Reizen naar zonnige en warme bestemmingen in Zuid-Europa en ver weg. Mooie steden, streken en stranden. Couleur locale, natuur en food. Met en zonder kinderen.
Kleurrijke eilanden. Op een regenachtige dag kan ik er extra naar terug verlangen! Van die superkleurrijke eilandjes waar je meteen blij van wordt. En dan bedoel ik niet een eiland met slechts één kleurrijk straatje of een handvol gekleurde gevels, nee, dan bedoel ik eilanden met echt tientallen of zelfs hónderden gekleurde huisjes; een heel eiland vol!
Bestaan zulke eilanden? Ja, die bestaan!
Misschien heb je wel eens ergens een foto van een eiland met gekleurde huizen gezien en weet je niet meer precies waar dat was. Grote kans dat je dát eiland hier tegenkomt!
Kleurrijke eilandjes die jij ook wil zien!
In dit blog neem ik je mee naar enkele van de meest kleurrijke eilanden in Europa en de rest van de wereld. Kleurrijke eilandjes in Italië en Griekenland, maar ook eilanden met vrolijk gekleurde huizen ver weg, in Afrika en Amerika. Ik bezocht ze zelf!
Kleurrijke eilanden
Waar precies vind je zo’n ultiem fotogeniek eiland vol gekleurde huizen en straten in knalkleuren? Kortom, welke kleurrijke eilanden moet je eens zien en wat zijn daarnaast nog meer leuke kleurrijke plekken om tijdens je vakantie lekker rond te dwalen en op Instagram te delen? Je ziet het hieronder.
De volgende eilanden komen in dit blog aan bod, stuk voor stuk voorzien van vrolijk gekleurde foto’s die ik zelf ter plekke maakte:
Symi (Griekenland)
Procida (Italië)
Burano (Italië)
Aruba (Aruba)
Cuba (Cuba)
Ile de Gorée (Senegal)
Nog meer kleurrijke eilanden die je wil zien!
Ja, hier wil jij strak ook naartoe!
Symi
Het schattige Griekse eilandje Symi is bij aankomst met de boot al betoverend. Nog voor je de haven in vaart krijg je de vele gekleurde huisjes al in het vizier. In prachtige pasteltinten wachten ze op je. Eenmaal aan wal wandel je lekker langs het water en schiet je in no time het perfecte vakantieplaatje van vissersboten, winkels met sponzen en natuurlijk de gekleurde gevels.
Ook als je daarna door de steegjes dwaalt, de trappen op, kom je nog veel gekleurde huizen tegen. Gekleurde trappetjes ook. Symi is zo leuk!
Wil je het kleurrijke eiland Symi bezoeken? Je komt er gemakkelijk met de boot vanaf het populaire vakantie-eiland Rhodos. Je kunt zelf een los ticket voor de ferry boeken, maar een georganiseerde tour doen kan ook.
In de haven van Rhodos Stad vind je een hele reeks aanbieders van dagtrips op een rij. De één biedt het met een zwemstop aan of met een bezoek aan het klooster, de ander puur de overtocht. Tours naar Symi kun je ook van te voren online boeken via de banner hierboven. Overnachten op Symi kan natuurlijk ook.
Procida
Nog zo’n pareltje (sorry voor het clichéwoord, maar het is echt zo!) is het Italiaanse eiland Procida, voor de kust van Napels in Zuid-Italië. Al sinds ik in mijn studententijd de film Il Postino zag wilde ik naar dit eilandje toe, maar het duurde lang voordat het ervan kwam.
Picture perfect Procida!
Toen Procida Capitale Italiana della Cultura 2022 zou worden dacht ik: nú moet ik gaan! Ik boekte een ticket naar Napoli en samen met mijn tieners nam ik vroeg in het jaar 2022, in maart, de ferry naar Procida.
Het perfecte weer hadden we niet, vlak na aankomst regende het een tijdje, maar Procida is zó kleurrijk dat je dat bijna niet merkt en gelukkig klaarde het daarna op.
We dwaalden er heerlijk rond en maakten volop foto’s van de vele huizen in pasteltinten. Je zag het kleurrijke Procida al als kopfoto bij m’n terugblik en in m’n jaaroverzicht bij maart. Ook plaatste ik foto’s op Facebook.
Wil jij het fotogeniek eiland Procida ook bezoeken? Boek dan een ticket of citytrip naar Napels en ga van daaruit naar Procida. Dit kan met een tour, maar ook gewoon zelf, met alleen de ferry, zoals wij deden. Vanaf de plek waar je aankomt met de boot wandel je gemakkelijk het eiland over naar het betoverende Marina Corricella, hét plaatje wat je altijd van Procida ziet en wat je hier ook op mijn foto’s ziet.
Wil je overnachten op Procida, bekijk dan de mogelijkheden via Booking.com. Doe dat ook weer niet te lang, want Procida is maar klein en er is nog veel meer moois in de omgeving van Napels te zien!
Burano
Ben je in Venetië of ga je er deze zomer nog naartoe dan mag een bezoek aan het kleurrijke Burano, op m’n foto’s hieronder, ook niet ontbreken! Burano is een super kleurrijk eiland, met huizen in alle kleuren van de regenboog: rood, oranje, geel, groen, blauw, violet, alles zie je er!
Aangezien de huizen aan grachtjes liggen kun je er extra mooie foto’s maken. Niet alleen in de zomer, maar juist ook in de grauwe winter is dit een dikke aanrader. Ik was er zelf in januari. Het voordeel is dat het er dan veel rustiger is!
Het kleurrijke Burano bezoeken kan het hele jaar door. In de wintermaanden is een citytrip Venetië vaak helemaal niet duur, dus zeker het overwegen waard! Met de auto of trein naar Venetië kan eventueel ook.
Ik bezocht Burano in 2015, maar het is nog altijd even kleurrijk. Het naastgelegen Murano en Mazzorbo zijn ook kleurrijk trouwens, maar Burano net iets meer.
Aruba
Bijna dezelfde letters als Burano, maar een totaal ander eiland is het (ei)land Aruba! Niet in Europa, maar toch een tikkeltje Nederlands, want ook al is Aruba een zelfstandig land, het hoort wel bij het Koninkrijk der Nederlanden. De sfeer is echter heel anders dan in Nederland, heerlijk tropisch, en o, wat is het kleurrijk!
Ja, Aruba kun je met recht ‘One Happy Island’ noemen zoals de Aruba Tourism Authority deze Caribische bestemming promoot. Op mijn foto’s zie je dat ook meteen:
De meeste gekleurde huizen vind je in de hoofdstad Oranjestad, maar ook in andere plaatsen op Aruba en onderweg spotten wij volop kleurrijke kiosken, keetjes, gebouwen en gevels. Van een roze, geel of turkooizen gekleurd huis word je toch vanzelf vrolijk? En van de vele street art in San Nicolas eveneens.
Over kleurrijk gesproken; wat dacht je van Mammaloe’s B&B? Leuk toch? Van al die gekleurde pipowagens word je meteen blij! Veel origineler dan de luxe hotels op Palm Beach, hoewel daar natuurlijk ook wat voor te zeggen valt. Over mijn eigen verblijf lees je binnenkort ook nog.
Cuba
Nog zo’n ultiem kleurrijk eiland is… Cuba! Ik bezocht het kleurrijke Cuba al wat langer geleden en fotografeerde er volop gekleurde huizen in allerhande kleuren: geel, groen, blauw, roze, turquoise. Soms was de verf wat afgebladderd, maar dat had juist zijn charme. Zeker met al die oldtimers erbij. En de mensen ook! Cuba is zó fotogeniek!
Op Cuba vind je ook veel kleurrijke steden!
Niet alleen het prachtige Havana, maar ook steden als Trinidad, Sancti Spiritus, Cienfuegos en andere plekken die we bezochten waren erg fotogeniek. Echt, je blijft fotograferen op Cuba, zelfs toen ik dat nog met fotorolletjes deed. De foto’s hieronder maakte ik in 2003.
Tijdens een rondreis Cuba kom je al deze kleurrijke steden tegen. Een zonvakantie Cuba kan natuurlijk ook, maar Cuba is groot, dus wil je echt veel van het (ei)land zien dan moet je wel op verschillende plekken verblijven. Cuba met kinderen bezoeken kan natuurlijk ook.
Ile de Gorée
Een eiland waar je wellicht nog nooit van gehoord had is het Senegalese eiland Ile de Gorée, een eilandje voor de kust van Senegal. Je ziet het op de 3 foto’s hieronder. Het voelt een beetje raar om Ile de Gorée zomaar vrolijk tussen alle andere kleurrijke eilanden te noemen, aangezien het eiland een heftig verleden kent, maar ik doe het toch, want ook deze verhalen moeten verteld worden en ook hier vind je veel gekleurde huizen.
Ik bezocht Gorée in 2001, samen met een vriendin. We wandelden er rustig rond, langs huizen in de kleuren rood, geel, oranje, roze en terra, en spraken er met een aantal Senegalezen. Ook doken we in de trieste geschiedenis van het eiland.
Omdat je in dit lijstje kleurrijke eilanden zeer waarschijnlijk geen Afrikaans eiland verwacht had, wil ik het toch noemen.
Van de 15e tot en met de 19e eeuw vormde het eiland Gorée namelijk het centrum van de slavenhandel aan de Afrikaanse kust. Ook nu kun je daar nog het een en ander van terug zien. Een bezoek aan het Maison des Esclaves (House of Slaves) is dan ook een must.
De deur bovenaan de trap waar je me hierboven ziet staan was ‘the door of no return’, vanaf dit punt werden Afrikaanse slaven namelijk naar Amerika vervoerd en was er geen weg meer terug…
Vanaf de Senegalese hoofdstad Dakar kun je met de ferry naar Ile de Gorée. Ook kun je een tour boeken. Zelf gingen wij met een catamaran, maar dat was absoluut geen relaxt zeiltripje zo op de woeste oceaan; ik heb doodsangsten uitgestaan zo schuin gingen we!
Meer kleurrijke eilanden in de wereld
Behalve bovengenoemde eilanden zijn er nog wel meer kleurrijke eilanden in de wereld. In de Cariben vooral. Niet alleen op Cuba en Aruba vind je volop kleurrijke plekken, maar ook Bonaire en Curaçao zijn natuurlijk superkleurrijk! Andere Caribische eilanden ook, zoals de Dominicaanse Republiek en Jamaica. Van dit soort plekjes word ik meteen blij.
Kleurrijke eilanden in Europa
Naast vrijwel compleet gekleurde eilandjes als Burano, Procida en Symi zijn er nog wel meer kleurrijke eilanden in Europa. Weliswaar niet allemaal vól met gekleurde huizen, zoals deze drie, maar er zijn best veel mediterrane eilanden (en eilanden in de Atlantische Oceaan) waar je ook gekleurde huizen of kleurrijke straten tegenkomt.
Soms gaat het slechts om een paar gekleurde dorpjes of een rijtje gekleurde huizen en niet om een heel eiland vol gekleurde huisjes, maar toch leveren dit soort plekken ook vaak leuke plaatjes op. Denk maar eens aan Popeye Village op het eiland Malta, de supergezellige haven van Chania op Kreta, het dorpje Olympos op Karpathos, alsook een stukje van Lefkas stad, Kefalonia en vele andere Griekse eilandjes en plaatsjes.
Ook in Spanje vind je gekleurde huizen. Op Ibiza enkele, maar vooral ook op de Canarische Eilanden, op La Palma, Tenerife en Gran Canaria, o.a. in Las Palmas. En ook diverse dorpen op Sardinië en steden op Corsica zijn erg kleurrijk. Portoferraio op Elba ook trouwens.
Op heel veel eilanden kun je dorpjes of stadjes met kleur zien!
Op het Deense eiland Aero vind je ook gekleurde huisjes. En op de Schotse eilanden Skye en Mull eveneens! Noordelijk in Europa vind je kleurrijke huisjes op de Faröer, de Lofoten, IJsland en Groenland, dat geografisch dan weer buiten Europa ligt.
En, officieel dan wel geen eiland, maar op het schiereiland Istrië in Kroatië kun je ook genoeg pittoreske plaatsjes met gekleurde huizen ontdekken, zoals het kleurrijke Rovinj of de gekleurde huizen in Vodnjan en Labin, op de foto’s hier linksonder.
En wat dacht je van ons eigen eiland Marken? Ook daar zie je natuurlijk kleurrijke huizen! Weliswaar niet in alle kleuren van de regenboog, maar wel tientallen karakteristieke groene houten huizen. Leuk om te bezoeken in combinatie met Volendam en eventueel de Zaanse Schans. Je leest erover in het blog Toerist in eigen land.
Kleurrijke plekken in Las Palmas de Gran Canaria (rechtsboven), in het gezellige Chania op Kreta (rechtsonder) en op het schiereiland Istrië (de 3 foto’s links).
Kleurrijke plaatsen in Europa
Los van kleurrijke eilanden en schiereilanden vind je ook volop kleur op het vasteland van Europa. In de bekende kleurrijke dorpjes van de Cinque Terre natuurlijk, maar ook in Toscane en de beroemde Amalfikust in Zuid-Italië.
Aan de Côte d’Azur bij Nice, Saint-Tropez en het oude centrum van Fréjus kom je ook veel gekleurde huizen tegen, maar ook in het grappige Júzcar en het verrassende Villajoyosa in Spanje.
In Poolse steden zie je ook veel gekleurde huizen; en zelfs in Zwitserland en Oostenrijk. En wat dacht je van steden als Porto en Lissabon, of dit kleurrijke paleis in Portugal?
Op m’n foto’s hieronder zie je het kleurrijke Lissabon, Saint-Tropez, Labin, Fréjus en Sintra. Geen eilanden, maar wel ook super kleurrijk.
Kleurrijke plekken in Midden- en Zuid-Amerika
Ook in Midden-Amerika en Zuid-Amerika zijn volop kleurrijke plekken te vinden als je niet puur naar eilanden kijkt. Zelf zag ik een aantal kleurrijke Mexicaanse steden, en ook in Costa Rica zag ik redelijk wat kleur, maar denk ook aan minder bekende plaatsen als Granada in Nicaragua, Aguadilla op Puerto Rico, Guatapé in Colombia en Isla Grande de Chiloé in Chili. Of de wijk La Boca in Buenos Aires. En de geverfde favela’s in Brazilië natuurlijk!
Zoek de betreffende bestemmingen maar eens op op Instagram en je ziet één kleurexplosie.
Op m’n foto hieronder zie je een land waar je je misschien geen voorstelling bij kunt maken, omdat het tegenwoordig vrijwel niet meer door reizigers bezocht wordt: Venezuela. Ik noemde het onlangs al even in mijn blog over bestemmingen aan de Caribische Zee. Naast de schitterende natuur vind je ook hier kleurrijke plaatsen.
Onderstaande foto maakte ik in het historische centrum van de stad Coro, in het Venezuela van 1999. Toen al vond ik het een leuk shot –juist omdat er net een likje verf aangebracht wordt- en nu nog steeds!
Kleurrijke plekken in Azië
Tot slot vind je ook in Azië kleurrijke plekken; zowel relatief dichtbij, in Turkije, als wat verder, in Zuidoost-Azië. De wijk Balat in Istanbul (officieel nog net Europa) is super kleurrijk, maar ook Rainbow Hill aan de rand van de Turkse badplaats Kusadasi ziet er heel tof uit! Ik ben er geweest, maar toen was dit er nog niet!
Bekend is natuurlijk ook het blauwgetinte Jaipur in India en ook de stad Singapore heeft een aantal superkleurrijke delen. Maar dat is nog niet alles. Wat dacht je van de Murugan tempel bij de Batu caves? Een bijzondere plek in Maleisië die nog op m’n lijstje staat! Ook cool: Stonehill, Botiwtiw en Sadjap op de Filipijnen. Samen vormen ze de Stobosa Hillside Homes. Zo zijn er wereldwijd wel meer van dit soort projecten. Gaaf!
Hieronder zie je Popeye Village op Malta, mij op Aruba en één van mijn foto’s van Cuba.
De kleurrijkste eilanden van Europa
Zoek je het echter liever wat dichterbij, gewoon in Europa, en wil je echt één en al kleur? Ga dan beslist eens naar Burano, Procida of Symi, de drie eilandjes waar ik dit blog mee begon.
Het Italiaanse eilandje Burano (in Noord-Italië) en Procida (in Zuid-Italië) winnen het wat mij betreft; dat waren absoluut de meest kleurrijke eilanden die ik gezien heb, maar het Griekse Symi was ook echt heel leuk!
Het Italiaanse Burano (boven) en het Griekse Symi (hieronder).
En dat ook het kleurrijke Aruba me goed bevallen is, dát had je vast wel begrepen als je me de laatste tijd op Instagram, Facebook en Twitter hebt gevolgd. Deed je dat nog niet, doe het dan nu. Dat vind ik leuk!
Blogs over mooie eilanden
Ben je net als ik dol op eilanden? Lees dan ook onderstaande blogs:
Dit blog bevat enkele affiliatelinks en banners van Get Your Guide. Als jij via zo’n linkje een vakantie of tour boekt kost het jou niks extra, maar krijg ik een heel klein beetje commissie voor het vele werk dat ik aan mijn blogs heb. Dat is fijn.
Alle foto’s in dit blog heb ik zelf gemaakt.
Wat is het meest kleurrijke eiland of de meest kleurrijke plek die jij bezocht hebt?
Terwijl de herhalingen van ‘We zijn er Bijna!’ in Nederland net weer op tv zijn wacht menigeen met smart op een nieuwe serie van ‘We zijn er Bijna!’ in het buitenland. Goed nieuws: in mei werd weer een nieuwe reeks afleveringen opgenomen en vanaf 15 augustus komt het op tv: ‘We zijn er bijna’ op Corsica en Sardinië! Frankrijk én Italië dus!
We zijn er bijna! 2023
Samen met een nieuwe groep kampeerders, met natuurlijk weer een hele bups caravans en campers, de hele santenkraam, reisde Martine van Os in mei en juni ruim een maand over het Franse eiland Corsica en het Italiaanse eiland Sardinië.
In dit blog vertel ik erover en deel ik wat foto’s van een aantal locaties die ik lang geleden heb bezocht. Zo lang geleden zelfs dat ik foto’s van de foto’s moest maken, want het was nog voor het digitale tijdperk.
Corsica en Sardinië
Hoewel vooral Sardinië de afgelopen jaren superpopulair is geworden onder millennials en influencers die schaars gekleed de picture perfect stranden van Sardinië betreden, net als ik 20 jaar geleden, krijgen we van de deelnemers aan de kampeerrondreis van ‘We zijn er Bijna!’ natuurlijk hele andere beelden te zien.
Kampeerrondreis We zijn er Bijna
De stellen op leeftijd boekten allemaal een vakantie van ACSI-kampeervakanties: de ACSI-kampeerreis Corsica Sardinië om precies te zijn.
Hoe ik dat weet?
Martine van Os gaf op het Instagram-account van Omroep MAX al twee keer een update en op de website van ACSI Reizen stond bij de betreffende reis: ‘Let op: bij deze reis in het voorjaar zal een videoploeg aanwezig zijn van Omroep MAX om opnames te maken voor het programma ‘We zijn er Bijna!’.’
Typische tafereeltjes in ‘We zijn er Bijna!’
Iedereen die ‘We zijn er bijna!’ vaker gezien heeft kent de tafereeltjes wel: de Hollandse pot op tafel, wasjes doen, met een breiwerkje bij de caravan zitten of gezellig met alle campingstoelen in een kringetje zitten. Blokje kaas erbij. Lekker ouderwets. Dat soort taferelen zullen we ongetwijfeld ook weer in het nieuwe seizoen van ‘We zijn er Bijna!’ gaan zien. Ja, ‘We zijn er Bijna!’ is heerlijke slow tv. Spannender dan een potje jeu de boules wordt het niet…
Spannender dan een potje jeu de boules wordt het niet.
Nee, onzin natuurlijk. We kunnen ongetwijfeld genoeg leuks verwachten en laten we eerlijk zijn: menigeen kijkt júist vanwege dat kneuterige, dat traditionele. En ja, ze zien ook echt nog wel wat!
Mooie rondreis maken
Sterker nog, hoe heerlijk is het als je de tijd hebt om 4, 5 of 6 weken naar het buitenland te gaan! Lekker met je camper of caravan rondtrekken in de Méditerranée. Niks mis mee!
Natuurlijk is een rondreis Indonesië, Zuid-Afrika of Amerika fantastisch, maar Europa heeft ook veel prachtplekken!
We zijn er bijna in Spanje, Italië en de Balkan
Vorig jaar was ‘We zijn er bijna’ in Spanje en eerder al reisden ze o.a. door de betoverende Balkan. Ook Puglia en de omgeving van Napels zijn al aan bod gekomen. Ben je benieuwd wat voor kampeerrondreizen ACSI nog meer heeft? Je vindt ze op de website van ACSI Reizen.
Tip: de reis van vorig jaar naar Spanje -de Grand Tour Spanje– heeft nog een paar plekjes vrij zag ik!
Waar gaat We zijn er bijna in 2023 naartoe?
De reis waarom het in het nieuwe seizoen van ‘We zijn er bijna’ om gaat is de ACSI-kampeerreis Corsica Sardinië, een groepskampeervakantie waarbij niet alleen het mooie Franse eiland Corsica, maar ook het Italiaanse eiland Sardinië wordt aangedaan. Dit jaar bezocht de kampeergroep van ‘We zijn er bijna!’ dus twee eilanden in de Middellandse Zee.
We zijn er bijna op Corsica en Sardinië
Corsica is een schitterend eiland met prachtige ruige natuur, bergachtig, en erg mooie baaien, maar Sardinië heeft dat ook. De stranden van Sardinië zijn adembenemend! Ook kun je op beide eilanden allerlei leuke stadjes, mooie dorpen en bezienswaardigheden bezoeken, zowel op Corsica als op Sardinië. Tijdens de kampeerrondreis doorkruizen de deelnemers beide eilanden met allebei toch weer een geheel eigen sfeer. Het eten, de mensen, de taal…
De twee eilanden liggen slechts een uurtje varen van elkaar verwijderd, maar zijn toch allebei weer heel anders!
Camper die ik aan de westkust van Sardinië fotografeerde. Een foto uit de oude doos.
Kampeerrondreis Corsica en Sardinië
Op de website van ACSI Reizen staat bij de reis naar Corsica & Sardinië: ‘Genieten van twee bijzondere eilanden. In Frankrijk én Italië. Een reis naar twee schitterende, eigenzinnige eilanden. Corsica is stoer met zijn bergmassieven en vestingsteden, maar de stranden zijn heerlijk en de havenplaatsjes pittoresk. Sardinië is de andere parel in de Middellandse Zee, met een nóg net wat warmer mediterraan klimaat. De kusten zijn er heerlijk, de bergdorpjes bijzonder en de eilandbewoners zijn levensgenieters. Twee verschillende werelden met elk met hun eigen tradities.’
Muurschildering in Orgosolo. Ik maakte de foto 20 jaar geleden al! Dus als je dacht dat street art op Sardinië iets van de laatste tijd is heb je het mis.
Opnames We zijn er Bijna!
Tijdens het boeken van de ACSI-kampeerreis Corsica Sardinië stond aangegeven dat er gefilmd zou gaan worden op de reis met vertrek in mei en dat staat er nog steeds, dus het is geen geheim dat dit de reis is die op tv gaat komen. Ik heb geen stiekeme informatie gekregen en ken geen van de deelnemers, maar met een beetje speuren kon iedereen deze informatie vinden.
In september is dezelfde reis naar Corsica en Sardinië weer zag ik, maar die zit al vol. Ja, Corsica en Sardinië zijn geliefd!
Opgenomen in mei en juni
Ook was half mei op het Instagramkanaal van Omroep Max al te horen dat Martine op reis ging. Er kwam twee keer een update van Martine vanaf de eilanden. Eerst al verklapte ze vanuit Bastia op Corsica al wat in dit filmpje en op 25 mei vanaf Sardinië. In dit filmpje vertelt Martine van Os vanaf de westkust van Sardinië dat We zijn er Bijna vanaf 15 augustus 2023 weer op de buis komt.
De opnames zitten er inmiddels dus alweer even op, dus je kunt je weer verheugen op de uitzendingen aan het eind van de zomer, maar eerst nog iets over de route. Ik vind het zelf namelijk altijd erg leuk om de route van dag tot dag te bekijken.
Route We zijn er Bijna 2023
Waar gaat de reis van ‘We zijn er Bijna!’ precies naartoe? Welke route leggen ze af? Ik bestudeerde het dag-tot-dag-programma en gaf er een eigen draai aan, in eigen bewoordingen en met eigen foto’s. Ik bezocht Sardinië twee maal met mijn toenmalige half-Sardijnse vriend en heb zowel het noorden als het zuiden, het oosten en het westen en de binnenlanden bezocht.
Schaapjes in het binnenland van Sardinië, in het dorp waar de familie van mijn toenmalige vriend vandaan kwam.
Start We zijn er Bijna 2023
De reis die de deelnemers in ‘We zijn er Bijna!’ geboekt hebben start in Torre del Lago Puccini, een plaatsje aan een klein meertje vlakbij Viareggio. Waarschijnlijk zullen we hier dan ook de eerste beelden van zien, maar het kan ook zijn dat de makers kiezen voor het moment waarop de deelnemers daadwerkelijk op de boot stappen. Na de start in Toscane rijden ze namelijk al richting ferry.
Reisleiders We zijn er Bijna! 2023
Natuurlijk maken we ook meteen kennis met de reisleiders van We zijn er Bijna 2023: Wim en Marian Foppen, een stel dat al jaren met eigen camper rondreist en groepskampeerreizen begeleidt.
Waar gaat We zijn er bijna naartoe op Corsica?
Vanaf het startpunt rijdt de hele bups kampeerders naar Livorno waarvandaan ze de ferry nemen naar Bastia op Corsica.
Op Corsica gaan de deelnemers eerst een paar dagen naar het aan een lagune gelegen Biguglia. Van hieruit verkennen ze het schiereiland Cap Corse en natuurlijk ook Bastia.
Van Bastia naar Calvi
Op de vijfde dag reizen ze westwaarts naar Calvi. Uiteraard verkennen ze de stad om vervolgens op de achtste dag weer door te reizen. Er staat namelijk een gaaf hoogtepunt gepland: de Calanches de Piana bij het plaatsje Porto Ota.
Piana
De Calanches de Piana lijken me zo’n mooi gedeelte van Corsica! Via een schitterende bergroute en de dorpjes Vico, Evisa, Cargèse en de Gorges de Spelunca rijdt de ‘We zijn er Bijna’-caravaan er naartoe. Schitterende landschappen onderweg gegarandeerd!
Bonifacio
De elfde dag reist de groep naar Porto-Vecchio. Van hieruit maken ze een excursie per bus naar het vestingstadje Bonifacio en nemen een toeristentreintje, maken een boottocht en verkennen de haven.
Van Corsica naar Sardinië
Na 2 weken Corsica is het tijd voor Sardinië! De deelnemers pakken de ferry van Bonifacio naar Santa Teresa Gallura op Sardinië, waar vandaan ze doorrijden naar Cannigione di Arzachena. Tijdens een excursie met de bus zal de groep interessante archeologische overblijfselen zien en na de lunch rijden ze verder naar Porto Cervo aan de beroemde Costa Smeralda.
Tip: Ga je niet met de auto, caravan of camper naar Sardinië boek dan eens een vliegvakantie naar Santa Teresa Gallura. Dat kan al voor relatief weinig.
Vanaf de Costa Smeralda vervolgt de groep kampeerders hun route in de richting van Tortolí/Arbatax. Dat is nog een behoorlijke afstand. Je beseft het misschien niet direct, maar Sardinië is echt groot.
Supramonte
De deelnemers maken een avontuurlijke jeepexcursie door de onherbergzame bergstreek Supramonte en gaan lunchen bij de schaapherders. Een gaaf uitstapje!
Ook ik heb de streek Supramonte op Sardinië bezocht en heb er –met mijn toenmalige half Sardijnse vriend- een mooie wandeling gemaakt.
Wandel je graag, maar ben je niet zo’n kampeerder? SNP Natuurreizen heeft een mooie wandelvakantie naar de Supramonte. Je overnacht dan in hotels.
Wandelen in de bergen op Sardinië. Foto: Follow My Footprints.
De rode rotsen van Arbatax
Een bezoek aan de rode rotsen van Arbatax staat ook op de planning. Ik bezocht ze ook. Je zag ze al in mijn oudere blog over leuke plaatsen op Sardinië.
Van het oosten naar het zuiden van Sardinië
De reis gaat verder van het oosten naar het zuiden van Sardinië. Heb je de tijd bezoek dan zeker de allermooiste stranden. Hieronder zie je een strand in het zuidoosten van Sardinië, uit mijn eigen archief ook weer. Ik wandelde hier lang geleden door het extreem heldere water!
Na 3 weken is de reis nog steeds niet voorbij. De kampeercaravaan reist verder naar Muravera en brengt een bezoek aan Cagliari, de hoofdstad van Sardinië. Een erg leuke stad vond ik. De groep gaat er genieten van een avondje Sardijnse folklore, net als ik laatst tijdens een speciale Sardinië-avond.
Nuraghe
Een nuraghe bezoeken mag natuurlijk niet ontbreken tijdens een rondreis Sardinië en dus maken ze onderweg naar Cuglieri een stop bij Su Nuraxi di Barumini, dat op de werelderfgoedlijst van Unesco staat. Ook staan de ruïnes van het Romeinse Thárros en het Archeologisch Museum van Cabras en op de planning. Daarna is het tijd voor een schitterende kustroute.
Kustroute Sardinië
Dat niet alleen de noordkust, de oostkust en de zuidkust van Sardinië mooi zijn, maar dat ook de westkust prachtig is wist ik al en liet ik je in 2016 al eens zien in mijn uitgebreide blog over de mooiste stranden van Sardinië. Toch stond Sardinië lange tijd niet bekend als zonvakantiebestemming. Inmiddels is het wat de stranden betreft bekender dan Sicilië.
Lees ook mijn blog over de mooiste stranden van Sardinië. Ik was de eerste Nederlandse reisblogger die er jaren geleden over schreef!
Alghero
De kampeerders van We zijn er bijna rijden naar Fertilia en pakken daar het openbaar vervoer naar Alghero. Daar maken ze een boottocht naar de grotten van Nettuno en ontdekken de mooie omgeving.
Al een maand zijn ze onderweg als ze weer terugreizen richting Cannigione di Arzachena. Onderweg bezoeken ze een middeleeuwse basiliek, de Trinità di Saccargia en ’s avonds is er een gezamenlijk diner. En dan zit het ‘avontuur’ er bijna op.
Ferry van Sardinië naar Livorno
Tot slot is er nog een reisdag richting ferry. Ze zullen niet vanaf Corsica, waar ze begonnen, maar vanaf Sardinië terug naar het vasteland varen. Met de nachtboot reizen ze van Olbia terug naar Livorno in Toscane.
Boot Sardinië of Corsica
Ook ik nam destijds tijdens mijn bezoekjes aan Sardinië twee keer de nachtboot naar Sardinië en reisde ook weer terug met de boot vanaf Sardinië, alleen dan naar Genua in plaats van Livorno. Vliegen is dus helemaal niet nodig als je naar Corsica of Sardinië wil.
Het reilen en zeilen op de camping
Als je de route zo bekijkt is het natuurlijk een prachtige reis die de deelnemers in het programma We zijn er Bijna gaan maken. Nou zal maar een klein deel van alle mooie plekken die ze bezoeken op tv getoond worden, het programma focust namelijk juist ook veel op de alledaagse gang van zaken op de camping en de gewoontes, verhalen en eigenaardigheden van de kampeerders, maar kijk jij vooral ook vanwege de bestemming, misschien omdat je er ook eens naartoe zou willen, dan is het leuk om het in detail te weten.
Corsica-fan (geworden)? Dan moet je dit boek hebben!
Kampeerrondreizen van ACSI
Sowieso heeft ACSI Reizen veel leuke kampeerrondreizen op heel veel mooie bestemmingen, van Albanië tot de Alentejo.
Kampeerrondreis van een maand
De kampeerrondreizen van ACSI zijn vaak rondreizen van wel 4 of 5 weken. Bekijk de bestemmingen eens op de website van ACSI Reizen. Wat dacht je van een combinatie Sicilië en Calabrië? Ook fietsreizen hebben ze trouwens, bijvoorbeeld langs de Spaanse Costa’s of in Slovenië.
Kampeerrondreizen van ANWB
Ook ANWB reizen heeft natuurlijk prachtige kampeerrondreizen. In het verleden waren de reizen van ‘We zijn er Bijna!’ ANWB-kampeerrondreizen, maar nu alweer jaren van ACSI. Hier vind je de groepskampeerrondreizen van ANWB. Daar staan ook prachtbestemmingen tussen.
Zelf rondreizen met een camper
Zelf een mooie rondreis maken kan natuurlijk ook. Zou je dat eens met een camper willen doen en heb je zelf geen camper? Huur er dan één! Het kan in heel veel landen! Inspiratie voor mooie camperbestemmingen vind je in het blog: 7 roadtrips in Europa.
Wanneer komt ‘We zijn er Bijna! 2023’ op tv?
We Zijn er Bijna! op Corsica en Sardinië is vanaf 15 augustus op tv te zien is. Om 21:20u op NPO 1. Het programma wordt 6 weken lang uitgezonden. Heerlijke slow tv!
Hashtag: #wezijnerbijna
Kijk jij graag naar ‘We zijn er Bijna!’?
De foto’s in dit blog zijn niet van het programma, noch van de reisorganisatie, maar gewoon door mij gemaakt, lang geleden.De kopfoto maakte ik onderweg, tijdens één van de vele autoritten die ik met mijn toenmalige half-Sardijnse vriend op Sardinië maakte.
Ik ben niet benaderd door Omroep MAX of ACSI Reizen om dit blog te schrijven, maar schreef het blog uit eigen beweging. Wel staan er affiliatelinkjes in het blog.
Maradona, in Napels kom je hem óveral tegen. De in 2020 overleden voetballegende uit Argentinië is nog altijd springlevend in Napoli. In de wijk Quartieri Spagnoli barst het van de Maradona murals en is er zelfs een heus Maradona-plein, een heiligdom bijna, maar ook elders in de stad stuit je op altaartjes, staan snuisterijen uitgestald en zijn er Maradona-shirts, -sjaals en allerhande Napoli-prullaria te koop.
Maradona in Napels
De legendarische voetbalheld is op verschillende muren in Napels vereeuwigd. Tijdens mijn bezoek aan Napels in de voorjaarsvakantie, samen met mijn kinderen (waarvan één een grote voetbalfan!), kwam ik Maradona dan ook herhaaldelijk tegen. Soms goed verstopt, soms vanzelf, maar er is in elk geval één plek die je echt niet mag missen in Napels. Of eigenlijk twee, want beide plekken zijn een soort ‘bedevaartsplaatsen’ voor Maradona fans geworden.
Welke plekken mag je als voetballiefhebber niet missen in Napels?
In dit blog zie je hoe de beroemde voetbalheld nog altijd vereerd wordt op Largo Maradona, het speciale pleintje in Quartieri Spagnoli met een grote mural van Maradona, maar zie je hem ook op andere muurschilderingen, als foto bij altaartjes, als souvenir of als beeld in bekende steegjes elders in de stad. Je kunt zelfs zijn haar bewonderen in een bar!
Van de Quartieri Spagnoli tot Spaccanapoli en San Gregorio Armeno, Maradona leeft voort in Napels. Ik maakte er vele foto’s van (die je zo ziet) en vertel je waar je precies moet zijn als je ze ook wil zien, maar eerst even iets over Maradona zelf. Waar kwam hij vandaan en waarom waren (en zijn!) de Napolitanen zo dol op hem?
Waar kwam Maradona vandaan?
Diego Armando Maradona werd geboren in 1960, in Villa Fiorito, een sloppenwijk aan de rand van Buenos Aires in Argentinië. Op zijn tiende werd hij ontdekt. Het duurde even, maar vanaf de tweede helft van de jaren 80 werd Diego Armando Maradona een waar icoon.
Maradona speelde begin jaren 80 voor FC Barcelona (Barça) en later voor SSC Napoli (Società Sportiva Calcio Napoli). En natuurlijk voor het Argentijnse elftal.
Maradona
De grootse Maradona was klein van stuk. Met zijn 1.65m was hij een behoorlijk klein mannetje, maar onopgemerkt bleef hij zeker niet. Met zijn donkere krullen viel hij op. En natuurlijk met zijn spel.
Maradona bij Napoli
Napolitanen waren altijd al in de ban van voetbal, ‘calcio’ op zijn Italiaans, maar toen Maradona in 1984 bij Napoli ging spelen (wat op zich best merkwaardig was, want hij kon ook elders terecht), ging het stukken beter met de club en werd Maradona een ware held. Een god bijna!
Napoli kampioen
Dankzij Maradona won Napoli in 1987 bovendien de eerste landstitel. Voor het eerst in de geschiedenis was een club uit Napels kampioen van Italië! Ze wonnen daarmee de ‘scudetto’, wat letterlijk het embleem van het schildje met de drie kleuren van de Italiaanse vlag is.
Argentinië WK gewonnen
Een jaar eerder, in 1986, speelde Maradona voor Argentinië. Dankzij Pelusa, oftewel Pluisje, zoals Maradona vaak genoemd werd, won Argentinië het WK. Andere bijnamen die Maradona had waren ‘El Pibe de Oro’ (de gouden jongen), ‘Ragazzo d’Oro’ op z’n Italiaans en ‘El Diez’, de nummer 10 (zijn rugnummer).
Beste voetballer ter wereld
Niet alleen in Argentinië en in Italië, maar ook in de rest van de wereld was Diego Armando Maradona ongekend populair. Hij werdeen van de beste voetballers ter wereld genoemd en past postuum nog steeds perfect tussen al die andere topvoetballers, zoals Ronaldo, Messi, Pele en natuurlijk onze Cruijff.
Maradona werd vaak de allerbeste voetballer ter wereld genoemd.
Maradona was een middenvelder, maar ook één van de allerbeste dribbelaars. ‘Net als Messi’ voegt mijn zoon (13) eraan toe als ik erover begin. ‘Messi is ook een dribbelaar.’ Oké, handig zo’n zoon die dit soort details weet.
De Hand van God
Ook ‘De Hand van God’ weet mijn zoon me haarfijn uit te leggen. Het zinnetje is een begrip geworden na de kwartfinale van het WK in 1986 tegen Engeland, toen Maradona een doelpunt maakte met zijn hand. Was het hands? De scheidsrechter dacht dat Maradona de bal kopte en keurde het doelpunt goed. Maradona zelf verklaarde later met zijn hoofd en ‘de hand van God’ te hebben gescoord.
WK 1986
Het was het WK waar ook ik als veertienjarig meisje voor op de bank zat. Nu, 36 jaar later, kan ik nog altijd meer spelers uit het elftal van 1986 uit mijn hoofd opnoemen dan uit de huidige selectie. Ja, ik ben uit de tijd dat iedereen Gullit, Rijkaard en Van Basten nog kende, ook in het buitenland.
Als je eind jaren 80 in het buitenland was en vertelde dat je uit Nederland kwam was er altijd wel iemand die dan trots die drie namen riep. Net als later Koeman. Zelf heb ik toen ik in 1990/1991 als au pair in Barcelona werkte zelfs een handtekening van Koeman en Cruijff gekregen, op de luchthaven van Barcelona, waar ze (zonder mensen om hen heen!) op een aankomende passagier stonden te wachten.
Maradona in Napoli
Maar goed, nu weer terug naar Napels. Behalve in zijn thuisland was de voetbalvedette namelijk nergens zo geliefd als in Napoli. Maradona paste bij Napoli, ook als persoon. Zijn achtergrond ook. Hij werd er een waar symbool.
In 1987 won Napoli dankzij hem voor het eerst een landstitel. Dat gebeurde daarna nog een keer en ook won Napoli de UEFA-cup in 1989. Samen met Giordano en Careca speelde hij als middenvelder. Met zijn drietjes werden ze ‘MaGiCa’ genoemd.
Maradona liefde
Ook al was Diego Maradona geen Napolitaan èn voetbalde de Argentijn later niet meer voor Napoli, de Napolitanen bleven dol op hem. Het feit dat hij opgegroeid was in een arm gezin in een sloppenwijk in Buenos Aires en dat hij het ondanks dat toch wist te maken droeg daar zeker aan bij. Het schepte hoop!
Maar toen ging het minder met Maradona…
Op Wikipedia las ik dat hij in 1991 geschorst werd bij Napoli, wegens cocaïnegebruik. Ook toen hij nog even voor Sevilla speelde werd hij regelmatig aan de kant gezet omdat hij gebruikte en ook op het WK van 1994 werd hij naar huis gestuurd, vanwege wederom een positieve drugstest.
Toch was dat niet het einde. Integendeel. In 2008 werd Maradona onverwacht bondscoach van Argentinië. Dit was echter van korte duur.
Maradona verslaafd
Maradona was klein zei ik al, maar ook stevig. Vooral de afgelopen decennia was hij erg aangekomen en kreeg hartklachten, maar zijn alcohol- en drugsverslaving wist hij te overwinnen. De laatste jaren van zijn leven leek hij zijn leven iets gebeterd te hebben, ook op het familiare vlak. Het ging dus eigenlijk juist wat beter met hem.
Maradona overleden
Twee jaar geleden overleed hij aan een hartaanval, maar daar was –ondanks speculaties- geen alcohol of drugs bij in het spel. Wel had hij lever-, nier- en hartproblemen. Op 25 november 2020, midden in coronatijd, overleed hij, op zijn zestigste.
Maradona is 60 jaar geworden.
De held herinneren
Na zijn overlijden in 2020 werd in Argentinië drie dagen van nationale rouw afgekondigd, maar ook in Napels waren ze er kapot van. Maradona was hun held! Ondanks de zeer strenge coronaregels in Italië plaatsten mensen toch kaarsjes bij zijn muurschildering in Quartieri Spagnoli. Hun held was heilig!
Maradona verering
Maradona werd altijd al op handen gedragen en door Napolitanen als een god gezien, maar sinds zijn overlijden werd hij op alle mogelijke manieren herdacht en vereerd, onder andere middels murals. Je vindt de muurschilderingen niet alleen op het Maradona pleintje, verstopt tussen de vele steegjes in de Quartieri Spagnoli, de Spaanse wijk in Napels, maar ook op andere plekken.
Maradona mural
De hoge mural van Maradona in Napels is niet nieuw, maar wel nog steeds één van de bekendste murals in Napels. Het is een hele grote muurschildering van Maradona waarop je hem voluit ziet, in het bekende lichtblauwe shirt van Napoli. Ik kan me bijna niet voorstellen dat je deze mural nog nooit voorbij hebt zien komen.
De beroemde muurschildering van Maradona is niet nieuw!
Maradona’s tenue
Op Maradona’s borst prijkt niet alleen de reclame van Mars, maar ook de N van Napoli en natuurlijk de ‘scudetto‘, het embleem met het schildje met de drie kleuren van de Italiaanse vlag, als teken van een gewonnen landstitel. Op zijn witte broekje zie je zijn rugnummer, nummer 10!
Kijk je nog iets beter of zoom je in op z’n gezicht, dan zie je de luiken! Zat daar een raam? Je leest het zo!
Waar is het Maradona pleintje in Napels?
Je vindt de muurschildering van Maradona op Largo Maradona, het ‘Maradona pleintje’ in Quartieri Spagnoli, bij La Bodega de D10S. Google Maps geeft de mural gewoon aan als Murales Maradona, maar je kunt ook op Largo Maradona zoeken.
Largo Maradona
Het pleintje ‘Largo Maradona’ ligt aan de Via Emanuele de Deo, een straat die loodrecht op de bekende winkelstraat Via Toledo loopt. Vanaf metrostation Toledo wandel je er in 10 minuutjes naartoe. Dit metrostation is trouwens sowieso de moeite waard. Beneden is het práchtig! Kijk hier maar.
Maradona heiligdom
Wat het plein bij Via de Deo zo bijzonder maakt is dat het bijna een soort tempel is geworden. Een heiligdom waar Napolitanen hun held nog altijd vereren. En niet alleen Napolitanen, maar ook toeristen.
Neem even de tijd voor het pleintje en de bijzondere sfeer. Het is bijna een soort museum. De vlaggetjes, de foto’s en posters, het altaar in de hoek van het plein. Ook op andere muren zie je foto’s van Maradona, stickers en meer. Sta gewoon even stil en laat de hele Maradona-cultus op je inwerken. Samen met mijn kinderen deed ik het ook:
Largo Maradona is eigenlijk een klein herinneringsmuseum geworden, gewoon in de openlucht.
Maradona plein vroeger
Het Maradona plein is één van de meest typerende plekken in Napels, zeker als het om voetbal gaat. De wijk waar het pleintje ligt bestaat sinds de zestiende eeuw. De ‘quartieri spagnoli’, Spaanse kwartieren, werden gebouwd ten tijde van de Spaanse overheersing in Napels.
Later was het een pleintje als zovelen; niet eens een echt plein, maar meer een stuk open ruimte in de wijk, donker en rommelig. Wel was er een caféetje, waar een groep fanatieke Napoli supporters vaak samenkwam, maar verder was het vooral een parkeerterreintje te midden van de smalle steegjes vol balkonnetjes en toeterende scooters.
Muurschildering op het Maradona plein
In 1990 werd de grote muurschildering van Maradona gemaakt. Meer dan 30 jaar geleden dus al, ruim 32 jaar geleden zelfs! Het initiatief kwam van de Napolitaan Bostik, oprichter van de Teste Matte, een groep Napoli ultra’s die elkaar vaak troffen in het cafétje op het plein.
Bostik vroeg kunstenaar Mario Filardi een gigantische muurschildering van Maradona te maken. Maradona was inmiddels namelijk een icoon in Napoli!
De oorspronkelijke mural op Largo Maradona is al 32 jaar oud!
Mario Filardi
Mario kwam zelf ook uit de wijk en was net als Bostik een fervent Napoli supporter. Hoe gaaf was het dan om dit te doen! Hij werkte een paar dagen aan zijn mega mural, met behulp van buurtgenoten. Ja, de buurt was blij met dit prachtige eerbetoon aan hun grote held.
Drie dagen en twee nachten werkte hij aan de megamural, zonder te eten of te slapen. In het donker werkte hij bij het licht van de koplampen van auto’s uit de buurt, las ik. Het werd een prachtwerk en uniek in een tijd dat street art nog helemaal niet zo bekend was als het nu is. 1990 was het. Nu zie je het overal!
Maradona vervaagde
Helaas werd door de tand des tijds het verval zichtbaar. Door zon, regen, uitlaatgassen en wellicht niet al te beste verf vervaagde de muurschildering. Maradona verdween langzaam. Ook in werkelijkheid, want in 1991 verliet hij de club, tot groot verdriet van de Napolitanen.
Maradona verdween, maar uit hun harten was hij nooit!
Raam in Maradona’s gezicht
De verontwaardiging was dan ook groot toen bewoners van het huis waartegen de muurschildering gemaakt was plotseling een raam in hun muur gemaakt hadden, precies op de plek van het gezicht van Maradona! Zomaar, zonder vergunning. Dat kon alleen in Napels! Of eigenlijk ook daar niet, of juist daar niet. Want ook al was het inmiddels een vervaagde muurschildering, dit pikten de mensen uit de buurt niet. Wat een belediging! Maradona was hun god!
Mario was woedend en dacht erover het gezicht gewoon weer over het rolluik heen te verven, maar hij kon er in zijn eentje niet bij komen, het was te hoog. Jaren en jaren werd het kunstwerk zo gelaten.
Mario Filardi
In een artikel in Il Napolista, een Italiaanse online krant over voetbal, las ik –tijdens het research doen voor dit blog- een openhartig interview uit 2016 met de familie van de kunstenaar.
Mario hield van reizen. Op zijn achttiende vertrok hij voor het eerst naar het buitenland, werkte tussendoor in hotels, o.a. in Sankt Moritz in Zwitserland, maar verbleef ook 4 jaar in Londen. In Madrid ook, en 10 jaar in Frankfurt. Daarna vertrok hij naar Zürich en zelfs Sydney.
‘Gli piaceva girare il mondo’ zegt zijn zus Teresa in het Italiaanse artikel. Mario hield van reizen, hij reisde graag de wereld rond. Ook leerde hij zichzelf verschillende talen. Hij wilde zelfs nog graag Japans leren.
Mario Filardi overleden?
Helaas bleek hij in juni 2010 ineens te zijn verdwenen in Zürich, las ik, onder mysterieuze omstandigheden. Andere bronnen hebben het over Nederland, maar ik neem aan dat de familie het beter weet. Vaag is zijn verdwijning en/of overlijden wel. En triest. Ik heb nog wat langer online gezocht, maar ik kan er verder niets over vinden.
Zijn moeder Carmela zegt nog in het artikel in Il Napolista: ‘Peccato che i migliori artisti vengono rivalutati solo quando muoiono’, oftewel: Het is jammer dat de beste kunstenaars pas gewaardeerd worden als ze er niet meer zijn.
Het interview was uit 2016, het jaar waarin het kunstwerk uiteindelijk na decennia gerestaureerd werd, maar dat had een tijd geduurd.
Restauratie Maradona mural
Jarenlang was er sprake van dat de muurschildering gerestaureerd zou worden, maar waar moest het geld vandaan komen? Uiteindelijk besloot de Napolitaan Bostik, die de opdracht destijds gegeven had, dat er iets moest gebeuren.
Nieuwe bewoner
In het huis met het ongeoorloofde raam woonde inmiddels iemand anders, genaamd Ciro. ‘Non gli piaceva quella finestra, lui non avrebbe mai permesso che si deturpasse Maradona.’ Hij vond het raam niet mooi en zou Maradona nooit misvormd hebben zoals de vorige bewonder had gedaan, las ik in het interview.
In een ander artikel van Il Napolista las ik ook nog over een orecchino (een oorbel) in het oor van Maradona. Er zou oorspronkelijk een briljantje in de muurschildering gezeten hebben, verklaarde een buurvrouw van het raam naast het beruchte raam.
Salvatore Iodice
In 2016 werd er geld ingezameld door timmerman en kunstenaar Salvatore Iodice, ook uit Quartieri Spagnoli. Salvatore is een artista partenopeo, een Napolitaans kunstenaar, die in de wijk bekend staat om zijn ‘recycling’-atelier, La Miniera, lees ik in een artikel met de mooie kop ‘Ai Quartieri Spagnoli l’arte è figlia del riciclo’. Kunst als ‘recycling’. Ik las er pas over toen we alweer terug waren, anders had ik het wel even bezocht, want we sliepen er vlakbij.
Restauratie muurschildering Maradona
Hoe dan ook, Iodice vond dat het kunstwerk in ere hersteld moest worden en dat Maradona zijn gezicht terug moest krijgen. Met het ingezamelde geld en toestemming van de gemeente werd in 2016 gestart met de restauratie. Ook Bostik was hier natuurlijk weer bij betrokken.
Bosoletti
Omdat veel mensen het oorspronkelijk geschilderde en gerestaureerde gezicht van Maradona niet ‘echt’ genoeg vonden, werd uiteindelijk besloten om het nog een keer bij te werken. Hiervoor ging de nog vrij jonge Argentijnse kunstenaar Francisco Bosoletti ermee aan de slag, in 2017. Bosoletti woont in Italië, maar komt oorspronkelijk uit Armstrong in Argentinië.
Bosoletti had net op een hoge muur aan het zelfde pleintje zijn beroemde muurschildering van Isis gemaakt, een muurschildering die je al in mijn blog over beroemde vrouwen, godinnen en heldinnen in Napels zag. Ook elders heeft hij zwartwit-murals gemaakt, van Gent tot Valencia. Een erg mooi kunstwerk ook maakte hij in Bonito, ten noordoosten van Napels. Hij is een ervaren street artist en het bijwerken van het gezicht van Maradona vertrouwden ze hem wel toe.
Maradona moest weer herrijzen.
Maradona en hoop
Voor de Napolitanen heeft Maradona een diepere betekenis. Maradona was voor velen een voorbeeld. Niet alleen een topvoetballer, maar ook iemand vol passie, pijn en emoties. En, meer nog dan dat: het voorbeeld dat verandering mogelijk is, ook als je opgroeit in een wijk waar hoop en succes ver te zoeken lijken. Dromen kunnen werkelijkheid worden!
Maradona-plein
Sinds de dood van Maradona op 25 november 2020, is het Maradona-plein dan ook een nog belangrijker plek geworden voor Napolitanen. Voor zijn dood werd het ook al wel bezocht, maar tegenwoordig is het een ware bezienswaardigheid geworden. Een ontmoetingsplek en herinneringsplek. Voor Napoli-fans natuurlijk, maar ook toeristen willen tegenwoordig allemaal naar het ‘Maradona museum’ toe.
Sinds de dood van Maradona wordt het Maradonaplein nog meer bezocht.
De pandemie, met de strenge maatregelen in Italië, gooide nog even roet in het eten, maar inmiddels –anno 2022- wil iedereen de Maradona-mural weer zien!
Quartieri Spagnoli in Napels gevaarlijk?
Toch doet niet iedereen het, met name toeristen niet allemaal, omdat vaak gedacht wordt dat de Quartieri Spagnoli een gevaarlijke buurt is vol obscure steegjes. Ik vond het juist een heerlijke buurt!
In het verleden werd Quartieri Spagnoli inderdaad vaak als een beruchte buurt gezien, maar toch wandelde ik er als blonde twintiger in 1999 al probleemloos rond. En dit jaar weer. Waar het vroeger werd afgeraden is het tegenwoordig wat gebruikelijker deze voorheen beruchte wijk te bezoeken.
Quartieri Spagnoli is een intense maar tegelijkertijd superinteressante wijk. Ik heb me er niet onveilig gevoeld en vond het juist geweldig er rond te lopen, ook als vrouw alleen, samen met mijn tieners, te midden van toeterende scooters. Alleen met een baby in de wagen of met kleine kinderen zou ik het afraden, of als je niet zo goed ter been bent, maar anders: doen!
De typisch Napolitaanse Quartieri Spagnoli.
Quartieri Spagnoli
Largo Maradona en de Quartieri Spagnoli mag je echt niet missen in Napels. In deze duizelingwekkende wijk zie je het échte Napels! Samen met mijn kinderen sliep ik 2 nachten in de Quartieri Spagnoli (tip: Toledo Lifestyle Suites ligt perfect!) en 1 nacht op een plek met heel mooi uitzicht over Napels (wat ik nog even geheim hou).
Niet alleen overdag maar ook ’s avonds is de Quartieri Spagnoli een superlevendige wijk waar je het echte Napels ziet! Tip: overnacht zelf ook eens in de wijk Quartieri Spagnoli als je naar Napels wil, het is vlakbij de Via Toledo en Plebiscito.
Maradona in Quartieri Spagnoli
Ook elders in de wijk Quartieri Spagnoli zie je Maradona steeds weer op murals, foto’s en andere afbeeldingen. Op m’n foto’s hieronder zie je hem op foto’s in hartjes, hangend in steegjes, op tafeltjes, en op andere murals.
Ik nam de foto’s o.a. in de Vico Giardinetto (de sjaals en de shirts), in de Vico Tre Regine en op de hoek van de Vico della Tofa en de Vico Lungo del Gelso. Mooi ook vond ik deze kleine zwartblauwe mural van Maradona. De mural is gemaakt door Leone Peretti.
Voetbalhelden op het Maradonapein
Behalve Maradona zie je ook Sophia Loren en een immens grote godin Iside afgebeeld op het plein. Daarnaast kun je nog andere voetbalhelden op de muren op het pleintje spotten. Beroemde Italiaanse én buitenlandse voetbalspelers die belangrijk waren voor Napoli.
Voordat ik over de andere spelers op het Maradonapleintje vertel, ga ik eerst nog even verder met Maradona. Je vindt Maradona namelijk op nog meer plekken in Napels!
Bar Nilo
Een plek die ook onlosmakelijk verbonden is met Maradona is Bar Bilo, een klein barretje in het historische centrum van Napels. Wandelend door de Via San Biagio dei Librai (Spaccanapoli) kwam ik er met de kinderen langs. Buiten zie je een speelveld met spelers op de muur en binnen is een klein altaartje met de haar van Maradona.
Bar Nilo in Napels, een ‘bedevaartsplek’ voor Maradonafans.
De haar van Maradona
Mijn pubers wandelden alweer verder, maar dat plukje haar hadden we natuurlijk even moeten bewonderen. Het verhaal erachter ken je misschien wel: in 1987 zat de eigenaar van bar Nilo toevallig achter Maradona in het vliegtuig. Na de landing zag hij dat er wat haren van Maradona op het hoofdhoesje van Maradona’s stoel waren achtergebleven. Die pakte hij en nam het mee. Een stukje Maradona dus. Hoe weinig ook, voor de echte fans zo bijzonder dat het zelfs een beetje een bedevaartsplek is geworden.
‘Il capello miracoloso di Diego Armando Maradona‘, de wonderbaarlijke haren van Maradona, zaten lange tijd achter het glas van een schilderijtje, maar tegenwoordig zit zijn haar in een ronddraaiende doorzichtige kubus. Kijk maar op Instagram bij de locatie Bar Nilo in Napoli en je ziet ‘m.
Heb je er een foto van gemaakt, maar geen koffie gedronken? Dan zou je camera zomaar spontaan uit je handen kunnen vallen staat erbij, dus anders kun je beter geen foto maken. Begrepen? Dus drink die koffie (die ik niet dronk) of lees eerst de ervaringen op Tripadvisor.
Maradona in de Via San Gregorio Armeno
Dwars op de lange Spaccanapoli moet je je vanaf de via San Biagio dei Libari zeker even linksaf de Via San Gregorio Armeno in slaan. Dit straatje wordt ook wel ‘het straatje van de kerststalletjes’ genoemd, want die zie je er het hele jaar door. En het leuke is: tussen traditionele kerstmeuk vind je hier ook voetballers, politici en andere beroemdheden als kerststalfiguurtjes.
Dagelijks wurmen vele toeristen zich door de Via San Gregorio Armeno.
Maradona beeld
Koopwaar met Maradona was er altijd al, maar toen ik met de kinderen in Napels liep, krap 1,5 jaar na Maradona’s overlijden, viel het me natuurlijk extra op, niet alleen vanwege zijn recente overlijden, maar ook omdat mijn zoon zo van voetbal houdt.
Ook stond er een levensgroot Maradona-beeld in het straatje.
Overal Maradona!
Niet alleen te midden van de drukte dook Maradona op, ook in verstopte binnenplaatsjes en zijstraatjes zie je hem. Een vlag, een altaartje, koelkastmagneten, vanalles.
Rugnummer 10
Napoli shirts en sjaals zie je er ook veel. Op elk Napoli-shirt of sjaal prijkt rugnummer 10, een nummer dat voor eeuwig aan Maradona verbonden blijft. Toen Maradona gestopt was met voetballen voor Napoli werd uit respect zijn rugnummer niet meer door de club gebruikt en ook sinds zijn overlijden niet. Nummer 10 hoorde maar bij één iemand en dat was Maradona.
La bodega de Dios
Zoals ik al zei zou ik nog even terugkomen op de andere spelers die op het Maradonaplein te zien zijn, en dat doe ik zo ook, maar er is nóg iets wat je niet mag missen. Tussen de murals van Lorenzo en Mertens (die je zometeen ziet) zit op nummer 62 namelijk een klein Napolitaans barretje: La Bodega de Dios, het barretje op Quartieri Spagnoli waar het eigenlijk allemaal begon. Je ziet de ingang van het barretje op de foto hieronder, achter mijn zoon.
De letters I en O worden gevormd door de cijfers 1 en 0: Bodega de D10S, waarbij de 10 in D10S natuurlijk voor rugnummer 10 staat. En die Dios (God) was natuurlijk Maradona, met rugnummer 10. Hier, in dit barretje, kwam de Teste Matte –de harde kern- samen.
Je kunt er zelfs een ‘Spritz D10S’ bestellen zag ik, in plaats van de bekende oranje Aperol Spritz.
Murals van Juan Pablo Gimenez
Op de Instagrampagina van La Bodega de d10s, zag ik dat er na mijn bezoek aan Napels in augustus nog meer murals van Maradona op het pleintje gemaakt zijn, door Juan Pablo Gimenez. Jammer dat ik die dus net niet heb kunnen zien, want ze zien er gaaf uit!
Hier zie je de murals op het instagramaccount van Juan Pablo Gimenez: Maradona en de ploeg Napoli op het veld, met de tekst Teste Matte in beeld.
Eerbetoon aan Maradona
De Telegraaf meldde toevallig onlangs dat er –als eerbetoon aan Maradona- in november een wedstrijd voor de vrede gespeeld wordt: We Play For Peace. De bekendmaking van deze benefietwedstrijd was op 10 oktober (op 10-10 dus) en was bewust gekozen in verband met Maradona’s rugnummer 10. De wedstrijd is inmiddels op 14 november gespeeld in het Olympisch stadion in Rome. Verschillende internationale topvoetballers deden mee, waaronder Messi.
Voetballers op Maradona plein
Tot slot dan nog de andere beroemde voetballers die op de Maradona plein in Napels vereeuwigd zijn, waaronder de Belg Mertens, de Slowaak Hamsik en de Italiaan Insigne, maar ook Mimmo.
Hieronder zie je welke voetballers vlakbij Maradona op de muren prijken en waarom de Napolitanen weg van ze zijn. De muurschilderingen zijn gemaakt door Leone Peretti die ook andere (mooiere!) murals in Quartieri Spagnoli maakte. Vooral zijn zwartwit murals zijn mooi. Ook Bostik hielp met het schilderen van de voetballers.
Lorenzo Insigne, alias il Magnifico
Naast Sophia Loren (die je in m’n blog over beroemde vrouwen in Napels al zag) zie je een schildering van een jongen die tv kijkt (op een ouderwetse tv) met daarnaast de beroemde voetballer Insigne alias Lorenzo il Magnifico.
‘Sei un di noi’ staat erbij. Je bent één van ons. De 31-jarige Lorenzo Insigne komt namelijk uit Napels. Hij speelde bij de jeugd van SSC Napoli. Afgelopen zomer verhuisde hij naar Toronto.
Dries Mertens
De Belg Dries Mertens –Ciro- is ook een legende in Napels. Ook al voetbalt hij tegenwoordig voor een Turkse club, hij speelde ook voor Napoli. Vergeten zijn de Napolitanen hem echter nog niet. Hij is niet alleen op de muur schuin tegenover de gigantische Maradona vereeuwigd, maar ook prijkt zijn naam nog op herinneringshartjes.
‘Ciro’ noemden de Napolitanen hem. Of ‘Ciruzz’ zelfs. Op Voetbal International lees ik waarom: ‘Ciro is de typisch plaatselijke voornaam die Mertens als geuzennaam verdiende omdat hij doet denken aan Napolitaanse straatjongens, klein en onbevreesd. Denk maar aan Lorenzo Insigne.’
In dit filmpje van juni 2020 dat ik op Mertens’ instagram-account vond spreekt Maradona ook vol trots over hem. Samen met Hamsik heeft Mertens namelijk meer goals voor Napoli gemaakt dan Maradona ooit. Onlangs woonde Mertens de Champions League wedstrijd Napoli-Liverpool bij en kreeg een heldenonthaal.
Samen met zijn vrouw kreeg Dries Mertens in maart dit jaar een zoontje: Ciro Romeo. Op het Instagramaccount van zijn vrouw Katrin ‘Kat’ Kerkhofs staan superschattige filmpjes. Los van zijn naam wel eens gehoord te hebben via mijn zoon kende ik hem eigenlijk helemaal niet, maar hij komt supersympathiek over. Net als de Nederlander Matthijs de Ligt trouwens, die ik afgelopen zondag in Isola di Beau zag.
Marek Hamsik
De 35-jarige Slowaakse voetballer Marek Hamšík, met de bijnaam ‘Marekiaro’ is ook op de muren van Largo Maradona vereeuwigd. De Napolitanen noemden Hamsik Marekiaro, naar het aan de zee gelegen Marechiaro: één van de vele mooie plekken in Napels en omgeving. De naam van de plaats verraadt de schoonheid van de plek al: ‘mare chiaro‘, ‘heldere zee’. Het ligt vlakbij het eveneens geliefde Possilipo.
Vanaf 2007 speelde Hamsik lange tijd bij Napoli en 10 jaar later was hij topscoorder aller tijden van Napoli toen hij in december dat jaar het oude record van Diego Maradona verbrak. Later maakten zowel Marek als Dries nog meer goals voor de club.
‘Sei la storia del Napoli’ staat hieronder bij zijn mural. Je bent de geschiedenis van Napoli. ‘Het verhaal’ van de club Napoli. Niet zo’n grote legende als Maradona, maar zeker van belang!
Domenico Criscito alias Mimmo
Vlakbij het pleintje, in de Vico Concordia, hierboven, schilderde Leone Peretti ook de 35-jarige voetballer Domenico Criscito nog. ‘Mimmo’ is zijn bijnaam en hij komt van oorsprong uit Zuid-Italië.
‘Da figlio del Vesuvio a capitano’ staat op de muur. ‘Zoon van de Vesuvius’ staat er letterlijk, refererend aan het feit dat hij opgroeide in Cercola, aan de rand van Napels, ‘onder’ de Vesuvius, en hij het tot aanvoerder van Genua in Noord-Italië schopte.
Maradona tour in Napels
Ik ontdekte de vele muurschilderingen, beeldjes en Maradona koopwaar gewoon al wandelend met mijn tieners door de stad, en met name in Quartieri Spagnoli, waar we verbleven, maar ga je graag met een tour mee om meer te horen dan zijn er speciale Nederlandstalige Maradona tours te boeken via Ontdek Napels en Local in Napels.
Wij wandelden gewoon zelf langs de vele murals in Napels.
De Nederlandse steert art kunstenaar Jorit maakte enkele jaren geleden ook een hele gave mural van Maradona: Maradona, Dios umano, een gigantische mural op een flat in San Giovanni a Teduccio, een buitenwijk van Napels, die ook wel ‘de Bronx’ genoemd wordt. ‘Dios umano’ betekent menselijke god. Het kijkt me een geweldig gaaf kunstwerk om ook nog met eigen ogen te zien, maar bij ons kwam dat er niet van. We konden in die paar dagen niet alles en wilden ook nog een dagje naar Procida.
Maradona mural in Buenos Aires
Maradona’s geboortehuis in de sloppenwijk Villa Fiorito in Buenos Aires werd vorig jaar tot ‘patrimonio nazionale’ uitgeroepen, las ik in de Corriere del Mezzogiorno (waar ik overigens zelf lang geleden overigens ook in stond n.a.v. een record aantal toeristen in Napels in 1999; kijk hier maar).
Op zijn geboortehuis in Argentinië prijkt een mural met de tekst ‘La casa de Dios’, het huis van God. Want ja, zo werd hij gezien.
Ook muralist San Spiga maakte in Argentinië murals van Maradona. San Spiga heeft op heel veel plekken in Argentinië Maradona memorials gemaakt, maar ook in Napels!
Voetbalwedstrijd in Napoli
Voor mijn zoon had ik het leuk gevonden het stadion van FC Napoli te bezoeken of er een wedstrijd te zien. Een Nederlandse vriendin die in Napels gewoond heeft, deed dit een paar maanden voor ons bezoek ook met haar zoons. Zij woonde echt een wedstrijd van SSC Napolibij, wat voor de beleving van het ware Napoli natuurlijk wel top is.
Het voetbalstadion van Napels heet het Stadio Diego Armando Maradona, wat voorheen het Stadio San Paolo was. Na het San Siro in Milaan en het Stadio Olimpico in Rome is het Stadio Diego Armando Maradona (voorheen Stadio San Paolo) het grootste stadion van Italië.
Ik had een bezoek aan het stadion op mijn lijstje staan, maar toen ik zag dat het erg ver van de stad af lag, helemaal in de wijk Fuorigrotta, liet ik het erbij. We konden ook gewoon op zoek gaan naar Maradona murals. Ook dat leek mijn zoon al heel leuk!
Wat te doen in Napels
Uiteraard is er nog veel meer te zien en te doen in Napels. Bekijk alle mogelijkheden hier eens: bezienswaardigheden in Napels en ontdek Napels zelf.
Blogs over Napels en omgeving
Ik schreef nog niet zo veel over Napels, maar in 3 dagen tijd maakte ik meer dan 1.000 foto’s, dus saai is het zeker niet! Lees anders onderstaande blogs alvast:
Wil je Napels net als ik op eigen houtje gaan ontdekken dan kun je uiteraard een reisgids Napels aanschaffen, maar vind je het leuk om net iets meer te lezen, te zien en te weten te komen dan is het boek Mijn Napels van Saskia Balmaekers (van het blog Ciaotutti) ook een aanrader.
Specifiek over het voetbalpleintje kun je ook lezen op het blog Local in Napels. Zij organiseren ook tours voor het geval je liever niet alleen gaat of als je het leuk vindt meer details te horen.
Voor het schrijven van dit uitgebreide blog raadpleegde ik vele Italiaanse krantenartikelen om net iets meer te weten, meer details, dan wat ik vluchtig googelend kon vinden. Tevens heb ik diverse voetbalartikelen geraadpleegd om het een en ander te achterhalen, niet alleen Nederlandse, maar ook Italiaanse en Engelstalige. Een erg goed stuk over Maradona, dat bovendien een mooie sfeerbeschrijving van de stad geeft, is een artikel op Mundial Mag: Naples is pregnant with Diego Maradona. Andere artikelen noemde ik in het blog al.
Blog over Maradona
Tijdens mijn bezoek aan Napels in maart dit jaar besloot ik al over Maradona te gaan schrijven. Uiteindelijk begon ik aan het blog naar aanleiding van de wedstrijd van SSC Napoli tegen Ajax, afgelopen oktober 2022. Het schrijven van dit blog was veel werk, maar het is me toch gelukt het af te ronden voor 25 november, Maradona’s sterfdag, nu 2 jaar geleden.
In dit blog staan affiliate links. Koop jij via z’n linkje of banner een product of dienst dan krijg ik een klein beetje commissie en daar ben ik uiteraard blij mee. Met het blog op zich verdien ik namelijk geen geld.
Ik bezocht Napels twee keer, afgelopen maart met mijn kinderen en eerder al in 1999. Alle foto’s in dit blog maakte ik in maart 2022.
Noord-Italië is een fijne vakantiebestemming, omdat het eigenlijk alles heeft: prachtige berggebieden, mooie meren, de heerlijke mediterrane kust, kleurrijke dorpen en natuurlijk schitterende steden. Je kunt er naar hartenlust rondreizen, wandelen, wintersporten, wijn proeven, zonnen, zwemmen, bezienswaardigheden bezoeken en niet te vergeten eten.
Noord-Italië
Terwijl ik met mijn hoofd nog in Napels en omgeving zit waar ik begin maart was en ik vooral van het heerlijke Zuid-Italië (en de eilanden Sardinië en Sicilië) hou, had ik dit uitgebreide blog over Noord-Italië al tijden op de planning staan, want in het noorden van Italië heb ik ook mooie plekken bezocht.
Een groot pluspunt van Noord-Italië is dat het niet zo ver rijden is en je er dus ook goed met de auto, bus of trein naartoe kunt, als je niet wil vliegen of minder wil vliegen. In de zomer of in de winter, in de lente of de herfst, het noorden van Italië heeft ontzettend veel te bieden!
Mooiste plekken in Noord-Italië
In dit blog neem ik je mee naar alle uithoeken en mooiste plekken van Noord-Italië. Naar betoverende bergen, wondermooie meren, sfeervolle steden, dromerige dorpen en pittoreske kustplaatsen.
Maak een roadtrip door Noord-Italië of kies jouw droomplek uit voor je volgende vakantie!
Of je nou zoekt naar grandioze uitzichten en wandelingen in demooie natuur of juist van die knussefotogenieke stadjes en onbekende dorpjes, hier ontdek je waar het mooi is! Onderaan het blog vind je informatie over praktische zaken en boekingstips voor een vakantie in of naar Noord-Italië.
‘Mooiste’ is natuurlijk persoonlijk, maar plekken als de Dolomieten, Cinque Terre en Venetië kun je bijna onmogelijk níet mooi vinden. Deze bestemmingen horen dan ook absoluut tot de hoogtepunten van Noord-Italië en zijn super om te bezoeken, juist ook buiten het hoogseizoen. In dit blog komen die bestemmingen dan ook zeker aan bod, maar… er is nog veel meer moois te zien in Noord-Italië. Laat je verrassen!
Soms wil ik plekjes waar ik geweest ben (óf juist waar ik graag nog naartoe wil!) liever geheim houden, maar ik kan toch niet alles tegelijk doen, dus deel ik hier veel tips. Genoeg inspiratie voor nog vele vakanties in Italië!
Lago Maggiore vanuit de luchtZonsondergang aan de kust van Noord-Italië
Rondreis of roadtrip Noord-Italië
Maak eenroadtrip door het noorden van Italië, een mooie rondreis met eigen auto of huurauto, en ontdek zo de mooiste plekken van Noord-Italië. Wil je niet alles zelf uitzoeken, dan kun je een reeds uitgestippelde reis met eigen auto boeken via een bekende touroperator als TUI, maar je kunt ook met SNP naar Italië en kijk ook zeker eens naar een individuele rondreis Noord-Italië van bijvoorbeeld Riksja Travel of & Olives.
Ook als je niet wil rondreizen, maar je vakantie liever op één plek doorbrengt waar vandaan je uitstapjes of wandelingen maakt, zul je mooie tips tegenkomen. Kies hieronder jouw ideale vakantiestekje uit of doe ideeën op voor dagtrips ter plaatse.
Maar… nu eerst even voor de oriëntatie: welke regio’s vallen onder Noord-Italië en aan welke landen grenst Italië allemaal?
Regio’s Noord-Italië
Noord-Italië grenst aan Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Slovenië en bestaat uit 8 regio’s. Grofweg van noordwest naar noordoost zijn dat Valle d’Aosta, Piemonte, Ligurië, Lombardije, Emilia Romagna, Trentino-Alto Adige (Zuid-Tirol), Veneto en Friuli-Venezia Guilia (Friuli-Julisch Venetië).
Een klein gedeelte van Toscane ligt noordelijker dan het zuiden van Ligurië en noordelijker dan een stukje van Emilia Romagna, en zelfs Florence ligt nog best noordelijk, maar de grens tussen Noord-Italië en Midden-Italië kun je grofweg trekken van La Spezia aan de westkant tot de badplaats Rimini aan de oostkant van Italië.
In dit blog gaat het echt om de regio’s die officieel bij het noorden van Italië horen, bij Nord Italia, kortweg Nord.
De meeste foto’sin dit blog heb ik zelf gemaakt, ook de luchtfoto’s. Daarnaast maakte ik twee collages in Canva. De kopfoto, de foto van Lago di Braies, de foto’s van de Dolomieten en het filmpje onderaan zijn door Tom van Galekkeropvakantie.nl gemaakt en de foto van de gave Cima Cadin (zie verder) is gemaakt door Martin Vrbicky en met toestemming gebruikt.
Tips Noord-Italië
Het blog is geheel door mij zelf geschreven. De tips zijn uit eigen ervaring, maar naast mijn tips en niet te missen bucketlist bestemmingen in Noord-Italië, lees je ook leuke geheimtips die ik tijdens jarenlange online zoektochten ontdekte en noteerde, maar waar haast niemand van weet. Van onbekende dorpjes tot verrassende natuur in Noord-Italië. Pak er lekker een kop koffie of Italiaanse wijn bij en begin met lezen!
roadtrip, rondreis, vakantie, hotel en andere overnachtingen in Noord-Italië
video Noord-Italië
1. MOOIE BERGGEBIEDEN NOORD-ITALIE
Het eerste wat je tegenkomt als je Noord-Italië binnenkomt –zowel vliegend als over land- zijn de bergen. De Italiaanse Alpen. Ook al zijn de Franse, Oostenrijkse en Zwitserse Alpen onder Nederlanders bekender, de Italiaanse Alpen zijn ook prachtig en echt een aanrader!
De Dolomieten zijn natuurlijk machtig mooi, en mag je niet missen tijdens eenroadtrip Noord-Italië, maar er zijn nog meer mooie bergregio’s. Hieronder lees je tips in de Dolomieten èn tip ik andere mooie berggebieden in Noord-Italië.
Dolomieten (foto: Tom Galekkeropvakantie.nl)
Tre Cime (Dolomieten)
Het bekende plaatje van de Drei Zinnen (Tre Cime op z’n Italiaans!), die drie opvallende toppen, heb je vast wel eens gezien. De Tre Cime liggen in de Dolomieten en hier hiken is natuurlijk een absoluut hoogtepunt! Kalksteenplateau’s, ruige toppen, knalblauwe luchten en sneeuw. Hier wil elke fanatieke wandelaar een keer gewandeld hebben.
Cadini di Misurina (Dolomieten)
Een gaaf punt wat niet ver van de Tre Cime vandaan ligt is Cima Cadin in de Cadini di Misurina. Een pad naar een groene top met daar achter die superpuntige grijze pieken. Kijk nou toch wat een gaaf uitzichtpunt! Onderstaande foto is van Martin Vrbicky en heb ik met toestemming gebruikt.
Cadini di Misura (foto: Martin Vrbicky)
Ook cool lijken me trouwens de (in de winter) bevroren watervallen van Serrai di Sottoguda, bij de Marmolada, de hoogste top van de Dolomieten. En niet te vergeten de vele coole uitkijkplatforms in de Dolomieten.
Bergen boven de wolken uit in Noord-Italië
Valle d’Aosta
Zuid-Tirol (Alto Adige) en Trentino zijn redelijk bekend, maar toch zijn er ook minder bekende berggebieden in Noord-Italië die zeer de moeite waard zijn. Denk maar eens aan Valle d’Aosta, een kleine maar uiterst fijne Noord-Italiaanse regio tussen de toppers van de Alpen!
Valle d’Aosta ligt in het meest noordwestelijke hoekje van Italië. Het grenst aan Frankrijk en Zwitserland en ligt precies tussen de Mont Blanc en de Matterhorn. Hier vind je hooggelegen skigebieden waar je tot in mei kunt skiën! Ik deed het ook. Je leest erover in dit blog. Hier zie je mij op de lange latten. Maar in de zomer rustig vakantie vieren in een huisje in de Aosta Vallei is ook heerlijk!
Niet alleen in de winter, maar ook in de zomer kun je een heerlijke vakantie in de bergen, het dal of tussen de heuvels vol wijngaarden van Valle d’Aosta hebben, waar je kunt wandelen (zie verderop in dit blog) of fanatiek kunt fietsen. Dat geldt natuurlijk ook voor andere bergachtige regio’s in Noord-Italië, maar wat het Aostadal extra aantrekkelijk maakt is dat het nog net wat minder bekend is bij Nederlanders. Hoewel, van het nabijgelegen Nationaal Park Gran Paradiso heb je vast wel eens gehoord! Het ligt op de grens met Piemonte.
Het heuvelachtige en groene Piemonte wordt omgeven door hoge bergen. Eind jaren 90 heb ik hier met een studiereis geskied, in Sestrière, in Olympisch skigebied Via Lattea, vlak nadat de Wereldkampioenschappen skiën er gehouden waren, maar ook in de zomer en wandelend kun je in Piemonte goed uit de voeten, zowel in het noorden en westen als in de wijngebieden. Volgens journalist en schrijver Rik Rensen is Piemonte het best bewaarde geheim van Italië. Bij de wijnregio’s in Noord-Itaië komt het zo nog terug.
Hieronder zie je de -in de Alpi Biellesi gelegen- Monte Bo (Cima di Bo) vanuit de lucht. Ik nam de foto vanuit het vliegtuig naar Milaan. En het leuk is: mijn dochter heet Bo.
Monte Bo (Alpi Biellesi) vanuit de lucht
2. MOOIE MEREN NOORD-ITALIE
Noord-Italië staat natuurlijk bekend om de vele mooie meren. Zowel op de grens met Zwitserland vind je mooie meren als net ten zuiden ervan. Je vindt de meren ten noorden van de stad Milaan en Como, ten oosten van Bérgamo en tussen Bréscia en Verona.
Gardameer (Lago di Garda)
Het grootse en populairste meer van Noord-Italië is het Gardameer, het Lago di Garda. Massa’s Nederlanders rijden jaarlijks richting Gardameer, naar één van de vele campings vooral, of een huisje in de buurt. Mede door het microklimaat gaan mensen hier graag naartoe op vakantie. Ondanks de nabijheid van de Alpen vind je hier namelijk weelderige begroeiing, zoals palmbomen, olijfbomen, citroenbomen, cipressen en oleanders in bloei. Wel verschilt zowel het landschap als de sfeer per kant van het meer.
Aan de oostoever vind je kindvriendelijke zandstranden, maar wil je een mooie route rijden met de auto, ga dan ook eens naar de westoever. Ook de noordoever en de zuidoever verschillen erg van elkaar.
Liever fietsen? In 2026 moet ook eindelijk het 140 kilometer tellende fietspad rond het Gardameer af zijn, een fietsroute deels over vlonderpaden, waarvan al enkele trajecten klaar zijn. Wel kun je nu al fietsen bij het Gardameer, ook georganiseerd: Fietstour bij het Gardameer.
Mooiste plaatsjes aan het Gardameer
Ook als je niet aan het Gardameer verblijft is het mooi om er een dagje naartoe te gaan. Aan het Gardameer vind je pittoreske plaatsjes zoals Sirmione, Salò, Riva del Garda, Peschiera del Garda, Malcesine, Limone sul Garda, Lazise,Tremosine sul Garda (wauw!), Desenzano del Garda, Torri del Benaco en Bardolino. Je kunt ze gemakkelijk zelf bezoeken, maar er zijn ook leuke tourtjes te boeken!
Bezoek zeker de eilandjes in het Lago Maggiore, zoals Isola Bella en Isola del Pescatori. Of neem de funivie, een wel heel aparte kabelbaan, die een beetje op de kabelbaan op Elba lijkt. De funivia gaat naar het Terrazza Panorámica, een mooi uitzichtpunt!
Onderstaande foto maakte ik vanuit het vliegtuig, vliegend naar Milaan. Je ziet het Lago Maggiore prachtig liggen, met links het Zwitsers deel (met Locarno) en rechts het Italiaanse deel. Vanuit Milaan een dagje naar het Lago Maggiore kan straks hopelijk ook weer, maar iets meer tijd hebben is wel zo leuk.
Lago Maggiore vanuit de lucht (Zwitserland links, Italië rechts in beeld)
Comomeer
Het Comomeer (Lago di Como, door de Italianen ook wel Lario genoemd) is ook erg mooi, met plaatsjes zoals Varenna, Tremezzoen Bellagio. Lago di Como ken je misschien wel van Lago di Beau, waar je wekelijks beelden van kon zien in het programma van Beau van Erven Dorens. Zo zag je Beau rondwandelen in het schilderachtige Bellagio, misschien wel het mooiste plaatsje aan het Comomeer. Fietsen kan er ook. Wat dacht je hiervan? Fietstour bij het Comomeer.
Net wat minder bekend is het meer van Iseo, het Lago d’Iseo. Zowel vanuit Bergamo als vanuit Brescia is het goed te bereiken. Je kunt er mooie boottochtjes maken of naar Monte Isola, een eilandje in het Iseo meer. De omgeving is mooi bergachtig.
Ortameer (Lago d’Orta)
Het kleine Lago d’Orta (Ortameer) is ook leuk om te ontdekken. Wat dacht je van het schilderachtige plaatsje Orta San Giulio? Dat is echt een must see! Leuk om er rond te wandelen met zicht op het eilandje Isola San Giulio.
Meer van Braies (Lago di Braies)
Een meer dat erg populair is onder Instagrammers is het Lago di Braies. Het meer van Braies (Lago di Braies) ligt in de Italiaanse regio Süd-Tirol en staat ook wel bekend onder de Duitse naam: Pragser Wildsee. In tegenstelling tot het Gardameer en het Comomeer wordt bij het Braiesmeer de Nederlandse naam amper gebruikt, maar misschien komt dat nog.
Lago di Braies wordt steeds vaker het mooiste meer van de Dolomieten of het mooiste meer van Noord-Italië genoemd. En inderdaad, kijk eens hoe beeldig en betoverend het is! Ja, het meer van Braies is absoluut een fotogenieke plek!
Het beeldige en betoverende Lago di Braies.
Lago di Braies (foto: Tom Galekkeropvakantie.nl)
Reschenmeer (Lago di Resia)
Wat me ook erg mooi lijkt om te fotograferen is het kerkje van een verzonken dorp in het Reschenmeer. De beroemde kerktoren in de Reschensee, of, op z’n Italiaans, het Lago di Resia. Je hebt er misschien wel eens foto’s van gezien.
Meer van Lugano
Het meer van Lugano, kortweg Lugano, ligt op de grens met Zwitserland. Wil je naar de Italiaanse kant van het meer van Lugano kijk dan even heel goed welk deel bij Italië hoort en welk deel bij Zwitserland, want dat is niet zo logisch als het lijkt. De grens loopt nogal gek en kringelend. Het grootste deel is Zwitsers. In het Italiaanse deel vind je het pittoreske plaatsje Porlezza, met bijvoorbeeld hotel Europa.
Wil je meerdere meren en bezienswaardigheden in één reis zien, maar liever niet op eigen houtje? Boek een groepsrondreis langs verschillende meren in Noord-Italië!
Meer mooie meren in Noord-Italië
Er zijn in het merengebied in Noord-Italië nog tal van andere mooie meren, zoals het Idromeer (Lago d’Idro), het meer van Caldonazzo (Lago di Caldonazzo), het Levicomeer (Lago di Levico), het meer van Varese (Lago di Varese), het Lago di Carezza en enkele andere kleinere meertjes.
Wil je specifiekere informatie over de bekendste meren in Noord-Italië bestel dan de Trotter reisgids Italiaanse meren. Onderaan dit blog komt de gids nog terug.
Mooiste plaatsjes rond de meren in Noord-Italië
Niet alleen aan de bekende meren liggen mooie plaatsjes, ook rond de andere meren kun je volop mooie dorpjes bezoeken. Schilderachtige plaatsjes waar je tijdens een zomerse vakantie in Noord-Italië er zeker een paar van moet ontdekken. Lekker een beetje rondslenteren, iets eten of drinken op een terrasje en genieten van het Italiaanse ‘dolce vita‘.
Rond de meren vind je enkele van de mooiste dorpen van Noord-Italië, maar verderop in dit reisblog tip ik de állermooiste!
Heb je meer met de zee dan met meren? Noord-Italië heeft ook de Middellandse Zeekust nog! Aan de ene kant de Ligurische Zee en aan de andere kant van de laars de Adriatische Zee.
Aan de Adriatische kant liggen enkele populaire badplaatsen als Bibione, Lido di Jesolo en Rimini, met lange zandstranden, maar vooral de Ligurische kust is erg mooi!
Italiaanse Riviera
De lange kuststrook aan de Ligurische Zee staat bekend als de Italiaanse Riviera en kun je opdelen in de Riviera di Ponente en Riviera di Levante, met Genua ertussen.
De Riviera di Ponente is het stuk kust dat van Genua tot aan Menton in Zuid-Frankrijk loopt; op de kaart aan de ‘linkerkant’ zeg maar. De Riviera di Levante ligt aan de andere kant van Genua, ten zuidoosten van de stad, aan de ‘rechterkant’ van Genua dus. Beide horen bij Ligurië.
Riviera di Levante en Riviera di Ponente
De Riviera di Ponente bestaat op zijn beurt weer uit de Riviera delle Palme (Palmenriviera) en de Riviera dei Fiori (Bloemenriviera), aan de kant vanZuid-Frankrijk. De Riviera di Levante daarentegen (en met name Cinque Terre!) is de kust die je meestal op foto’s van de Italiaanse Riviera ziet; dit is de kust met die ultiem pittoreske plaatsjesen is daarom het meest geliefd!
De 5 Cinque Terre dorpjes zijn de állermooiste dorpjes van Noord-Italië!
Het mooiste en meest tot de verbeelding sprekende stukje van de Riviera di Levante is Cinque Terre. Je vindt hier 5 dorpjes op een rijtje, de een nog mooier dan de ander, en die móet je een keer gezien hebben!
Van noord naar zuid zijn het Monterosso, Vernazza, Corniglia, Manarola en Riomaggiore. Stuk voor stuk kleurrijk en prachtig tegen de helling gelegen. Ik heb ze alle vijf bezocht (je leest het hier) en er zelfs overnacht met uitzicht op één van de mooie baaitjes.
De dorpjes op zich zijn prachtig om te bezoeken, maar ben je een beetje sportief ingesteld dan moet je ook echt een wandeling van dorp naar dorp maken. Zelf wandelde ikvan Vernazza naar Monterosso, maar je kunt ook een route hogerop kiezen. Het geheel valt onder Nationaal Park Cinque Terre.
Let op: de kust bij Cinque Terre wordt door veel toeristen, bloggers en zelfs reisorganisaties abusievelijk Bloemenriviera genoemd, maar officieel klopt dit niet! De Bloemenriviera ligt aan de kant van Frankrijk. Italiaanse Riviera kun je wèl zeggen.
Behalve de vijf Cinque Terre dorpen bezocht (of verbleef) ik ook (in) nabijgelegen plaatsjes zoals Bonassola en Levanto en het zuidelijker gelegen Portovenere, wat ook echt een aanrader is, ook als je wat minder goed ter been bent. Dit kleurrijke plaatsje ligt aan de Golfo dei Poeti. Vanuit La Spezia reisde ik hier met de bus naartoe omdat daar net geen trein komt. De Cinque Terre dorpjes zijn daarentegen juist wel ideaal om met de trein te bezoeken, beter zelfs dan met de auto.
Iets noordelijker ligt ook nog een prachtig stukje van de Riviera di Levante. Nét toen corona uitbrak zou ik die kant gaan ontdekken, begin maart 2020, maar ik durfde het niet meer aan. De bedoeling was om een aantal stadjes ten zuidoosten van Genua te gaan ontdekken, waaronder Camogli, Portofino, Moneglia en enkele minder bekende dorpjes.
Aan de kant van Frankrijk ligt de Bloemenriviera, de Riviera dei Fiori. Kijk ook hier eens voor een vakantie aan de Italiaanse kust. Bij het stukje over kleurrijke kustdorpen noem ik zo wat plaatsen die daar de moeite waard zijn.
Ga met je eigen auto of een huurauto op pad en ontdek de mooiste dorpjes zelf!
4. MOOISTE DORPEN NOORD-ITALIE: bergdorpen en kustdorpen
Bij de stukjes over Cinque Terre en de meren kwamen al een aantal supermooie dorpjes aan bod, maar er zijn nog meer mooie dorpen in Noord-Italië, ook in de bergen!
Bard
Het mooiste dorp echt in het noorden van Italië vond ik Bard. Borgo di Bard ligt in Valle d’Aosta en staat bekend om het fort op de top: Forte di Bard. Niet alleen het uitzicht op Forte di Bard is geweldig (ja, je kunt met de kabelbaan omhoog!), ook de ligging aan de rivier (Fiume Dora Bàltea) is mooi. In het fort kun je Museo delle Alpi bezoeken, maar een wandeling door het middeleeuwse dorpje is ook even leuk! Ik genoot er echt van. Het voelde als terug in de tijd gaan.
Behalve Bard zijn er wat verder de bergen in nog meer traditionele bergdorpen. Bezoek ook eens onbekende dorpen als La Thuile en Morgex. Ik was hier zelf tijdens een wintersport, maar in La Thuile voelde het al lenteachtig. Leuk om hier ook eens in de zomer te gaan kijken.
Ook het vlakbij Bard gelegen Donnas, wat we ook passeerden, is een middeleeuws dorp. In het nabijgelegen Pavone Canavese kun je overnachten in een kasteel: Castello di Pavone. De foto’s maakte ik in maart:
Bard, Donnas, Pavone Canavese, La Thuile en andere dorpjes in Valle d’Aosta
Mooie dorpen in Lombardije
Niet alleen in Valle d’Aosta maar ook in Lombardije vind je nog ‘geheime’ en dromerige dorpjes. Bagolino lijkt me bijvoorbeeld ook betoverend mooi. Ik ontdekte het op Instagram. En zo zijn er vast nog meer, dus ga eens op zoek!
Tip: volg het instagram account Borghi d’Italia en je komt sowieso superpittoreske dorpjes in Italië tegen.
Mooie dorpjes Emilia Romagna
Ook verder zuidelijk zijn prachtige dorpjes te vinden. Wat dacht je bijvoorbeeld van het in het binnenland gelegen Brisighella? Dit mooie dorpje ligt tussen Bologna en Rimini, in de provincie Ravenna. Het middeleeuwse Castell’Arquato moet ook mooi zijn, net als Vigoleno, nabij Parma en Piacenza. Of het verrassende Dozza! Oh! Maar ook het fotogenieke Verucchio of het mooi tegen een rots gelegen San Leo, vlakbij San Marino.
Dorpjes in Emilia Romagna waar nog niet iedereen geweest is!
Mooie dorpen in Ligurië
Ligurië staat bekend om de kleurrijke kustplaatsjes die hieronder aan bod komen, maar reis je wat meer richting Frankrijk of langs de kust van de Riviera dei Fiori en sla je eens een weg landinwaarts in dan zul je nog verbaasd zijn wat voor verrassingen je hier, in de Cinque Valli, tegen kunt komen. Wat dacht je bijvoorbeeld van het fotogenieke bergdorpjeApricale? En van Castel Vittorio?
De kleurrijke plaatsjes aan de kust van Ligurië, zoals Monterosso, Vernazza, Manarola, Riomaggiore, Portovenere, Portofino en Camogli noemde ik net bij de mooiste kust van Noord-Italië al, maar niet alleen aan de Riviera di Levante, ook aan de Riviera di Ponente vind je nog kleurrijke plaatsjes, zoals het schattige Varigotti, het leuke kleine Laigueglia, het richting San Remo gelegen Imperia en het middeleeuwse Cervo (niet te verwarren met het protserige Porto Cervo op het overigens verder schitterende Sardinië).
Ook aan de Adriatische kant zijn mooie en gekleurde stadjes te vinden, zoals Comacchio en Chioggia , maar vooral het op een eilandje gelegen Burano. Dat vond ik zo leuk! Je kunt er ook overnachten!
Burano is een eilandje bij Venetië en is ook zo leuk kleurrijk!
Mocht je Italië met Slovenië willen combineren dan cross je vanaf Venetië of Udine misschien het liefst via Triëst meteen verder, maar mis ook vestingstadje Palmanova niet. Hier op Google zie je van bovenaf de ‘città fortezza’ duidelijk liggen. Door mijn blog over vestingsteden kwam ik het op het spoor. Hieronder komen meer Noord-Italiaanse steden aan bod.
5. MOOISTE STEDEN NOORD-ITALIE
Citytrip Noord-Italië
Milaan, Venetië, Bologna, Turijn, Verona… Noord-Italië heeft schitterende steden die zoveel te bieden hebben dat je er met gemak puur op citytrip naartoe kunt, maar uiteraard kun je ze ook bezoeken tijdens een rondreis door Noord-Italië of een roadtrip Noord-Italië.
Een stad die je -ondanks zijn bekendheid en ‘massatoerisme’- in elk geval écht niet mag missen, is Venetië. Echt, Venetië is een stad als geen andere, zo prachtig, uniek en fotogeniek. Hoe bekend en toeristisch ook, hier móet je geweest zijn. Ik bezocht Venetië in een rustige maand, in januari, en ook al heb je dan geen warm weer, het is er dan wel heerlijk rustig. Juist in de winter vond ik de sfeer bijzonder en genoot ik dubbel!
De Noord-Italiaanse havenstad Genua (Genoa) bezocht ik alweer wat langer geleden; samen met mijn half-Italiaanse ex heb ik er een middag met heel warm weer rondgeslenterd, maar dat was niet genoeg, dus hier wil ik zeker nog eens terug. Er is genoeg te doen in Genua! Tip: boek een Fietstour in Genua! Vanaf Genua reisden we door naar Sardinië. Deze foto’s maakte ik vanaf de boot.
Ook bezocht ik het minder bekende La Spezia, maar daarnaast heb ik nog heel wat steden in Noord-Italië op m’n lijstje staan, waaronder Bérgamo, Brescia, Triëst, Ravenna, Modena, Padua en Udine en misschien één van de ommuurde steden als Montagnana, Citadella en Castelfranco Veneto.
Hou je meer van bergstadjes dan zijn Trente en Bolzano (Bozen) natuurlijk een bezoek waard. Of het historische Aosta in het Aostadal.
‘Roadtrip’ Aostadal in maart
6. MOOISTE NATUURGEBIEDEN OM TE WANDELEN IN NOORD-ITALIE
In de bergen in Noord-Italië waar ik dit blog vol tips mee begon kun je natuurlijk heerlijk hiken. Echte wandel diehards komen in de Italiaanse Alpen goed aan hun trekken en de reeds genoemde Dolomieten zijn dan zeker een must, maar ook wie gewoon een keertje wil wandelen zonder er meteen een echte wandelvakantie van te maken kan mooie wandelgebieden in Noord-Italië vinden.
Tre Cime (foto: Tom Galekkeropvakantie.nl)
Wandelroutes in de Dolomieten vind je hier. Koop je liever een wandelgids of kaart? Check dan hier Engelstalige wandelgidsen voor de Dolomieten.
Wandelen in de Dolomieten (foto: Tom Galekkeropvakantie.nl)
Bij de meren en aan de kust lopen ook schitterende wandelpaden, en natuurlijk ook gewoon in het binnenland van Noord-Italië. Hieronder een paar suggesties voor wie mooie wandelgebieden zoekt, zowel voor eenvoudige wandelingen van een paar uur voor wie eens een dagje wil wandelen tot langere hikes voor ervaren wandelaars.
Ik wandelde het trajectvan Vernazza naar Monterosso. Houd er rekening mee dat dit in verband met de vele trappen aan de kant van Monterosso een best wel pittige route is, maar wel heel mooi! Wil je het ook doen, lees dan zeker mijn blog over deze prachtige wandeling die je prima in een paar uur tot een halve dag kunt doen.
Sentiero Alto Cinque Terre (het hoge pad boven langs)
Je kunt er ook voor kiezen het hoger gelegen pad te bewandelen. De Alta Via delle Cinque Terre, tussen Portovenere en Levanto. Deze wandelroute waarop je de Cinque Terre dorpen mooi van bovenaf ziet liggen loopt via Telegrafo, Cigoletta, Termine en Punta Mesco.
Sentiero del Pellegrino Noli-Varigotti (pelgrimspad)
Niet aan de Riviera di Levante maar aan de Riviera di Ponente kun je het pelgrimspad tussen Noli en Varigotti wandelen met o.a. degrotta del Falsari. Gaaf om te doen als je in Savona, Loano, Finale Ligura of Pietra Ligure verblijft.
Bij Tartano, niet ver van het Comomeer, vind je de Ponte nel Cielo, een superlange Tibetaanse brug. De loopbrug hangt hoog in de bergen en is maar liefst 234 meter lang. Met zijn 140 meter hoogte (boven de vallei) is het de hoogste Tibetaanse brug van Europa. Je moet er van te voren een ticket voor kopen, maar het is natuurlijk wel heel gaaf om te doen! Kijk hier maar. Wauw! Een ticket kost 5 euro. Voor kinderen onder de 15 is het gratis.
Hou je van wandelen, maar liever gewoon vlak en juist niet zo spectaculair hoog, denk dan ook eens aan de Po delta. Behalve wandelen kun je er ook goed fietsen en eventueel paardrijden. Voor een vakantie met kinderen is het leuk om te overnachten op een camping in de Po Delta.
Het Natuurpark van de Po-Delta staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en bestaat uit zowel land als water, met lagunes, stranden, (schier)eilanden, duinen en kanalen waar de Po-rivier de Adriatische Zee in stroomt. Er groeien vele soorten planten die nergens anders te vinden zijn. Vogels kijken kan er ook goed en als je geluk hebt kun je er flamingo’s spotten.
Giants Trek
Echte bergwandelaars kunnen niet alleen in de Dolomieten, maar ook in Valle d’Aosta veel kanten uit. Je kunt de Giants Trek wandelen, een langeafstandswandeling die een pittige ronde maakt langs enkele van de hoogste bergen van Europa, namelijk de Mont Blanc, de Matterhorn en de Monte Rosa.
Etappe 1 loopt van Courmayeur naar La Thuile, waar ik zelf ook een (korte) wandeling gemaakt heb, in maart. Een kaart van de Giant Trek vind je op LoveVdA, de website van Valle d’Aosta.
De Mont Blanc (Monte Bianco) kun je aan de Italiaanse kant met de skyway bereiken, maar echte diehards doen natuurlijk de wereldberoemde langeafstandswandeling Tour du Mont Blanc. Hier moet je wel echt voor getraind zijn! De rifugios (hutten) aan Italiaanse kant vind je hier.
Neem de Skyway…… en bewonder het uitzicht vanaf de top van de Monte Bianco
Alpi Marittime
Wat meer richting Frankrijk gelegen vind je ook nog een mooi berggebied: de Alpi Marittime, de Zee Alpen of Mediterrane Alpen, met onder andere de Monte Argentera. Je bevindt je hier in mooie natuurgebieden die doorlopen tot in Frankrijk waar je onder andere Nationaal Park Mercantour vindt, en je kunt Frankrijk en Italië dus ook mooi combineren.
Ook een erg mooi natuurgebied om te wandelen is Parco Naturale Fanes-Sennes-Prags. Je leest er meer over op de website van Süd Tirol. SNP natuurreizen biedt een minitrek langs berghutten aan in dit gebied. Ook de kopfoto van dit blog is in dat natuurpark gemaakt.
Bijzondere plekken in Noord-Italië
Behalve bekende natuurgebieden, meren, steden, kustplaatsen en beroemde bezienswaardigheden in Noord-Italië zijn er ook volop onbekende plekken en onontdekte dorpjes. Ga eens ergens kijken waar je nog nooit van gehoord had of wat niet in je reisgids staat en ontdek je eigen mooiste plekje in Noord-Italië.
Grotta Azzurra del Torrente
Door het checken van Italiaanse Instagramaccounts ontdekte ik nog meer mooie plekjes, zoals Castello di Zumelle en een hele coole blauwe grot: de Grotta Azzurra del Torrente, ook welGrotta Azurra di Mel. Deze blauwe grot ligt in de provincie Belluno in de regio Veneto en is echt nog een hidden gem!
Geheimtip: de Blauwe Grot! Nee, niet de blauwe grot bij Capri, Malta of Zakynthos, die ik ook allemaal heb gezien, maar een blauwe grot in Noord-Italië!
Wijnregio’s in Noord-Italië
7. WIJNGEBIEDEN IN NOORD-ITALIE
Voor food & wine kun je ook prima in Noord-Italië terecht. Wijn uit Noord-Italië is zelfs beroemder dan je in eerste instantie misschien denkt. Wijngebieden in Noord-Italië? Niet iedereen weet ze zomaar op te noemen, maar zometeen zeg je ‘O ja!’.
Wijn uit Valle d’Aosta
Nog niet zo bekend in Nederland is wijn uit Valle d’Aosta. Wijn van de hoogste wijngaarden van Europa! In mijn blog over de Skyway naar de top van de Monte Bianco vertelde ik al over de bergwijn Cave Mont Blanc, maar we bezochten ook een wijngaard in de bergen, waarna we bij Ermes Pavese in Morgex een Blanc de Morgex et de la Salle mochten proeven.
Ondanks dat het niet het juiste seizoen was (het voorjaar) was het leuk om meer te leren over wijn uit de Alpen. En kijk hoe prachtig het ligt!
Wijngaard in Valle d’AostaWijn proeven in Valle d’Aosta
Wijn uit Piemonte
Hoor je echter Barolo of Barbera dan zeg je: o ja! Ik wel althans. Beide komen uit de beroemde wijnregio Piemonte. Deze Ricossa uit Piemonte was onlangs in de bonus bij Albert Heijn. Je ziet in de Nederlandse supermarkten en online wijnwebwinkels wel meer soorten wijn uit Piemonte, maar het leukst is het natuurlijk om de beroemde wijnregio’s zelf te bezoeken!
Wijn uit PiemontePiemonte
Wijn uit de Veneto
In Nederland is wijn uit Piemonte en Veneto bekender dan wijn uit Valle d’Aosta, maar daarom vond ik het juist heel leuk om er te gaan kijken. Bezoek zelf ook eens een heerlijke wijnregio in Italië of doe als voorpret alvast een wijnproeverij.
Heb je juist meer met grappa dan met wijn? Dan is Bassano del Grappa een must see. Hier vind je namelijk het grappa museum! Sowieso is het een prachtig plaatsje, met name vanwege de Ponte degli Alpini, de bijzondere brug die een beetje aan de Ponte Vecchio in Florence doet denken, maar eigenlijk nog specialer is. Een plek die ik op Instagram zelden voorbij zie komen, maar die in elk geval wel op mijn lijstje staat!
De keuken van Noord-Italië is anders dan in het zuiden van Italië, maar ook zeker lekker. Ook per streek zijn er nog weer verschillen; in de bergen merk je de invloed van de Alpen en dus wat steviger kost en aan de kust juist meer vis en seafood. In Ligurië of een onbekend plekje in het binnenland, het maakt zeker uit, maar smullen zul je!
Typisch Noord-Italiaanse gerechten als vitello tonnato en ossobucco ken je vast wel. Polenta ook. En risotto natuurlijk. Het komt allemaal uit het noorden. Maar ook verschillende kazen, truffel en balsamico azijn! En dat is nog lang niet alles. Proef het zelf. Van antipasti tot panettone.
Uiteraard maakt het ook uit waar je eet, bij locals thuis, in een toeristentent, in een berghut of in een sterrenrestaurant. Wil je eens echt subliem eten? Dat kan op veel plekken, maar bij de jaarlijkse verkiezing met beste restaurants werd Lido 84 aan het Gardameer als hoogste nieuwe binnenkomer gemeld.
Wist je trouwens dat pesto ook uit Noord-Italië komt? Pesto genovese natuurlijk! Oftewel, pesto uit Genua. In Levanto, een plaatsje aan de kust van Ligurië, deed ik jaren geleden een workshop pesto maken. Met een vijzel natuurlijk en precies op de lokale manier. Leuk! Hier zie je foto’s van de pesto workshop.
Ook leuk: breng een bezoek aan FICO Eataly World, een mega overdekte beurs annex boerenmarkt van maar liefst 100.000m2 met foodcourt en workshops. Het ’themapark’ ligt aan de rand van Bologna en heeft als doel het behoud van de Italiaanse keuken en landbouw en je maakt er kennis met de culinaire tradities van Italië. Onderstaande foto maakte ik elders in Noord-Italië, maar zul je er ook zeker tegenkomen.
Salumi, altijd lekker!
8. VERVOER NAAR EN IN NOORD-ITALIË
Vliegen naar Noord-Italië
Wil je vliegen naar Noord-Italië dan zijn er luchthavens bij Milaan en Venetië, maar ook Bérgamo, Genua, Bologna en Turijn zijn opties en daarnaast zijn er nog wat kleinere vliegvelden. Vanuit Nederland is vliegen naar Milaan vaak het meest voordelig, maar soms is een prijsvechter naar een kleinere stad ook zeker interessant.
Zie je een mooie deal naar Pisa (Toscane) dan is dat ook een optie als je bijvoorbeeld naar Ligurië wil. Zelf vloog ik voor mijn bezoek aan Cinque Terre ook naar Pisa omdat dat goedkoop was en nam vanaf Pisa de trein naar La Spezia en Cinque Terre. Het een en ander hangt ook af van waar je wil zijn in Noord-Italië. Geniet in elk geval van de vlucht over de Alpen en de meren, want dat is prachtig!
Het zou goed zijn als we met z’n allen minder vliegen, maar ooohhhh, als er één regio mooi is om overheen te vliegen dan zijn het de Alpen wel!
De toppers van de Alpen vanuit mijn window seatVliegen naar Noord-Italië
Met de trein naar Noord-Italië
Uiteraard kun je ook met de trein naar Noord-Italië. Dit was altijd best een ingewikkelde reis, met overstap of meerdere keren overstappen, maar sinds een paar maanden kun je rechtstreeks met de trein naar Italië en dat is natuurlijk superfijn!
Via NS International moet je nog wel overstappen als je met de trein naar Italië wilt (je kunt via München naar bijvoobreeld Milaan, Turijn, Verona, Bolzano en Trento), maar de directe nachttrein naar Italië boek je bij GreenCityTrip. Zonder overstappen naar Noord-Italië!
Heb je de tijd en wil je nog meer landen zien of ook de rest van Italië ontdekken, denk dan ook eens aan Interrail. Zelf deed ik dit met mijn kinderen naar Spanje (hier lees je over mijn interrail ervaring), maar Italië kan natuurlijk ook!
In Italië kun je prima met de trein reizen.
Met de bus naar Noord-Italië
Met de bus naar Italië is ook een optie. Ook dit heb ik zelf drie keer gedaan. Eén keer naar de wintersport en twee keer naar Toscane (nog zuidelijker dus). Met Eurolines reisde ik naar Florence. Eurolines is nu onderdeel van Flixbus en is in heel Europa te boeken. Met Flixbus kun je rechtstreeks (of met 1 overstap) naar Milaan, Verona en Venetië, maar ook naar andere plaatsen in Noord-Italië.
Bus van luchthaven Milaan naar de stad
Met de auto naar Noord-Italië
De meeste Nederlanders zullen ervoor kiezen om met de auto naar Noord-Italië te gaan. In de winter voor de wintersport, maar met name in de zomer, voor een bezoek aan de meren in Noord-Italië of andere bestemmingen in het noorden. Of om rond te reizen, want een mooie roadtrip in Noord-Italië maken is natuurlijk ook leuk! Met een huurauto kan dat natuurlijk ook!
Maak een roadtrip langs de mooiste plekken van Noord-Italië!
San Bernardo bergpas naar Noord-Italië
Zelf reed ik met mijn toenmalige vriend twee keer met de auto naar Noord-Italië, waar vandaan we verder naar Sardinië reisden. We gingen niet door de tunnel, maar over de pas, juist in verband met de mooie uitzichten. Ik dacht altijd dat het de San Bernadino pas was, de kleine Sint Bernhardas (Col du petit Saint Bernard), maar als ik de foto’s terugkijk zie ik dat het volgens mij de grote Sint-Bernhardpas was: de Colle del Gran San Bernardo, de Grand Saint Bernard.
De bergpas slingerde mooi, kwam langs een meer en bij de grens stonden allemaal prullaria van Sint Bernardhondjes. In Italië stopten we bij een uitspanning in de bergen waar je in een eenvoudige setting op houten banken in het groen de beste kazen en worsten kon eten. Een superleuke stopplek waarvan ik helaas de naam niet meer weet en niet terug kan vinden. Deze foto’s zijn niet van daar, maar van de grens:
Onderweg van Zwitserland naar Italië
Stelviopas
Ook een bekende en wel heel coole bergpas is de Stelvio pass. Deze beroemde Stelviopas is een bergweg door de Italiaanse Alpen en heeft maar liefst 48 haarspeldbochten, maar snellere routes zijn er ook.
Onderstaande route van Zwitserland naar Italië reed ik ook een keer (met de bus):
Met de bus onderweg naar Italië…
Auto huren in Noord-Italië
Ga je niet met je eigen auto naar Noord-Italië, maar wil je er wel graag een auto tot je beschikking hebben? Een auto huren kan via Sunnycars, een betrouwbare aanbieder. Zo kun je lekker zelf rondtouren in Italië.
Onderweg in Noord-Italië
Openbaar vervoer in Noord-Italië
Rondreizen in Noord-Italië kan ook prima met het openbaar vervoer, hoewel het wel een beetje verschilt per regio en afhankelijk is van wat je allemaal wil zien. Steden zijn goed bereikbaar, maar kleine dorpjes of natuurgebieden soms net wat lastiger.
Trein in Noord-Italië
Alle grote steden in Noord-Italië hebben treinstations. Steden als Milaan en Verona hebben goede treinverbindingen, maar uiteraard andere ook. Vanuit Milaan kun je veel kanten op en vanuit Bologna kun je richting noorden. De Freccia is een snelle verbinding, maar stoptreinen zijn er ook.
Handige kaarten om de treinverbindingen in Italië te zien vind je hier en hier. De dienstregeling check je gemakkelijk op Trenitalia of donwload de app.
Tip: reis je niet met de trein, maar wil je wel een keer een gave treinreis maken tijdens je vakantie? Boek dan een dagje met de Bernina Express! Of doe de Cinque Terre dorpen per trein. Dat deed ik ook!
Vooral Cinque Terre is een prachtig stukje om met de trein te doen!
9. ROADTRIP, RONDREIS, VAKANTIE, HOTEL EN ANDERE OVERNACHTINGSMOGELIJKHEDEN IN NOORD ITALIË
Hotels in Noord-Italië
Losse hotels in Noord-Italië kun je zelf rechtstreeks boeken of kijk op Booking.com naar het aanbod. Daar kom je soms echt nog wel hele gave plekjes tegen!
Autorondreis Noord-Italië
Wil je niet alles zelf uitzoeken, dan kun je ook een uitgestippelde rondreis met eigen auto in Noord-Italië boeken. Dit kan o.a. via TUI. Zij hebben een 10-daagse individuele auto rondreis Noord-Italië, een roadtrip naar de meren en Venetië. Via de ANWB kun je autorondreizen naar o.a. Piemonte boeken, maar kijk ook zeker eens naar deze afwisselende individuele rondreis Noord-Italië van Riksja Travel.
Rondreizen naar Noord-Italië zijn er niet alleen individueel, maar ook in groepsverband, zowel met het vliegtuig als met de bus. Je kunt een cultureel getinte rondreis Noord-Italië boeken via SRC Cultuurvakanties, o.a. naar Bologna en Emilia Romagna, maar ook een reis naar het merengebied in Noord-Italië en deze groepsreis naar de Italiaanse Riviera. Dit zijn veelal reizen buiten de schoolvakanties.
Actieve vakantie Noord-Italië
Noord-Italië leent zich perfect voor een actieve vakantie zei ik al. Bij SNP Natuurreizen boek je zowel wandelvakanties in Noord-Italië als andere actieve vakanties, in zomer en winter. Wat de wandelvakanties betreft bieden ze vanalles aan, zoals minitreks en huttentochten.
Wil je niet rondreizen, maar gewoon lekker op één plek verblijven en van daaruit eventueel het een en ander ondernemen? Via zowel grote als kleine aanbieders kun je ook een vakantie naar Noord-Italië boeken.
met TUI naar Italië (uitgebreid en divers aanbod, ook als je gewoon zon, zee, strand in Riminiwil of een vakantie aan het populaire Gardameer zoekt)
Je vindt volop vakantiehuizen in Noord-Italië (van Emilia Romagna en Piemonte tot Ligurië), maar ook agriturismi, authentieke stenen huizen, natuurhuisjes en appartementen. Liever wat luxer? Er zijn ook boetiekhotels en wellnesshotels. Kortom, wat je maar wil. Hieronder zomaar wat tips.
Hierboven sliep ik (op uitnodiging) in een luxe hotel met wellness in La Thuile in Valle d’Aosta, maar overnacht je meestal wat eenvoudiger dan kun je er ook voor kiezen om eens een dagje naar de thermen te gaan, bijvoorbeeld naar QC Terme Monte Bianco, een spa- en wellness-resort in het idyllische bergstadje Palleusieux, ook in Valle d’Aosta.
Op de piste in Valle d’Aosta
Leuke plekken voor een overnachting in Noord-Italië
Nou ja, er kan sowieso vanalles, van luxe hotel tot vakantiehuis, van appartement tot B&B. Een agriturismo, een bijzonder boetiekhotel of iets leuks lokaals ergens? Kijk zelf wat jij voor moois ontdekt in de omgeving van de…
Los van alle informatie die ik al gegeven heb, kun je natuurlijk ook nog een reisgids raadplegen. Heb je zin in al wat voorpret bestel dan nu één van deze reisgidsen van Noord-Italie.
Trotter Italiaanse meren
Wil je vooral de meren in Noord-Italië bezoeken dan raad ik je aan de Trotter reisgids Italiaanse meren te bestellen. In deze reisgids lees je tips bij het Comomeer, Gardameer, meer van Iseo, meer van Lugano, Lago Maggiore, het Ortameer en Milaan. Je komt het echte verhaal achter de klassieke trekpleisters te weten, maar leest ook over verborgen parels buiten de platgetreden paden.
De reisgids geeft budgetvriendelijke restaurants en adressen en bevat 26 kaarten en plattegronden. Een onmisbare gids dus! De Trottergids Italiaanse Meren ontving ik van uitgeverij Lannoo. De foto voorop de reisgids is genomen vanaf Villa Monastero in Varenna, aan het Comomeer.
Nou, genoeg inspiratie dacht ik zo. Toch? Niet? Nou, vooruit, tot slot nog een filmpje van Noord-Italië, gemaakt door Tom van Galekkeropvakantie.nl. Als je dat ziet wil je meteen weg! Veel plezier met de voorpret!
Ik ben zelf 14x in Italië geweest, waarvan 5x in Noord-Italië, maar ik heb er nog lang niet alles gezien. Heb je zelf nog leuke aanvullingen of bijzondere bestemmingstips, vertel het dan gerust hieronder. Niet puur spammen graag, maar vertel gewoon wat er nog meer voor moois in Noord-Italië te zien is of welke bezienswaardigheden jij zeker zou aanraden!
De opzet van dit blog stond al een jaar in concept. Ik heb het nu eindelijk afgemaakt. Het was ontzettend veel werk, maar ik weet zeker dat veel mensen die naar Noord-Italië gaan er iets aan hebben. Is dat in jouw geval ook zo, laat het dan weten of deel het bericht op Facebook (en volg Followmyfootprints daar ook meteen even), dat vind ik leuk!
Omdat ik alle tips in dit blog gratis weggeef zou ik het superfijn vinden als je -als iets in dit blog je geïnspireerd heeft en je daardoor ergens een nachtje of vakantie wil boeken– je dit dan via één van de linkjes in dit blog doet; zo ontvang ik (in een aantal gevallen) een heel klein beetje commissie voor het vele werk. Dank je wel en heel veel plezier!
Sophia Loren, Eleonora de Fonseca Pimentel, La Tarantina, Ipazia, Iside en anderen. Je ziet ze op muurschilderingen in Napels. Beroemde vrouwen en voor Napolitanen belangrijke vrouwen. Godinnen en heldinnen, vereeuwigd in de Quartieri Spagnoli en het historisch centrum van Napels.
Naar aanleiding van Internationale Vrouwendag (8 maart) wil ik de foto’s en de bijzondere verhalen van deze vrouwen graag nog even delen!
Muurschilderingen in Napels
Tijdens een bezoek aan Napels afgelopen weekend met mijn zoon en dochter ontdekte ik al wandelend vele murali, muurschilderingen. ‘Opere‘ kun je ook zeggen, kunstwerken. Mooie en minder mooie, maar ik móest ze vastleggen. Prachtige ‘arte di strada‘, street art.
Sowieso kun je je hart ophalen wat street art in Napels betreft (ik fotografeerde er heel veel muurschilderingen!), maar in het kader van International Women’s Day (Festa della Donna op z’n Italiaans) deel ik eerst deze kunstwerken van vrouwen die voor Napolitanen belangrijk zijn of waren.
Sophia LorenCarmelo Cosma, ‘La Tarantina’
Beroemde vrouwen
Wie zijn deze vrouwen op de muurschilderingen in Napels? Waarom zijn het belangrijke vrouwen, wat hebben ze betekend en welke rol speelden (in een aantal gevallen) oorlogen (momenteel helaas weer actueel in Europa) hierin? Je leest het hier. Vijf verhalen van bijzondere vrouwen ‘in’ Napels, of Napule, zoals ze in Napoli zeggen.
Wat betekenen deze vrouwen voor Napels en waarom mag je ze niet missen?
Iside
Waar vind je muurschilderingen van belangrijke vrouwen in Napels?
Per kunstwerk vertel ik waar ik de foto nam, zodat je zelf ook op zoek kunt gaan als je Napels bezoekt. Ze zijn allemaal op loopafstand van metrostation Toledo (een super instaproof metrostation), maar veelal zul je het gewoon te voet kunnen doen. Ook wij deden dat. Ik had deze route langs beroemde vrouwen niet gepland, maar ontdekte de muurschilderingen van zelf. In 3 dagen wandelden we immers bijna 40 kilometer!
Mooie muurschildering van Leticia Mandragora in Napels
Eleonora Fonseca Pimentel
Op het prachtige grote blauwe kunstwerk hierboven zie je Eleonora de Fonseca Pimentel, dichteres, journaliste en heldin van de Napolitaanse Revolutievan 1799. De grote muurschildering is in 2019 gemaakt door de Italiaans-Spaanse kunstenares Leticia Mandragora.
Naast dit prachtige kunstwerk vereeuwigde Leticia ook nog vele andere beroemde vrouwen en mannen, allemaal in het blauw, zowel in Napels als in andere Italiaanse steden en ‘street art stadjes‘, zoals Stornara in Puglia (Foggia) en San Gavino Monreale op Sardinië (waar ze o.a. deze muurschildering maakte van de Sardijnse Nobelprijswinnares Grazia Deledda).
Hoe zat het met die Revolutie? Wellicht heb ik het tijdens mijn studie Mediterrane Studies geleerd, maar ik wist het niet meer precies, dus zocht ik het even op. Nadat Napels eerst een tijd onderdeel was geweest van het Spaanse Koninkrijk (de tijd waarin ook de wijk Quartieri Spagnoli ontstond), werd het Koninkrijk Napels in januari 1799 door Franse troepen bezet en werd in Zuid-Italië een Franse vazalstaat uitgeroepen. Enkele maanden later werd Napels alweer heroverd en werd koning Ferdinand teruggezet op de troon.
Eleonora Fonseca Pimentel werd gearresteerd, ter dood veroordeeld en publiekelijk opgehangen. Ze overleed op 47-jarige leeftijd en wordt in Napels nog altijd als heldin gezien. Het kunstwerk is een eerbetoon aan Eleonara.
Je vindt de muurschildering van Leticia Mandragora op de hoek van de Via Sant’Anna di Palazzo, bij Piazzetta Sant’Anna di Palazzo. Wij kwamen er wandelend naar één van de minder bekende ingangen van Napoli Sotteranea langs. De mural ligt in een straat waar de wijken Quartieri Spagnoli, Chiaia en San Ferdinando samenkomen. Metrostation Toledo en Municipio liggen er 10-15 minuutjes lopen vandaan.
Sophia Loren in Napels
Sophia Loren
De inmiddels 87-jarige -uit Italië afkomstige- Sophia Loren is zeer geliefd. De legendarische actrice werd wereldwijd een waar icoon, maar heeft vooral een sterke band met Napels en omgeving. Officieel heet ze Sofia Costanza Brigida Villani Scicolone, maar iedereen kent haar onder haar artiestennaam, Sophia Loren.
Sophia Loren speelde in vele bekende films. Het meest bekend is wel Una giornata particolare, maar eerder al speelde ze in de oorlogsfilm La ciociara (Two Women), in La Baia di Napoli (It started in Napels), in El Cid (tijdens mijn propedeuse Spaans las ik het boek, een middeleeuws heldenepos, wat ik nog altijd in de kast heb staan), maar daarnaast speelde ze in tientallen andere films. Vorig jaar verscheen ze op 86-jarige leeftijd zelfs opnieuw op het witte doek in de film La Vita Davanti a Sé, ‘The Life Ahead’.
De diva acteert nog steeds en wordt nog altijd op handen gedragen, maar had geen makkelijke jeugd.
Sophia Loren werd geboren in Rome, maar groeide -in de steek gelaten door haar vader- met haar single moeder en zusje opbij hun oma in Pozzuoli, een kustplaatsje vlakbij Napels wat ik in 1999 ook al bezocht heb. Nadat Pozzuoli tijdens de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd werd en Sofia door een granaat geraakt werd, vluchtten ze naar Napels. Na de oorlog gingen ze terug naar Pozzuoli, waar haar oma een bar opende.
Toen Sophia Loren 15 was leerde ze de 37-jarige Carlo Ponti kennen en trouwde met hem. Ze kregen twee zoons: Carlo jr. en Edoardo. Zoon Edoardo Ponti is nu haar regisseur. Een beroemde spreuk van Sophia Loren die ik wel bij Women’s Day vind passen en als ouder goed begrijp is:
‘Als moeder ben je in je gedachten nooit echt alleen. Een moeder moet altijd twee keer nadenken, een keer voor zichzelf en een keer voor haar kind.’
Je komt Sophia Loren op verschillende plekken in Napels tegen (ook buiten de stad kan dat, o.a. op deze mooie muurschildering in Gragnano, van de kunstenares die ik net al noemde), maar ik vermoed dat als Sophia Loren overleden is (ze leeft gewoon nog hoor!) dat het aantal muurschilderingen met haar in beeld, net als nu bij Maradona het geval is, fors zal toenemen, zo geliefd is ze nog en zo bewonderd wordt ze.
In 2016 werd Sophia Loren ereburger van Napels, een eer die Diego Maradona een jaar later ook kreeg.
De foto van Sophia in zwart/wit maakte ik op de hoek van de Via Emanuele de Deo en de Vico Concordia (waar nog meer te zien is, o.a. het street art werk met Iside erop wat ik hierna noem), in de Quartieri Spagnoli. De dichtstbijzijnde metro is metrostation Toledo.
Bud Spencer en Sophia Loren
Bovenstaande muurschildering met Sophia Loren erop, samen met Bud Spencer, spotte ik op Largo Barracche, een pleintje bij de Vico Figurella a Montecalvario, ter hoogte van nummer 6, bij de kruising met de Vico Tre Regine, ook in de Quartieri Spagnoli.
‘Napule’ staat er; dat is Napolitaans voor Napels. ‘Napoli’ is de Italiaanse naam. De mural is in 2019 gemaakt door Mario Castì Farina.
Op Instagram zegt de maker: ‘Questa la voglio dedicare a tutte le donne, anzi le femmene. Non solo di Napoli. A tutte quelle che si fanno i selfie e si scrivono da sole negli hashtag #Sofia. Non si deve aggiungere altro.’ Oftewel: ‘Dit kunstwerk wil ik opdragen aan alle dames, alle vrouwen, niet alleen uit Napels. Aan alle vrouwen die selfies maken en als hashtag #Sofia gebruiken. Meer hashtags toevoegen is niet nodig.’
Iside (Isis) op het ‘Maradona pleintje’ in de Quartieri Spagnoli
Iside (Isis)
Hierboven zie je Iside, of eigenlijk Pudicizia, een mega muurschildering gemaakt door de Argentijnse street artist Francisco Bosoletti. We waren er niet eens naar op zoek, maar wandelden er per toeval langs toen we de murals van Maradona zochten. Wie was deze vrouw? Waarom stond ze hier in Napels afgebeeld?
De muurschildering deed me denken aan foto’s die ik van Cristo Velato had gezien, de gesluierde Christus die je in de Capella Sansevero kunt bewonderen (één van de must sees in Napels), maar waar het hoge kunstwerk werkelijk naar verwijst is de gesluierde Pudicizia, Pudicizia Velata, die ook als beeld te bewonderen is in de Capella Sansevero. La Pudicizia Velata betekent letterlijk de gesluierde bescheidenheid, maar in het Engels wordt het ook wel The Veiled Truth (gesluierde waarheid) genoemd. Het is een verwijzing naar de gesluierde Isis, oftewel Iside, zoals ze in Italië zeggen.
Isis, godin van de vruchtbaarheid, maar ook van magie, genezing, natuurkracht en liefde. Eigenlijk staat ze voor nog veel meer, deze van oorsprong Egyptische, maar later ook Griekse godin die breed aanbeden werd. Isis werd de beschermgodin van verschillende volkeren en de Isisverering strekte zich over grote delen van het Middellandse Zeegebied uit. Ik las er al over toen ik op het GriekseCycladen-eilandje Delos naar de Tempel van Isis klom, maar ook in Italië ontstond in de tijd van het Romeinse Rijk een hele Isiscultus, niet alleen in Rome, maar ook in Napels en op Sicilië.
De echte Pudizia Velata vind je dus in de Capella Sansevereo, hartje Napels. Je kunt dit ook bezoeken met een georganiseerde wandeltour. Mijn pubers hoefden deze bekende bezienswaardigheid niet per se te zien, dus ik heb het overgeslagen, maar op deze manier zagen we het onverwacht toch, maar dan als street art in de Quartieri Spagnoli.
Op de website van Bosoletti, de maker van het kunstwerk, staat: ‘Iside intends to honor the feminine creative power, the Nature that loves to hide and that with its veil dazzles our mortal eyes, the Great Mother Goddess, She who knows.’Ook zegt hij: ‘In Naples the cult of Isis is very ancient. Her name in hieroglyphics is a throne, maternal womb that welcomes the life and archetype of our Madonnas.’
Bosoletti maakte de muurschildering in 2017 en het werk werd ingehuldigd op 6 oktober, de dag van de heilige Santa Maria Francesca, de beschermheilige van de Quartieri Spagnoli. Santa Maria Francesca was, zo schrijft de kunstenaar, ‘the only Neapolitan woman elevated to sanctity‘, oftewel, een tot heilige verheven Napolitaanse vrouw.
Je vindt Isis (Iside) hier, op de hoek van de Via Emanuele de Deo en de Vico Concordia. Het dichtstbijzijnde metro is station Toledo, wat sowieso een must see is! Of neem de funicolare naar C.V. Emanuele, als dat voor jou handig is.
Ipazia (Hypatia), gemaakt door Maria Pia Cinque
Ipazia d’Alessandria
In de Via Concezione a Monte Calvari vind je weer een vrouw op een muur. Het is de Griekse filosofe, wiskundige en astronomeIpazia d’Alessandria die in de 4e eeuw na Christus in Egypte woonde. Je kent haar misschien als Hypatia van Alexandrië, maar ook als je nog nooit van haar gehoord had valt dit kunstwerk je ongetwijfeld op.
Ook deze foto maakte ik uiteraard weer zelf en ook dit werk past perfect bij Internationale Vrouwendag. Op Instagram vertelt de in Rome wonende -maar van oorsprong uit Napoli afkomstige- kunstenares MP5, oftewel Maria Pia Cinque, over haar art work dat de naam ‘Care of Knowledge’ draagt. In 2018 heeft ze het speciaal voor het vrouwencentrum‘Centro Studi Donna’ gemaakt.
Ook vandaag de dag is Ipazia nog een symbool van onafhankelijkheid en vrijheid van denken. Een mooi voorbeeld van vrouwen die invloed hebben gehad.
Je vindt dit kunstwerk hier, aan de rand van de Quartieri Spagnoli en Montecalvario, in de Via Concezione a Monte Calvari, op nummer 25. Ook in dit geval is metrostation Toledo weer het dichtstbij. Sowieso is dit metrostation een must see!
La Tarantina in Napoli
La Tarantina
Vlak naast Ipazia valt nog een vrouw op. Het is de –inmiddels 85-jarige- Carmelo Cosma, alias La Tarantina. Carmelo Cosma, ‘koningin van de nacht’, woont in de wijk Quartieri Spagnoli en is de oudste en bekendste transgender van Napels. Ze wordt gezien als symbool voor tolerantie en acceptatie.
‘La Tarantina è l’ultimo femminéllo dei quartieri spagnoli’ las ik. Omdat de term ‘femminéllo’ me niks zei, besloot ik het op te zoeken. Femminielli of femmenielli zijn mensen die in de traditionele Napolitaanse cultuur een derde geslachtsrol belichamen.
Mooi dat het kan, maar sommige mensen vinden daar wat van en dus werd het kunstwerk van Vittorio Valiante, wat hij in 2019 maakte, helaas beklad. Nadat de mural gerestaureerd was, werd er glas voorgezet, ontdekte ik dankzij een kleine Italiaanse speurtocht op Google. Het viel ons in elk geval direct op, want doorgaans zit er zelden een glasplaat voor street art.
In dit filmpje op YouTube zie je Tarantina, de geportretteerde transgendervrouw, in levende lijve.
Je vindt de muurschildering in de Via Concezione a Montecalvario, vlakbij Teatro Galleria Toledo. Het ligt op het randje van de Quartieri Spagnoli en de wijk Montecalvario. Metrostation Toledo is wederom het dichtstbij.
Vittorio Valiante maakte overigens ook een mooie mural bij het startpunt van het Pad van de Goden (één van de dingen die ik ook erg graag in Napels en omgeving had willen doen) zag ik op zijn Instagram-account.
Een bekende kleinere maar spraakmakende muurschildering die ik gemist heb in het centrum van Napels is die van de Madonna con pistola, de Madonna met een pistool, een werk van Banksy. Wil je het niet missen? Je vindt het op het Piazza dei Girolamini, in het centro storico.
Beroemde vrouwen route in Napels
Ga je met je dochter, je moeder of een vriendin naar Napels wandel dan deze –door mij bedachte- ‘beroemde vrouwen’-route door Napels of ga zelf op zoek naar meer.
Titta
Nog een muurschildering die er eigenlijk bij had gemoeten is die van Titta, de zus van Genny Cesarano die in 2015 door een kogel van de maffia geraakt werd en overleed. Het kunstwerk is gemaakt door de Mexicaanse street artist Addi Fernández.
Update: Iris (van Local in Napels) postte de foto op Instagram en schreef: ’21 maart is de dag waarop alle onschuldige slachtoffers van de maffia, de Camorra, de Napolitaanse georganiseerde misdaad, worden herdacht. Op deze muurtekening op Piazza dei Miracoli in de wijk Rione Sanità zie je Titta, de zus van Genny. Genny werd op 6 september 2015 per ongeluk geraakt door een kogel en stierf op 17-jarige leeftijd. Genny had niets met de maffia te maken, maar was op de verkeerde plek op het verkeerde moment.’ Bekijk zeker het account Local in Naples als je die kant op gaat voor meer posts en tips in Napels.
Parco dei Murales
Ook in het buiten de stad gelegen Parco Merola, het ‘parco dei murales’ in de wijk Ponticelli kun je mooie grote muurschilderingen zien, ook met vrouwen in de hoofdrol. Veel kunstwerken zijn gemaakt door de Nederlands-Napolitaanse Jorit.
Straatkunstwerk van 1500 vierkante meter
Onlangs maakte Jorit zelfs een straatkustwerk van 1500 vierkante meter! Met een beetje geluk zou dit denk ik met opstijgen of landen in Napels te zien moeten zijn, maar ik zag het niet.
Ik in Napels bij Jorit’s San Gennaro
San Gennaro
Jorit vereeuwigde ook nog een andere held: San Gennaro, de beschermheilige van Napels. Geen vrouw in dit geval, maar je ziet mij erbij, dus mooi om mee af te sluiten. De mural van San Gennaro is één van zijn bekendste kunstwerken en gezien de centrale ligging in Napels vaak gefotografeerd.
Bekijk Jorit’s Instagram-account en ontdek nog veel meer muurschilderingen van zijn hand, niet alleen in Italië, maar overal ter wereld, van Brooklyn tot Bethlehem.
Maradona
Er is echter één iemand die je het meest op de muren in Napels ziet en dat is de in 2020 overleden Maradona. Je ziet hem óveral, met name in de Quartieri Spagnoli. En ook Totò zie je er veel. Ik zal je een andere keer dan ook meer laten zien, maar kun je niet wachten, dan kun je hier of hier al even spieken.
Kijk sowieso ook gewoon goed om je heen als je in Napoli bent. Op veel plekken in Napels kom je street art tegen, als je maar een beetje oplet, zéker in de Quartieri Spagnoli. Zelfs als je het niet zoekt zie je het, in zijstraatjes, maar ook bij bezienswaardigheden, zoals hier, bij de buste van Pulcinella, in weer een zijstraatje of gewoon naast een winkeltje.
Met mijn tieners street art spotten in NapelsKinderen op een muur in Napels
Meer muurschilderingen in Napels
Waar je ook naartoe wandelt het is altijd leuk om street art te ontdekken en tegen de tijd dat jij gaat zijn er waarschijnlijk wel weer nieuwe muurschilderingen in Napels bijgekomen. Ik wil er een andere keer nog meer delen, want ik zag er tientallen, groot èn klein!
Pak ook zeker de wijk Rione Sanità mee, want daar zijn nog meer mooie murali, maar daar kwamen wij al niet eens meer allemaal aan toe.
Napels ervaring
Ik bezocht Napels begin maart 2022 als vrouw alleen met mijn kinderen. Het was mijn tweede bezoek aan Napels en omgeving en ik was direct weer verkocht! Sowieso hou ik van Zuid-Italië. Ik bezocht het bijzondere Matera (Basilicata) en Puglia zelfs al drie keer (waar ik eigenlijk nog veel te weinig over heb geschreven) en daarnaast reisde ik twee keer twee weken op Sardinië rond en bezocht ik Sicilië. Ook andere delen van Italië zijn prachtig! Inmiddels ben ik al 14x in Italië geweest en het blijft trekken!
Ik wilde jullie eigenlijk meteen na mijn terugkomst zondag concrete Napels-tips geven, maar verhalen als deze, met iets meer diepgang, zijn ook bijzonder en vind ik ook leuk om eens te delen. Het kostte wat speurwerk op Italiaanse nieuws- en websites (ja, zo doe ik toch nog wat met Professioneel Vertalen Italiaans, wat ik lang geleden als bijvak op de universiteit volgde), maar nu weet je wel net iets meer achtergrondverhalen en dat is ook altijd interessant, toch?
Een bezoek aan Napels en omgeving, het staat op de wishlist van velen. Vanwege de levendige stad, de Vesuvius in de verte (of van dichtbij), Pompeï en Herculaneum, maar zeker ook vanwege de Amalfi-kust, het schiereiland bij Sorrento, het Pad van de Goden, het eiland Capri, Ischia en het kleurrijke Procida!
Omgeving Napels
Na het ietwat rauwe maar niet te missen Napels is de omgeving een picture perfect paradijs! Instaproof plaatsjes als Amalfi, Positano, Atrani, Ravello en Vietri sul Mare wil je gewoon gezien hebben! Ja, net als Cinque Terre, Santorini, Mykonos, Toscane, Rome, Parijs, de Cote d’Azur en de stranden van Sardinië is de Amalfikust één van de populairste bestemmingen op Instagram en niet voor niets, het is er ook zo mooi!
Verderop in dit blog lees je alle tips in de omgeving van Napels!
De kust bij Napels
Een roadtrip in de lente langs de kronkelende kust, een boottrip in de zomer met spectaculaire uitzichten op alle pittoreske plaatsen die zo prachtig tegen de bergwand liggen geplakt of met de hydrofoil of ferry naar een fotogeniek eilandje, ja, daar dromen velen van! Ik lang geleden al en dus ging ik, maar nu ga ik weer, voor meer! Al jaren wil ik terug en nu gaat het eindelijk gebeuren, samen met mijn kinderen.
Napels ‘99 versus Napels ‘22
Na mijn eerste bezoek aan Napels en omgeving in 1999 ga ik kijken hoe het er nu is. Napels ‘99 versus Napels ‘22 dus. En ook de omgeving weer! Hoewel ik me destijds had voorgenomen een volgende keer met warmer weer terug te gaan en met meer bloemen in bloei, kon ik in oktober toch niet wachten en boekte een nieuwe reis naar Napels, mét m’n tieners, in de voorjaarsvakantie, begin maart. Qua weer een gokje, maar in Italië zijn is altijd fijn!
Hoe lang naar Napels?
Het liefst was ik natuurlijk een volle week weg gegaan, maar aangezien ik altijd met een door de rechter vastgelegde vakantieverdeling zit waarbij de vakanties bij helfte zijn verdeeld en overleg helaas niet mogelijk is, moet ik het met minder doen. En dus plande ik een reis van donderdag tot zondag. Ook al hartstikke leuk natuurlijk!
Tip: Ik boekte het los, maar een stedentrip Napels kun je ook boeken via Bebsy of de Vakantiediscounter.
Drie dagen Napels
Drie volle dagen Napels en omgeving. Dan konden we toch nog veel doen. Al snel besefte ik dat het wederom te weinig is voor alle plannen die ik eigenlijk had en voor al het leuks wat ik al jaren wil. Campanië heeft immers zoveel te bieden! En dus moeten we alsnog keuzes maken.
Wat te doen in Napels
Alleen al in Napels kun je heerlijk drie dagen verdwalen. In de centro stórico natuurlijk, het historische centrum van Napels, maar zeker ook in de Quartieri Spagnoli, de Spaanse wijk. Hier zie je het echte Napolitaanse leven.
Tijdens mijn eerste bezoek aan Napels in 1999 sliep ik al in de wijk, bij een Italiaan en zijn Nederlandse vriendin thuis (onderstaande foto maakte ik vanuit hun huis), en nu overnacht ik er met mijn tieners weer, op twee verschillende plekken.
Quartieri Spagnoli in 1999
Vooral op de B&B waar we de eerste nacht zitten verheug ik me enorm. Als het ervan komt deel ik morgenavond een foto of filmpje. Update: Dit was onze view!
Leuke wijken in Napels
Niet alleen de centro storico en de Quartieri Spagnoli bezocht ik 23 jaar geleden al, ook de wijk Vomero, op de heuvel, verkende ik al. Voor het uitzicht natuurlijk, maar ook om uit te gaan. Ook toen was dat al een ‘geheimtip’. Tegenwoordig worden ook de wijken Chiaia (waar ik al was) en Rione Sanità veel getipt. Daarnaast zijn er nog meer wijken en straten in Napels om te ontdekken.
Wijken vol steegjes waar frisse was het vuil verbloemt.
Fotogenieke straatjes in Napels
Door de beroemde Spaccanapoli wandelde ik al, de lange smalle straat die de stad doorsnijdt (zoek op de kaart o.a. naar de Via San Biagio del Librai) en ook slenterde ik al door de bekende Via San Gregorio Armeno, maar er zijn nog meer leuke straatjes en zijstraatjes waar ik weer naartoe wil, ook steegjes vol trappen tegen de heuvel aan, vlakbij onze accommodatie. En tegenwoordig is ook de street art niet te missen natuurlijk! Ik heb al wat bekende murali op m’n lijstje staan.
Tijdens mijn eerste keer Napels poseerde ik al bij Monastero di Santa Chiara, een klooster met mooie zuilen, en in de beroemde overdekte Galleria. Behalve Castel Sant’Elmo op de heuvel zie je ook het imposante Castel dell’Ovo al van verre, vooral ook als je de ferry neemt.
Waar Rome een waar openluchtmuseum is, is Napels dat ook, maar dan weer heel anders. Niet zo zeer de gebouwen, maar het dagelijks leven doen je verrassen. Ook zonder het bezoeken van bezienswaardigheden is er genoeg te zien in deze ietwat spannende stad die net als het SiciliaansePalermo een rauw randje heeft, maar des te meer intrigeert. De Maradona mural gaan we sowieso opzoeken.
Napels ondergronds
Regent het? Dan duiken we ondergronds, in Napoli Sotteranea. Sowieso lijkt me dit gaaf! De Catacombes van San Gennaro en San Gaudioso ook, de Galleria Borbonica of het Cimitero delle Fontanelle. En de architectonisch wel heel toffe metrostations natuurlijk, zoals metrostation Toledo.
Tip: tickets voor bekende bezienswaardigheden in Napels koop je hier.
Wat te zien in Napels
Eigenlijk wil ik alles zien wat ik al genoemd heb en nog meer, maar keuzes, keuzes! O, en pubers niet te vergeten, die hebben sowieso een heel ander idee van wat leuk is tijdens een citytrip. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat door de stad banjeren? Die doen het liever rustig aan, even chillen op de kamer, shoppen en natuurlijk… pizza!
Update: in mijn jaaroverzicht zie je foto’s van Napels bij de maand maart.
Pizza in Napels
In 1999 bezochten we bekende pizzeria’s in Napels waar mensen toen al voor in de rij stonden (zoals Di Matteo, waar Clinton ook was geweest), maar ook een leuk wijnbarretje en vele terrassen op verstopte pleinen, zoals Piazza Bellini. Ik werd meegesleurd naar Napolitaanse vrienden en we gingen uit tot in de late uurtjes. Om de volgende ochtend toch weer vroeg op te staan.
Napels ontdekken
Onze energie om alles te zien en te doen was grenzeloos, zowel overdag als ’s nachts. We haalden zelfs de krant. Het artikel vind je bij In de Media.Deze keer begínnen we al met een kort nachtje, want we staan om 3 uur op om op tijd op Schiphol te zijn.
Napels en omgeving
Ben je van plan een ticket of citytrip naar Napels te boeken dan raad ik je alvast aan zo lang mogelijk te gaan. Voor de stad zelf kan een lang weekend wel, maar wil je ook veel de omgeving zien dan heb je aan een week nog niet genoeg. Er is zóveel moois vlakbij Napels te zien!
Naar Napels? Ga langer dan je van plan was. Er is zóveel moois vlakbij Napels te zien!
Waar was ik in 1999?
In 1999 bezocht ik Pozzuoli, Amalfi en Positano, passeerde ook Vietri sul Mare en ging met de veerboot naar Capri, maar nu ga ik terug, met mijn kinderen om nog meer te zien. Wil je ook de omgeving van Napels ontdekken dan lees je hier alvast wat tips:
Capri
Een bezoek aan Capri is een geliefd uitstapje vanuit Napels. Met de boot vaar je er naartoe en al snel ben je in een andere wereld. Het bergachtige eiland is superleuk om te zien en mis ook zeker het uitzichtpunt niet.
Capri 1999
Ischia en Procida
Behalve naar Capri kun je ook naar Ischia en Procida. Ischia is wat groter en in de zomer superdruk, maar Procida is pas écht een pareltje! Ik kan het nu wel verklappen: Procida is dé reden dat ik deze hele citytrip geboekt heb. Je ziet het eiland op de kopfoto, die ik voor 1x niet zelf gemaakt heb, maar over een paar dagen wél!
Procida is dit jaar culturele hoofdstad van Italië!
Al sinds ik een paar jaar geleden foto’s van dit kleurrijke eilandje zag, van Marina Coricella, wil ik er naartoe. Of onbewust eerder al. Het is namelijk het eiland van Il Postino, een práchtige film die ik in mijn studententijd zag toen ik net Italiaans als bijvak volgde op de universiteit. Misschien is mijn liefde voor Italië daar wel écht mee begonnen.
Update: Verse foto’s van Procida zie je hier en in mijn jaaroverzicht bij maart, maar ook in mijn nieuwste blog over kleurrijke eilanden in Italië èn in andere landen. Wil je de ferry niet zelf regelen (zoals wij deden), maar ga je liever met een tour mee boek dan een dagtrip Procida. Een dagtrip Ischia kan ook.
Pompeï, Herculaneum en de Vesuvius
De meeste mensen reizen echter de andere kant op, richting Pompeï of het dichterbij gelegen Herculaneum in Ercolano Scavi, wat niet zo ver van Napels centrum ligt, ‘onder’ de Vesuvius. Pompeï ligt er juist net voorbij. Nadat ik deze must sees vorige keer niet gezien heb wil ik het nu wél graag doen, liefst Herculaneum, maar mijn pubers zijn nog niet overtuigd dat Pompeï bij de opvoeding hoort. Ik vind van wel, maar het is ook hun vakantie en hun leven is al druk genoeg. Bovendien heb ik ook nog andere plannen en we kunnen nou eenmaal niet alles. Er is zoveel interessants te zien in Napels!
Wil je Pompeï en Herculaneum allebei zien? Kijk dan hier.
Castellamare di Stabia en Monte Faito
Ook op m’n lijstje stond de kabelbaan naar de Monte Faito, vanaf Castellamare di Stabia, maar die gaat helaas niet in de winter, dus dat blijft op de to do list staan. Maar… er zijn nog meer mooie plekken in Campanië en zeker op het schiereiland bij Sorrento (Sorrentina) en aan de Amalfikust.
Sorrento
De eerste echt bekende badplaats ten zuiden van Napels is Sorrento. Het is het stadje van de citroenen of beter gezegd van de limoncello! Hou je daar van (ik wel, ik dronk het op mijn verjaardag nog) dan mag je Sorrento natuurlijk niet missen. Vanuit Napels kun je er met de trein naartoe. Wie weet doen we dat dit weekend wel! In dat geval zal ik hier later verse foto’s toevoegen.
Amalfikust: Amalfi, Sorrento en meer mooie stadjes
Het meest tot de verbeelding sprekend in de omgeving van Napels is de Amalfikust, de kust bij het stadje Amalfi. Amalfi en Sorrento bezocht ik in de jaren 90 al. Op m’n foto die ik net opFacebook plaatste zie je de kathedraal van Amalfi. Vooral Sorrento vond ik práchtig, dus daar zou ik wel terug willen, maar er zijn nog meer van dit soort plaatsjes vol kleurrijke huizen tegen de bergwand aan.
Ja, hier vind je de mooiste plaatsjes aan een kronkelende kustweg!
Aantrekkelijke plekken zijn kustplaatsjes als Atrani, Minori en Maiori (bekend van het Sentiero dei Limoni), het fotogenieke Vietri sul Mare (ook op mijn foto’s, maar niet in het fotogenieke centrum helaas) en het landinwaarts gelegen Ravello met een wel heel gaaf uitzicht! Maar ook minder bekende zoals Praiano en andere plaatsjes.
Salerno
Salerno ligt wat strategischer en werd bekend door het televisieprogramma B&B Vol Liefde. En masse vond Twitterend Nederland iets van Debbie, ik ook, maar ze deed het mooi wel, een bestaan opbouwen in Zuid-Italië. Leuk om hier eens zelf rond te wandelen natuurlijk. Salerno is bovendien een handige uitvalsbasis voor de Amalfikust.
Sentiero degli Dei
Het Sentiero degli Dei, het Godenpad of Pad van de Goden, staat ook al járen op mijn lijstje. Deze wandeling zou ik dolgraag een keer willen doen, maar moet denk ik toch nog even wachten. Voor nu is het te lastig om het te combineren met mijn andere plannen, ook omdat het startpunt vanuit Napels zonder auto niet supersnel te bereiken is. Een nachtje in de omgeving overnachten is dan net wat handiger.
Het Pad van de Goden staat al een tijd op mijn bucketlist!
Pozzuoli
Wil je niet te ver weg dan ligt vlakbij Napels het plaatsje Pozzuoli. Ik bezocht het in 1999. Het is er fijn rondwandelen en alleen al hier is best het e.e.a. te zien, zoals het amfitheater en de Solfatara vulkaan in de Campi Flegrei, een veel minder bekende vulkaan dan de Vesuvius, maar nog altijd actief. Tot bij de kraterwand kun je sinds een ongeval enkele jaren geleden niet meer komen (voorheen wel), maar in de omgeving wandelen kan nog steeds; ook daar ruik je de vulkaan en kun je modder zien borrelen.
Ook tussen Pozzuoli en Napels is nog genoeg te zien trouwens, zoals Capo Miseno enPiscina Mirabillis, maar ook het schiereilandje Nisida, de onderwaterwereld van Parco Sommerso bij Baia en de wijk Posillipo.
Campanië
Uiteraard heeft Campanië -de regio waar Napels ligt- nog meer te bieden dan dit. Campania is meer dan Napels en de Amalfikust. Plaatsen als Caserta (met het Koninklijk Paleis) en de archeologische parken bij het oude Paestum, maar ook natuurgebieden en onbekende stukjes kust.
Weekendje Napels
Nee, Napels èn omgeving heb je niet even in een weekendje gezien. Wie alles wil zien kan er gerust twee weken of langer naartoe. Verblijf dan op verschillende plekken of net buiten de stad en besef dat het er in de zomermaanden wel erg druk is! Heb je wat meer te besteden dan kun je er wel op hele gave plekjes overnachten. Dat uitzicht…!
Napels 1999
De foto’s die je op Facebook zag zijn van het Napels van 1999. Ik werkte destijds voor het Rough Guide promotieteam. Haha, nou niet echt hoor, maar zo lijkt het. Maar goed, je had nog geen smartphone dus je was blij met een papieren reisgids. En met de tips van een local natuurlijk, want ik liep echt een paar dagen mee in het lokale Napolitaanse leven.
Fotograferen in de jaren 90
Een digitale camera had ik ook nog niet. Ik had een fortotoestel met rolletjes. En dus moest ik zuinig zijn met de foto’s die ik maakte. Niet op elke straathoek 6 foto’s of 300 per dag, maar hooguit een paar. Voor een reis door vijf regio’s had ik slechts 2 rolletjes mee.
Napels 2022
Er zal vast een hoop veranderd zijn, maar tegelijkertijd ook weer niet. De ziel van de Spaanse wijk blijft hetzelfde en de Amalfikust blijft prachtig om te zien. En ook de Vesuvius torent nog steeds boven alles uit.
Wat wel of niet lukt de komende dagen weet ik nog niet, maar ik zal dit blog bij terugkomst met verse foto’s vullen.
Update: Blogs volgen nog, maar hier en hier alvast foto’s met mijn kinderen in Napels!
Informatie Napels en omgeving
Ben je op zoek naar informatie over Napels en omgeving dan kun je natuurlijk Googelen, blogs lezen en op Instagram kijken, maar er zijn ook websites van mensen die in Zuid-Italië wonen, zoals:
Meestal verzamel ik vanalles of sla websites op en heb vervolgens (net als nu weer) geen tijd om alles nog te lezen en doe het ter plekke alsnog op gevoel. Dat vind ik toch het fijnst. Dan mis je wel eens een bezienswaardigheid, maar ontdekt zelf weer andere leuke dingen. Met een app rondwandelen is niet mijn ding.
Reisgids Napels en omgeving
Een aanrader is ook het boek Mijn Napels; van Saskia Balmaekers, bekend van het Italië-blogCiao Tutti. Ik heb het boek al sinds het uitkwam in huis en toch kwam het er steeds niet van er rustig in te gaan lezen. Zonde, want volgens mij staat er veel moois in! Dat moet dus mee! Maar of ik er nog aan toe kom…
Time to Momo Napels en omgeving
Ook kun je kiezen voor de Time to Momo reisgids, met wandelingen in verschillende wijken én tips in de omgeving van Napels:
Vliegen naar Napels
Verschillende luchtvaartmaatschappijen vliegen naar Napels, waaronder Transavia, waar wij mee vliegen. Het fijne aan Napels is dat de luchthaven vlakbij de stad ligt, dus ook als je geen auto hebt ben je er relatief snel.
Van de luchthaven van Napels naar de stad
Een taxi kost ongeveer 30 euro als je het via een accommodatie laat regelen, maar je kunt ook makkelijk met de airportbus, de Alibus, en daarna nog een metro of een stukje lopen. Ook ik doe het met de kinderen met het openbaar vervoer.
Huurauto Napels en omgeving
Het is fijn om een auto te huren op de luchthaven van Napels. Regel dit van te voren, bijvoorbeeld via Sunnycars. Besef wel dat het verkeer in Napels superchaotisch is en dat de kustroute in de zomermaanden erg druk kan zijn en dus lang duurt. Neemt niet weg dat het wel fijn is om met een huurauto op pad te gaan.
Tip: Eliza was here biedt tegenwoordig ook Campanië aan. Dan zit je huurauto er al bij!
Openbaar vervoer Napels en omgeving
Heb je geen rijbewijs dan kun je ook met het openbaar vervoer op pad. De Alibus vanaf de airport en in de stad zijn er metro’s, bussen en funiculars. Wil je de stad uit dan kan dat met de trein of ook weer met de bus. Wil je Napels overslaan dan kun je vanaf de luchthaven een relatief snelle bus naar verschillende plaatsen pakken. Langs de Amalfikust rijdt tussen de stadjes ook een bus, maar die doet er een stuk langer over. Ik hoop hier toch weer een stukje van te zien.
Waar overnachten?
Wil je aan de kust overnachten dan is de kant van Sorrento voordeliger dan de kant van Amalfi en Positano. Ook dat is niet goedkoop, maar in de buurt van Vico Equense en Meta heb ik wel vaker wat gezien. Wil je dit in de zomer wacht dan niet te lang, want met name in augustus is het er vaak poepiedruk!
Losse accommodatie (hotel, appartement, huisje of B&B) boek je eenvoudig via Booking:
Het voorseizoen heeft als nadeel het onvoorspelbare weer, het feit dat nog niet alles open is en dat de boten langs de schilderachtige plaatsjes langs de Amalfikust nog niet gaan, maar als voordeel dat het er veel rustiger is. En met koel weer onderneem je ook meer. Al die trappetjes en glooiende wegen loop je toch liever met 13 dan met 33 graden, niet? Ehm, nou ja, met 23 graden had van mij ook had gemogen, haha. Maar voor het wandelen van het Pad van de Goden is niet te heet wel fijn.
Temperatuur Napels maart
Ik had gehoopt dat het warmer weer zou zijn begin maart. Met Puglia nog in mijn achterhoofd, waar ik een paar jaar terug al heerlijk buiten kon lunchen in het zonnetje is het er dit jaar nog fris en heeft het zelfs net gesneeuwd in Puglia. Maar goed, ik ga naar Campanië en het blijft altijd een gok, maar citroenen zie je er al wel! Is het niet langs het Sentiero delle Limone dan wel in Sorrento, hét plaatsje van de Limoncello!
Ik ga dus alsnog niet met warm weer, maar als het fris is. Nu, begin maart. Als de zon maar een beetje schijnt. In Nederland voelde het vandaag ook ineens lenteachtig met dat zonnetje.
Il sole! O sole mio!!
Meer over Zuid-Italië
Lees ook mijn blog over Zuid-Italië (mijn eerste keer Zuid-Italië; in mijn eentje, met bus en trein naar het diepe zuiden)
Hou je van Napels dan moet je ook echt een keer naar het Siciliaanse Palermo. Dat kan als citytrip, maar tijdens een langere vakantie meer van Sicilië met een huurauto ontdekken is ook zeker een aanrader.
Uiteraard kun je ook van Napels helemaal tot in de teen van Italië afzakken en dan met de veerboot naar Sicilië. Zo zie je nóg meer van Zuid-Italië.
Verstopt tussen wijngaarden, cipressen en ‘macchia mediterranea’, met misschien wel de mooiste toegangsweg van heel Toscane, ligt daar ineens wijndorp Bolgheri. Een ‘borgo medievale’, een middeleeuws dorp, in de Toscaanse heuvels en toch niet ver van de Etruskische kust.
Bolgheri is een leuk dorpje om te bezoeken tijdens een vakantie of roadtrip door Toscane!
Bolgheri
Het piepkleine, maar pittoreske plaatsje Bolgheri ligt niet alleen aan de veel gefotografeerde Viale dei Cipressi, de beroemde lange laan met de cipressen in Toscane, maar ook aan de Strada del Vino, een wijnroute in Toscane.
In het kleine dorp Bolgheri wonen slechts 130 mensen, maar zowel de weg als de wijnen hebben van Bolgheri een bekend plaatsje gemaakt dat in de zomermaanden volop door dagjesmensen en toeristen bezocht wordt. Ook door Italianen zelf. En door wijnliefhebbers natuurlijk!
Wijndorp Bolgheri
Bolgheri staat bekend om de prestigieuze Sassicaia wijn, maar er komen ook andere ‘Super Tuscans’, Toscaanse topwijnen, vandaan. Wie van wijn houdt moet dus zeker niet alleen de noord(oost)elijker gelegen Chianti-streek of de omgeving van Montalcino verkennen, maar ook Bolgheri!
Het dorpje Bolgheri is klein, maar de wijn is groots.
Van de Bolgherese van Tenuta di Vaira tot echt exclusieve Super Tuscans als de Masseto van Tenuta Ornellaia en de Sassicaia van Tenuta San Guido.
Wijn, wijn en nog eens wijn in Bolgheri!
Wat is er te zien en te doen in Bolgheri?
Bolgheri is dus dé plek voor een wijnproeverij in Toscane, maar wat kan er nog meer? Wat is er te zien en te doen in Bolgheri? Wat kan er in de omgeving van Bolgheri en Castagneto Carducci, de gemeente waar Bolgheri onder valt? Je leest het in dit reisblog over Bolgheri. Ik was er namelijk zelf. Ook de foto’s maakte ik er zelf.
Bezienswaardigheden Bolgheri
In Bolgheri barst het niet van de bezienswaardigheden, maar het schattige dorpje is gewoon een kleine bezienswaardigheid op zich. Hieronder lees je over het dorpje zelf, over wijnhuizen in Bolgheri en over uitstapjes in de omgeving van Bolgheri en Castagneto Carducci.
Tip: aan het eind van dit blog noem ik leuke overnachtingsmogelijkheden in Bolgheri en omgeving.
Bolgheri ligt in de Alta Maremma. Ik dacht altijd dat de Maremma helemaal in het zuiden van Toscane lag, rond Grossetto, maar ook noordelijker ligt al een stukje Maremma: de Maremma Livornese, dat ook wel de Maremma Pisana wordt genoemd, of de Alta Maremma dus. Vanaf de meeste vakantieadressen in de buurt van de Toscaanse kust is de Alta Maremma niet ver rijden.
Niet alleen ik bracht een bezoek aan Bolgheri, de kandidaten van Wie is de Mol waren er in de aflevering van afgelopen zaterdag 17 oktober ook! Zij bezochten Bolgheri in november, in het laagseizoen dus. Zelf was ik er in juni.
Toen ik dit blog over Wie is de Mol in Toscane schreef had ik niet verwacht dat ze naar Bolgheri zouden gaan, omdat de focus van 20 jaar Wie is de Mol op de Renaissance lag, de wedergeboorte, maar laten we eerlijk zijn: een eerste slok wijn na een zware dag voelt soms ook wel als een soort wedergeboorte.
Wedergeboorte en déjà vu…
‘Déjà vu’ heette de aflevering. Ook voor mij was het een déjà vu. Ik herkende de plekken in Bolgheri. Ik weet waar ze zaten, sliepen en liepen. Hier kun je de uitzending terug zien.
Strada del Vino
Vanaf het in de omgeving gelegen Paradù Tuscany Eco Resort in Donoratico (dat net als Bolgheri onder de gemeente Castagneto Carducci valt) rijd ik er samen met de Italiaanse Monica naartoe. We volgen de ‘Strada del vino e dell’olio’, de route van de wijn en de olijfolie, één van de wijnroutes in Toscane.
Mooie omgeving
We rijden door een prachtige omgeving naar Bolgheri; met een omweg, omdat Monica me graag het landschap wil laten zien. Overal liggen tenuta’s, landgoederen, te midden van heuvels met wijnvelden en klaprozen. In de regio rond Bolgheri worden veel rally’s gehouden, vertelt ze. En ook wielrenners komen hier graag. We zien ze inderdaad veel, niet alleen op de binnenweggetjes, maar ook op de Viale dei Cipressi waar ik zo op terug kom.
Tenuta San Guido
Bolgheri staat bekend om verschillende wijnen, maar vooral om de exclusieve Sassicaia wijn. Onze eerste stop in Bolgheri is dan ook Tenuta San Guido, het wijnhuis waar deze wijn vandaan komt. Althans, van origine is het eigenlijk een Franse wijn. De wijn is namelijk ontstaan vanuit een experiment met druiven uit de Bordeaux streek en op de Franse manier gemaakt. Sassicaia wordt wel vergeleken met de Franse Graves wijn.
Markies Mario Incisa della Rocchetta die halverwege de vorige eeuw op het landgoed kwam wonen ontdekte dat er een sterke gelijkenis was tussen de bodem van zijn tenuta in Bolgheri (met veel stenen) en dat van het Franse Graves in de Bordeaux, en dat ook de invloed van de zee op het klimaat vergelijkbaar was.
In 1978 werd een Sassicaia als beste cabernet ter wereld uitgeroepen, wat natuurlijk al geweldig was voor de Italiaanse wijnbouw, en in 1983 kreeg de wijnstreek Bolgheri ook nog een DOC status.
Tenuta San Guido is behalve een wijnhuis tevens een restaurant, waar ik vlug een kijkje neem. Zoals je in mijn blog met restauranttips in Bolgheri ziet staat de beroemde Sassicaia wijn op tafel. Reviews van het restaurant lees je hier: reviews Tenuta San Guido.
Tenuta San Guido ligt nog net buiten Bolgheri. Je kunt er ook even langs om wat foldertjes met informatie over de streek te halen.
Viale dei Cipressi
Vanaf Tenuta San Guido rijden we over de Viale dei Cipressi naar Bolgheri. De beroemde Viale dei Cipressi (die je op de foto hieronder ziet) is een zijstraat van de Via Vecchia Aurelia. De weg begint direct bij de afslag bij het Oratorio di San Guido (ook wel Obelisco Commemorativo) en is werkelijk indrukwekkend met die eindeloze hoeveelheid cipressen aan weerszijden.
Ik nam de foto vanuit een rijdende auto, dus hij is niet zo mooi, maar ik had er graag even stil willen staan of er ’s ochtends vroeg of bij zonsondergang een foto willen maken, want het is mooier dan het op deze foto lijkt.
Aan het eind van deze lange laan vol cipressen -die officieel Strada Provinciale Bolgherese heet en verderop Viale San Guido- zien we een poort, de toegangspoort tot het dorp Bolgheri. Met de auto mag je niet door het poortje, dus sla voor het poortje rechtsaf of zorg dat je (zoals wij) al een paar honderd meter eerder parkeert op de parkeerplaats die je passeert.
Kasteel van Bolgheri
De toegangspoort van Bolgheri (waar je mij op de foto hieronder ziet staan) is onderdeel van het kasteel van Bolgheri: het Castello di Bolgheri. Hier zie je een filmpje van het kasteel, de wijn en het plaatsje Bolgheri zelf.
Het kasteel zelf heb ik niet bezocht. Volgens mij kon dat niet, anders had ze me dat ongetwijfeld willen laten zien. De kelder van het kasteel vind je in elk geval in de Via Lauretta.
Als je wil kun je wel overnachten bij het farm house dat bij het kasteel hoort. De oplettende Wie is de Mol kijker herkent het: in dit landhuis sliepen de kandidaten van Wie is de Mol ook en dronken Tygo, Nikkie en Jeroen de laatste avond, na het vertrek van Peggy, nog met zijn drietjes een glas wijn.
Wandel net als ik onder het poortje door en betreed het schattige Bolgheri.
Kerkje Bolgheri
Bij binnenkomst rechts zit meteen de Chiesa dei Santi Giacomo e Cristoforo, de kerk, dat tevens het oudste gebouwtje in Bolgheri is. Als je niet oplet zou je er zo voorbij lopen. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik er inderdaad ‘voorbij’ liep, omdat we meteen naar een bepaald adresje in Bolgheri wandelden, het adres hieronder. Ik heb het kerkje dan ook niet van binnen gezien, maar ontdekte het later pas toen ik op één van mijn foto’s een torentje zag en me afvroeg waar dat torentje van was.
Enoteca Tognoni
Meteen toen ik in aflevering 7 van het jubileumseizoen van Wie is de Mol de tafel met de vele flessen wijn erachter in beeld zag, wist ik het: hier ben ik geweest! Sterker nog, ik heb een foto van de tafel waaraan Jeroen, Nikkie, Tygo en Peggy in spanning afwachtten wie er zou afvallen. Zelf zat ik aan een tafel er vlakbij, ook bij Enoteca Tognoni in Bolgheri. Je leest erover in mijn blog over restaurants in Bolgheri.
Hier waren de kandidaten van Wie is de Mol ook!
Caffè King
Tegenover Enoteca Tognoni zie ik twee luikjes in een oude muur. Er zit een leuk winkeltje: Caffè King. Ik ben niet iemand die elke winkel in wil duiken, maar dit ‘ambachtelijke’ koffiewinkeltje kon ik niet overslaan.
Caffè King is een kleine koffiezaak waar je verse koffiebonen kunt kopen, uit alle windstreken, van Cuba, Honduras en Jamaica tot Ethiopië en Nepal. Alleen al de wereldkaart van koffie speekt me aan, maar het ruikt er ook nog eens heerlijk.
Adres Caffè King: Via Lauretta, 6A, 57022 Bolgheri LI, Italië
Acqua di Bolgheri
Een ander winkeltje waar je toch echt even een kijkje moet nemen is de winkel van Acqua di Bolgheri. Dit geurtje is in verschillende varianten verkrijgbaar en ter plekke te ruiken in een soort grote glazen kelken. Je kunt het ook online bestellen, maar het zelf meenemen is natuurlijk wel het leukste.
Cimitero di Nonna Lucia
Ook kun je een kijkje nemen op de kleine begraafplaats waar Nonna Lucia begraven ligt (en haar standbeeld te zien is). Nonna Lucia was de oma van de beroemde dichter Giosuè Carducci die over de beroemde Viale dei Cipressi (de cipressenlaan) dichtte en naar wiens naam de plaats Castagneto Carducci vernoemd is.
Je vindt het kleine kerkhof aan de Via del Poggio. De meeste mensen slaan dit echter over en gaan puur voor een ommetje, wijn proeven of een terrasje.
Piazza Alberto
Piazza Alberto is een klein gezellig ‘pleintje’ in Bolgheri. Het is het straatje tussen de Via Lauretta en de Strada Giulia, grenzend aan een klein parkje. Je vindt er ‘La piccola dispensa Bolgherese’ met een terrasje aan de overkant. Het is een winkeltje met lokale producten dat tevens enoteca en restaurant is.
Niet alleen ik was er, de kandidaten van Wie is de Mol liepen ook over Piazza Alberto. Je ziet avondopnamen van het naambordje van dit plein. Een leuk plekje om overdag even te gaan zitten.
Wijn proeven in Bolgheri
Wil je wijn proeven in Toscane dan kun je in Bolgheri en omgeving je hart ophalen. Niet alleen in de enotecas en restaurants kun je wijn drinken, maar er zijn ook verschillende ‘wineries’ rond het dorp waar je wijn kunt proeven en wijn kunt kopen.
Wil je echt een wijnproeverij meemaken dan is het slim om van te voren te reserveren. Dit kan onder andere via Tenuta San Guido dat ik net al noemde, net buiten het dorp.
Wijnproeverij of rondleiding bij een Toscaanse winery
Ook kun je online kijken wat de mogelijkheden zijn. Kijk onder het kopje ‘cantine’ op de website Strada del Vino. Je ziet dan bij welke wijnkelders op welke dagen rondleidingen georganiseerd worden en hoe laat. Het kan in het Italiaans of in het Engels, soms ook in het Duits of Frans. Check wel zelf even of alle rondleidingen doorgaan i.v.m. corona.
Tenuta Argentiera
In de uitzending van Wie is de Mol van 17 oktober kwam de naam Tenuta Argentiera in beeld, één van de landgoederen rond Bolgheri waar wijn gemaakt wordt. Ik vermoed dus dat de kandidaten hier in de buurt het spel met de wijnvaten speelden. De prachtige weg waar ze met de tonnen bezig waren herkende ik in elk geval ook.
Tenuta Ornellaia
Samen met de Italiaanse Monica reed ik ook langs een aantal tenuta’s. Het wereldberoemde wijnhuis San Guido noemde ik al, maar ook passeerden we -het onder kenners eveneens zeer bekende!- wijnhuis Tenuta Ornellaia.
Tenuta di Vaira
Vlakbij Tenuta Ornellaia ligt Tenuta di Vaira. Daar waren wij voor een rondleiding. Studente Giulia nam ons mee het landgoed op en de cantina in. Uiteraard mochten we daarna ook zelf wijn uit Bolgheri proeven.
Samen met de eigenaren zaten we aan tafel. Ze vertelden over de wijnen, het landgoed en ook over een agriturismo die ze nog bezitten. Niet alleen de wijn, ook de lokale kaas en ham smaakte erg goed. Ik kom hier in een apart blog een keer op terug. Ook de beginfoto’s in dit blog maakte ik daar.
Olijfolie proeven
Zoals ik net al zei ligt Bolgheri aan de ‘Strada del vino e dell’olio’, de wijn en olijfolieroute aan de Costa degli Etruschi, de Etruskische kust. Zelf heb ik het proces van olijfolie maken al eens bewonderd op het Griekse Zakynthos en in het achterland de Algarve, maar in Toscane kan het dus ook. Er zijn tientallen ‘produttori di olio’ in Toscane en ook die kun je bezoeken. Daarnaast zijn er winkels waar je ook andere typische producten uit de streek kunt kopen, zoals honing en andere ‘prodotti tipici’.
Of ga zelf koken! Er zijn verschillende cooking classes in de omgeving van Bolgheri te vinden: The magic of Bolgheri.
Hoe lang naar Bolgheri?
Bolgheri is geen plek om uren en uren doorheen te wandelen. Daar is het te klein voor. Ik zou zeggen combineer een wandelingetje door het dorp met iets anders in de omgeving (zie mijn tips verder naar onderen) of combineer het met een bezoek aan een wijnhuis. Gewoon lekker uitgebreid lunchen of dineren in Bolgheri kan natuurlijk ook. Tips hiervoor vind je in een apart blog over Bolgheri: restaurants in Bolgheri.
Wil je een kijkje nemen in Bolgheri en vraag je je af waar je het beste kunt parkeren in Bolgheri? Nou, je mag het oude centrumpje van het dorp in elk geval niet inrijden, dus parkeer een paar honderd meter voor het poortje waardoor je de muren van het dorpje binnen gaat. Het zit als je aan komt rijden aan je rechter hand en het is betaald parkeren (parcheggio a pagamento). De viale dei Cipressi heet hier de Viale San Guido.
Bolgheri is echt maar een piepklein dorpje hoor, dus je hoeft niet bang te zijn dat het allemaal te veel lopen wordt. Combineer het met een bezoek aan Castagneto Carducci of met 1 van mijn tips verder naar onderen. Overnachtingstips in Bolgheri staan ook verder naar onderen!
Je kunt ook met het openbaar vervoer naar Bolgheri. De trein gaat tot aan Donoratico. Vanaf daar kun je met de bus naar Bolgheri. Dit duurt een kwartiertje. De bus komt ook langs San Guido wat ik in dit blog noemde.
Vanuit Castagneto Carducci kun je met bus 6 of bus 14 naar Bolgheri. Vanaf Cecina ook met bus 14. Tevens is er vanaf Marina di Castagneto Carducci een avondbus naar Bolgheri zag ik. Het schema vind je hier.
Castagneto Carducci
Bolgheri hoort bij de gemeente Castagneto Carducci. Het dorp Castagneto Carducci zelf ligt op een heuvel in Toscane. Net als Bolgheri is het een klein plaatsje. Er zijn mooiere dorpjes in Toscane, maar Castagneto Carducci is ook zeker een bezoek waard.
‘Carducci was een dichter’ vertelde Monica me. Oorspronkelijk heette het dorp ‘Castagneto Marittima’, maar ter ere van dichter Giosuè Carducci, die één van de grootste Italiaanse dichters uit de negentiende eeuw was en die een deel van zijn kindertijd hier doorbracht, werd het omgedoopt tot Castagneto Carducci.
Mooie dorpjes in Toscane
Uiteraard zijn er nog veel meer mooie borghi (dorpjes) in Toscane te ontdekken. Kijk maar eens op de website Borghi Toscana. Reisblogger Kim schreef een blog over San Gimignano en Volterra, twee Toscaanse pareltjes die je ook echt moet bezoeken! Of lees de tips in mijn eerder geschreven blog Toscane met kinderen. Daar staan nog meer Toscane-tips in!
Costa degli Etruschi
Bolgheri ligt bij de Etruskische kust. Deze Costa degli Etruschi strekt zich uit tussen Livorno en Piombino. Je vindt er volop stranden om lekker een dagje te relaxen. Bij veel badplaatsen aan de Etruskische kust zijn strandbedjes en parasols te huur als je dat wil. Ga bijvoorbeeld naar het strand bij Marina di Bibbona of Marina di Castagneto Carducci.
Pretpark in de buurt van Bolgheri
Ben je met het gezin op vakantie in Toscane en willen je zelf graag naar Bolgheri, maar je kinderen liever naar een pretpark? Combineer het dan: pretpark Cavallino Matto ligt namelijk niet zo ver bij Bolgheri vandaan.
Natuurgebieden en natuurparken in de buurt van Bolgheri
Niet alleen bij het pretpark dat ik net noemde, maar ook iets verder aan de kust bij Cecina vind je een ontzettend groot dennenbos. Halverwege de vorige eeuw is dit bos in Toscane geplant om de landbouw te beschermen tegen het zout uit de zee. Riserva naturale Tomboli di Cecina heet het.
Andere natuurgebieden in de omgeving van Bolgheri zijn:
Parco forestale di Poggio Neri en Riserva Naturale di Caselli (watervalletjes!)
Populonia en Baratti zijn ook een bezoek waard. Je las er al kort over in dit blog over Toscane met kinderen. Eigenlijk wil ik er nog steeds eens meer over schrijven, want ik vond het een bijzondere plek, zeker oor wie een beetje van geschiedenis en archeologie houdt is het een must.
Tijdens een roadtrip of dagtripjes in Toscane ontdek je de mooiste plekjes!
Maremma
Zoals ik al zei ligt Bolgheri in de Alta Maremma, ook wel de de Maremma Pisana of de Maremma Livornese genaamd. Toch is ook de rest van de Maremma mooi om te ontdekken, juist omdat de meeste Nederlanders niet tot diep in de Maremma streek rijden. Je kunt dan naar de Maremma Senese (bij de provincie Grossetto) of nog zuidelijker, naar de Maremma Laziale, zoals de naam eigenlijk al zegt: aan de kant van Lazio, in de provincie Viterbo.
Elba
In plaats van verder richting zuiden rijden kun je ook een dagje (of langer!) naar Elba gaan. Ook Elba (op de foto hieronder) is een fijne vakantiebestemming voor wijnliefhebbers! Zelf verbleef ik er een week met mijn kinderen. Vanaf Piombino ben je met de boot in een uur in Portoferraio.
Overnachten in het dorp Bolgheri
Zoek je een hotel of appartement in Bolgheri? Kijk dan op Booking.com. Ik heb alvast een paar leuke plekjes voor je uitgezocht:
B&B Gatto Rosso (mooi gelegen en toch direct bij het centrum van Bolgheri)
Agriturismo Castello di Bolgheri is de plek waar de kandidaten van Wie is de Mol verbleven. Niet alleen in de aflevering over Bolgheri, maar ook in aflevering 5 verbleven de kandidaten al in dit gebouw met San Sebastiano op de muur. al. Kijk maar naar de foto’s van deze accommodatie! Je herkent de groene bedden en nog meer details.
Hier sliepen de kandidaten van Wie is de Mol!
San Sebastiano is één van de drie farmhouses (poderi) die bij het kasteel van Bolgheri horen, maar die elders op het landgoed staan. De andere twee heten Ippocastano en Stalletta, maar de kandidaten van WIDM zaten dus in San Sebastiano.
Na enig speurwerk denk ik dat dat het gebouw vlakbij de Chiesa di San Sebastiano is, vlak langs de Viale di San Guido, het verlengde van de Via dei Cipressi. Je zag de kandidaten over het landweggetje ernaast aan komen rijden; wat overigens niet deze weg hieronder was, maar zulke wegen zijn sowieso ook prachtig!
Natuurhuisje of appartement in Bolgheri (of omgeving)
Liever goedkoper? Ga voor dit natuurhuisje bij Castagneto Carducci. Huisdieren zijn welkom in dit huisje.
Vlakbij het mooie kasteel Castello Segalari (wat vooral voor bruiloften gebruikt wordt) vind je ook nog deze appartementen: Agriturismo Podere Carducci.
Zoek je een camping niet ver van Bolgheri? Glamping vakantiepark Paradu Tuscany Eco Resort is een aanrader!
Campings in de buurt van Bolgheri
Zoek je een camping of vakantiepark in de buurt van Bolgheri? Groot, met volop faciliteiten of juist kleinschalig? Een bekende camping is camping Le Pianacce bij Castagneto Carducci. Maar kijk zeker ook even naar het prachtige Paradu Tuscany Eco Resort waar ik zelf verbleef. Je ziet het op de foto hierboven. In dit blog lees je daar meer over en zie je nog veel meer foto’s: Paradù Tuscany Eco Resort, een groen vakantiepark aan zee!
Of juist deze hele kleine camping met lodge tenten: Agricamping La Gallinella. Voor wie een kleinschalige camping in Toscane zoekt.
Zoek je juist een luxe plekje in Toscane? Poggio ai Santi is mooi als je met z’n tweetjes op een rustig plekje in Toscane wil zitten. Of ga met Eliza was here naar Toscane, bijvoorbeeld naar één van deze twee:
Er gaan dus wel bussen naar Bolgheri, maar het handigst is het om met je eigen auto of een huurauto te gaan. Of, voor de sportievelingen: op de fiets. Een auto huren in Toscane kan via het betrouwbare Sunnycars of vergelijk prijzen via Easyterra. Met een huurauto kun je op je gemak nog meer wijnroutes rijden.
De ware wijnliefhebber neemt natuurlijk een paar doosjes wijn mee uit Bolgheri. Wil je niet slepen of ben je met het vliegtuig? Bestel dan bij terugkomst (of nu al, als voorpret!) online een paar flessen wijn! Hier wat tips:
Kijk ook eens naar de heerlijke wijnpakketten van De Wijnbeurs.
Of ga voor een wijntrip Italië, gewoon thuis! Helemaal coronaproof wijn proeven dus!
Coronaproof wijn proeven: een ‘wijntrip Italië’ voor thuis!
Wanneer was ik in Bolgheri?
Ik bezocht Bolgheri begin juni, een paar jaar geleden. Niet tijdens een reis met de kinderen, met wie ik op het Toscaanse Elba was (waar ik ook pas nog weer over schreef), maar tijdens weer een ander bezoek aan Toscane. Want ja, Toscane is zo’n regio die je meerdere keren kunt bezoeken zonder dat het gaat vervelen. Als twintiger was ik er voor het eerst, op doorreis naar Umbrië, Campanië. En nog verder door naar Zuid-Italië.
Een bezoek aan Bolgheri staat hoog op de bucketlist van menig wijnkenner en wijnliefhebber. Ben je dus op vakantie in Toscane en hou je van wijn, dan moet je in Bolgheri zijn! Wandel er lekker rond, ga wijn proeven bij een tenuta, strijk neer op een terras in Bolgheri of ga lunchen in één van de restaurants in Bolgheri. In dit blog laat ik zien waar dat kan, zodat je alvast een beetje sfeer kunt proeven.
Restaurants in Bolgheri
Zowel in het kleine dorpje Bolgheri zelf als net erom heen, richting Castagneto Carducci, vind je verschillende leuke adresjes waar je kunt genieten van een heerlijke pranzo (lunch) of cena (diner). Of gewoon van wat lekkere antipasti bij een glas wijn (of fris, als je je huurauto nog veilig terug moet rijden).
Lunchen in Bolgheri
Het lijkt rustig in onderstaande restaurants (en dat was het ook), maar de foto’s nam ik nog voor lunchtijd. Toeristen waren nog niet in grote getalen neergestreken op de terrasjes. Bovendien was het nog net voor de zomervakantie, in juni. Niet dit jaar overigens, dus dat het rustig was had niks met corona te maken. In augustus is het hier in elk geval altijd veel drukker!
Lekkere adresjes voor lunch, diner of een drankje in Bolgheri!
Bekende restaurants èn geheimtips in Bolgheri
In dit blog staan een paar zeer bekende restaurants in Bolgheri, maar ook een paar minder bekende die je echt even moet weten. Waar ga jij voor? Voor ‘een bekende plek met goede naam in Bolgheri’, voor ‘gewoon een gezellig terras om wijn te drinken en mensen te kijken’ of een geheimtip met heerlijke tuin waar je stilletjes van het Toscaanse leven kunt genieten? Of wil je naar de plekken waar de kandidaten van Wie is de Mol waren?
Het klinkt allemaal wel aantrekkelijk toch?
Waar eten in Bolgheri?
Ik geef eerst twee restauranttips net buiten Bolgheri (voor wie een lunch adres met tuin zoekt) en daarna volgen de restaurants in het centrum van Bolgheri. Het dorp Bolgheri is maar klein, dus de restaurants in Bolgheri ‘centrum’ liggen allemaal vlak bijelkaar.
De allerlaatste tip (een bijzonder plekje!) ligt weer buiten Bolgheri en is volgens mij nog vrij nieuw. Ik heb ze uiteraard niet allemaal zelf kunnen testen, maar de foto’s zijn wel van mij. Ik zou zeggen: probeer wat je aanspreekt!
Restaurants in Bolgheri:
Tenuta San Guido
Bolgheri staat bekend om de kwalitatieve wijnen, maar vooral om de exclusieve Sassicaia wijn. De Sassicaia komt van Tenuta San Guido, een wijnhuis wat je tegenkomt onderweg naar Bolgheri. Het ligt aan het begin van de wijnroute (‘Strada del Vino’) en is een stop waard. Tenuta San Guido heet het.
Het wijnhuis van de prestigieuze Sassicaia wijn!
Osteria San Guido
Samen met de Italiaanse Monica die me mee op pad nam, nam ik even een kijkje bij Tenuta San Guido en bij het bijbehorende restaurant: Osteria San Guido. Het restaurant van Tenuta San Guido heeft een fijne tuin. Reviews van het restaurant lees je hier: reviews Tenuta San Guido.
Zoals je ziet staat de beroemde wijn op tafel: Sassicaia! Juist, die met de ster.
Adres Osteria San Guido: Localita’ San Guido 50, Bolgheri (Castagneto Carducci)
Osteria Magona (tip!)
Een ander leuk adres buiten Bolgheri -en wat misschien wel de beste tip is die ik kan geven!- is Osteria Magona. Dit kwalitatief zeer goede restaurant zit op de weg tussen Castagneto Carducci en Bolgheri. Het zit in een typisch Toscaanse casale met de naam Vallone dei Messi. De letters staan er nog op.
Toen ik er was was het restaurant net een jaar open en toen al enorm populair, vertelde de uitbater. Ze hadden eerst een restaurant in het centrum van Bolgheri, maar hier is meer ruimte. Om het restaurant heen ligt een grote tuin waar je heerlijk buiten kunt zitten bij wijnvaten onder de palmbomen. Voor kinderen is er een boomhut met glijbaantje. Een ideaal adresje voor gezinnen met jonge kinderen dus.
Een super restaurant tip net buiten Bolgheri!
Osteria Magona heeft een eigen horta, een moestuin, en ze werken zoveel mogelijk met lokale producten. Dat ze trots zijn op hun vlees bleek ook wel, want ook dat moest ik even zien. Osteria Magona is de plek voor vleesliefhebbers!
Adres: Strada Provinciale Bolgherese, 16b, loc. Vallone Dei Messi, 199, 57022 Bolgheri
Enoteca La piccola dispensa Bolgherese
Op Piazza Alberto, een klein gezellig ‘pleintje’ in Bolgheri, vind je La piccola dispensa Bolgherese. Het is een winkeltje met lokale producten, maar het is ook een enoteca en restaurant en heeft een terras aan de kant van een parkje.
Adres: Piazza Alberto, 2-3, 57022 Bolgheri
Gelateria Caffè della Posta
Vlakbij zie je een opvallende ijssalon annex koffiebar: Bolgheri Ti Amo (Bolgheri, ik hou van je), Gelateria Caffè della posta. Ik noemde dit adresje in Bolgheri al eens in mijn blog over Toscane met kinderen. Voor wie zin heeft in een Toscaans ijsje. Ik had dat op dat moment niet, we kwamen immers voor… wijn!
Enoteca Tognoni (tip!)
Enoteca Tognoni is een begrip in Bolgheri. Deze totaal niet chic en zelfs een beetje rommelig ogende, maar toch zeker leuke en gezellige zaak in het centrum van Bolgheri weet wel wat ze serveren. De prijs-kwaliteitverhouding is er top, vertelt de Italiaanse Monica met wie ik op pad ben. Tussen de dozen wijn met zicht op een muur vol wijnflessen drink ik samen met Monica een glas rode wijn uit Bolgheri.
Ik maak kennis met Francesco Tognoni, de eigenaar, die zijn zaak puur uit passie is begonnen. Inmiddels bestaat de enoteca al meer dan 30 jaar. ‘De vroegere adel kwam hier al, en in de tijd dat de mark goed stond ten opzichte van de lire, kwamen er vooral veel Duitsers,’ vertelt hij. ‘Maar nu komen er ook meer Nederlanders. […] De prijs van de wijn is in het restaurant hetzelfde als in de winkel.’ Een extra reden dus om even lekker te gaan zitten voor een goed glas lokale wijn en er eventueel ook iets te eten.
Wie is de Mol-kijkers herkennen het waarschijnlijk wel: dit was de plek in Bolgheri waar Nikkie, Tygo, Peggy en Jeroen aan tafel zaten en waar Peggy in aflevering 7 het rode scherm te zien kreeg.’ Kijk maar:
Adres Enoteca Tognoni: Via Lauretta 5, Bolgheri
La Cantinetta di Bolgheri
Ook wandelde ik even langs La Cantinetta di Bolgheri. Letterlijk: ‘Het keldertje van Bolgheri’. Vooral de originele houten stoelen op het terras vallen op.
Adres La Cantinetta di Bolgheri: Largo Nonna Lucia 2, Bolgheri
La Taverna del Pittore
Hé, was dit het terrasje waar Peggy haar laptop uitklapte in aflevering 7 van Wie is de Mol? Volgens mij wel! La Taverna del Pittore! ‘De herberg van de schilder’. Wil je hier naartoe? De reviews van dit leuke restaurant in Bolgheri lees je hier: reviews Taverna del Pittore.
Adres La Taverna del Pittore: Largo Nonna Lucia 4, Bolgheri
Ristorante il Granaio
Restaurant Il Granaio, ‘de schuur’, ligt mooi aan de rand van het dorp. Toen ik het zag liggen dacht ik echt: wauw, dat is een leuk plekje! Het ideale adres voor een rustig of romantisch diner voor twee. Denk ik. Of lees zelf eerst de reviews even.
Adres Ristorante Il Granaio: Via del Poggio 2, Bolgheri
Bolgheri+
Bolgheri+ (Bolgheri plus) heet dit restaurant, of, op zijn Italiaans gezegd: Bolgheri più. Het zit op de Via Giulia 14. Toen ik er langs liep viel mijn oog vooral op de tekst op dit bord. Ik moest erom lachen: ‘In questo ristaurante si organizzano corsi di recuppero per astemi’, oftewel: ‘In dit restaurant organiseren we herstelcursussen voor geheelonthouders.’
‘In questo ristaurante si organizzano corsi di recuppero per astemi’.
Adres Blogheri più: Strada Giulia 14, Bolgheri
La Bolgherese
Van restaurant La Bolgherese heb ik geen foto helaas, terwijl het op een leuk hoekje in Bolgheri ligt. Ik kan er dus niet uit eigen ervaring over vertellen, maar hier lees je de reviews.
Adres La Bolgherese: Piazza Ugo 2, Bolgheri
Bolgheri Green
Tot slot nog weer een restaurant buiten het centrum: tussen Bolgheri en Castagneto Carducci ligt Bolgheri Green! Een hip groen stekje dat bij Podere Arduino hoort. Bekijk op de website de bistrot of kom voor een aperitivo in de tuin! Het ziet er aantrekkelijk uit, een beetje boho-achtig. Leuk!
Wat een leuk adres!
Het ligt maar 2 minuten rijden van Tenuta di Vaira waar ik was, maar dit zat er toen nog niet. Ik kwam het online tegen en wil het toch echt even noemen, want wat ziet dit er leuk uit! Het is dagelijks geopend. Hier lees je de reviews van Bolgheri Green op Tripadvisor.
Zelf bezocht ik Bolgheri in juni. Het was er nog rustig. Dat de restaurants en terrassen zo leeg lijken heeft niks met corona te maken (het was niet dit jaar, in 2020), maar dat was omdat ik de meeste foto’s nog voor lunchtijd maakte. In het hoogseizoen, met name in augustus, ziet Bolgheri er ongetwijfeld heel anders uit!
Parkeren kan op de parkeerplaats vla voor het dorp. As je aan komt rijden over de bekende Viale dei Cipressi, de lange laan met de cipressen, zie je de parkeerplaats een paar honderd meter voor het dorp, aan je rechterhand. Het is betaald parkeren. Als dagjestoerist het dorp in rijden mag niet.
Wil je een auto huren in Toscane? Regel het van te voren via Sunnycars!
Overnachten in Bolgheri
Wil je graag lekker aan de wijn kunnen en dus graag overnachten in Bolgheri? Kies dan een van onderstaande verblijfsadressen uit en rol na de beste wijn zo je bed in. Ik heb alvast een paar leuke voor je uitgezocht:
B&B Gatto Rosso (wauw, mooi gelegen en toch direct bij het dorpje)
Farmstay Castello di Bolgheri is de plek waar de kandidaten van Wie is de Mol verbleven. Niet alleen in de aflevering over Bolgheri, maar ook in aflevering 5 verbleven de kandidaten al in dit gebouw met San Sebastiano op de muur.
Hier sliepen de kandidaten van Wie is de Mol!
San Sebastiano is één van de drie farmhouses (poderi) die bij het kasteel van Bolgheri horen, maar die elders op het landgoed staan. De andere twee heten Ippocastano en Stalletta, maar de kandidaten van WIDM zaten dus in San Sebastiano. Kijk maar naar de foto’s van deze accommodatie! Je herkent de groene bedden en nog meer details.
Na enig speurwerk denk ik dat dat het gebouw vlakbij de Chiesa di San Sebastiano is, vlak langs de Viale di San Guido, het verlengde van de Via dei Cipressi. Je zag de kandidaten over het landweggetje ernaast aan komen rijden.
Portoferraio, de hoofdstad van Elba! Bijna iedereen die naar Elba gaat, komt er met de boot aan of gaat er een dagje naartoe, vanaf het vasteland van Toscane of vanuit een vakantieadres op Elba. Ook ik deed dat.
Wil je ook een dagje naar Portoferraio en wil je weten wat er te doen is, welke bezienswaardigheden in Portoferraio je niet mag missen, welk gedeelte het mooist is en waar je leuk kunt rondwandelen in Portoferraio? In dit blog lees je mijn tips!
Bezienswaardigheden Portoferraio
Portoferraio is een stad met een roemrijke geschiedenis en dat zie je uiteraard terug in de bezienswaardigheden. De meest bekende bezienswaardigheden in Portoferraio zijn het huis van Napoleon en de forten van de Medici, maar er is nog meer te zien en te doen in Portoferraio.
Ik geef meer dan 30 tips, ook praktische tips voor een bezoek aan Portoferraio, alsmede leuke suggesties voor overnachtingen!
Wat te doen in Portoferraio?
Portoferraio
Letterlijk betekent Portoferraio ijzerhaven. ‘Porto’ betekent haven en ‘ferro’ ijzer. En dat is niet zo gek: in de negentiende eeuw was Portoferraio een belangrijke havenstad. Vanuit de haven werd ijzererts uit de mijnen van Elba naar het vasteland van Toscane verscheept. Mijnen die je overigens nog steeds kunt bezoeken, zoals ik hier al (bij punt 8) schreef!
Portoferraio betekent ‘ijzerhaven’.
Foto’s Portoferraio
Als je op Elba aankomt zie je het al: Portoferraio ligt prachtig in een baai. In dit blog lees je over het oude centrum van Portoferraio, over bezienswaardigheden in Portoferraio en over werkelijk schitterende stranden vlakbij het centrum!
Tussendoor laat ik je mijn foto’s zien, ook van gewone straten, pleintjes, restaurantjes en terrassen, zodat je een goed beeld krijgt van de sfeer in dit leuke kleine mediterrane stad in Toscane en jij straks ook weet waar je de mooiste plekjes kunt vinden.
Duik vooral het oude centrum van Portoferraio in…
… en ontdek de mooiste plekjes van Portoferraio!
Dagje Portoferraio
Vanuit het Toscaanse Piombino is het maar een uurtje varen naar Portoferraio. Dus ook als je op vakantie in Toscane bent of op een camping aan de kust verblijft, is het leuk om een dagje naar Elba te gaan, of Isola d’Elba zoals de Italianen het noemen. Nog fijner is het als je een nachtje blijft slapen in Portoferraio.
Zelf verbleef ik met mijn kinderen een week op Elba. Het is geen groot eiland, maar er is genoeg te doen op Elba om er een volledige vakantie door te brengen. We verbleven op een prachtige plek met zwembad aan de rand van Portoferraio (leuke tips voor een camping, vakantiehuis of hotel in Portoferraio lees je onderaan dit blog!), maar ontdekten uiteraard ook Portoferraio zelf. Met de lokale bus waren we er zo.
Het was hoogseizoen op Elba, maar het aantal dagjesmensen viel mee. Ik vond Portoferraio niet te toeristisch.
Wat te doen in Portoferraio?
Geniet net als wij van het rondslenteren door het oude centrum van Portoferraio met steile straatjes en typisch Toscaanse huizen in pasteltinten. Zo ontdek je de leukste hoekjes en mooiste plekjes van Portoferraio.
Wandel door de haven, bezoek een aantal interessante musea en bezienswaardigheden in Portoferraio, strijk neer op een terrasje of… ga naar het strand!
Portoferraio, een kleine Toscaanse stad aan zee
Het fijne is dat bijna alles op loopafstand van de haven van Portoferraio is, dus ook als je geen eigen auto of huurauto hebt kun je hier goed uit de voeten. Portoferraio is veel kleiner dan andere Toscaanse steden als Pisa, Florence, Siena en Lucca en ligt ook nog eens heerlijk aan de Middellandse Zee, of eigenlijk aan de Ligurische Zee, zoals de zee bij de Toscaanse archipel heet.
Of je nou een dagje naar Elba gaat of op vakantie naar Elba: een bezoek aan Portoferraio is een must!
Wie is de Mol in Portoferraio
Nu vorige week te zien was dat de kandidaten van Wie is de Mol naar Elba gingen (wat ik maanden geleden hier al voorspeld had), werd het de hoogste tijd om deze week eindelijk het blog af te schrijven waar ik al een tijd mee bezig was: een blog over Portoferraio! Ik kreeg het gisteren net niet af voor de uitzending, maar nu wel!
Aan het blog op zich heb ik niks veranderd; wel meld ik er n.a.v. de uitzending bij welke plekken Wie is de Mol locaties in Portoferraio waren. Want ja, ik herkende veel!
Hier zie je de uitzending van 10 oktober 2020 van Wie is de Mol in Portoferraio. Wat zonde dat het zo hard regende!
Portoferraio: de beste tips!
Hieronder lees je waar in Portoferraio het leuk rondwandelen is, hoe je er komt en wat er te zien is. Niet te missen zijn natuurlijk het huis van Napoleon en de forten, maar sla ook eens zomaar een salita in, een straatje bestaande uit tientallen traptreden.
Wil je exact weten wat te doen in Portoferraio lees dan eerst alle tips (het zijn er meer dan 30!) en kies daarna zelf uit wat je aanspreekt. Check wel even of alles open is op het moment dat jij wil gaan. Een aantal bezienswaardigheden in Portoferraio is of was in verband met corona tijdelijk gesloten.
Haven van Portoferraio
De meeste mensen die met de boot naar Elba gaan, nemen de boot naar Portoferraio (en dus niet naar Rio Marina of Cavo). De veerboot komt aan in de haven van Portoferraio: il porto di Portoferraio. Dit is het meest gebruikelijk en het handigst. De veerboten komen aan op de plek waar je die 3 pieren op de kaart ziet: hier.
Ook als je vanaf elders op Elba met de bus naar Portoferraio gaat stap je meestal in dit gedeelte uit. Het busstation ligt vlakbij de haven waar je met de boot aankomt. Ook is hier een toeristeninformatie. Ik haalde daar deze plattegrond van Portoferraio.
Kaart van Portoferraio
Ook al kun je alles op je telefoon bekijken (hier vind je Portoferraio op Google Maps), ik vind het ook altijd leuk om nog gewoon ouderwets met een plattegrond rond te lopen. Het is het handigst om er zelf dus even één te halen.
Even voor de oriëntatie: linksonder op de kaart zie je de kade waar de boot aankomt. Ongeveer op een derde van de kaart zie je verticaal de weg naar het strand lopen. In het midden van de kaart zie je de grote vestingmuren van de Medici forten en rechtsboven zie je het huis van Napoleon.
Waar moet je zijn in Portoferraio?
Route naar het oude centrum
Vanaf de kade (molo) waar de veerboot aanmeert, kun je langs de haven blijven wandelen (met de zee aan je rechterhand) richting de Calata Mazzini of eerst een stukje langs de haven en dan via een tunneltje naar de ingang van de Medici-forten en de straatjes in het oude centrum. Wij namen inderdaad dat tunneltje.
Beslis zelf welke kant je op gaat, afhankelijk van welke bezienswaardigheden in Portoferraio je per se wil zien. Ook als je geen bezienswaardigheden of musea wil bezoeken is het leuk rondwandelen in Portoferraio.
Het ‘centro storico’ is het leukste en mooiste gedeelte van Portoferraio.
Centro storico
Duik zeker de kleine straatjes van het oude centrum van Portoferraio in, want juist die kleurrijke straatjes in het ‘centro storico’ geven je op en top het gevoel in Toscane te zijn. En dat ben je ook, ook al ben je op een eiland.
Soms bestaat een straatje uit trappetjes. Dat is even klimmen, maar juist die straatjes zijn het leukst! Ook de meeste bekende bezienswaardigheden van Portoferraio vind je in het oude centrum.
De highlights van Portoferraio noem ik eerst, maar lees daaronder zeker verder, want juist ook de wat minder bekende plekjes en verrassende pleintjes zijn de moeite waard!
Villa dei Mulini: het huis van Napoleon
Een must is Villa Mulini, het huis van Napoleon. Ja, want wie Elba zegt, zegt ook Napoleon. Zelfs wie niets van Elba weet, weet vaak wel dat er ‘iets’ met Napoleon was. Dat klopt. In 1814 werd Napoleon vanuit Frankrijk naar Elba verbannen. Echt gevangen zat hij niet. Hij woonde in een mooi huis (Villa dei Mulini) en in de korte tijd dat hij er in ballingschap leefde, heeft hij veel voor het eiland betekend.
Het huis van Napoleon is als museum te bezoeken!
Palazzina dei Mulini, zoals het gele huis van Napoleon ook wel genoemd wordt, is als museum te bezoeken. Je wandelt door de woonkamer, werkkamer en slaapkamer van Napoleon. Ook zie je de tuinen bij Villa Mulini, met zeezicht. In een apart blog kom ik hier nog een keer op terug.
Om bij Villa dei Mulini te komen, moet je wel even klimmen, want het ligt op een hoog punt in Portoferraio! Goed te weten is dat voor kinderen onder de 18 jaar het museum gratis is!
De kandidaten van Wie is de Mol liepen ook langs dit bed!
Spiaggia delle Viste
Links van Villa dei Mulini heb je prachtig zicht op Spiaggia delle Viste. Dit strand ligt mooi in een baai. Wil je niet helemaal naar beneden lopen, maar wil je je dagje Portoferraio wel combineren met een paar uurtjes strand, kies dan voor het strand aan de andere kant van het fort: Spiaggia Ghiaie of één van de andere topstranden een klein stukje verder. Ik kom daar verderop in dit blog op terug.
Uitzicht op Spiaggia Le Viste!
Via Padiglione Mulini
Terwijl iedereen die bij het Piazzale Napoleone staat alleen maar oog heeft voor de gele villa van Napoleon viel mij ook nog wat anders op. Kijk je namelijk over het randje van het plein dan zie je een paar meter lager een soort hofje. Een langgerekt patio-achtig straatje.
Is het een officiële bezienswaardigheid? Nee, maar bezienswaardig is het wel. Hier zie je namelijk gewoon het lokale leven. Wasrekjes, parasols, een man die een roostertje schoonmaakt. Wij keken even van een afstandje, zonder te storen.
Leuke ‘geheime’ ontdekking: een soort hofje bij Piazzale Napoleone.
Fortezze Medicee
De Medici forten domineren het stadsbeeld van Portoferraio. De werkelijk immense vestingwallen die Cosimo I de Medici in de zestiende eeuw liet bouwen vallen nog altijd op.
De hoge muren van de Medici-vesting zijn indrukwekkend om te zien, maar in vroeger tijden dienden ze ook echt als bescherming van de stad (die toen Cosmopoli heette) tegen aanvallen van piraten. Vanaf grote hoogte kon de vijand goed in de gaten gehouden worden.
Van bovenaf is goed te zien hoe omvangrijk de Fortezze Medicee zijn.
Smal huisje
Vlakbij de ingang van de Fortezze Medicee (hierboven) zie je trouwens ook dit leuke smalle huisje (hieronder) nog. Het is geen echte bezienswaardigheid, maar toch grappig om even te zien.
Forte Falcone
Fort Falcone is het kasteelachtige, hoekige fort met de hele hoge muren en maakt onderdeel uit van het grote verdedigingswerk van de stad. De vesting werd gebouwd in 1548, op een heuvel, zo’n 80 meter boven zeeniveau, en torent boven alles uit. Vanaf Forte Falcone heb je schitterend uitzicht op Fort Stella en het vasteland van Toscane.
Forte Falcone is in oktober (nu ik dit schrijf) open van 9:30 tot 18:30u. In de zomer langer. Net als Villa dei Mulini is het fort wel even een klim. Meer over Forte Falcone lees je hier.
Dat de kandidaten van Wie is de Mol er ook naartoe zouden gaan wist ik al. Hoe ik dat weet lees je hier. Vanuit één van de torentjes zie je de zee en de bergen van de oostkant van Elba mooi in kadertjes.
Bekijk ook zeker dit gave droneshot van Forte Falcone van bovenaf: Forte Falcone.
Forte Falcone was ook één van de Wie is de Mol-locaties in Portoferraio!
Forte Stella
Forte Stella is het zalmkleurige fort vlakbij het huis van Napoleon. Ook dit fort zie je vanaf de boot al liggen. Je ziet het op de foto hieronder die ik vanaf de boot maakte. Je herkent Forte Stella niet alleen aan de kleur, maar ook aan de stenen vuurtoren ernaast: il Faro. De entree is 2 euro.
Wij zijn er niet geweest, maar wat wel een leuke tips is: je kunt hier ook overnachten! Zie daarvoor de overnachtingstips in Portoferraio onderaan dit blog.
Forte Stella was één van de locaties waar de kandidaten van Wie is de Mol waren!
Zowel vanaf zee als vanuit de stad zie je Forte Stella liggen.
Torre del Martello (Linguella toren)
De zeshoekige toren die je ook al vanaf zee mooi ziet is de Torre del Martello. Deze licht vaal-terrakleurige toren stamt uit de zestiende eeuw en wordt ook wel de Torre della Linguella genoemd. Je kunt de toren van binnen bezoeken. In de uitzending van Wie is de Mol van gisteren zag je de kandidaten in de toren!
Ook de Torre del Martello was een Wie is de Mol locatie!
Archeologisch museum
Naast de toren ligt het Museo Archeologico, het archeologisch museum van Portoferraio. Hier zijn opgravingen te zien, ook buiten.
Teatro dei Vigilanti
Wandelend door Portoferraio kwamen we ook Teatro dei Vigilanti tegen. Omdat de zachte babyroze kleur van het gebouw me opviel had ik een foto gemaakt. Het theater kwam er met dank aan Napoleon.
De kandidaten van Wie is de Mol waren in de uitzending van 10 oktober ín het Theatro dei Vigilanti, dus je kon het theater van binnen zien. Op de foto van een brochure die ik mee nam zie je ook hoe dit bijzondere kleine theatertje in Portoferraio er van binnen uit ziet.
Wij zagen Teatro dei Vigilanti alleen van de buitenkant.
Het theater grenst aan een pleintje met een klein terrasje en mooi uitzicht.
Piazza Antonio Gramsci
Tegenover Teatro del Vigilanti lag een pleintje dat ons verraste. Het was zo’n leuk plekje! Onder de bomen zaten wat mensen rustig maar gezellig te borrelen aan twee tafeltjes. Er hing een fijn relaxt sfeertje, weer heel anders dan ‘beneden’.
Midden op het plein stond een mooie oude fontein. Ik heb even gegoogeld en kwam er net achter dat deze antieke fontana er in 2013 is teruggeplaatst. Ook in Capoliveri (een leuk bergdorpje wat ook echt een aanrader is!) vind je zo’n fontein.
Uitzicht over Portoferraio
Toen we naar het randje liepen viel ons op hoe mooi ook hier het uitzicht weer over de stad was. Het staat niet als officieel uitzichtpunt bekend, maar het is een mooi plekje. Je ziet Forte Stella liggen en tevens zie je de oostkant van Elba. Kom het er dus niet van om de forten te bezoeken dan heb je hier toch een mooi uitzicht.
Salita del Falcone
Ernaast liep een leuk steil straatje wat ook zeker een foto waard was. Salita del Falcone heet het. Mis dit fotogenieke steegje niet! Het woord zegt het eigenlijk al: salita betekent ook beklimming. En Falcone vertelt waar naartoe: Forte Falcone. Je ziet het fotogenieke straatje hier van bovenaf en daarna van onderaf.
Salita Cosimo de Medici
Nog zo’n straatje bestaande uit trappen is de Salita Cosimo de Medici. Deze is niet smal, maar juist breed, maar wel zijn het weer tientallen treden. Het ligt vlakbij Piazza della Republica, één van de parkeerplaatsen in Portoferraio. Ook zit er een restaurantje met tafeltjes op de trappen.
Ook dit shot was (in de regen) bij Wie is de Mol te zien.
Piazzale De Laugier
Op Piazzale Laugier belandden we ook al rondwandelend. Dit plein ligt aan het eind van dit straatje. Je vindt hier onder andere het Centro Culturale en de Pinacoteca Foresiana. In de verte zie je Forte Falcone.
Kerkjes in Portoferraio
Soms zul je ineens een kerkje tegenkomen, zoals de Chiesa del Santissimo Sacramento, een okergeel kerkje in de Via Bisdomini of de geel met groene Chiesa della Reverenda Misericordia in het steile straatje Via Ferrandini. Ook vind je hier het Museo della Misericordia.
Onze wandeling door Portoferraio.
De meeste kerkjes in Portoferraio zitten een beetje verstopt.
Duomo di Portoferraio
De dom van Portoferraio ziet er niet uit zoals je je een dom voorstelt. Althans, in mijn ogen zijn de meeste duomos toch behoorlijk imposante gebouwen (denk maar aan die van Milaan of Keulen) en dat is in het geval van de duomo di Portoferraio absoluut niet het geval. Maar dat betekent niet dat het niks is. Het is juist een klein schattig licht roze kerkje.
De duomo di Portoferraio wordt ook wel de Chiesa della Natività della Beata Vergine Maria genoemd. Je vindt deze katholieke kerk op Piazza della Repubblica (waar de kandidaten van Wie is de Mol de auto parkeerden). Onderaan deze trappen:
Piazza Cavour
Als je een beetje rondslentert zul je vanzelf een keer bij Piazza Cavour uitkomen. In eerste instantie lijkt het geen echt plein, door de langgerekte vorm, maar dat is het wel. Piazza Cavour is een toeristisch, maar toch wel gezellig plein om iets te eten of drinken. Ook wij deden dat. Het is misschien niet de meest originele plek en niet de allerleukste plek, maar mijn tieners hadden trek en dan kan het maar beter niet te lang meer duren. Uiteindelijk hebben we er heerlijk gezeten.
Restauranttips in Portoferraio vind je verder naar onderen.
Porta a Mare: het poortje tussen de zee en de oude stad
Op Piazza Cavour zie je bovendien een poortje naar zee: la Porta al Mare. Dit leuke poortje verbindt de haven met de oude stad. Zelf kwamen wij vanaf de andere kant van het plein aangelopen, maar ik vond het een leuk en fotogeniek poortje. Leuk ook met dat terrasje eronder. Het poortje verbindt Piazza Cavour met Molo Mediceo (ook wel Molo Elba).
Je ziet het op de foto niet goed, maar aan het eind van dit poortje staat, aan de andere kant van de weg, het anker waar de kandidaten van Wie is de Mol een geldzakje moesten vinden, op Molo Elba.
Calata Mazzini
Los van de historische binnenstad is ook de Calata Mazzini een fotogeniek plekje in Portoferraio. Het is weliswaar best een drukke weg langs de haven, maar de huizen zijn wel prachtig gekleurd. De foto met de gekleurde huizen en de bootjes zie je vaak op de voorkant van reisgidsen, zo ook op deze Marco Polo reisgids van Elba:
Darsena Medicea
Wandel je verder, de bocht om, dan kom je bij de Darsena Medicea, de tweede haven die je op de kaart ziet. Dus niet daar waar de veerboten aankomen, maar de haven bij het oude centrum. Hoewel je ook daar nog wel wat joekels van cruiseschepen tegen kunt komen, liggen hier ook wat kleinere bootjes. Het is daardoor een prettiger stukje haven om te wandelen dan vlakbij het gedeelte waar je aankomt, met name ook vanwege de kleurrijke huizen langs de Calata Mazzini die ik eerder al noemde.
Shoppen in Portoferraio
Ben je niet zo van de bezienswaardigheden en het rondslenteren, maar meer van het shoppen? Voor de beste shopping tips moet je helaas niet bij mij zijn. Ik heb een hekel aan winkelen en vind eigenlijk alleen lokale markten leuk of winkeltjes met typische producten uit de streek, maar uiteraard zijn er ook echte winkels in Portoferraio, voor wie daar wel van houdt. Een echte winkelstraat in Portoferraio heb ik niet gezien, maar ik heb er ook niet op gelet.
Markt in Portoferraio
Zelf waren wij niet op een marktdag in Portoferraio, maar goed te weten is dat de wekelijkse markt in Portoferraio op vrijdag is. De markt is aan de Viale Zambelli, buiten het oude centrum, vlakbij de ferry en het busstation.
Wel zijn er in het oude centrum wat kioskjes met toeristenprullaria te vinden, zoals ansichtkaarten, koelkastmagneetjes, armbandjes, je kent het wel.
Souvenir kopen in Portoferraio?
Acqua dell’Elba
Wil je iets typisch van Elba meenemen maar geen toeristische troep? Dan is Acqua dell’Elba misschien een leuke tip. Dit parfum komt echt van Elba en betekent letterlijk ‘Elbawater’. En wie wil het wonderschone water van Elba nou niet mee naar huis nemen?
Het ziet eruit als een heerlijk fris geurtje. Echt iets waar ik wel van hou! ‘L ‘essenza del mare’ klinkt ook goed. Voor de grap heb ik even gegoogeld en ik zie dat het gewoon via Bol.com te koop is. ‘Geïnspireerd op de frisheid van bloemen en van de zee’ lees ik. Oh, heerlijk! ‘Een vrouwelijke, bloemige geur met onder meer de volgende noten: sinaasappel, mirte, gardenia, jasmijn, cistus monspeliensis (labdanum) en hout van Mediterraanse struiken.’
Oké, mocht het tij voor reisbloggers ooit weer keren en de inkomsten weer binnen stromen dan koop ik deze! Ze hebben er ook geurstokjes en geurkaarsen van zie ik.
Parkje in Portoferraio
Ben je na al die bezienswaardigheden of na het shoppen toe aan een beetje rust en ben je op zoek naar iets van een parkje? Parco Pubblico delle Ghiaie is een openbaar park in Portoferraio. Het ligt vlakbij het strand.
Oké, het is geen park waarvan ik zeg: dat moet je gezien hebben, maar het is meer een tip ter afleiding als je met jonge kinderen in Portoferraio bent, als je even wat groen zoekt of als je naar de wc moet. Er is een openbaar toilet èn er zijn douches.
Een parkje met speeltuintje in Portoferraio!
Speeltuintje in Portoferraio
In Parco Pubblico delle Ghiaie zijn ook wat speeltoestellen voor kinderen, zoals kleine glijbaantjes en schommels. Je ziet het hieronder:
Spiaggia delle Ghiaie
Wil je je bezoek aan Portoferraio combineren met een paar uurtjes strand dan kan dat heel goed. Vanaf de ferry of het busstation is het maar 10 minuutjes lopen naar Spiaggia delle Ghiaie, een strand met witte kiezels en kristalhelder water! Spiaggia delle Ghiaie betekent zelfs letterlijk kiezelstrand. Ook in het Engels heet het zo: the Gravel Beach.
Toen wij er in augustus waren was het er poepdruk en lag iedereen hutje mutje (allemaal Italianen), maar het water is wel wonderlijk mooi, zeker als je beseft dat het direct aan de stad grenst! We lagen iets voorbij restaurant en pizzeria Le Sirene.
Kiezelstrand Spiaggia delle Ghiaie grenst direct aan de stad en is prachtig!
Over de Viale Alessandro Manzoni loop je er makkelijk (vrijwel gelijkvloers) naartoe. Het is handig om dit aan het begin of eind van je dag te doen, want je wandelt dan zo weer terug naar de haven waar de veerboten gaan, of, zoals wij, naar het busstation.
Als je met de auto bent, is het aan te raden voor de parkeerplaats vlakbij het strand te kiezen. Zorg op een mooie stranddag dan wel dat je er vroeg bij bent, want juist ook de Italianen zelf gaan hier naartoe!
Boulevard van Portoferraio
Ook als je niet naar het strand gaat is het fijn om even over dit ‘boulevardje’ te lopen en de zee te zien. Officieel heet het niet ‘de boulevard van Portoferraio’, maar de Viale delle Ghiaie, wat letterlijk laan van grind of kiezels betekent. Dat is niet zo gek, want met grind bedoelden ze natuurlijk de witte kiezels waar het strand uit bestaat. Ook wij wandelden even over de promenade bij Spiaggia delle Ghiaie.
Je vindt er o.a. een barretje en een restaurantje.
Stranden bij Portoferraio
Behalve het mooie Ghiaie-strand (wat het makkelijkst te bereiken is) zijn er nog meer mooie stranden vlakbij Portoferraio. Spiaggia delle Viste noemde ik ook al (dat was het strand dat je vanaf het huis van Napoleon zo mooi onder je zag liggen), maar dat is niet het enige strand bij Portoferraio.
Je zou het misschien niet verwachten, maar de stranden zo dicht bij de stad zijn verbazingwekkend mooi! De stranden aan de noordkust van Elba, die die direct ten westen van Portoferraio liggen, vond ik zelfs veel mooier dan de stranden in het zuiden van Elba.
Ook al liggen ze vlakbij de stad, de stranden direct ten westen van Portoferraio zijn mooier dan de stranden in het zuiden van Elba.
Houd er rekening mee dat het op mooie zomerse weekenddagen erg druk kan zijn op de stranden bij Portoferraio!
Combiticket voor meerdere bezienswaardigheden
Wil je niet naar het strand, maar juist veel zien? Als je meerdere bezienswaardigheden wil bezoeken dan loont het de moeite de Cosmopoli Card te kopen. Met deze kaart krijg je toegang tot Fortezze medicee, Forte Falcone, Teatro dei Vigilanti, Area archeologica della Linguella, Villa Romana delle Grotte (zie hieronder) en de Pinacoteca Foresiana.
Volwassenen betalen 14 euro. Kinderen van 9 tot en met 18 jaar: 12 euro. Gezinnen van minimaal 3 personen kunnen voor een familieticket kiezen. Je betaalt dan maar 10 euro per persoon.
Villa Romana delle Grotte
Behalve in het Museo Archeologico wat ik al noemde kun je nog meer oude ruïnes zien in Portoferraio. Een flink stuk buiten het centrum van Portoferraio ligt Villa Romana delle Grotte. Ook al zijn we hier tijdens onze week 10 keer langsgekomen, ik wist niet dat het er zat, maar lees er nu pas over: Villa romana delle Grotte. We reden zelfs over de Via delle Grotte! Deze foto nam ik vanuit de bus.
Bezienswaardigheden buiten Portoferraio
Ook nog wat verder buiten Portoferraio zijn nog interessante bezienswaardigheden die je kunt bezoeken. Ondanks dat er wel enkele bussen gaan op Elba is een (huur) auto dan toch wel het handigst. Onderweg kom je langs wijngaarden, dus wie weet kun je ergens nog een fijn flesje scoren. Of boek een tour. Dat kan soms bij hotels en campings of via je reisorganisatie.
