kroatië. Veel zonnige bestemmingen waren duur in de herfstvakantie, ook last minute, maar aan Istrië denk je niet zo snel in oktober, dus deden we dat. Wederom vanaf Rotterdam Airport, maar nu alleen een ticket.

rotterdam-luchtfoto

De foto van Rotterdam van bovenaf werd één van mijn meest gelikete tweets ooit!

Samen met mijn dochter bezocht ik verschillende mooie plekken in Istrië. In 1990 was ik als 18-jarige al eens in het romantische Rovinj geweest, dus extra leuk om er na 32 jaar terug te zijn. In een paar dagen tijd bezochten we verschillende plaatsen en wandelden 40 kilometer!   

Wil jij ook naar Istrië? Dat kan zowel met het vliegtuig als met eigen auto.  

November: ziek en zakelijk 

November is nooit echt mijn favoriete maand en hoewel de kleuren van de bomen nog wel mooi waren werden we al snel geveld door een tweede ronde corona in één jaar. Voor een extra booster had ik nog geen tijd gehad en helaas was het al raak, zowel bij mij als bij mijn dochter. Mijn zoon bleef het gelukkig bespaard, maar wel kwakkelden we de wintermaanden door. In november, december en januari was er steeds om beurten wel eentje ziek of zwaar verkouden. Ook nu weer.  

Wel bezocht ik nog twee zakelijke evenementen, beide in mijn eigen stad. Je ziet ze bij m’n stories terug onder het kopje PRESS. Even flink pressen dan kom je bij de events van november. En met de kinderen bezocht ik Bergen op Zoom, hoewel de hoofdreden de Meet & Greet met de favoriete band van mijn dochter was. 

December: van de Biesbosch tot België! 

Begin december bezocht ik Nationaal Park de Biesbosch, één van de nationale parken in Nederland die ik nog steeds niet bezocht had. Ik was er maar een dagje, maakte een boottocht en bezocht ook het Museumeiland, maar overnachten in of bij Nationaal Park De Biesbosch is ook leuk, zodat je meer tijd hebt om er te wandelen of fietsen.  

Ook wandelde ik over de Hoorneboegse heide in Hilversum, voor en na het ophalen van de as van mijn stiefvader die in augustus in het aan de heide gelegen crematorium gecremeerd was. De heide zag er prachtig uit zo in winterse sferen. Samen met mijn moeder en zusje lunchte ik bij Brasserie Zonnestraal.

Met mijn pubers was ik bij Symphonic Christmas in Den Bosch en bezocht ik de Royal Christmas Fair. Het bracht me toch wat meer in de kerststemming dan normaal. Net voordat kerstavond begon kreeg ik echter een telefoontje van een vriendin dat H, een wederzijdse vriend, plotseling was overleden aan een hartaanval. Nog geen week ervoor had ik nog met hem staan praten en dansen op 40UP, een dansfeest voor 40-plussers. Een grote schok!  

De dag erna, Eerste Kerstdag, was ik met mijn dochter alleen (toen mijn zoon wel nog naar zijn vader ging) en besloten we spontaan een bus naar België te boeken. Nog dezelfde dag wandelden we in het regenachtige maar supersfeervolle Antwerpen rond. Wauw, we waren echt verrast hoe groots het kerstgebeuren hier was, met niet alleen een kerstmarkt, maar nog veel meer. Hier zie je foto’s van Antwerpen met Kerst.

Tweede Kerstdag vierde ik met mijn beide kinderen en familie bij mijn moeder en de 30e ging ik nog naar mijn vader en stiefmoeder. Ik sloot het jaar af met een crematie op 31 december en daarna was het, met de emoties nog hoog, alweer tijd voor oliebollen. Samen met mijn tieners luidde ik het nieuwe jaar in. Om 12 uur stonden ze zomaar ineens te dansen in de woonkamer. En ja, daar word ik dan toch wel blij van. Het was een bewogen jaar en wederom een druk jaar, maar naast het reizen –waar ik het meest van geniet- zijn dit zijn de momenten waar het om draait.  

Carpe Diem  

Voor 2023 zou ik zeggen: doe de dingen die je graag wil doen en -als dat kan- wacht er dan niet mee. Doe wat je het liefste doet –reizen!- en geniet met de mensen die je lief hebt, dat is belangrijk, want het leven is maar kort, en misschien nog wel korter dan je denkt. Dit jaar bewees dat maar weer.

Dus pak je momenten, grijp je kansen en pluk de dag. Op de een of andere manier werd ik daar steeds aan herinnerd, door wat er gebeurde, maar ook door waar ik was en wat er op mijn pad kwam, van Rhenen tot Groet, letterlijk en figuurlijk. Mij lukt dat ook niet altijd. Ik ben een stresskip, voel me vaak gejaagd en kom altijd tijd te kort.

Terugblik 

Toen de laatste dag van het jaar plotseling zo anders liep, dacht ik het er eerst maar bij te laten en vooral vooruit te kijken. Wie zat er na 31 december immers nog op een jaaroverzicht of terugblik te wachten?  
 
Ik ben blij dat ik het er níet bij heb laten zitten, want terugblikken is waardevol en brengt je veel. Het maakt je dankbaar voor wat er was, voor waar je was en wat je zag. En met wie. Zoveel mooie momenten, waardevolle herinneringen en inspirerende plekken!

Pas als je terugblikt –en ál die foto’s weer ziet!- besef je hoeveel moois er was, zelfs in een jaar dat in het teken stond van verdriet. Dat verdriet blijft, maar de herinneringen aan fijne bestemmingen ook!  

jaaroverzicht reisblog

De eerste trip van 2023 

Samen herinneringen maken is waardevol. Zelfs dit jaar –in 2023- deed ik dat al. De eerste trip van 2023 zit er namelijk alweer op. Begin januari. En nee, dat was niet naar Cuba, zoals bovenstaande foto wellicht doet vermoeden; de foto van mijn dochter hierboven maakte ik in Kroatië. En begin januari gingen we naar Italië.

Last minute weg in januari

Ik had steeds getwijfeld of we begin januari nog weg zouden gaan, maar ik wachtte te lang en kon daardoor haast niks betaalbaars meer vinden. Terwijl ik me al naar een mooie stad onder de Spaanse zon had gefantaseerd, bleek dat al snel te duur en dus speurde ik naar andere bestemmingen, waaronder Noord-Italië. Ook al was het daar natuurlijk een stuk minder warm in de kerstvakantie, ik werd al blij van het idee even in Italiaanse sferen te zijn.

Uiteindelijk boekte ik twee enkeltjes: een ticket van Eindhoven naar Bologna heen en van Bergamo naar Rotterdam terug. Ter plekke reisden we met de trein van Bologna naar Parma en via Piacenza naar Milaan, maar daar lees je in mijn jaaroverzicht van 2023 dan weer over. Of scroll op Twitter nog eventjes flink terug tot begin januari.  

Reisplannen 2023 

Voor de rest van het jaar heb ik zoals altijd nog genoeg leuke ideeën en nog 1001 plekken die ik nog wil zien, maar op een instatrip in eigen land na ligt er nog niks vast. Dat is niet gek; zo begint mijn jaar eigenlijk altijd.  

Als het maar even kan wil ik ook dit jaar weer vaak een paar dagen weg, ook al is het vaak een flinke puzzel met prijzen of pubers in huis. Doen of niet? Meestal heb ik vooral spijt van wat ik níet boekte en voor m’n blog is het eigenlijk altijd een goed idee om weg te gaan. Ergens in Nederland of toch het liefst even in een heel ander landschap!

Het liefst zou ik weer wat meer verre bestemmingen bezoeken, wat minder voor de hand liggende ook, en ook eens een wat langere reis maken, maar dat is ingewikkeld dit jaar. Hoe het uiteindelijk loopt weten we pas als het jaar voorbij is, maar wie weet! Ik heb in elk geval al flink zitten zoeken, alle kanten op!

Op de foto hieronder zie je me overigens niet in Azië, maar gewoon in Nederland. 😉 

jaaroverzicht reisblog

Jaaroverzicht reisblog 

Ik had van dit hele jaaroverzicht natuurlijk beter allemaal losse blogs kunnen maken, want qua vindbaarheid is dat veel slimmer, maar ik wilde dit toch ook doen. En tja, even vlug vlug iets in elkaar flansen is niet des Denises, ik wilde er echt aandacht aan besteden. Soms iets té, maar dat is een beetje mijn manier: alles dwangmatig perfectionistisch en uitgebreid willen doen. Daarmee maak ik het mezelf vaak lastig, maar daarin onderscheid ik me met mijn blogs wel, ook al denk ik soms: waar ben ik mee bezig?!

Favoriete regio en verrassende plekken

Hopelijk heeft dit jaaroverzicht je in elk geval een paar keer versteld doen staan, of het nou om plekken in Nederland ging, of om Zuid-Europa. Ik vind het leuk om mensen te verrassen, te inspireren of op andere gedachten te brengen. Dat wie Kreta altijd links liet liggen nu toch eens wil gaan, omdat Kreta meer is dan de meest toeristische badplaatsen. Dat wie Napels en omgeving bezoekt ook Procida eens meepakt of wie naar Istrië wil ook eens aan het najaar denkt als de zomer je te druk lijkt.

Een vakantie rond de Middellandse Zee is zo veel meer dan een strandvakantie. Er is zoveel moois te zien en daarom blijf ik er terug komen.

klooster-kreta

Blogs over Kreta, Kroatië, Italië en andere bestemmingen

Zie je over een bepaalde bestemming nog geen blog online staan dan kan dat kloppen, want ik heb nog lang niet overal over geschreven. Of ik werkte er juist al dagen aan, maar ze werden zo lang dat ik er uiteindelijk in verdwaalde en ze alsnog niet online zette. Ook over hele andere landen als Spanje en Portugal nog!

Lange en korte blogs

Het is zonde als blogs maanden in concept blijven staan, dus ik ga het alsnog proberen, want als ze eenmaal online staan worden ze doorgaans goed gelezen. Alle blogs die het afgelopen jaar 10.000x of meer zijn gelezen zijn lang. Dus het heeft zeker zin om alles wat ik nog in Word heb staan nou eens af te maken en te publiceren.

Toch wil ik ook echt wat kortere blogs tussendoor gaan schrijven, maar dat heb ik volgens mij al vaker gezegd. 😉 

denise napels

Banners en linkjes

In dit blog kwam je veel linkjes tegen. Niet alleen naar blogs die schreef of naar social media posts, maar ook wel eens naar reisorganisaties en reiswebsites. Aangezien ik voor de blogs die ik schrijf doorgaans niet betaald word, is het des te fijner als je een keer een hotel, een vakantie of iets anders boekt via een linkje of banner op m’n blog. Er staan regelmatig nieuwe banners aan de zijkant van dit blog, of onderaan, indien je op mobiel kijkt.

Vakantietips

Heb je in een blog dat ik geschreven heb leuke vakantietips gelezen, dan kun je vaak via verschillende linkjes in blogs iets boeken. Of dat nou een vliegvakantie naar een mooi eiland is, een autovakantie naar Frankrijk of Noord-Italië, of een mooie bestemming in Portugal, Spanje en Griekenland. Voor de zomervakantie, een last minute zonvakantie of een citytrip tussendoor.

zonsondergang-kreta

Vakantie boeken 

Wil je zekerheid voor je volgende vakantie(s), doe je speurwerk dan dit weekend nog! Zeker als je gewoon een zonvakantie wil is het slim om nu toe te slaan nu de vroegboekkortingen gelden. Dat scheelt in veel gevallen honderden euro’s! Kijk bijvoorbeeld bij TUI (de LIVE HAPPY SALE is verlengd!), maar ook bij Sunweb (je hebt de reclamespotjes ongetwijfeld op tv voorbij zien komen) of kies eens voor Corendon.

Momenteel gelden de vroegboekkortingen nog en dat scheelt honderden euro’s! 

Als jij via zo’n linkje iets boekt krijg ik een heel klein beetje commissie voor al het werk dat ik aan mijn blogs heb en dat is fijn, zeker als mijn verhaal of foto’s je geïnspireerd hebben ergens naartoe te gaan.

chania

Vakantie inspiratie

Kijk ter inspiratie voor jouw vakantie dus gewoon eens bij de verschillende bestemmingen op Follow My Footprints, zoals de adembenemende Azoren, dromerig Santorini, machtig mooi Madeira, het vaak vergeten Formentera, de bijzondere Balkan, het betoverende Bali of het altijd heerlijke Thailand. Inspiratie genoeg!

Dwalen door rijstvelden op Bali, varen langs droomeilanden in Griekenland, roadtrippen op het ruige Gran Canaria of dwars door de Wadi Rum woestijn, inspiratie vind je op Follow My Footprints!

kreta

Bedankt! 

Dank je wel in elk geval dat je me volgt en dat je dit hele jaaroverzicht gelezen hebt. Hopelijk hebben de foto’s je geïnspireerd bepaalde plekken ook eens te gaan bezoeken. Reageer gerust hieronder als je wil weten waar iets precies was als dat niet duidelijk is, maar ook als ik je verrast heb of als je gewoon iets aardigs wil zeggen. Dat is namelijk ook altijd fijn om te lezen. Via social media kan dat ook.

Follow My Footprints op social media 

Mocht je me nog niet op je favoriete social media kanaal volgen, dan kan dat alsnog. Je vindt Follow My Footprints op Facebook, maar ook op Instagram (onder mijn eigen naam Denise Miltenburg) en op Twitter.

denise miltenburg procida

Wat vond jij de mooiste of meest verrassende plek die je in het jaaroverzicht gezien hebt, zowel in Nederland als in het buitenland?
Wat was de meest bijzondere plek waar je zelf in 2022 geweest bent? En waar wil of ga je in 2023 naartoe?

follow-my-footprints-terugblik-2022

Terugblik 2022: veel last minute, meer dan 1.000 kilometer gewandeld en 45.000 foto’s 

Het jaar 2022 zit er al lang en breed op. Het vlóóg weer voorbij! Hoogtepunten, dieptepunten, verwondering, verdriet en verrassende plekken, het wisselde elkaar allemaal af.

Naast leuke cijfertjes laat ik je fraaie foto’s zien van wat ik zoal zag en geef ik superveel tips tussendoor, in binnen- en buitenland. Zo biedt deze terugblik ook meteen inspiratie voor te bezoeken bestemmingen, want daar lees je m’n blog voor toch?  

Follow My Footprints in 2022  

In deze terugblik en het aparte jaaroverzicht neem ik je mee naar de mooiste plekken die ik dit jaar bezocht. Waar was ik, wat deed ik, wat waren memorabele momenten en wat is leuk om te weten? Je leest het straks, in delen. Maar… eerst even wat cijfertjes.  

45.000 foto’s  

Als ik íets veel deed in 2022 dan was het wel foto’s maken. Ja, wat dat betreft ben ik echt niet wijs. Ik maakte meer dan 45.000 foto’s in 1 jaar, wat neerkomt op gemiddeld 123 foto’s per dag. Honderddrieëntwintig foto’s per dag! Bizar veel! De meeste foto’s maakte ik in juli: maar liefst 5.555!  

Ik heb nog niet overal foto’s van laten zien op social media, hoewel ik vaak wel een indruk op Twitter toon, dit jaar ook wat meer Instagram stories heb gemaakt en ik natuurlijk op Facebook blijf plaatsen, maar wat blogs betreft (waar ik altijd erg veel werk van maak) wil ik nog veel meer schrijven!   

In het jaaroverzicht per maand kom je in elk geval lekker veel foto’s tegen en die maakte ik uiteraard altijd zelf, tenzij iemand mij erop gezet heeft. Ik maakte reisfoto’s, natuurfoto’s en vele andere foto’s, of het nou 3 kilometer verderop was, of 3.000 kilometer, zoals hieronder. Alle foto’s maakte ik in 2022.  

mooiste-strand-2022
scheveningen-jaaroverzicht

1.000 kilometer wandelen 

Net als vorig jaar wandelde ik meer dan 1.000 kilometer. Zonder moeite. De meeste footprints zette ik in Nederland, maar ook wandelde ik dit jaar 30 kilometer in Italië, dik 40 kilometer in Kroatië en bijna 120 kilometer in Griekenland! 

Het waren geen speciale wandelvakanties hoor, ik deed het gewoon ongemerkt, in natuur én steden. Onderaan dit blog lees je hoe je dat zelf ook kunt checken.

Vliegtuig, boot, bus en trein in 2022 

Los van de benenwagen gebruikte ik allerhande ander vervoer. In totaal stapte ik 4x in het vliegtuig (oké, heen en terug 8x), een tiental keer op een buitenlandse boot, heel veel op de fiets en ontelbaar vaak in een trein, niet alleen in Nederland, maar ook nog in Italië en Kroatië. Ook pakte ik meer dan 20x de bus in het buitenland. 

Ik zat in metro‘s, trams, taxi’s en toeristentreintjes, maar ook in een funicolare, een kabelbaan, een rondvaartboot en een land rover. Een eigen auto is handig en een auto huren of camper huren is natuurlijk fijn, maar ook zonder auto, motor of camper kom je een eind!  

denise-kreta

5x buitenland  

Het afgelopen jaar was ik 5x in het buitenland. Zo na 2021 en de coronaperiode is dat niet verkeerd, maar voor een reisblogger is het niet zo heel vaak. In 2019 pakte ik veel vaker mijn koffer, trolley of rugzak en in 2018 maakte ik nog gavere reizen.

In 2017, 2016 en 2015 reisde ik ook heel wat af, veel meer persreizen ook, maar hopelijk maak ik in 2023 toch weer mooie trips en liefst ook weer eens wat verder weg. Ook al waande ik me hieronder (en op de 1e foto na de kopfoto) even op Bora Bora! Kijk nou toch wat mooi!

mooiste-plek

Ik heb in 2022 toch weer waanzinnig mooie plekken gezien! Frans-Polynesië? Nee, dit is Gramvoussa! Vanuit het gezellige Chania kun je er een dag naartoe.

strand-balos

Stuk voor stuk waren het prachtplekken, ook de andere kant van Kreta:

wandeling-kreta
vakantie-met-de-kinderen

13e keer in Griekenland, 14e keer in Italië  

Nieuwe landen bezocht ik helaas niet, wel ging ik voor de 4e keer naar Kroatië, voor de 12e en 13e keer naar Griekenland (blogs volgen nog) en voor de 14e keer naar Italië.

Ja, sinds mijn studie Mediterrane Studies is Zuid-Europa nog altijd mijn favoriete deel van Europa en ik raak er niet uitgekeken! Hoe leuk het ook is om nieuwe landen te bezoeken, ook in bekende landen zijn nog genoeg mooie en onbekende regio’s te ontdekken! Het verbaasde mij bijvoorbeeld hoeveel mensen het kleurrijke Procida op m’n foto hieronder nog niet kenden. Ik wilde er al zó lang naartoe!

procida-maart

Ook in bekende landen zijn nog genoeg mooie regio’s en onbekende eilanden te ontdekken!

napels-2022

Fascinerende steden en bijzondere landschappen…

bijzonder-landschap

Terug naar…

Een enkele plek had ik al eens bezocht (zo was ik na 23 jaar terug in Napels en omgeving en na 32 jaar terug in Rovinj), maar in de meeste gevallen ging ik juist weer op zoek naar andere mooie plekken. Naar nieuwe eilanden en eilandjes ook, zowel in Griekenland als in Italië en Kroatië. Niet om lui op een bedje te liggen, want daar hou ik niet van, maar om zoveel mogelijk te zien.

Ik reisde zowel in mijn eentje als met de kinderen. Samen met mijn 15-jarige dochter was ik in december nog in Antwerpen en in oktober in Istrië, waar we met de bus en trein verschillende plaatsjes bezochten. Je ziet het op de foto’s hieronder.

moeder-dochter-trip
pula-footprints
street-art-kroatie
istrie-herfst
rovinj-2022

6x last minute  

Op één reis na regelde ik alle reizen dit jaar lastminute: een paar dagen voor vertrek of zelfs een paar uur voor vertrek! Napels boekte ik weliswaar een paar maanden van te voren, maar andere trips pas kort voor vertrek, enerzijds door mijn plotseling zo zieke stiefvader, maar ook omdat ik niet zo’n planner ben.  

Bekijk hier heerlijke last minute vakanties en meer leuks via de de Vakantiediscounter!

chania-follow-my-footprints

Superlastminute weg  

Het Hemelvaartsweekend op de Veluwe boekte ik 4 dagen voor vertrek bij Europarcs. M’n solotrip naar Kreta boekte ik de avond voor vertrek pas; via Sunweb vond ik een voordelige vlucht van Transavia en op de dag van vertrek boekte ik via Booking m’n hotelletje met zeezicht in het o zo gezellige Chania nog, wat je op m’n foto hierboven ziet.

De zomervakantie met de kinderen, ook op Kreta, maar dan aan de andere kant van het eiland, boekte ik zo’n 3 weken voor vertrek en de herfstvakantie in Istrië 3 dagen voor vertrek. Ik boekte toen alleen een vlucht en losse accommodatie in Pula.

De bus naar Antwerpen op Eerste Kerstdag (zo sfeervol, kijk!) boekte ik op de dag zelf en vele dagjes weg in eigen land bedacht ik de avond ervoor of op de dag zelf pas, ook samen met een vriendin.

M’n hotel in Valkenburg waar ik 2022 mee begon boekte ik de nacht ervoor en m’n meest recente trip naar Noord-Italië, nu net, begin januari 2023, boekte ik 4 januari in de namiddag en de volgende ochtend vlogen we naar Bologna

Het afgelopen jaar was ik echt kampioen last minute boeken! Ik zou het jou niet aanraden, want soms vis je achter het net, maar ik deed het dus wel.

Last minute excursies regelen 

Niet alleen de trips op zich boekte ik laat, ook ter plekke regelde ik alles last minute. Bussen, boten, treinen, tours of excursies, ik regelde het pas toen ik er al was, soms zelfs pas op de dag zelf. Ook dat is een risico, maar soms weet ik namelijk dan pas wat ik echt wil, ook al had ik Procida (de kopfoto!) in mijn hoofd al lang op de planning staan en Balos en Gramvoussa ook. En áls je daar dan bent wil je het natuurlijk niet missen!

Dat ik de schitterende wandeling in de Samariakloof op Kreta (op m’n foto hieronder) ging doen besloot ik pas de dag ervoor. En in Istrië bleek eind oktober, zo net na het seizoen, met het openbaar vervoer niet álles meer mogelijk, maar werd het toch een verrassende trip!  

wandelen-in-de-bergen

Leg jij uitstapjes wel graag vast, wat zeker verstandig is, kijk dan hier of je geboekte bestemming ertussen staat en boek direct je excursie! 

reisblog-jaaroverzicht

Mooie natuurgebieden in Nederland 

Tussendoor zat ik ook in Nederland niet stil. Regelmatig pakte ik de trein in eigen land om weer iets nieuws te ontdekken: een uitzichtpunt, een stukje natuur, een eilandje of een onbekende plek.

Ik bezocht nationale parken als de Biesbosch, de Utrechtse Heuvelrug en NP Nieuw Land, maar ook andere mooie natuurgebieden. Een aantal plekken bezocht ik met de kinderen of met een vriendin, maar de meeste plekken bezocht ik in m’n eentje.

Van de Grebbeberg tot de Oostvaardersplassen, van de Schoorlse duinen tot de Hilversumse heide, van de Zuid-Hollandse kust tot het Limburgse heuvelland, van tulpenvelden en waterval tot bossen en bloesems, wat heeft Nederland toch veel mooie natuur! 

mooie-natuur-wassenaar
gulpen
bostoren-putten

Mooie plekken ontdekken in eigen land.

foto-follow-my-footprints
winterwandeling
almere-strand
follow-my-footprints-biesbosch
konikpaarden-oostvaardersplassen
mooi-plekje-in-nederland
bloesemstraat-almere
waterval-nederland

Waar in Nederland nam ik deze foto’s?

Achtereenvolgens zag je hierboven de mooie natuur rond vakantiepark Duinrell, het uitzicht vanaf de Gulperberg, uitkijktoren de Bostoren in Putten, het uitzicht vanaf het uitkijkplatform bij de Grebbeberg, de Hoorneboegse heide, het Almeerder strand vanuit de trein, Nationaal Park De Biesbosch, de konikpaarden bij de Oostvaardersplassen, een mooi stukje bos vlakbij Dierenpark Amersfoort, de Bloesemlaan in Almere, de Loenense waterval en hieronder -op loopafstand van de waterval- de tiny houses bij vakantiepark Beekbergen.

In m’n overzicht per maand kom je een aantal van deze mooie plekjes en nog meer verrassingen tegen! 

bijzondere-overnachtingen

50 plaatsen in Nederland 

Behalve natuur bezocht ik ook weer veel steden en dorpen, want daar hou ik ook van. Zo bezocht ik in 2022 bijna 50 verschillende steden en dorpen in eigen land! Niet allemaal als complete stedentrip hoor, maar ik wandelde overal wel even rond. Van het gemoedelijke Gulpen en Valkenburg tot het schattige Willemstad, van Lisse in de lente tot Bergen op Zoom en Zierikzee.  

Ik heb nog niet eens overal over gepost! Dat hoefde ook niet, want vrijwel niets deed ik op uitnodiging, daardoor was ik volkomen vrij en dat voelt het fijnst. Maar zelfs dan ben ik er doorgaans niet om te relaxen, nee, ik ren meestal rond als een soort overspannen Japanner die heel Europa in één week doet, eindeloos fotograferend.  

street-art-utrecht

Van Petten tot Putten 

Sommige plekken stonden al jaren op mijn lijstje, andere ontdekte ik vrij toevallig. Op de ene plek was ik een paar uurtjes, op de andere een hele dag. Nachtjes weg boekte ik minder, maar soms was ik ergens meerdere keren of al vaker, zoals in Utrecht, Dordrecht en Den Bosch. En vooral naar Gouda ging ik vaak. Nieuwe plekken ontdekte ik ook, van Petten tot Putten.  

gouda-reisblog

Bezienswaardigheden in Nederland   

Van de molens in Kinderdijk tot de imponerende basiliek in Oudenbosch, van het Palendorp in Petten tot de vuurtoren van Noordwijk, ik zag weer veel bijzondere bezienswaardigheden in Nederland. Veel street art en musea ook! 

Boek eens een nachtje in de buurt van het fotogenieke Palendorp in Petten of de molens van Kinderdijk en blijf tot na zonsondergang om zelf ook zulke foto’s te maken…

molens-kinderdijk
basiliek-oudenbosch
palendorp-petten
beer

Restaurants, attractieparken, dierentuinen en evenementen 

Ik bezocht dierentuinen, attractieparken, restaurants en diverse evenementen, zowel zakelijk als privé. En nu de horeca weer open was hebben we weer wat meer kunnen genieten van lekker een hapje buiten de deur. Helaas kan ik dat niet altijd zomaar doen, maar als ik meer te besteden had wist ik het wel!  

restaurant-verheyden-arnhem

Niet alleen van reizen, maar ook van uit eten gaan kan ik erg genieten.

gyoza

Mmmmmmmm…!

food-fotografie

Architectuur of food fotografeer ik ook graag.  

mall-netherlands-architectuur

Pers events 

Na de coronaperiode waren ook de pers- en blogger events gelukkig weer mogelijk. Van het City Breaks Press event tot de Travel Pressentation, van het Reisprof event tot de Gastro Experience, een zakelijk culi-event in Amsterdam, ik was er.  

Ik zei en zeg niet overal ‘ja’ tegen, maar ik probeer het vaak wel. Ook de vakdag van de Vakantiebeurs zit er inmiddels alweer op! Bij m’n stories op Instagram kun je bij de highlight PRESS het één en ander van travel press events terug zien.  

Den Haag en Scheveningen  

Het overgrote deel van het jaar was ik natuurlijk gewoon in Den Haag, Scheveningen en Kijkduin te vinden. Niet alleen in het centrum van Den Haag, in musea, monumenten en op festivals, maar ook in andere wijken, in parken en bossen, in de duinen en langs het strand, ook bij zonsopkomst en zonsondergang.   

denise
kwal-zonsondergang
duinen-den-haag
miss-maui

Scheveningen voelt altijd een beetje als vakantie.

cocktails-scheveningen

En Den Haag blijft een mooie stad waar zóveel te ontdekken valt!

meisje-met-de-parel-den-haag

Reisblogger at home

De meeste uren bracht ik echter braaf achter mijn pc door. Want het lijkt door dit overzicht misschien alsof ik altijd op pad ben, het gros van de dagen ben ik gewoon hartstikke druk, met de kinderen en met werk.

Doorgaans ben ik dan ook vele uren kwijt met puur schrijven, foto’s doorspitten, foto’s bewerken of bijsnijden, ideeën uitwerken, linkjes maken, verouderde linkjes aanpassen en alles wat er bij een blog komt kijken waar jij niets van ziet. Ik maak overal belachelijk veel werk van en ik werk vaak als anderen vrij zijn. Ook dit weekend gewoon.

Ik ben niet altijd maar aan het ‘buiten spelen’, ook al is ook dat vaak een deel van mijn werk.

denise-follow-my-footprints

Echt weg gaan -naar het buitenland- doe ik natuurlijk het liefst!  

sneeuw-zuid-italie
Me verwonderen vanuit de lucht, vliegend naar Napels, over de Alpen of naar Griekenland.
Ik hou ervan!
citytrip-napels

Reisbeperkingen en inreisregels 

Wat was het fijn dat de reisbeperkingen in 2022 losgelaten konden worden en dat in de loop van het jaar het reizen bijna weer ‘normaal’ werd. Waar we in maart nog met onze coronabewijzen en mondkapjes op in het vliegtuig stapten, hoefden we er later in het jaar niet meer over na te denken. Ook landen verder weg lieten de inreisregels steeds meer vervallen.   

Schiphol, Rotterdam airport of…

Wel kregen we er een ander euvel bij: de rijen op Schiphol. Ik heb in juni in die rij gestaan en het was inderdaad bizar. Een onvoorstelbaar lange slinger mensen! De keren erna besloot ik dus vanaf Rotterdam te vertrekken en daar had ik geen spijt van. Wat een fijne kleine luchthaven! Ook Eindhoven waar ik nu net nog in de kerstvakantie vandaan vertrok was fijn.

Wil jij ook eens vanaf een andere luchthaven vliegen, lees dan het blog Vakantie vanaf Rotterdam (en andere luchthavens). Onderstaande foto maakte ik vliegend naar Chania.

vliegvakantie-reisblog

Vliegschaamte en vliegkritiek  

Ook bemerkte ik steeds meer kritiek op het vliegen. Terecht, ook ik denk erover na en voel derhalve lichte vliegschaamte, maar soms is het ook wel vermoeiend. Er zijn mensen die volgens mij Twitter afzoeken op berichten van mensen die -enthousiast over hun vakantie- melden in het vliegtuig te stappen om dan als reactie te gaan roepen ‘dat het ook met de trein had gekund’.

Reizen met de trein

Ik hou van reizen met de trein, en moedig initiatieven als GreenCityTrip zeker aan, maar naar Kreta wordt het wat lastig. En als je in totaal maar 3 of 4 dagen weg kunt is de trein of bus ook geen optie, tenzij je naar een bestemming dichtbij gaat, zoals België, Parijs of Lille.

Mensen die dan bij elke post over een heerlijk eiland als Santorini of Gran Canaria, of een idyllisch eiland ver weg als Bali of Curaçao, gaan reageren dat je ook naar Texel of Vlieland kunt, vind ik een beetje vermoeiend. Zoals laatst nog. Kijk maar.

vulkaan-napels

Waarom naar het buitenland reizen?  

Ja, de Wadden zijn mooi, maar ze hebben niet wat ik zoek in een vakantie of bij wat ik als ik ‘reizen’ noem. Fijn voor tussendoor, maar niet als je je wil opladen met adembenemende landschappen, bergen, palmbomen, geuren en kleuren, andere culturen en gebruiken, buitenlandse talen en intense warmte.

Natuurlijk kun je op de Waddeneilanden of elders in Nederland ook mooie foto’s maken, en natuurlijk kun je iets leuks boeken via Voordeeluitjes of naar een mooi park van Landal, dat is allemaal leuk, maar de ervaring is totaal anders. De steden ook. Ik hou zó van Italiaanse steden, Spaanse steden, Portugese en Griekse steden.

Ik heb niet voor niets Mediterrane Studies gestudeerd en in Barcelona en Thailand gewoond, ik hou echt van het mediterrane leven en van een stad als Bangkok en de bijzondere Aziatische sfeer. Daar nooit meer naartoe gaan is voor mij ondenkbaar. Dat heeft Nederland niet. Hoewel onderstaande foto gewoon in Nederland genomen is…

reisblogger

Nederland is mooi, maar ik ga toch écht het liefst naar het buitenland.  

tulpeiland

Footprint verminderen  

Aangezien mijn reislust blijft, probeer ik op andere manieren mijn steentje bij te dragen of mijn footprint te verminderen. Ik heb sowieso al geen auto; ik doe altijd alles op de fiets, met de trein en met het OV, ook met 2 kinderen, zelfs toen ze nog heel klein waren, en nee, dat was en is niet altijd ideaal. Ik koop zelden nieuwe spullen, draag kleding járen, heb veel tweedehands meubels, eet weinig vlees en ben erg zuinig met energie en water. Maar vliegen doe ik af en toe wel. Daar zet ik -financieel- heel veel voor opzij.

Natuurlijk kies ik soms ook voor andere manieren van reizen, zoals een treinvakantie naar Zuid-Spanje (samen met de kinderen maakte ik zo een erg mooie rondreis door Spanje) of een vakantie met bus en boot naar Italië, en ter plekke reis ik -waar ik ook ben- doorgaans met het openbaar vervoer, maar vliegen blijft iets fantastisch. 

kreta-zonsondergang

Vakantie boeken  

Vind jij vliegen ook nog steeds fijn, of ga je gewoonweg graag wat verder weg, en wil je eigenlijk zo snel mogelijk weer een vakantie boeken? Doe dat dan! Zo last minute boeken als ik het het afgelopen jaar (zelfs begin januari nog!) deed, zou ik jou als lezer niet aanraden, zeker niet als je vast zit aan de schoolvakanties of wat specifieke eisen hebt, want soms vis je achter het net. En de prijzen lopen bizar snel op.  

Boek je voorjaars-, mei-, herfst- of zomervakantie dus deze maand nog, nu de vroegboekkortingen gelden. Dit blog over vroegboekvoordeel moet ik updaten, maar je kunt ook op de linkjes hieronder klikken, dan zie je al snel waar vroegboekkorting geldt.  

balos-reisblog

Waar kun je je vakantie boeken?  

Een vakantie boeken kan bijvoorbeeld bij TUI (altijd goed verzorgd, van appartement tot luxe hotel) of Corendon (vooral zonvakanties, ook naar Kreta en nu met vroegboekkorting!) Of kies voor Sunweb, waar ik zelf ook fijne ervaringen mee heb. Wist je dat je ook voor een losse vlucht bij Sunweb terecht kunt?

Hou je van kleinschalige accommodaties op bijzondere plekken die je anders niet zo snel vindt? Kijk dan bij Eliza was here; je vindt er altijd van die prachtplekjes! Wist je dat je ook met Eliza was here naar Campanië kunt? Vanuit daar kun je ook een dagje naar het eilandje van de kopfoto van dit blog, of boek zelf een nachtje Procida in combinatie met Napels.

Zoek zeker ook even via de Vakantiediscounter (ik doe dat ook vaak, vanwege de vele mogelijkheden, ook als je korter weg wil dan 1, 2 of 3 weken of als je een goedkope last minute zoekt) of boek zelf een losse vlucht van Transavia met daarbij jouw perfecte accommodatie -helemaal zoals jij het wil- in het land waar je oog op gevallen is. En heb je al eens aan een natuurhuisje in Zuid-Europa gedacht?

Hou je van kleinschalige accommodaties op bijzondere plekken die je anders niet zo snel vindt? Kijk dan bij de prachtplekjes van Eliza was here. En heb je al eens aan een natuurhuisje in Zuid-Europa gedacht? 

rustig-strandje-kreta

Verre reis, rondreis, actieve reis of single reis?

Misschien wil je dit jaar eens een onvergetelijke (georganiseerde) verre reis met kinderen maken. Ook dat kan, via Djoser of Koning Aap bijvoorbeeld. Dergelijke reizen zijn ver boven mijn budget als ouder alleen met twee kinderen, maar het lijkt me hartstikke leuk!

Ben je –met je gezin, je partner of een vriend(in)- op zoek naar een mooie wandelreis of actieve vakantie in adembenemende natuur dan moet je bij SNP Natuurreizen zijn. Family Specials hebben ze ook! En ook ANWB heeft familierondreizen, zowel individueel als in groepsverband, dichtbij en ver weg.

Ben je alleen en heb je niemand om mee op vakantie te gaan? Trek de stoute schoenen aan en boek eens een singlereis naar een mooie verre bestemming. Ze zijn er voor verschillende leeftijden! Veel van dit soort reizen zijn niet last minute te boeken, dus wacht niet te lang als je zoiets wil.

Overigens nam ik onderstaande foto in Nederland… Ja, ook in Nederland vind je wereldse plekken!

reisblog

Niet vliegen? Maak een mooie treinreis of roadtrip!  

Reis je echt liever niet met het vliegtuig? Denk eens aan Interrail of maak dan een mooie roadtrip in Europa, ga met eigen auto naar Schotland of Noorwegen, Noord-Italië of Zuid-Frankrijk, naar mooie natuurgebieden en kusten. Of pak de ferry naar Corsica, Elba of Sardinië! Er zijn mogelijkheden genoeg, ook als je niet vliegt.

 Je kunt ook zelf een mooie roadtrip uitstippelen, naar Schotland, Noorwegen, Noord-Italië of Zuid-Frankrijk.

Voor mijn zomervakantie met de kinderen (deze twee schatten op de foto hieronder) ga ik deze keer ook echt niet tot het laatst wachten. Wat het wordt? Geen idee nog, maar ik voel de druk nu wel, want alles is zoveel duurder geworden!  

Heb jij al iets geboekt voor 2023? 

op-vakantie-met-tieners

Terugblik en jaaroverzicht 

Nou, zoals je merkt dwaal ik alweer af, terwijl ik nog heel veel wil vertellen en het daadwerkelijke jaaroverzicht nog moet beginnen, met de foto’s en bestemmingen per maand, de goed gelezen blogs, de bezoekers, de jaarcijfers en een beetje privé, dus weet je wat, ik gooi dit deel alvast online, anders wordt het weer zoveel. Dan hebben jullie alvast wat te lezen. 

Wat?! Was dit het niet al? Nee, dat komt dus ook nog…

Update: lees hier mijn complete jaaroverzicht 2022 met nog veel meer foto’s!

Waarom nog een jaaroverzicht?

Ik heb overwogen om deze terugblik en het jaaroverzicht niet meer af te maken, omdat we al zo ver in januari zitten, maar aangezien ik er al erg veel tijd in heb zitten (al die linkjes erbij zoeken kost gigaveel tijd; en spit maar eens 45.000 foto’s door!) heb ik besloten het toch af te maken en dan weer lekker met verse blogs door te gaan, waar ik nog meer zin in heb!

follow-my-footprints-nederland

Kilometers wandelen app

O, en hieronder nog even het bewijs van meer dan 1000 km in 1 jaar wandelen. Zoveel is het niet hoor, grote kans dat jij er ook aan zit! Ik zie dat ik in november veruit het minst wandelde (slechts 1km per dag) en in april het meest (ruim 4,5 km per dag). 

Wil jij ook weten hoeveel je gewandeld hebt? Hoeveel stappen of hoeveel kilometers? Je vindt de wandelafstand per dag, week, maand of jaar gewoon in een app. Misschien heb je ‘m zelf ook op je telefoon staan. Op mijn iPhone is het de Gezondheids-app, die met het hartje.

3-kilometer-wandelen-per-dag

Social media

Wil je na deze uitgebreide terugblik het échte jaaroverzicht niet missen, zorg dan dat je me op social media volgt. Op alle kanalen groeit het aantal volgers nog steeds!

Reisblogger zijn

Ja, ik weet het, vrijwel niemand schrijft zulke uitgebreide blogs, maar daarin onderscheid ik me wel. Ik ben geen reiswebsite die even snel wil cashen met wat stockfoto’s van populaire plekken, zonder er zelf geweest te zijn, maar helaas moet ik daar wel steeds vaker tegen concurreren.

Bij mij zie je zelfgemaakte foto’s van plekken die ik écht bezocht heb, omdat ik ze zelf graag wilde zien. Een ware reispassie dus en liefde voor fotografie en voor alles wat ik zie. Dat deel ik graag.

Reispassie, perfectionisme en authenticiteit.

Ik heb geen heel team achter me, ik doe het alleen, alles. Gaat er in het gewone leven eens wat mis dan merk je dat ja. Ik kan geen mooi weer spelen, maar ik kom altijd weer terug, ook al duurt het soms wat langer. Ik ben authentiek, maar niet perfect, ook al probeer ik alles altijd overdreven perfect te doen. Dus ik doe het toch nog: het echte jaaroverzicht, met nog meer foto’s, bestemmingen, blogcijfers, goed gelezen blogs en meer!

Na deze uitgebreide terugblik volgt ook het daadwerkelijke overzicht per maand nog, met nog meer mooie plekken!

schommel-palendorp-petten

Waar hing ik elke maand precies uit? Het échte jaaroverzicht per maand lees je hier!

schommel-hangmat-kreta

En jij? Wat is de mooiste plek waar jij het afgelopen jaar bent geweest? Waar maakte je een mooie rondreis of waar heb je gewoon lekker genoten? En wat zijn je plannen of ideeën voor dit jaar? Vertel! 

Dit blog bevat affiliate links. Foto’s waar ik op sta zijn gemaakt door mijn zoon (13) en dochter (15), of door een vriendin. Alle overige foto’s maakte ik zelf.

jouke-hoekstra

‘Mijn laatste reis wordt volledig verzorgd’ 

Tranen en regendruppels rollen om beurten over mijn wangen, alsof ze continue wedstrijdjes doen. Het is 31 juli 2022. Ik loop in Ouderkerk aan de Amstel, een mooi historisch plaatsje waar ik nooit eerder geweest ben.

Hospice 

Ik kom niet vrolijk uit een hotel, een hostel of holiday home, nee, ik kom uit een hospice. In een twintigtal minuutjes wandel ik door de miezerregen van het hospice terug naar de bus; de bus naar Schiphol, waar ik op de trein moet stappen, terug naar Den Haag. Het weer is troosteloos, precies zoals ik me voel.   

ouderkerk-aan-de-amstel

Terminaal ziek 

Als de man van mijn moeder, mijn stiefvader, niet plotseling zo ziek zou zijn geweest zou ik hier niet wandelen. Helaas wandel ik er wel. Hoe vaak nog? Ik wist het niet. Dat was het moeilijke. Hij lag er sinds 29 juli en had nog maar kort te leven. Hoe kón het toch?  

Reislustig en sportief 

Tot half maart leefde hij gewoon zijn leven, net als ieder ander. Hij had niets. Althans, hij had nergens last van, wist van niets. Hij woonde met mijn moeder en (los van de lockdownperiode) hadden ze een fijn sociaal leven en reisden best veel. Erg sportief was hij ook, hij schaatste en wielrende 3x per week!  

Tot half maart leefde hij gewoon zijn leven, net als jij en ik.  

Nog geen 4,5 maand later was hij opgegeven. Uitgezaaide longkanker met veel bijkomende klachten. Het voelt nog steeds alsof het ‘uit het niets’ kwam. Hoe begon het en hoe kon het zo ver komen?  

Uit het niets’ bleek hij erg ziek.  

Hoe begon het?  

In maart zei hij een schaatsafspraak af, want hij was niet helemaal fit. Een beetje kortademig. Benauwd en hoesten. Corona dacht ik, maar dat was het niet. Hij testte steeds negatief.  

Huisarts  

Half maart ging hij voor het eerst naar de huisarts. ‘Ik vind het een beetje griezelig’ appte ik die dag. ‘Hopelijk is er niks ernstigs aan de hand’. De huisarts hoorde niets geks aan zijn longen, maar verwees hem wel door naar een longarts, voor een foto, voor de zekerheid.  

Thoraxfoto 

In het Amstelland ziekenhuis werd een thoraxfoto gemaakt. Er bleek iets bij zijn longen te zitten. Dat was meteen al schrikken. Hij rookte niet. ‘Maken jullie je nou maar geen zorgen’ appte mijn moeder. Maar dat deden we wel.  

Het zou toch niet? We hadden al genoeg K in de familie gehad.  

Er werd een CT-scan gepland. Al snel bleek dat het mis was, maar zó mis wisten we toen nog niet, ook al had ik een heel naar voorgevoel.   

Afleiding 

Ter afleiding -levend tussen hoop en vrees- zocht ik mooie plekken op, zoals de bloesems in Almere, op 23 maart, die maar kort bloeien. Dacht ik eerst nog ‘Ik kan ook volgend jaar gaan’, ineens dacht ik ‘Je weet nooit of volgend jaar komt.’ Van de ernst had ik toen echter nog geen weet.  

Je weet nooit of volgend jaar komt. 

palendorp

Mooie plekken bezoeken

Omdat het me goed deed, besloot ik nog meer mooie plekken te bezoeken. Te zien wat ik nog wilde zien, ook om m’n onrust kwijt te raken. Met treinen en bussen reisde ik op 25 maart naar het palendorp in Petten. Ik wilde het al zo lang eens fotograferen bij zonsondergang. Dat ging ik nu gewoon dóen.  

Weekendje Limburg 

Datzelfde weekend zouden mijn moeder en hij een weekendje naar Limburg gaan. Dat stond al en ze besloten het toch ‘gewoon’ te doen, te midden van de onzekerheid, juist ook ter ontspanning na dit plotselinge nieuws. Naar Vaals gingen ze, waar je prachtig kunt fietsen en wandelen, wat ze altijd graag deden, in binnen- en buitenland.  

molens-kinderdijk

Unheimisch gevoel 

Zelf bezocht ik die zondag 27 maart de molens in Kinderdijk, nog zo’n bucketlistplek die ik al lange tijd wilde zien. Je ziet ze op m’n foto hierboven. Ik had ineens het gevoel dat ik vanalles moest ‘afstrepen’. Niet morgen, maar nu.  

Toen ik ruim voor zonsondergang richting de molens wandelde had ik ineens een unheimisch gevoel. Ik appte mijn moeder of ze het toch nog een beetje leuk hadden in Limburg.  

Benauwd 

Het antwoord van mijn moeder deed me abrupt stilstaan: ‘Nou nee, we hebben het diner afgezegd. We zijn met de auto naar het Drielandenpunt geweest, maar hij is zelfs te benauwd om te wandelen.’ 

Alarmbellen 

Direct gingen bij mij alle alarmbellen af. Dit was vet foute boel! Dit was zo níet zoals hij is! In oktober fietste hij nog in de bergen in Spanje! Een actieve wielrenreis in het achterland van de Costa Blanca!  

wielrenvakantie

Zonsondergang bij de molens

Ik wandelde nog lang rond bij de molens, bijna in mijn eentje. Ik vond het mooi, met die roze lucht en later een mooie oranje lucht ook, maar maakte me inmiddels grote zorgen.  

overlijden

Dit klopt niet 

‘Dit klinkt niet goed’ appte ik. ‘Dit klopt gewoon niet.’ Ik lag er wakker van. De volgende ochtend appte ik weer: ‘Ik denk steeds aan jullie mam. Gisteren, vannacht en nu. Het zit me niet lekker. Dit is echt niet goed. Ik maak me zorgen en hoop echt dat er iemand naar hem kan kijken vandaag of dat de CT vervroegd kan worden. Sterkte daar!’  

Spoed CT 

Vanuit Limburg reden ze direct naar het ziekenhuis voor een spoed CT. De geplande CT scan zou nog veel te lang duren. Naar de spoedeisende hulp dus. Hij moest meteen blijven. Hij was zo benauwd dat hij direct geopereerd werd aan zijn luchtpijp om letterlijk meer lucht te krijgen.  

Er zaten weefsels die er niet hoorden. Iets in zijn longen, maar ook een tumor in zijn luchtpijp. Eén van de twee vertakkingen zat volledig dicht. Niet zo gek dat hij zo benauwd was! Een deel van de tumor werd uit zijn luchtpijp geschraapt zodat hij weer beter kon ademen. 

Hij moest meteen in het ziekenhuis blijven. Zijn vakantietasje had hij nog bij zich.  

Eind maart 

Die periode, eind maart, voelde en vreesde ik dat het verschrikkelijk mis was. Ik wilde wel positief denken, door andere familieleden wist ik immers dat de wonderen de wereld nog niet uit waren, sommigen leefden al jaren in reservetijd, maar ik had er geen goed gevoel over.  

Uitzaaiingen? 

Begin april kreeg hij een PET-scan om te kijken waar uitzaaiingen zaten. De uitslag zou 1,5 week duren, maar kwam na 1 dag al. Op donderdag 7 april. Het was sowieso al een superspannende dag. Na 15:00u zouden we horen of mijn zoon op de middelbare school van zijn keuze geplaatst was, maar precies op dat moment kwam de uitslag van de scan.  

Uitslag scan

De uitslag was verschrikkelijk: de kanker zat ook in zijn wervelkolom, ribben en bekken. Hoe was het mogelijk! Zo’n sportief iemand die tot voor kort nérgens last van had!  

Rollator in plaats van racefiets 

Met Pasen ging ik langs. Zo ziek als hij was, zo goed zag hij er nog uit. Maar wat was het confronterend: in plaats van zijn racefiets stond er nu een rollator in de gang. 

Hoe kan iemand die een maand geleden nog springlevend en supersportief was nu zó ziek zijn? 

denise-jouke

Zware tijden  

Een MRI scan volgde, een bestraling werd gepland, een gesprek met de longarts ook en ondertussen was het wachten op nog meer uitslagen, op het type kanker. Daarna moest er een behandelplan komen. Sommige onderzoeken gingen alsnog niet door. Het veranderde steeds.  

Mijn moeder was er maar druk mee. Elke dag waren mijn zusje en ik in contact met mijn moeder, en natuurlijk ook met hem. Wat was dit verschrikkelijk. Alsof we nog niet genoeg zorgen hadden.  

Ik zocht afleiding met het fotograferen van hyacintenvelden en andere bollenvelden, maar oef, wat waren het een zware tijden. 
 

fotografie-als-afleiding

Zeldzame vorm van longkanker  

De definitieve uitslag kwam, ook van de bronchoscopie. Een zeldzame variant longkanker. Uitgezaaid in wervelkolom, ribben, bekken en botten. Wat een klap! Het ging allemaal zo snel.

Het was niet erfelijk, maar hoe je er aan kwam was ook niet duidelijk. Hij rookte al decennia niet meer. Hoopten we eerst nog op mogelijke genezing, al snel werd ons verteld dat dat er niet in zat. Wel zouden we er alles aan doen om de kanker te verminderen.  

Hoopten we eerst nog op genezing, al snel werd duidelijk dat dat er niet in zat. 

Prognose 

Van de prognoses bij longkanker word je niet bepaald vrolijk. Ik googelde en las over stadia en overlevingscijfers. Toch hadden we hoop, net als bij mijn vader, die ook al jaren longkanker heeft (na eerst blaaskanker overwonnen te hebben) en voor wie immuuntherapie goed werkt. Het gaat godzijdank goed met hem en hopelijk blijft dat nog lang zo. Hij is 75 en werkt zelfs nog!  

Jouke, de man van mijn moeder, was pas 72, supersportief en niet-rokend, maar had de pech een agressievere variant te treffen. Als we niets zouden doen was het een kwestie van maanden, maar we gingen wél wat doen. Voor dit type kanker waren er speciale medicijnen.  

Kankermedicijn 

Niet zomaar een medicijn, maar medicijnen van 200 euro per pil. Tweehonderd euro per pil?! Ja, je leest het goed. En dan 5 pillen per dag. Reken maar uit: 1000 euro per dag. Ketsjiiing. Je slikt dus eigenlijk elke dag een hele vakantie in, daar vergelijk ik het dan meteen mee. Gelukkig was hij ervoor verzekerd, want dit kan vrijwel niemand betalen.

Duur

Ik schrik al als ik een esomeprazolletje ergens tussen laat vallen, laat staan als het een pil van een paar honderd euro is. Of als je een potje van 30 pillen omstoot. Zesduizend euro! Voor dat bedrag kun je een wereldcruise boeken… Naar Nieuw-Zeeland en Australië. Of vele andere droomplekken bezoeken.

1 potje pillen: 6.000 euro! 

Been gebroken 

Op 11 april hoorden we de hele dag niks. Aan het eind van de dag appte mijn moeder dat ze weer in het ziekenhuis waren. Hij had zijn been gebroken! Wat?! Met het aantrekken van een spijkerbroek hupte hij even op één been en dat brak gewoon onder hem weg. Door de broosheid van de botten waarschijnlijk al. Bizar! Jeetje, een gebroken dijbeen! Ook dat nog! 

Bij het aantrekken van een spijkerbroek brak hij plots zijn been! Die sterke schaats- en fietsbenen! 

Thuiszorg 

Mijn moeder was steeds heel sterk, maar de fysieke zorg werd nu echt te zwaar. Zo’n grote man til je niet even onder de douche, ook wij niet. Omdat hij gigaveel vocht vasthield had hij ook ineens steunkousen nodig. Gelukkig kwam er thuiszorg die veel uit handen nam. Daar was ze zó blij mee!  

Covid 

Helaas was ook dat van korte duur, want zowel mijn moeder als mijn stiefvader testten positief op covid, net toen vrijwel niemand het meer had. Nee, hou toch op zeg!  

Op Moederdag ook nog, net toen ik eindelijk met de kinderen zou komen. Het kon niet, tot grote teleurstelling van mijn moeder. Ook de thuishulp kwam niet meer. Wonderwel redden ze het samen. We waren trots op hoe ze het deden.  

Stedentrips afzeggen of niet? 

Voor míjn 50e zou ik met mijn moeder naar Berlijn gaan, als cadeau voor mijn verjaardag. Ik was in februari jarig, maar ze boekte het voor de meivakantie, omdat het dan wat lekkerder weer was. Helaas, het kon niet doorgaan. Hij was al te ziek om alleen te kunnen blijven, dus moest ze het annuleren

M’n zusje twijfelde lang of de –door covid- al twee jaar uitgestelde treintrip met haar dochter naar Parijs door kon gaan. Die verdiende het ook zo. Ze deed het gelukkig, dus ik besloot zelf nergens meer heen te gaan. Dan was ik er in nood in elk geval. Het ging allemaal zo snel…  

Vocht in hartzakje 

De kanker zat ondertussen niet alleen in zijn longen, wervelkolom, ribben, bekken en botten, maar er waren zelfs kankercellen in zijn hartzakje gevonden. Het vele vocht in zijn longen en bij zijn hartzakje was sowieso een probleem. Hij kreeg er hart- en vaatproblemen bij.  

Hij slikte inmiddels peperdure medicijnen, maar hield veel vocht vast. Door vocht kreeg hij tal van bijkomende klachten, met name bij zijn hart. 

Toch nog even weg 

In het Hemelvaartsweekend ging ik last minute toch nog even weg met de kinderen, in eigen land, in een fijn huisje op de Veluwe. Een tiny house Europarcs Beekbergen.  

Een week later, met Pinksteren, kon ik zonder de kinderen weg. Ik wilde het graag, want aan een reisblogger die niet meer naar het buitenland gaat heb je ook niks, maar ik zat ontzettend op de wip: wel of niet gaan?  

‘‘Doen!’ zegt Jouke’, appte mijn moeder.  

Super last minute weg 

Toen de situatie op vrijdagavond stabiel leek besloot ik super last minute een losse vlucht te boeken. Ik vloog meteen de volgende dag al, de Schipholchaos nam ik voor lief.  

Een korte trip van een paar dagen werd het. Naar Kreta. Goed voor m’n blog en goed voor mij. Hier vergat ik alle ellende even. En tijdens het wandelen van de Samariakloof.   

Stressoren 

Nou ja, er waren wel weer andere stressoren (mijn 15-jarige dochter was onverwacht weggegaan bij haar vader en voor het eerst twee nachten alleen thuis), dus ik heb heel wat staan Facetimen in steegjes, maar toch was ik blij dat ik gegaan was.  

Goed nieuws 

Bij terugkomst was er weer een CT-scan. Superspannend. Sloegen de medicijnen aan? Half juni kwam de uitslag. Eindelijk goed nieuws! De medicijnen deden hun werk! Helaas was van echte vreugde geen sprake, want van de bijkomende klachten had hij inmiddels nog meer last dan van de kanker zelf.  

Vocht en vaten 

Hij was niet alleen snel benauwd, hij hield ook veel te veel vocht vast. Niet alleen in zijn benen, maar ook in zijn longen en hartzakje. Door overtollig vocht in het hartzakje kon het hart niet goed pompen. Hij kreeg er hartproblemen bij. Ook had hij inmiddels ontstoken vingers, er was iets met zijn vaten.  

Ziekenhuizen 

Wat een maanden waren het. Ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Ziekenhuis Amstelland, later vooral het VU-ziekenhuis (VUMC) en soms het AMC. Voor zijn verschillende klachten moest hij op verschillende plekken zijn. En al die ziekenhuizen moesten ook weer samenwerken en afstemmen. Tussendoor was hij thuis, maar in juni moest hij toch weer opgenomen worden. 

Het ging allemaal zo snel. Het was niet te bevatten. Als er één iemand is waarvan ik dacht dat hij 100 zou worden, was hij het wel. 

Stoppen met de medicijnen? 

Ondanks dat de medicijnen aansloegen werd besloten het gebruik te halveren. Het was kiezen tussen twee kwaden. Long- en hartpuncties volgden. Er moest steeds vocht uit zijn longen en hartzakje gehaald worden. Zodra dat gedaan was kon hij meteen beter ademen.  

Vermoeid 

Inmiddels was hij zwaar vermoeid. Zelfs de krant lezen of tv kijken was al teveel. Een beetje voor zich uit staren, meer niet. We moesten er maar snel naartoe. De kinderen wilden hem graag zien…  

De laatste keer dat de kinderen hem zagen 

Op 26 juni haalde ik mijn zoon van een kampeerweekend met zijn klas op. Ik was op en neer naar de camping in Kijkduin gefietst. Ik vraag nooit hulp, maar had dat 1x gedaan, in de groepsapp, of hij met iemand mee kon rijden, dan hoefde ik niet helemaal op de fiets op en neer. Niemand reageerde. Ik voelde me meer alleen dan ooit.  

Toen ik alle grote bakken van auto’s van ouders van klasgenootjes zag staan vocht ik tegen de tranen en nam hem mee.  

Mijn zoon had zoveel feestjes en activiteiten aan het eind van groep 8 dat dit de enige mogelijkheid was om voor onze vakantie nog een keer bij hun geliefde stiefopa (zoals hij overigens niet genoemd wilde worden, hij was gewoon Jouke) op bezoek te gaan. Het was fijn dat ze hem nog zagen. Mijn zoon hielp hem zo lief.  

Musical 

Hij had ook graag nog bij de musical van mijn zoon willen zijn. Helaas was dat echt niet meer haalbaar, het was veel te vermoeiend, dus gingen we zonder hem. Voor mijn moeder was het het eerste uitje in maanden. Mijn vader was er gelukkig ook bij. En mijn zusje. Een goede vriendin van mijn stiefvader paste op hem.  

Vakantie 

Inmiddels had ik na lang twijfelen toch last minute een vakantie met de kinderen geboekt. Een week, ook al wilde ik dit jaar juist graag eens langer. Ik durfde het echter niet aan langer of later weg te gaan. Hoe sneller we gingen hoe beter.   

Mijn zusje besloot met haar kinderen in Nederland te blijven en boekte een huisje bij Landal. Het werd Landal ’t Loo, een fijn park waar ze al vaker was geweest.  

Zijn toestand verslechterde 

De kankermedicijnen sloegen weliswaar aan, maar zijn totale toestand verslechterde rap. Na een paar weken ziekenhuis en vele ingrepen verder (ook toen ik met mijn kinderen toch nog dat weekje last minute op vakantie was) ging het steeds slechter.  

Door het vocht bij zijn hart kon het hart niet goed pompen. Hij kreeg diverse long- en hartpuncties en werd met de dag zwakker.  

Moesten we terugkomen van vakantie?  

Mijn moeder was dagelijks in het ziekenhuis. Uren per dag. Er moest nagedacht worden over de zorg als hij uit het ziekenhuis zou komen, over hospices en over ‘wat als’. Maar echt rustige momenten samen heb je niet in zo’n ziekenhuis. Het is een komen en gaan van verpleegkundigen en artsen. Rustig samen dingen bespreken was bijna niet mogelijk. Hij was ook al zo zwak.  

Operatie 

Op vakantie appte mijn moeder dat er toch nog een operatie zou volgen: als ik terug was uit Griekenland zou er een luikje in zijn hartzakje gemaakt worden zodat het teveel aan vocht bij zijn hart naar zijn buik kon stromen.  

Ik postte vakantiefoto’s van de bergen, stadjes, strandjes en zonsondergangen en genoot van de andere omgeving, maar echt ontspannen weg waren we niet.  

‘Please contact reception’ 

Toen we de voorlaatste dag ineens een brief in de brievenbus van onze accommodatie zagen zitten stokte mijn adem. Toen ik de envelop openmaakte al helemaal. In grote letters stond er: ‘Dear guests, please contact reception.’  

Ik schrok me te pletter. Ik had geen appjes gemist, dus dat bevreemdde me. Ik spurtte naar de receptie. De receptionist keek me vragend en ‘O jee denkend’ aan. Alsof hij bij het zien van mijn gespannen gezicht wilde zeggen: ‘Wat is er aan de hand?’ Maar dat wilde ík juist weten.  

Wat was er aan de hand?  

Of ik de tourist tax alvast wilde betalen, zodat ik morgen meteen weg kon. Was dat het?! Pfffffft, ik ben nog nooit zo blij geweest met het betalen van een toeristentax!  

Geen hoop meer 

Toen we terug in Nederland waren lag hij nog steeds in het ziekenhuis. Het bleek al snel een aflopende zaak te zijn. De operatie was weliswaar gelukt, maar had hem ook erg verzwakt. Er was geen hoop meer, niets meer wat ze nog konden doen.  

Er was niets meer aan te doen. Hij was zo verzwakt dat verdere behandeling geen zin had. 

Het is zoals het is’ had hij al vaker gezegd. Zelf konden wij echter nog niet accepteren dat zijn leven binnenkort voorbij zou zijn, ook al moesten we nu wel. 

Het ongeloof was groot. Wat ging dit gruwelijk snel. Onze lieve Jouke had niet lang meer te leven. 

Wat nu?  

De vocht- en hartproblemen bleven (ook na tijdelijk stoppen met de medicatie) en er moest gekeken worden naar een manier om het nog enigszins draaglijk te maken. Niet vol slangetjes in een ziekenhuisbed, waar hij inmiddels al 3 weken lag, maar op een fijnere plek. 

Thuis kon niet, daar had hij teveel zorg voor nodig, maar gelukkig zijn er hospices. Het is zo mooi dat die bestaan. Want hoe verschrikkelijk verdrietig ook, het is wel een veel fijnere plek om je laatste weken of dagen door te brengen. 
 
Nog niet eens iedereen wist ondertussen dat het al zo ver was. Mensen appten hem nog of spraken in. Hij was inmiddels bijna te moe voor appjes. Mailen lukte niet meer. Appjes werden korter of kon hij niet meer beantwoorden. Zijn updates kon hij zelf niet meer schrijven.  

Naar een hospice 

Vanuit het ziekenhuis zou hij per ambulance naar een hospice in Ouderkerk aan de Amstel verhuizen. Mijn moeder en zusje waren er al gaan kijken, hadden in het ziekenhuis de intake gedaan en ik had online al wat filmpjes bekeken. Het was fijn dat hij er zo snel terecht kon. We waren blij. Blij voor hem dat hij op een fijne plek kon sterven.  

Niemand wil onder de slangetjes sterven in een ziekenhuisbed.  

Positieve test (O nee!) 

De avond voorafgaand aan zijn verhuizing naar het hospice moest hij nog op covid getest worden. Dat was standaard. Tot ons aller schrik testte hij positief. O nee! Ook dat nog! Maar nee, dacht ik, dit kan niet. Dit moet de vorige besmetting nog zijn. Mijn moeder testte negatief. Er werd met artsen overlegd en opnieuw getest. Het kwam goed.  

Hospice Zuider Amstel 

Op vrijdag 29 juli verhuisde hij naar hospice Zuideramstel in Ouderkerk aan de Amstel. Een fijne plek met slechts een paar kamers, een fijne woonkamer, een tuin en tientallen vrijwilligers. Een plek waar je als je opgegeven bent maximaal drie maanden mag wonen. Velen wonen er echter maar een paar weken of een paar dagen.

De kinderen gingen toch nog weg

Dat hij geen maanden meer te leven had was duidelijk. Weken kon ik me inmiddels ook niet meer voorstellen, maar toch gingen mijn kinderen nog op vakantie met hun vader. Dat was nu extra spannend, maar hier maar afwachten was ook niet fijn voor ze en mocht hij overlijden dan waren ze in elk geval op tijd terug voor de crematie. Bovendien kon ik er nu meer voor mijn moeder zijn. Op 30 juli, een dag eerder dan gepland stond, vertrokken ze. Op 31 juli ging ik meteen naar het hospice.  

Op bezoek in het hospice 

Samen met mijn moeder was ik zachtjes zijn kamer in het hospice binnen gegaan. Het was schrikken. Ook al had ik hem pas nog gezien, hij zag er nu veel zieker uit. Zo anders dan we hem kenden. Wat een rotziekte was het toch. Het was zó verdrietig en onvoorstelbaar om iemand die je liefhebt zo ziek te zien.  

Bezoek 

Bezoek was eigenlijk al te zwaar. Ik gaf hem een kus op zijn wang en ging bij hem zitten. Hij had zijn ogen open, maar ademde zwaar. Stilletjes zaten we naast zijn bed. Soms zeiden we iets, maar niet teveel. Ik zei een paar dingen die ik gezegd wilde hebben, onder andere over de kinderen en dingen waarvan ik hoopte dat hij ze wilde horen. Ik stelde ook vragen, maar beperkt, want antwoorden kostte hem verschrikkelijk veel moeite.   

Koffer 

‘Ik zie een koffer,’ fluisterde hij ineens. Vanuit zijn bed keek hij schuin naar rechts.  

Er stond geen koffer. ‘Wel Denises rugzakje,’ zei mijn moeder. En een vierkante grijze fauteuil. Dat het er misschien op leek, zei ik. (Of was het een teken dat hij bijna ging?)  

‘Je hoeft geen koffers meer te dragen, Jouke’ zei ik. 

Hij lachte voorzichtig en dacht even na.  

‘Mijn laatste reis wordt volledig verzorgd,’ fluisterde hij.  

Dat was mooi gezegd.  

Reizen 

Mijn moeder en hij hadden veel gereisd samen, ook juist de laatste jaren nog. Net voor corona nog een mooie rondreis door Vietnam, maar eerder ook een fietsvakantie in Laos, roadtrips in Griekenland, Zuid-Italië en Kroatië, veel leuke citytrips ook, een vakantie op Lanzarote, op Ischia, op Kefalonia, vorig jaar op Karpathos en afgelopen oktober nog een wielrenvakantie in het bergachtige achterland van de Costa Blanca, waar ik tijdens een persreis naar Benidorm ook al eens geweest was.

jouke-vakantie

Op reis ontmoet 

Ze hadden elkaar zelfs op reis ontmoet! Tijdens een wintersportvakantie, een groepsreis. Op de terugweg in de bus hadden ze gezellig naast elkaar gezeten. Hij was 50, net zo oud als ik nu. Zo’n gek idee!

Droomreis  

Niet alleen de stedentrip Berlijn van mijn moeder en mij, ook de droomreis die ze met z’n tweetjes bij ANWB geboekt hadden, een paar dagen voordat hij ziek werd, kon ook al niet doorgaan. Een prachtige reis door Noorwegen, in juni. Vooral de Hurtigruten stond al zo lang op hun lijstje. Helaas… Hij was er absoluut niet meer toe in staat. Zelfs een nachtje weg kon niet meer. Verder dan Vaals is hij niet meer gekomen.  

Wacht dus niet met die droomreis naar de Malediven of de mooiste nationale parken in Amerika, naar Patagonië of Paaseiland, maar heb je het geld, doe het nu!

De enige reisjes die hij de laatste maanden nog maakte waren tussen huis en ziekenhuis. Naar VU en AMC. En uiteindelijk naar het hospice. Een verhuizing per ambulance.  

Wens 

Reizen kon niet meer, zelfs voor het uitje met de wensambulance was hij al te zwak. Zijn wens was nog 1x hun huis te zien en van het uitzicht te genieten, omdat hij na weken ziekenhuis rechtstreeks naar het hospice was gegaan, maar net toen mijn moeder het wilde regelen wilde hij het ineens zelf niet meer.  

Dankbaar 

Nog slechts een enkeling kon de laatste week op bezoek. Mooie gesprekken voeren kon al niet meer. Zachtjes probeerde ik maar wat lieve dingen te zeggen. Dingen waar ik hem dankbaar voor was. Dankbaar dat hij 22 jaar in mijn moeders leven was geweest en daarmee ook in het leven van mijn zusje en mij, en zeker ook in dat van onze kinderen, die dol op hem waren, en hij op hen.  

Wat was het zwaar te weten dat iemand van wie je houdt binnenkort sterft.  

Wijn in het hospice  

Toch waren er ook nog wat grappige momentjes. Momenten waarop zijn gezicht voorzichtig een grijns liet zien, heel voorzichtig. Hij kon bijna niet meer praten, maar toen een vrijwilligster vroeg of hij een glaasje wijn wilde, zei hij: ‘Wat voor wijn heb je?’  

‘Wat voor wijn heb je?’ ? 

Soms stak hij een duim op. Toen ik weg ging ook. ‘See you later alligator’.  

Proosten op het hiernamaals 

De dag erna vroeg hij om een biertje. Appen ging al lang niet meer, maar een biertje vasthouden wonderlijk genoeg wel. Zittend in bed bracht zijn inmiddels dunne arm het glas naar zijn ingevallen gezicht.  

‘Op het hiernamaals!’ zei hij tegen mijn moeder.  

Vluchttasje 

Een enkeling kon daarna nog bij hem langs. Het was nu echt een aflopende zaak. Ondertussen had ik mijn vluchttasje klaar staan voor als ik ineens naar het hospice moest. Met m’n lenzendoosje, tandenborstel en nog wat spulletjes, zodat ik altijd ineens ergens kon blijven slapen als ik het niet redde nog terug naar Den Haag te reizen.

Bali

De laatste keer dat ik een vluchttasje klaar had staan was toen ik in 2018 op Bali was ten tijde van de aardbevingen. Op Lombok waren ze desastreus maar ook op Bali goed te voelen en nadat iedereen uit het hotel ’s nachts in pyjama buiten stond besloot ik de nachten erna -toen er nog steeds schokken waren- het belangrijkste voor het grijpen te hebben liggen.  

De keer ervoor was toen ik zwanger was van de tweede, waarvan ik binnen 10 minuten nadat ik het ziekenhuis binnenliep beviel, dus als dat tasje niet had klaargestaan had ik het niet gered. 

Spannend 

De laatste dagen waren spannend. Als mijn zusje en ik een paar uur niks gehoord hadden appten we elkaar, bezorgd. Hoe zou het gaan? Focussen op werk lukte niet als je in afwachting van berichtjes bent. Als je geen telefoontje wil missen. Niet alleen van mijn moeder, maar ook van mijn dochter, die me meerdere keren per dag vanuit Frankrijk belde omdat het ook met haar niet goed ging. 

Betekenis 

Ik ga altijd graag op pad, maar bleef nu in de buurt. Even naar het strand voor de zonsondergang of op de fiets naar street art die ik nog wilde zien. Dat wel. Een ‘Mauristhuis mural’ die ik nog wilde zien was te vinden op de Vrederustlaan, hoe toepasselijk. Vrede. Rust.

Het thema van het kunstwerk was ook toepasselijk: ‘De schoonheid van oude mensen’, ook al vond ik Jouke eigenlijk nog helemaal niet oud. De duif ook die ik zag, symbool voor vrede en harmonie, maar (de witte) ook voor levensgeest, adem en ziel.

Alles leek ineens een symbolische betekenis te hebben. Net als het paarse viooltje dat ineens tussen de tegels in mijn tuin omhoog piepte. Paarse bloemen passen bij rouw. Voor mijn gevoel rouwde ik al.  

Als je weet dat je gebeld kunt worden 

Niet alleen de dagen waren onzeker, ook de nachten waren onrustig. Het woord is niet zo passend nu, maar de onzekerheid was ‘killing’. Als je weet dat je ‘s nachts gebeld kunt worden voelt het iedere nacht alsof je in het holst van de nacht naar Schiphol moet voor een vroege vlucht en bang bent de wekker niet te horen, maar dan anders. Ik moest ook werkelijk naar Schiphol trouwens, want daar moest ik van trein op bus overstappen om bij het hospice te komen.  

Ergens naartoe? 

Zondag 7 augustus zou ik nog met een vriendin uit Arnhem afspreken. Door het recente overlijden van haar moeder had ook zij een zware tijd, dus ik wilde het niet afzeggen. We wilden ergens wandelen en bijkletsen, zonder drukte.  

Onrustig gevoel

Terwijl ik de nieuwste update van mijn moeder uit het hospice afwachtte voelde ik een enorme onrust en kon maar niet beslissen waar we naartoe zouden gaan. Nou is kiezen en knopen doorhakken sowieso niet mijn sterkste kant, maar nu lukte het helemaal niet.

Kon ik nog gaan?

Er waren zoveel mooie plekjes in Nederland die ik nog wilde zien, maar alles leek te ver, zeker met het OV. Wilde ik überhaupt nog wel afspreken? Ik was huilerig en bleef maar twijfelen, alsof ik aanvoelde dat het einde naderde. Pas in de middag pakte ik toch de trein nog. Op de gok reden we naar een mooi natuurgebied. Tijdens het wandelen checkte ik tig keer mijn telefoon. ‘Als het mis gaat rijd ik desnoods naar het hospice’ zei ze.  

8-8-22 

Maandag 8 augustus belde het hospice. Hij ademde nog, maar was niet meer bij. Het was de eerste dag waarop hij niet meer wakker was geworden. Mijn moeder belde. We konden maar het beste naar het hospice komen.  

Zo snel mogelijk naar het hospice.  

Omdat mijn kinderen nog op vakantie waren met hun vader kon ik er meteen naartoe. Het OV was echter drama die dag. Op het traject dat ik vanaf Den Haag af moest leggen vielen meer treinen uit dan dat er gingen. Wat wel ging, ging met een enorme omweg. Ik deed er veel langer over dan normaal.

Ik wilde niet te laat zijn…  

Hij zag er heel anders uit 

In het hospice werden we liefdevol ontvangen. Om beurten wandelden we die dag zijn kamer in, zaten even bij hem of keken alleen maar even. Het was moeilijk. Een naar gezicht. Het leek onze Jouke niet meer. Hij zag er zo anders uit… En toch was het ook ontroerend. Zachtjes gaf ik een kusje op zijn voorhoofd.  

‘Dag lieve Jouke’ fluisterde ik.  

Mijn moeder zat soms nog wat langer bij hem, maar verder kon hij het beste met rust gelaten worden. Pijn had hij niet. Hij had wat morfine tegen de benauwdheid gekregen. 

Hele dag in het hospice

De hele maandag waren we er. Tussendoor maakten mijn zusje en ik een wandelingetje door Ouderkerk. Het was warm, maar boven ons hing een dreigende lucht, alsof onheil naderde.

Een dreigende lucht, als naderend onheil.

hospice-ouderkerk-aan-de amstel

Werk bellen

Terwijl mijn zusje met haar werk belde zag ik in de bomen bij de Amstelkerk een felgroene vogel die zo uit de tropen leek te komen. Het leek een papegaai, maar was een halsbandparkiet. De parkiet verstopte zich in de walnotenboom waar we onder stonden. Af en toe ketste hij een walnoot naar beneden.

Weinig trek

In de avond waren we er nog. We lieten eten bezorgen in het hospice, dat mocht. We bestelden bij Pattaya, een Thai in Bullewijk. We hadden steeds geen trek, maar nu toch een beetje. Wat een bizarre situatie om daar te zitten.  

Hoe lang nog? 

Dat het niet lang meer zou duren was duidelijk, maar hoe lang precies? Een paar uur of toch nog een dag? Soms stokte zijn ademhaling en telden we de seconden, zes, zeven, acht… maar hij ademde steeds weer verder. Na de lange dag moesten ook wij even op adem komen.  

Slopende dagen waren het.  

In het hospice zeiden ze dat wij ook maar even rust moesten nemen. We waren er al uren en uren, mijn moeder en zusje het langst, maar ook ik alweer bijna 8 uur achterelkaar. Soms hebben stervenden zelf ook rust nodig om te kunnen gaan. Sterker nog, vaak piepen mensen er tussenuit juist als er niemand meer bij ze is.  

Stervensfase 

Mijn moeder ging nog één keer kijken. Toen ze terug kwam zag ik een ietwat verwilderde blik, een weifeling, iets tussen paniek en weten in, en toch ook weer niet. Zijn voorhoofd voelde warm, zei ze, de rest van zijn gezicht wat kouder. Dat kon, zeiden ze in het hospice, want de doorbloeding verandert in die laatste fase.  

‘Je mag gaan’ 

‘Je mag gaan lieverd’ zei mijn moeder nog. Ook al was hij niet meer bij bewustzijn, hij kon het misschien wel horen. Ze zette een rustig klassiek muziekje op. Daar hield hij van.  

Dichtbij blijven 

Om 21:00u verlieten we het hospice. Ik besloot bij mijn zusje te blijven slapen, zodat ik dichterbij was als we ineens moesten komen en ik niet meer helemaal met de bus en trein terug naar Den Haag hoefde. Zeker na de lange heenreis waarin ik via een grote omweg (via Utrecht) was gereisd. Haar kinderen waren bij hun vader en die van mij ook, dus dat kwam mooi uit.  

Iets moois in de lucht 

Ik reed mee naar Almere. De lucht was prachtig roze. Mijn zusje wees naar de nieuwe huizen bij Weesp. Ik keek de andere kant op, schuin langs haar heen. Afgeleid door iets wat ik zag.  

‘Nee, die kant,’ zei ze.  

‘Ja, maar ik zie wat,’ zei ik.  

Vliegtuigstrepen 

Drie vliegtuigstrepen in de lucht hadden een driehoek gevormd. 

‘Kijk, een driehoekje,’ zei ik. En wees richting hemel.  

M’n zusje lachte een beetje, maar het was zo mooi! Ik kon mijn ogen er niet vanaf houden. Het zag er zo ongebruikelijk uit. Een hoekje. Hij heette Hoekstra.  

Mooie lucht 

Even verderop maakte ik een foto van de mooie lucht boven het Gooimeer, met een zweempje roze. Om 21:18u. Ook daar bleef ik geobsedeerd naar kijken, totdat we de stad in reden.  

Bij mijn zusje thuis mauwden de katten. Ze waren blij haar te zien. 

We trokken onze schoenen uit en iets makkelijks aan.  

Telefoon 

We zaten nog niet of de telefoon ging. We schrokken. Ik wist ik wat we zouden horen.

Het was mijn moeder. Ook net thuis, dichterbij, en al gebeld. Hij was nét overleden. Rond kwart over 9. Tegen half 10. Precies toen ik het driehoekje zag en de foto’s maakte.  

Hij was nét overleden.  

Verklaring van overlijden 

Hadden we niet toch nog even moeten blijven? Of was hij dan juist niet gegaan? Hij had de rust nodig, onbewust. En ging toen hij die rust kreeg. Nog diezelfde avond kwam de arts langs voor de verklaring van overlijden. Op maandag 8-8-22 was het, een bijzondere datum.  

Rouw 

Dinsdag werd ik wakker in de kamer van mijn neefje, die trouwens te midden van al het verdriet donderdag zijn rijbewijs nog haalde! In de donkere kamer vormde het verduisterende rolgordijn voor het vierkante raam met het licht erachter net een rouwkaart. De werkelijkheid kwam hard binnen.  

Kinderen 

Ik moest de kinderen gaan bellen. In Avoriaz waren ze, in het appartement van hun vader. Ook zij zullen superverdrietig zijn. Ik app de kinderen of ik zo even met ze kan bellen als ze allebei wakker zijn en of ze met hun vader erbij of juist zonder hem willen bellen. Mij maakt het niet uit.  

Traan 

Een half uurtje later ben ik met ze aan het Facetimen. Ze staan op de gang, dicht bijelkaar. Ik vertel het slechte nieuws. Ik zie bij allebei een traan over hun wang biggelen. Heel zachtjes. Ze zijn lief. Ik mis ze. Nu extra. Ik had ze het liefst een dikke knuffel gegeven.  

Wanneer de crematie was wist ik nog niet, maar ik was blij ze gesproken te hebben. Dichtbij en ver weg tegelijk.  

Heaven 

Alweer vroeg rijd ik met mijn zusje mee van Almere naar Ouderkerk aan de Amstel. Onderweg staat zachtjes een muziekzender op. Precies op het moment waarop we met de auto voor de deur van het hospice staan en mijn zusje de motor uitzet horen we: ‘We’re in heaven… ‘ Precies dat zinnetje, uit het nummer Heaven van Bryan Adams. We kijken elkaar aan. Hoe bizar is dit!  

‘We’re in heaven… ‘  

Willen we hem nog zien? 

De mensen in het hospice condoleren ons en zijn ontzettend aardig. Willen we hem nog een keer zien? We wachten even en drinken eerst koffie op het terrasje aan de achterkant bij de tuin. De zon schijnt. Het is warm. We twijfelen. Welke beeld wil je als laatste bewaren?  

Kijken bij een overleden familielid 

Slechts 1x in mijn leven heb ik het aangedurfd te gaan kijken bij een overleden familielid. Mijn oma. Ik was al een twintiger, maar ik schrok zo; ik vond het dusdanig indrukwekkend, echt zo eng en naar, dat ik het de keren erna nooit meer aangedurfd heb. Zelfs nu heb ik het beeld nog op mijn netvlies staan.  

Mijn stiefvader hadden we echter gisteren nog gezien, zo doodziek al, in zo’n moeilijk toestand en al zo anders dan hij was dat het niet zo heel veel enger kon zijn. Ik ga kijken en schrik toch. Het lijkt bijna alsof er iemand anders ligt. Een dunne, strenge meneer, niet de Jouke zoals we hem kenden.  

Kleding in de kist 

Er worden wat praktische zaken doorgesproken, vragen over zijn kleding voor in de kist en wie wat wil doen voor de uitgeleide wat ook direct deze ochtend moet. De man die hem zo mee zal nemen naar het uitvaartcentrum is ontzéttend aardig. Zo lief en invoelend, zo rustig en meedenkend. Hij zegt en vraagt alles zo fijn dat dat ons ontzettend goed doet.  

Als hij prachtig aangekleed ligt en zelfs zijn gezicht nog iets gemasseerd is zodat de mondhoeken iets ontspannender staan gaan we toch nog een keer kijken. Hij ligt er vredig bij, maar het blijft griezelig. Ik geef hem een kusje op zijn koude voorhoofd en leg mijn warme hand op zijn koude hand.  

Hij is dood, ik kan het nog steeds niet geloven.  

Uitgeleide 

Nog één blik en dan wordt het laken over zijn hoofd gesloten. Samen met de initiatiefneemster van het hospice en enkele vrijwilligers wordt er een mooi klein afscheid van gemaakt, de uitgeleide. Hij is er toch ruim 10 dagen geweest.  

Omdat de kist er nog niet is ligt hij op de lijkbaar, met een mooie sprei over zich heen. Een roos erop. Ze houden een woordje en we krijgen een kaart mee.  

Zwaaien 

Als de lijkwagen weg rijdt zwaaien we totdat de auto de straat uit is. Een beetje raar misschien, maar we doen het automatisch. Zwaaien, net zoals ik met mijn kinderen mijn moeder en hem altijd uitzwaaide als ze op de verjaardagen van de kinderen waren geweest en met de auto wegreden.  

Kamer in hospice leegmaken 

We praten en huilen nog even en moeten dan de kamer leegmaken. Normaal zou je denken ‘Jeetje, dat dat allemaal zo snel moet’, maar we zijn blij dat iemand anders hier straks kan liggen. Ook wij waren immers blij dat hij zo snel terecht kon. Ook al ging het al zo slecht met hem, het hospice was een duizend keer fijnere plek voor zijn laatste dagen dan een ziekenhuis. Dat gun je iedereen.  

Hectische dag 

Alle lieve kaartjes en foto’s gaan van de muur, mee naar huis. Kleding stoppen we in tassen. Zijn geurtje geeft mijn moeder aan mij, voor mijn zoon. Ik ga weer met mijn zusje mee, mijn moeder wil even rusten. In de middag staat de afspraak met de uitvaartonderneemster al.

Welk crematorium?  

Een reeks aan beslissingen moet worden genomen. De locatie hadden we al op het oog, een crematorium aan de rand van de bloeiende heide in Hilversum, waar we nog niet zo lang geleden ook de uitvaart van mijn tante hadden.  

Datum crematie

De datum dan; hoeveel (werk)dagen moet er officieel tussen zitten, wanneer is er plek, wat is handig en wat is haalbaar? Mijn kinderen waren nog op vakantie, die van mijn zusje zouden juist volgende week met hun vader weg gaan. Zaterdagmiddag en maandag (Maria Hemelvaart) zaten helaas al vol. Oei, dat was balen, maar zondag kon ook.  

Crematie op zondag

Een uitvaart op zondag? Dat hadden we niet bedacht. Dat was ook wel mooi eigenlijk, ook voor wie van ver moest komen en voor mensen die dan geen vrij hoefden te vragen. Het werd een tijdstip waarop daarna geborreld kon worden, zoals hij ongetwijfeld gewild had.  

Rouwkaart  

In rap tempo moeten we beslissingen nemen over de kaart. Welke vorm, welke foto, welke tekst? Welke namen moeten erop? Broers en zussen op de kaart was niet gebruikelijk, bleek. Huh? Dat voelde vreemd. Als ik een broer of zus was had ik op de kaart gewild, maar het ‘hoorde’ niet. Officieel alleen ‘het gezin’ (mijn moeder, zusje en ik) met onze kinderen. Maar aangezien zijn familie hem langer kende dan wij moest op zijn minst de familie ‘in één’ erbij besloten wij. En hoeveel kaarten moesten het zijn?

Tip: maak eens een lijstje met mensen waarvan je vindt dat ze een kaart moeten krijgen als jij onverhoopt zou overlijden. Daar help je je nabestaanden ontzettend mee!

Adressen

De adressen moeten verzameld worden, uit verschillende hoeken. Mijn moeder en hij hadden gezamenlijke vrienden maar daarnaast kende hij er nog veel meer, omdat hij ook lang in Friesland had gewoond, waar hij zijn praktijk had, waar hij fietste en waar hij zong. Mijn zusje dook in adressenboekjes en haastig toegestuurde lijstjes.  

Veel te regelen voor uitvaart 

Wat komt er toch veel bij kijken en wat moet je over veel nadenken. En zo snel! De kist direct al, maar ook het rouwstuk, hoeveel gasten verwacht je, hoeveel sprekers, wie zegt of doet wat en hoe lang, welke muziek, wel of geen fotopresentatie? We moeten zóveel regelen, maar ondertussen voelt alles nog zo onwerkelijk…  

Terwijl we de to do list doornemen heb ik het gevoel alsof hij gewoon even op het toilet zit.  

Moeten er volgauto’s komen of niet, een condoleance of niet? En wanneer moeten we alle enveloppen geschreven hebben? Omdat het op een zondag is moeten sommige beslissingen extra snel genomen worden.  

Foto’s voor uitvaart 

Als ik woensdag wakker word hoop ik weer dat het niet waar is. Het is wel waar. Ik moet aan de slag. Foto’s zoeken. Uren en uren. Ik vervloek mezelf dat ik geen poging heb gedaan de twee kapotte externe discs ergens heen te brengen om te kijken of er nog bestanden te redden zijn. Toch vind ik nog heel veel. Privéfoto’s en vele reisfoto’s, vaak na vakanties doorgestuurd door mijn moeder.  

Borrel na ceremonie 

In de middag hijgt ook de deadline van de catering in onze nek. Terwijl ik geen hap door mijn keel krijg, moet ik de hapjes bekijken voor bij de borrel na afloop van de ceremonie. Geen koffie met cake dus? Nee. Broodjes? Ook niet, het is geen lunchtijd meer. Soep? Hmm, niet met deze temperaturen. Het is eerder weer voor ijs!

Welke hapjes willen we? We bekijken arrangementen en losse onderdelen.  

Hapjes op uitvaart 

Wat is er veel om uit te kiezen… Van slagroomsoesjes en bonbons (handig met 33 graden…) tot frisse crudité’s, salades en smoothies. Ouderwets bitterballen, blokjes kaas en leverworst? Worstenbroodjes, saucijzenbroodjes, kaasstengels en nootjes?

Of lekker wat luxer? Wrapjes met zalm, mini pita’s, yakitori spiesjes of gevulde eitjes? Canapés, crostini’s, dim sum en sashimi? Een tapasplankje, dipjes en olijven? Blini’s, bapao’s, bladerdeeghapjes? Het duizelt me.  

Kosten

Wat past bij Jouke? Hij hield ook wel van wat lekkers, van een beetje kwaliteit, maar je begint te begrijpen waar de kosten zitten als je de prijs per hapje ziet. Zelfs kannen water zijn niet gratis, ook bij deze temperaturen niet. Hij was niet verzekerd, maar het moet wel een mooie uitvaart worden. M’n zusje en ik doen suggesties. Uiteindelijk beslist mijn moeder.

Over keuzes gesproken: wat trek je aan bij 33 graden? 

Wensen voor de uitvaart 

Er is geen tijd om rustig na te denken, te rouwen of nog een luchtig zwart jurkje te gaan shoppen. Zeker die eerste dagen niet. Des te meer besef je hoe fijn het is als iemand al zijn of haar wensen op papier heeft gezet.  

Dus… verveel je je een keer, schrijf het eens op. Je neemt je nabestaanden zo een hoop uit handen. Die hebben het al moeilijk genoeg om alles te moeten regelen, juist als je eigenlijk alleen maar wil huilen.  

Denk niet ‘Ach, dat is voor mij niet aan de orde.’ Dat dachten wij ook. Hij stond nog midden in het leven. Tot half maart. Zonder klachten. Op het moment dat hij ziek werd en het zó snel ging waren serieuze gesprekken al snel te zwaar.  

Muziek uitvaart 

Toen ik woensdagavond de muziek luisterde brak ik. Ik zet zelden muziek op en zeker niet hard, maar nu deed ik het wel. Hoe vaak ik het ook achterelkaar luisterde, ‘Ne me quitte pas’ en ‘Halleluja’ (de Friese variant) kan ik nog steeds niet luisteren zonder te huilen. Bij de eerste tonen begin ik al.  

‘Ne me quitte pas’ en ‘Halleluja’ (de Friese variant) kan ik nog steeds niet luisteren zonder te huilen.

Fotopresentatie maken 

Ook donderdag was ik weer de hele dag bij mijn moeder in Abcoude. Terwijl mijn moeder en zusje enveloppen schreven boog ik me met mijn oom over de honderden foto’s die we hadden. Alle mappen van familie waren via WeTransfer verstuurd. We moesten vergelijken, dubbele weghalen, en veel deleten, vooral ik, uit mijn selectie, anders was het veel te veel. Daarna moest de hele diashow nog in een Powerpoint.  

Reisfoto’s 

Ik zie foto’s van mijn moeder en hem in Ho Chi Minh en Hoi An, in de nachttrein ook, in schitterend Sapa en Halong Bay (ook hoog op míjn bucketlist!) in Vietnam, maar ook in Zuid-Europa.

Op Ischia vlakbij Napels, in Calabrië en Puglia, Noord-Griekenland, verschillende Griekse eilanden en op de Canarische Eilanden bij Charco de los Clicos in het zuiden van Lanzarote, waar ze vlak na mij naartoe gingen.  

Ze waren vaak in Zuid-Europa (waar ik ook zo van hou), maar ook een paar keer in Azië.

jouke-vietnam

Foto’s ook van tripjes dichterbij, van fietstochten en wandelingen, op de Wadden, in het Mastbos in Breda en bij het Henschotermeer. Dit was allemaal nog in en na coronatijd:

Foto’s met de kinderen

Foto’s van de begintijd ook, in Snits (Sneek), in Nigtevecht en later in Abcoude waar ze alweer jaren samenwoonden. En vaak in Den Haag.

jouke
jouke-met-de-kinderen

Hij met mijn moeder en de kinderen bij de bioscoop, de midgetgolfbaan en in pretparken. En meermaals samen met mijn kinderen, op de Jaap Edenbaan in Amsterdam:

jouke-schaatsen-jaapedenbaan

‘No time like the present’ 

In verschillende landen draagt hij het T-shirt dat ik altijd zo leuk had gevonden. Een T-shirt met de tekst: ‘No time like the present’. Op een bootje in Friesland, in Vietnam en op andere plekken, steeds komt die tekst weer terug. Het paste bij zijn werk als psychotherapeut, maar ook gewoon bij het leven zelf. En pas nu besef ik hoe letterlijk dat destijds gold. Hoe waar het was.  

Doe de dingen nu, niet later!  Bezoek de plekken die je nog wil zien!

no time like the present

Meteora 

Een foto van hem bij de Meteorakloosters in Noord-Griekenland hadden we al als foto voor de kaart gekozen. Het is de foto die je bovenaan dit blog ziet.  

Pas toen we de proefdruk al bekeken hadden vroeg ik me ineens af wat Meteora eigenlijk betekende. Meteora bleek ‘in de lucht zwevend’ te betekenen. Natuurlijk! Vanwege die kloosters. Maar wat treffend nu. Zelf zweefde hij nu immers misschien ook wel ergens in de lucht.  

‘Meteora’ betekent ‘in de lucht zwevend’.  

Familiefoto’s 

Veel familiefoto’s zie ik, van vroeger, verzameld door zijn zus. Foto’s die ik nog niet kende. Als schooljongetje, op de boerderij, in Marknesse en wandelend met rugzak, iets ouder al. Zingend in zijn koor ook, fietsend en met vrienden. Van sommige mensen die hij lief had hebben we geen foto met hem erbij. Maar iedereen benaderen was geen doen. We waren er al zo druk mee!  

Uitvaart regelen 

Tussendoor kwam de uitvaartbegeleidster weer om de laatste puntjes op de i te zetten, nadat er al diverse mails over en weer waren gegaan. Hoe deden we dat vroeger? Er waren nog wat vragen: wel of geen kaarsen, wie steekt ze aan, wie tilt de kist of wordt het gedaan, wil je de kist de oven in zien gaan of niet, hoe wil je het vooraf, hoe erna, een erehaag of niet? Hoe zit het met de ontvangstkamer, is er vooraf nog ergens een toiletteermogelijkheid en wie is naaste familie?

Tijd om te treuren is er niet 

Het definitieve programma werd bepaald en de door mij op postcode gesorteerde rouwenveloppen gingen in twee grote enveloppen met beide een testenvelop er bovenop. De ene stapel bestaat bijna alleen maar uit postcodes met een 1, de andere heeft juist veel hoge postcodes.  

Hadden we daarna even rust? Konden we eindelijk met elkaar over Jouke zelf praten? Even treuren? 

Nee, de bloemen moesten nu echt besteld worden. En er moest printinkt gehaald worden, want uitgerekend nu blokkeerde de printer, terwijl mijn moeder morgen haar speech wilde uitprinten. Een speech waar ze nog niet aan had kunnen beginnen.  

Rouwboeket op kist 

Bij alles wat er geregeld moet worden zijn er zoveel vragen. Alleen al dat rouwstuk voor op de kist. Mijn moeder wilde iets wat niet standaard bestaat. Iets met zonnebloemen. Ze legde ons uit wat ze ongeveer wilde, we vonden online iets wat er een beetje op leek en samen met mijn oom ging ik naar Weesp, mijn geboortestad, om het door te spreken, want telefonisch werd het te ingewikkeld. Ik kon niet rijden en hij kon geen kleuren zien dus het was een gevalletje de lamme helpt de blinde.  

Wil je dat het boeket op de kist er bol, ovaal of als een druppel uitziet? Wil je alleen zonnebloemen of wil je ook andere als opvulling? Alleen geel of ook andere kleuren? Welke soorten bladgroen wil je erbij? Hoe groot: 1.40, 1.50, 1.60 of meer? Welk lint wil je erbij? Welke tekst op het lint?  

Mijn oom en ik dachten er steeds hetzelfde over. Dat was fijn. We hadden een goed beeld wat mijn moeder wilde. Niet te tuttig, niet te keurig, maar meer alsof het net geplukt is. Langwerpig, niet te hoog. Alleen als het om kleuren ging moest ik het zeggen, want mijn oom is kleurenblind. En wat kost nou zoiets?  

Duveltje en wijn 

Toen we terugkwamen moesten we weer verder. Tijd om te rouwen was er niet. Mijn zusje was inmiddels naar huis, die had ontzettend veel gedaan. Sowieso was zij beter in dit alles dan ik. Een kanjer die het hoofd beter koel kon houden dan mijn moeder en ik. We waren gaar en namen even een drankje. Een Duveltje voor mijn oom. Wijn voor mijn moeder en mij.  

Vanaf het balkon keken we naar het gewone leven. Bizar dat het leven van anderen gewoon doorging. Iemand in zwembroek had een boei in zijn hand en dook het Abcoudermeer in.  

Stress 

Aan eten kwamen we deze dagen pas na negenen toe of zelfs tegen tienen. Echt honger hadden we dan al niet meer. De deadline voor de diapresentatie naderde. De fotopresentatie was eindelijk af, maar toen we de Powerpoint via WeTransfer wilden versturen konden we ‘m niet meer vinden. De stress. 

Toen we de fotopresentatie naar de uitvaartonderneemster wilden sturen, was hij ineens weg.  

Supermaan en warmte 

Mijn oom kreeg het toch nog voorelkaar en met de supermaan boven me wandelde ik in het donker naar het station. Het was al laat, maar nog zwoel buiten. Dat was fijn. Ik houd zo van deze temperaturen, ook al kreeg ik er deze dagen weinig van mee.  

Facebook 

Pas heel laat zat ik in de trein terug naar Den Haag, tussen mensen die terug kwamen van gezellige etentjes of uitjes. Van vakantie ook. Als afleiding keek ik op Facebook. Ik deed het snel weer dicht. Alle leuke dingen die mensen deden waren te confronterend. Ik kon het er niet meer bij hebben.   

Op Facebook had ik er de afgelopen maanden niks over gedeeld, ook nu het zo slecht ging niet. Slechts een enkel zinnetje dat hij naar het hospice ging daargelaten, eind juli pas, op mijn privé-FB. Ik wist steeds niet hoe het te verwoorden. Juist op Facebook niet.

Facebook trok ik überhaupt slecht de afgelopen tijd. Nu iedereen vrolijk op vakantie was nog meer. Alsof alles alleen maar leuk was, terwijl ik zulke moeilijke weken had. Elke dag weer. Elke nacht weer. Ons weekje Kreta leek al zo ver weg.  

Afleiding door reisfoto’s 

Soms hielp het om op de Facebookpagina van Follow My Footprints wat reisfoto’s te delen of om even wat mooie plekken te zien waar andere mensen waren, maar soms ook helemaal niet. Soms leidde het af, maar meestal maakte het dat ik me alleen maar ellendiger voelde. Afgelopen week kwam het er überhaupt niet meer van, we waren gewoon te druk met de voorbereiding.  

Steun op Twitter 

Twitter was fijner. Daar deelde ik meer of ik keek even snel als ik weer in de trein zat. Het waren mensen die verder van me af stonden, dat was makkelijker. Ook bij die mensen ging niet alles goed, zoals bij niemand natuurlijk, maar wat waren die lief!  

Juist op Twitter kun je soms zoveel steun vinden. Dat is fijn. Fijner dan het echte leven, wat zo vreemd aanvoelde nu en waarin ik toch niet kon doen wat het plan was geweest: eindelijk even lekker doorwerken, de boel opruimen en misschien nog even weg.  

Contrast 

Te midden van deze warme dagen waarin veel mensen vrij zijn, voelden onze dagen loodzwaar. Hoewel de warmte ook wel weer hielp. Ik hou van warm weer. In regen en kou steeds op en neer reizen en treuren is eigenlijk nog erger. Maar het contrast met vrolijk kwetterende kinderen, mensen in zwembroeken, volle terrassen en fietsende mensen was groot.  

Van elke wielrenner die ik zie schrik ik. Dan denk ik in een flits dat hij het is.  

Het was zo snel gegaan… 

Wat zullen mensen geschrokken zijn bij het zien van de kaart. Nog niet iedereen wist dat het zo snel was gegaan, maar mijn moeder en hij konden nou eenmaal niet iedereen steeds berichten. De laatste dagen in het hospice beantwoordde mijn moeder nog wel appjes van hem, maar ook voor haar was dat zwaar.  

Het was een grote rollercoaster geweest waarin hij en zij beland waren. Het was puur overleven die laatste week. Ook eerder al. Van ziekenhuis naar ziekenhuis. De hectiek. De zorgen. Soms werd ik wakker en hoopte een seconde dat ik het gedroomd had.  

Ik had mijn moeder en hem zo graag nog wat onbezorgde jaren samen gegund… 

mam-en-jouke

Ongeneeslijk ziek 

Mocht je denken dat als je onverhoopt ernstig ziek wordt dat je dan nog snel alles uit het leven kunt halen, kunt doen wat je allemaal nog wilde doen, en nog snel wat mooie plekken van je bucketlist kunt afstrepen, vergis je dan niet. Soms kan dat niet meer. Ongeneeslijk ziek zijn of terminaal ziek zijn verloopt niet voor iedereen hetzelfde.

Denk niet dat je dan met je eventuele spaargeld toch nog naar Patagonië of Paaseiland kunt, naar de Malediven of de mooiste nationale parken in Amerika, soms kan het niet meer, dus heb je het budget, doe het nu!

Plotseling overlijden 

Als je plotseling overlijdt kan het al helemaal niet meer. Lang geleden overleed Adri, de toenmalige vriend van mijn moeder (met wie ze na mijn vader een relatie had), aan een hartaanval. Hij was 42, zij 38, mijn zusje en ik 12 en 14… De leeftijdsfase van mijn eigen kinderen nu.

Het was een heftige en ingrijpende gebeurtenis waar ik erg veel moeite mee had. Ik schreef er eens een blog over voor Flair: ‘30 jaar geleden’ (inmiddels bijna 36 jaar geleden).

Mijn moeder had al eerder een partner verloren… 

Kinderen terug van vakantie 

Vrijdag kwamen mijn kinderen terug uit Frankrijk. Het was fijn weer dicht bijelkaar te zijn, zeker in deze situatie. Hun dikke knuffels, hun medeleven, hun eigen verdriet…

Mijn zoon pakte meteen een boekje dat mijn moeder eens had gemaakt met foto’s van een fijne logeerpartij, toen ik met mijn dochter naar Rome was en moest een traantje laten. De lieverd.  

Met de kinderen over de crematie praten 

Tijdens het eten sprak ik met ze over Jouke en over de crematie zondag. Hoe alles in zijn werk zou gaan en wat ze konden verwachten. Wat een crematie eigenlijk precies was, vroeg mijn dochter. Ze vond het een eng idee. Dat snap ik wel. Om eerlijk te zijn vind ik dat zelf ook nog steeds. ‘Maar je ziet het verbranden niet’ zei ik. Dat wilden we niet.  

Foto’s tijdens crematie 

Ik vertel dat oma gaat spreken. En over de borrel. En iets over de foto’s die getoond worden, ook van hem met mijn kinderen als baby, peuter en later.  

Ze laten toch geen gekke foto’s van mij zien waar iedereen om moet lachen hè?’ ‘Haha, nee hoor. Je ziet jou als net 2-jarige met Jouke en oma in Dalyan (Turkije), toen Jippe nog in mijn buik zat, je ziet jullie met oma en Jouke in dierenpark Amersfoort, een paar keer met feestjes in de tuin ook, foto’s waarop hij met jullie op de Jaap Edenbaan in Amsterdam schaatst, etentjes ook en nog meer.’  

Op het mooie meer van Koycegiz in Turkije, waren we met oma en Jouke. Van onze drie weken Turkije waren ze er toen één week bij, daarna reisden wij verder.

dalyan

Praten over de uitvaart

Ik ben blij dat we het er rustig over kunnen hebben, ze het een dagje kunnen laten bezinken en we niet snel snel de trein in moeten. Stiekem was ik ook wel bang geweest dat ze pech kregen onderweg of wat dan ook, dus ik was blij dat ze er waren. Dan kon ik bovendien hun was nog even doen.  

‘Is de borrel eigenlijk ervoor of erna?’ wil ze weten. Hihi, zo lief al die vragen.  

Wat aan naar crematie? 

Zaterdag bedacht mijn dochter wat ze aan kon doen. Ik had haar luchtige zwarte jurkje met kleine witte stipjes al klaar gehangen, maar ook haar zwarte rokje. Voor mijn zoon kon de nette zwarte (niet heel) korte broek wel met deze temperaturen. Dochter heeft nog een vraag die ik niet had verwacht: ‘Mag je eigenlijk sieraden om tijdens een begrafenis?’  

Ze kiest uiteindelijk voor haar zwarte rokje met een zwart topje. Het staat prachtig. Ook mijn zoon ziet er erg mooi uit vind ik, zo lekker bruin in zwart-wit. Zelf draag ik een zwart jurkje. Als we naar de tram lopen zegt mijn dochter: ‘Als ik doodga mag iedereen iets gekleurds aan,’ zegt mijn dochter. ‘Of zwart wit.’ 

‘Als ik doodga mag iedereen iets gekleurds aan,’ zegt mijn dochter.  

Met de trein naar Hilversum 

Zondag gaan we vroeg op pad. Mijn zusje pikt ons ruim op tijd op vanaf station Hilversum en ik besluit daarvoor dik een uur speling te nemen, want je weet het maar nooit met die treinen tegenwoordig.   

Foodhal Hilversum 

Al om 11 uur wandelen we door een verhit Hilversum en overbruggen het uurtje bij Foodhal MOUT, een heerlijke en toffe plek vol prachtige planten en blinkende ketels bier. Mensen drinken rustig een koffietje in de schaduw. Kinderen in zwembroekjes spelen schaterend bij de fonteintjes op het plein. Het voelt ineens raar onderweg naar een crematie te zijn.  

Zuiderhof 

Met mijn zusje rijden we mee naar Crematorium Hilversum, bij begraafplaats Zuiderhof. Het ligt prachtig aan de Hoorneboegse heide die nu net in bloei staat. De familie verzamelt in de schaduw. Mijn moeder is duizelig, dat is vervelend.  

‘Je gaat nu niet van je stokkie hoor!’  

Met iets vertraging komt de rouwauto met de kist eraan. Door een erehaag wandelen we er achteraan.  

Uitvaart 

De ceremonie vindt plaats in een zaal zonder airco. Als familie zijn we er eerder dan de genodigden. De kist met het rouwstuk van zonnebloemen staat, de vele bezorgde bloemstukken worden neergezet en de kleinkinderen steken de kaarsen bij de foto aan. ‘Dat gaat mis’ zei mijn dochter nog, bang haar lange haren in de fik te steken, maar het ging goed.  

De deuren staan open, ik zie een mooie rij bomen en de warme wind waait naar binnen. Velen vinden het te warm, ik vind het heerlijk.  

uitvaart-jouke

Halleluja 

Op de Friese variant van het nummer Halleluja wandelen de genodigden de ruimte binnen en breek ik weer. Tranen over onze wangen. Zacht gesnif.  

We willen weten wie er zijn, maar durven niet teveel om te kijken. Er zijn zóveel mensen dat er niet eens genoeg plek is.    

Ontmoeting 

Mijn moeder spreekt als eerste. Ach mammie toch, denk ik. Wat een intens verdriet weer. Waarom zij? Het is niet de eerste partner die ze verliest.  

Ze vertelt over het verloop van de ziekte, maar ook hoe ze elkaar ontmoet hebben, tijdens een wintersportgroepsreis. Hoe ze hem meteen al bij de bus zag staan, met zijn rode veters in zijn wandelschoenen. Ik zag het helemaal voor me.  

‘Daar stond hij bij de bus, met zijn rode veters in zijn wandelschoenen. Ik had meteen een oogje op hem.’ 

Liefde van later 

De stem van Herman van Veen klinkt. Op het nummer ‘Liefde van later’ worden de eerste foto’s van de diashow getoond. Tranen vloeien. De foto’s zijn moeilijk maar fijn om te zien. Jouke in verschillende levensfases.  

Sprekers over hem 

Na mijn moeder spreekt zijn zus, meer over vroeger, over zijn roots, over de boerderij, de Noordoostpolder en Friesland. Vrienden ook, met wie hij sociologie studeerde en op Uilenstede discussies over het leven voerde. Later studeerde hij psychologie en volgde er trainingen en cursussen bij, waarna hij psychotherapeut werd, in Sneek.

Foto’s van de kinderen 

Als ‘Ne me quitte pas’ en ‘Laat me’ gedraaid worden huil ik weer, maar de foto’s tussendoor beuren op en verblijden. Af en toe werp ik een blik op mijn kinderen naast me die ik helaas net niet allebei kan aanraken, maar die ook veel op de foto’s staan; net als mijn neefje en nichtje aan de andere kant. Ook zij waren dol op hem.  

Erehaag 

Een fietsvriend van de Tourclub Abcoude spreekt nog mooi en een goede vriendin leest een gedicht voor. Tijdens de klassieke muziekstukken worden de laatste foto’s getoond. Iedereen gaat staan, de genodigden wandelen langs de kist en vormen een erehaag.  

Bekenden 

Wandelend, met de kist aan ons hand, lopen we er, in de verzengende hitte doorheen. Wat zijn er veel mensen! Ik zie familie, mijn vader en stiefmoeder, ex-partners van mijn ouders, oude bekenden uit Nigtevecht, ook mensen die ik decennia niet heb gezien, mannen ook die ik niet ken, maar waarvan je meteen ziet dat het renners zijn en vele onbekenden.  

Afscheid bij de kist 

Met alleen de naaste familie nemen we afscheid bij het gebouwtje waar de oven is. Ook buiten verschroei je al bijna, maar wat een mooi moment was dit. Zo bij de kist met al die bloemen erop. Twee families. Samen één in ons verdriet. Ik raak de kist nog één keer aan en dan wandelen we naar de borrelruimte.  

Borrel in de Einder 

We borrelen met uitzicht op de heide, in ‘De Einder’, op het terrein van het crematorium, dat trouwens door Dudok is ontworpen. Er is plek voor 80 man, maar er zijn veel meer mensen gekomen. Meer dan 120. Het is even wennen zo in die drukte, dus wandel ik met een glas witte wijn naar buiten. Het is 3 uur, de hitte hangt boven de heide. Hier en daar is hij al prachtig paars.  

crematorium-hilversum-einder
hoorneboegse-heide

De Hoorneboegse heide in bloei.  

heide-uitvaart

Herinneringen aan Jouke

De heerlijke hapjes komen langs. Het voelt raar om daar van te genieten, nog zo vol van verdriet en herinneringen. Ik denk aan Jouke, aan hoe hij er aan het begin van die 22 jaar regelmatig ineens een Friese zin uit gooide waar ik niks van snapte of spontaan iets van zijn koor begon te zingen. Voordat hij met mijn moeder ging wonen zong hij bij de Sneker Cantorij.

Voorbij, maar niet vergeten…

We zullen zijn stem niet meer horen. Hem niet meer zien in fiets- of schaatstenue. Niet meer op de verjaardagen van de kinderen. Voetballend met de kinderen. In pretparken met de kinderen. Niet met Kerst met elkaar aan tafel. Nooit meer hier bij ons in Den Haag en niet gewoon thuis in Abcoude, met mijn moeder.

We missen hem nu al!

Hij zal geen Strava-ritten meer delen via Whatsapp, geen vakkundig advies meer geven bij privé perikelen met mijn ex, mijn moeder niet meer sussen als ze –net als ik- soms een beetje gestrest doet en niet meer genieten van een glas rode wijn.  

Ik kan het nog steeds niet geloven. 

Afscheid en laatste reis 

En toch, daar staan, met z’n allen, op die snikhete dag en betoverende plek, hielp iets. Het was superverdrietig en doet nog letterlijk pijn, maar we hebben er een mooie dag van gemaakt en zijn laatste reis zo fijn mogelijk gemaakt, precies zoals hij op zijn ziekbed pas nog zei:  

Mijn laatste reis wordt volledig verzorgd’.  

Na de uitvaart 

De dagen na de uitvaart is alles nog onwerkelijk. Waar ik na andere sterfgevallen net iets verder weg soms wel weer kon schakelen, lukt het me nu niet. De kinderen zijn er beter in, en daar ben ik blij om. Mijn moeder wil vooral rust. Ze wordt bedolven onder berichten en kaarten en dat is superlief.  

Atmosfeer 

Als ik het jurkje dat ik op de crematie aan had in de was gooi, zie ik aan de binnenkant ineens het merkje staan: ‘Atmosphere’ lees ik. De atmosfeer! Wat toevallig weer! De hemel! Zou hij daar zijn?  

De hemel is niet langer blauw als ik dit schrijf, zoals de dagen na zijn overlijden. Met bakken komt het naar beneden. Dikke druppels. Druppels vermengen zich weer met tranen, net als aan het begin van dit blog.  

Doorgaan 

Beetje bij beetje zal ik alles weer oppakken, ook m’n blog, ook al staat mijn hoofd er nog totaal niet naar. ‘Dat hoeft nu even niet’ en ‘Denk even aan je zelf’ zeggen sommigen, maar ik moet er met de kinderen van leven, dus het is belangrijk. Juist deze zomerweken waren van belang.  

Ik had in augustus namelijk dolgraag die felbegeerde 100.000 unieke bezoekers per maand willen halen, maar zoals het er nu naar uit ziet gaat dat net niet lukken. Ik had nog snel blogs met tips over diverse bestemmingen willen schrijven, juist omdat daar nú naar gezocht wordt, maar ik kreeg het niet meer voorelkaar. Beginnetjes waren er, maar vervolgens zat ik vast of had er gewoon geen tijd meer voor.

Alles begint weer

Volgende week beginnen de eerste schoolactiviteiten en het hectische leven weer. Om eerlijk te zijn: ik moet er nog niet aan dénken. Ik ben er nog niet tegen opgewassen. Van zakelijke mails schiet ik in de stress en van ‘Hopelijk is iedereen weer uitgerust’ en ‘We gaan weer lekker beginnen’-berichten raak ik geïrriteerd. Ik ben totaal niet opgeladen door dit alles. Eerder uitgeblust. Dat was ik al, ik worstelde al een tijdje, maar nu nog meer.  

Blog  

De afgelopen weken besloot ik af en toe wat zinnetjes in mijn telefoon te zetten, voor dit blog. Het past eigenlijk niet op een reisblog, maar ik voelde dat ik het moest doen. Het is mijn blog en mijn verhaal, dus waarom niet?

Sorry voor het lange blog. Eigenlijk is het leven te kort voor zulke lange verhalen…

Het is veel, dus niet iedereen zal het lezen, maar wie het wil lezen kan het lezen. Dan snappen lezers die me verder niet kennen ook waarom er 6 weken geen nieuw reisblog stond (ja, daar baal ik natuurlijk ook van) en waarom ik na de enthousiaste terugbliks steeds op Facebook en Twitter aan het begin van de zomervakantie (terugbliks naar Kreta, het eerdere interrailen in Spanje met de kinderen en mijn mooie rondreis door vijf Balkanlanden bijvoorbeeld) daar ineens mee ophield…

Leven oppakken

Ook al sta ik nog een beetje op de rem, het leven gaat ondertussen toch weer door. Mijn zoon is bij zijn vader voor het laatste stukje vakantie, mijn dochter is hier gebleven.

Ik wandel naar Albert Heijn. Als ik op het Regentesseplein het terras van Café Emma zie schiet ik weer vol. We hebben er meermaals fijn gezeten, mét hem. Deze foto is van vorige zomer nog, toen we er met mijn moeder en mijn kinderen aten.

cafe-emma-regentesseplein

Richting

Weer thuis blader ik in het boek dat mijn vader voor mijn 50e had gemaakt, met bijdragen van familie en vrienden, ook van mijn stiefvader natuurlijk, net de maand voordat hij ziek bleek. Een hele pagina had hij volgeschreven.

Na lieve woorden over het ietwat verlegen en onzekere meisje van vroeger, op een foto bij mijn moeder en hem in de gang, schreef hij ‘Ik denk dat je je richting wel hebt gevonden.’ Dat was waar, ook al ben ik die richting nu weer even kwijt.

Moedig

Hij had er bewondering voor dat ik destijds gewoon naar Thailand ging om daar te gaan werken en dat ik met een koppige vasthoudendheid een bestaan als reisblogster heb opgebouwd. Dat ik met de kinderen met de trein door Spanje reisde zonder te weten waar ik ’s avonds sliep vond hij ook heel dapper schreef hij. Maar het meest moedige vond hij mijn besluit om alleen verder te gaan, met twee kleine kinderen een nieuw onderkomen te zoeken en tegelijk een bestaan als reisblogster op te bouwen.

‘Ik vind je een dappere meid!’

‘Ik vind je een dappere meid!’ eindigde hij zijn verhaal, maar als er iemand dapper was de afgelopen maanden was hij het wel. En mijn moeder. Want wát een maanden waren het.

Verlies en rouw

Velen maken vergelijkbare dingen mee, eerder al of ergens in de toekomst. Het verliezen van ouders, stiefouders, schoonouders, broers, zussen, partners of zelfs kinderen. Het is allemaal verschrikkelijk. De één kan snel weer door, de ander vlucht; weer een ander weet zich even echt geen raad. Rouwen doet pijn.

Dagje weg

Ter afleiding ging ik vrijdag een dagje met mijn dochter weg. Het was mistroostig weer, maar gelukkig nog lekker warm. Haar zo jong en vol leven zien hielp, lekker fotograferen ook, maar op de terugweg in de trein kwamen er ineens toch weer tranen. Ik klemde mijn kaken op elkaar en vocht ertegen.

Het besef van het ‘nooit meer zien’ doet zo’n pijn.

Sterkte of gecondoleerd

Gisteren ging ik naar mijn moeder om alle kaarten te lezen en de afscheidsceremonie terug te zien. Dat wilde ze graag. Ze is de afgelopen 10 dagen bedolven onder de lieve kaarten; tientallen kaarten uit vele hoeken. Ik heb er maar één, maar ik waardeer de whatsappberichtjes van vriendinnen. Dat is fijn. Geen vluchtig ‘Sterkte’ of ‘Gecondoleerd’, maar oprecht medeleven, net een paar zinnetjes meer, en zomaar nog een keer. Dat is lief.

Het leven gaat door

Voor mensen om ons heen gaat het leven gewoon door, en dat is logisch, we kunnen onmogelijk allemaal maanden met elkaar mee rouwen, maar als je er zelf middenin zit of het net hebt meegemaakt, besef je pas hoe hard het is en voor anderen was (en vaak nog is).

Ook al lijkt het momenteel alsof alles stil staat, ook ik zal dapper zijn en doorgaan. Ook ik zal weer lachen, dansen, schrijven en reizen. Of gewoon klagen over dingen waarvan je nu denkt ‘lekker belangrijk’. Ik zal weer mooie dingen gaan posten, maar de pijn is voorlopig niet weg. Die blijft.

Laatste reis

Dus doe maar gewoon een beetje lief. Tegen mij, maar ook tegen de mensen om je heen. Je weet nooit wanneer zij hun laatste reis maken. Het kan totaal onverwacht sneller zijn dan je denkt.

jouke-hoekstra-overleden

Jaaroverzicht 2021: 3 landen, 3 eilanden en 30 Nederlandse steden (terugblik en reistips!)

Het jaar zit erop. Na 2020 werd ook 2021 niet wat we ervan hoopten, maar het bracht toch weer veel moois! Scrollend door ruim 35.000 foto’s besef ik hoeveel ik eigenlijk wél gezien en gedaan heb, ook in eigen land, zelfs tijdens de lockdowns.

zomer-in-nederland

Jaaroverzicht 2021

Ik werd oprecht weer blij van deze terugblik, beseffend waar ik allemaal geweest ben en hoeveel leuke momenten er nog wél waren, ook al kwam niet alles aanwaaien.

In dit blog lees je waar ik was en zie je wat ik zag. Ik deel de hoogtepunten, verrassingen en mooiste plekken per maand, vertel welk bezoekersrecord Follow my footprints behaalde, wat mijn reisplannen voor 2022 zijn en geef tot slot alvast wat reistips voor jou dit jaar!

Heb je geen zin om alles te lezen? Bekijk dan de foto’s. Daar doe ik ook altijd mijn best op!

Hopelijk inspireert dit blog je om ook weer meer op pad te gaan, over de grens of veilig dichtbij. Zelfs in coronatijden kan er nog veel, in Europa, met auto, trein of vliegtuig, maar ook in eigen land. Ik bewijs het, zonder auto, dikke portemonnee, partner of perfect leven.

Het is de kunst het leven toch nog een beetje door een roze bril te bekijken. Zelfs als de nabije toekomst met alle maatregelen niet rooskleurig lijkt, is er echt nog wel veel moois te zien.

roze-huisje

januari-zonsopkomst

De zonsopkomst en de zonsondergang, elke dag gratis!

jaaroverzicht-reisblog

reisblog-jaaroverzicht

Mooi uitzicht vanuit het vliegtuig, maar ook gewoon op de fiets of wandelend.

zonsondergang-winter

1.000 kilometer en 1,5 miljoen stappen

Wandelen deed ik in 2021 weer volop, in binnen- en buitenland. In totaal wandelde ik meer dan 1.000 kilometer en zette 1,5 miljoen stappen, de vele stappen in eigen huis niet meegerekend. Tijdens al die wandelingen maakte ik meer dan 35.000 foto’s. Augustus was wat dat betreft echt een uitschieter -toen waren we ook op de mooiste plek van het jaar!-, maar ook andere maanden fotografeerde ik erop los. Aangezien ik gemiddeld bijna 100 foto’s per dag maakte, moet ik toch veel moois zijn tegengekomen.

Ik wandelde meer dan 1.000 kilometer en maakte ruim 35.000 foto’s!

reisblogger-met-kinderen

Reizen

Voor de coronapandemie maakte ik minstens 10 trips per jaar. Vooral in 2015, 2017 en 2019 reisde ik erop los, maar 2018 was denk ik mijn mooiste reisjaar. De heerlijke start op Ibiza, de reizen naar Jordanië en Bali en vooral het interrailen door Spanje met de kinderen. Nog altijd kijk ik hier met zoveel plezier op terug!

Ook 2019, het jaar voor de coronacrisis, was een top reisjaar, toen ik nog in 10 landen was! Ik ging maar liefst 5x naar het heerlijke Italië (waaronder Elba, Rome en Puglia), was in Griekenland, Portugal en Frankrijk, en maakte een overdonderend mooie rondreis door Servië, Bosnië, Montenegro, Kroatië en Kosovo. Hier zie je mijn jaaroverzichten van de afgelopen jaren als reisblogger:

Jaaroverzicht 2015: 10x weg in 1 jaar 
Jaaroverzicht 2016 
Jaaroverzicht 2017: 15 trips, 7x Zuid-Europa  
Jaaroverzicht 2018 (mooiste reisjaar!)  
Jaaroverzicht 2019: 11 trips, 10 landen, 5x Italië (tip!) 

1, 2, 3, 4 landen in 2021?

Toen ik in december aan het nadenken was over mijn jaaroverzicht 2021 besefte ik ineens dat ik dit jaar maar 1 land had bezocht. Eén land?! Ik schrok er zelf van. Was ik echt maar in 1 land geweest? Ik kon als reisblogger toch niet met één land aankomen? Zelfs m’n kinderen hadden 3 landen meer bezocht dan ik!

Ik kon als reisblogger toch niet met maar één land aankomen?

Maar hé, dacht ik, het was niet één land, het waren er twee! Nederland telt ook mee, want als ik érgens veel ontdekt heb dit jaar is het hier wel! En wacht eens even, we hadden in augustus ook nog in Turkse wateren gevaren. Op Google Maps was het goed te zien, boven tientallen foto’s staat Turkije als locatie en ook Vodafone stuurde al een smsje: ‘Welkom in Turkije!’ Oké, echt bezocht kun je in dit geval niet zeggen, dus deze tel ik niet mee, maar ik was toch even op Turks grondgebied.

Eind december sprokkelde ik er nog even een landje bij!

Op de valreep van Oud & Nieuw sprokkelde ik er gelukkig toch nog een land bij. Op 30 december was ik onverwacht namelijk nog in Duitsland! Hier zie je foto’s. Ongepland, maar daarom extra leuk. Reizen is niet meer zo vanzelfsprekend als het was, maar spontaan naar het buitenland gaan kán dus nog wel. Hoe blij je tegenwoordig al kunt zijn als je alleen maar een grens passeert en een buitenlands woord op een bord ziet staan.

Gelukkig waande ik me ook in eigen land vaak in het buitenland. Hier fietste ik met mijn kinderen langs wijngaarden in Zuid-Limburg!

wijngaarden-nederland

En hieronder zie je niet Azië, maar Wassenaar:

seringenberg

Fel groen, knallend turquoise. Ik hou van kleur in de natuur!

vakantietips-2022

Mooiste plek van 2021

De mooiste plek die ik dit jaar heb bezocht, lag in Griekenland. Inmiddels ben ik er 11x geweest en nog steeds heb ik er geen genoeg van. Griekenland heeft zoveel mooie plekken, zowel op het vasteland als op de eilanden. Athene is tof, maar ook elk eiland of eilandengroep is weer zó anders! Santorini, Kos, Zakynthos

Rhodos

In augustus vloog ik met de kinderen naar Rhodos; een eiland waar doorgaans veel toeristen komen, maar dat weerhield me er niet van om toch te gaan. Ik koos bewust voor Rhodos Stad, omdat ik zeker wist dat ik het middeleeuwse deel geweldig zou vinden. En dat was ook zo. Vanaf ons hotel aan zee konden we er gewoon naartoe wandelen. We genoten van de eeuwenoude steegjes en historische bezienswaardigheden, maar ook van trendy beachclubs en geheime strandjes.

single-mom-travels

Lindos

Los van Rhodos Stad waar ik het blog Dit mag je niet missen in Rhodos Stad over schreef ontdekten we uiteraard ook Lindos en andere mooie plekken op het eiland. Ik heb nog lang niet alles laten zien!

i-love-griekenland

Symi

Het eilandje Symi was ook betoverend. De leuke kleurrijke huisjes, de steegjes, de bootjes in het turkooizen water, wat een heerlijk plekje was dat! Ik postte er al over op Facebook. Echt, dit eiland móet je bezoeken als je naar Rhodos gaat of als je gaat eilandhoppen op de Dodekanesos.

griekenland-reisblog

Het kleurrijke Symi. Als je het zíet word je al vrolijk.

grieks-eilandje

Meer dan 30 steden en dorpen in Nederland

In eigen land ontdekte ik dit jaar zo’n 30 steden en dorpen. Eigenlijk meer dan 40, maar ik tel alleen de steden mee waar ik echt heb rondgewandeld, bezienswaardigheden heb bezocht, een terrasje heb gepakt (als het kon) en uitgebreid foto’s heb gemaakt; niet waar ik maar een uurtje was.

Ik was niet alleen in bekende steden als Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Maastricht, maar ook in Amersfoort, Arnhem, Tilburg, Breda, Haarlem en Leiden en ontdekte vooral veel kleinere of minder bekende steden zoals Hoorn, Medemblik, Zaandam, Dordrecht, Delft, Gouda, Schiedam, Bergen op Zoom, Goedereede, Gorinchem, Schoonhoven, Nieuwpoort, Leerdam en Vianen. In m’n jaaroverzicht per maand komen ze zo nog terug.

Ook was ik weer in veel kustplaatsen. Niet alleen in Den Haag, Scheveningen en Kijkduin, maar ook in Katwijk en Noordwijk en vooral in Wassenaar wandelde ik vaak. Bij Monster, ’s Gravenzande en Ouddorp ook. Daarnaast wandelde ik door mooie dorpjes als Abcoude, Beek, de Lage Vuursche en Meije, maar ik vergeet er vast nog een paar.

Stadswandeling

In sommige steden kon vanwege de lockdown niet zoveel, in andere koos ik er juist bewust voor lekker buiten te wandelen, mooie gebouwen te bewonderen, street art te spotten, een terrasje te pakken of anderszins sfeer te proeven. Toch bezocht ik dit jaar juist ook meer musea. En ik stond op meer stations dan ooit.

utrecht-centraal

Uitkijktorens, vogelspothutten en mooie uitzichtpunten

Mooie uitzichtpunten, uitkijktorens en vogelkijkhutten in de natuur bezocht ik ook. Van de Steltloper tot de Pompejus, van de ENCI-groeve tot Tij, het komt zo allemaal in het overzicht per maand voorbij. Voor Hollandse begrippen hoge bergen ook, zoals de Sint Pietersberg, de Duivelsberg, de Vulkaan en het Vlaggeduin.

reisblogger-nederland

Mooie wandelingen in Nederland

Ik maakte vele wandelingen in de natuur, in zeven provincies. Wandelingen door parken en bossen, langs stranden en rivieren, over stadswallen en vlonderpaden. Ik wandelde etappes van het Kustpad en op de Marker Wadden, maar ook in Brabant, Limburg en in de omgev