Van Gogh Nationaal Park. Nog niet iedereen kent het. Naast bekende nationale parken als de Hoge Veluwe, de Veluwezoom, de Weerribben Wieden, de Utrechtse Heuvelrug, de Biesbosch en Schiermonnikoog zijn er de laatste jaren ook nieuwe nationale parken ontstaan of al enige tijd in ontwikkeling, zoals Nationaal Park Nieuw Land, Nationaal Park Hollandse Duinen en Van Gogh Nationaal Park. Over die laatste, Van Gogh NP, gaat dit blog!  

Van Gogh Nationaal Park 

Heel bekend is Van Gogh Nationaal Park nog niet. Vraag je een willekeurig persoon wat plekken in Brabant te noemen, dan komen standaard steden als Eindhoven, Tilburg, Breda en Den Bosch voorbij, de Efteling soms, en misschien nog een natuurgebied als de Loonse en Drunense Duinen of de Oisterwijkse bossen en vennen, maar veel verder komt de doorsnee Nederlander niet. O ja, carnaval natuurlijk nog, maar niemand noemt zomaar Zundert of Van Gogh Nationaal Park! Mensen kennen het niet of hebben er slechts een vaag beeld bij. En daar gaat nu verandering in komen, want ik neem je mee naar de plekken waar Van Gogh als kind al rondwandelde en vertel wat je moet zien en doen in Van Gogh Nationaal Park.  

Lees verder en ontdek de mooiste plekken in Van Gogh Nationaal Park! 

Brabant  

Ik was niet voor het eerst in Brabant. Vanaf Zuid-Holland is Noord-Brabant niet ver en dus ben ik er best vaak te vinden. Ik bezocht er de afgelopen jaren meermaals de grote steden, maar ook kleinere steden en dorpen, zoals Bergen op Zoom, Halsteren, Oudenbosch en Goirle. Ook ging ik er de natuur in, o.a. in het Mastbos.

Van Gogh NP  

Tijdens mijn recente bezoek aan de Moerputten was ik eigenlijk ook al in het gebied, maar toch had ik Van Gogh Nationaal Park (kortweg Van Gogh NP) an sich nog niet echt duidelijk op het vizier staan. Dát het bestond wist ik, maar waar het nou precies helemaal lag?  

Waar ligt Van Gogh Nationaal Park?  

Tot voor kort dacht ik eigenlijk –ja, ik ga nu iets bekennen wat ik tijdens het weekend in Van Gogh Nationaal Park niet hardop heb durven zeggen- dat Van Gogh Nationaal Park op de Veluwe lag. Ik sliep eens in een Van Gogh huisje op de Veluwe en ook het Kröller-Müller museum met werk van Vincent ligt natuurlijk op de Veluwe, dus vandaar de associatie misschien, maar Van Gogh Nationaal Park ligt toch echt in Brabant!  

Van Gogh NP in Brabant  

Van Gogh Nationaal Park is niet één omheind gebied, zoals de Hoge Veluwe, maar beslaat een groot deel van Brabant en is overal vrijelijk binnen te wandelen.  

Waar is het mooi en waar moet je zijn in Van Gogh Nationaal Park?  

Nationaal Park Van Gogh beslaat niet alleen een gedeelte bij Tilburg en Nuenen, waar je het onlangs heropende Van Gogh Village Museum vindt, maar ook bij Etten-Leur en Zundert. Dat laatste deel, ten zuidoosten van Roosendaal, grofweg tussen Breda en Antwerpen in, ontdekten wij. Vincents geboortestreek! Een stukje West-Brabant dus, niet zo gek ver van grenspark Kalmthoutse Heide.  

Kaart Van Gogh Nationaal Park  

Er is echter nog veel meer te zien en te doen in Van Gogh Nationaal Park. Het volledige gebied dat het beslaat zie je hier op de kaart:  

Nationaal Park in ontwikkeling 

Van Gogh Nationaal Park is een nationaal park in ontwikkeling. Net als Nationaal Park Hollandse Duinen -mijn favoriet in Nederland!- die officieel ook die lettertjes ‘i.o.’ erachter heeft staan, is het een nationaal park ‘nieuwe stijl’ waar natuur en cultuur samengaan en meerdere gebieden samen één nationaal park vormen. Ook als je niks met schilderkunst of met Van Gogh hebt, maar puur een natuurliefhebber bent, is dit nationale park de moeite waard.  

Natuurgebieden in Van Gogh Nationaal Park 

Aan de oostkant van Van Gogh NP, ten zuiden van Den Bosch en Waalwijk, vind je de Moerputten, de Bossche Broek, de Dommelvallei, de Geelders, de Kampina, de Oisterwijkse bossen en vennen, de Vughterheide, de Leemkuilen, de Loonse en Drunense Duinen, de Brand en natuurgebied Huis ter Heide.

Aan de westkant van Van Gogh NP, ten zuiden van Breda, vind je het Mastbos, Nieuwbosch, het Liesbos, de Chaamse bossen, de Strijbeekse heide, landgoed Krabbenbosschen, de Vloeiweide, de Pannenhoef, de Turfvaartse landgoederen, de Moeren, de Oude Buisse Heide, Wallsteijn en de Krochten. Er vallen dus heel veel natuurgebieden onder! Een aantal ervan kom je verderop in dit blog tegen.  

Landschap Van Gogh Nationaal Park  

Met zoveel verschillende natuurgebieden is het landschap van Van Gogh Nationaal Park dus ook heel divers! Het bestaat uit uitgestrekte natuurgebieden, zoals heide, bossen, vennen en zandverstuivingen, maar ook slingerende beken, boerenland, buitenplaatsen, landgoederen en pittoreske stads- en dorpsgezichten.

Van Gogh Nationaal Park heeft een heel divers landschap.  

Mastbomen, heide en knotwilgen 

Te midden van dit gevarieerde landschap van mastbos, heide en knotwilgen werd Van Gogh geboren. Hij raakte geïnspireerd door de Brabantse natuur waar hij zijn leven lang naar terugverlangde. Dat Brabant zie je dan ook terug in zijn wereldberoemde schilderijen en in de wandelingen in Van Gogh Nationaal Park.  

Monumenten, kastelen en erfgoedlocaties 

Naast natuur vallen ook vele monumenten, kastelen en erfgoedlocaties onder Van Gogh Nationaal Park. Er is dus genoeg te zien en te doen in Van Gogh Nationaal Park! 

Het Brabant van Van Gogh  

Samen met een groep fotografen, bloggers, instagrammers en andere influencers mocht ik mee met een instameet om kennis te maken met het Brabant van Van Gogh en enkele van de mooiste plekken in het gebied. Ik ontdekte Vincents geboortedorp Zundert en maakte drie mooie wandelingen in Van Gogh Nationaal Park.  

We ontdekten pleisterplaatsen, prachtgebieden en andere pareltjes in Brabant.  

In de voetsporen van Van Gogh  

We zwierven over de Oude Buisse Heide, wat bekend terrein was voor Van Gogh, maar ook door de bossen en in natuurgebied de Pannenhoef waar één van de Van Gogh wandelroutes loopt, namelijk de Van Gogh wandelroute Etten-Leur. Bij de Menmoerhoeve genoten we van streekproducten en ook bezochten we Zundert, de geboorteplaats van Van Gogh met verschillende bezienswaardigheden en een museum.  

Henriette Roland Holst  

Niet alleen wandelden we in de voetsporen van Van Gogh, maar ook in die van dichteres en politica Henriette Roland Holst. Sterker nog, we sliepen zelfs in haar buitenhuis! Een deel van de groep verbleef in de Angorahoeve en een deel in het op steenworp afstand gelegen Atelier Roland Holst, een schattig huisje! Je leest verderop meer over de accommodaties.  

Blog over Van Gogh Nationaal Park  

In onderstaand blog neem ik je mee naar enkele van de mooiste plekken van Van Gogh Nationaal Park. Achtereenvolgens maak je kennis met de volgende pleisterplaatsen, pareltjes en prachtige natuurgebieden in Brabant:  

• de Angorahoeve en het landgoed van Henriette Roland Holst  
• de mooiste plekjes op de Oude Buisse Heide  
• Zundert, de geboorteplaats van Van Gogh 
• de Menmoerhoeve in Etten-Leur 
• natuurgebied de Pannenhoef (en de Van Gogh wandelroutes)  

Het blog eindigt met nog veel meer Van Gogh-locaties en dingen die je misschien wel wil weten (of hebben!) 

Naar Van Gogh Nationaal Park  

Op een kille vrijdagmiddag in februari pak ik samen met blogger Esmeralda van On a Journey de trein van Den Haag naar Roosendaal. We worden opgewacht door Eliane Roest die –samen met Visit Brabant- de instameet in Van Gogh Nationaal Park organiseert. In het donker rijden we via de Rucphense Bossen in de richting van Schijf en Achtmaal, kleine plaatsjes waar ik nog nooit van gehoord had.  

Noord-Brabant is dichterbij dan je denkt en toch voelt dit heerlijk ver weg.  

Ver van alles en iedereen vandaan 

Dwars door het donkere bos, ver van het stadse leven vandaan, karren we steeds dieper de natuur in, op zoek naar ons verblijf in Achtmaal: de Angorahoeve. Bijna in België ligt het en dat geeft ons een heerlijk ‘ver van alles en iedereen’-gevoel. Precies het gevoel dat in Nederland vaak letterlijk ver te zoeken is, terwijl Breda maar 30 minuten verderop ligt. Zelfs in eigen land voelt het bijna spannend aan, zo donker is het.

De Angorahoeve  

Om half 8 in de avond parkeren we de auto en wandelen naar het huis van Roodkapje. Zo voelt het een beetje. Binnen wacht ons een best wel luxe verblijf. Alle drie hebben we een eigen tweepersoons slaapkamer en er zijn twee badkamers, waarvan één met bad. Er is een goed uitgeruste keuken, een houten eettafel, een gezellig zitgedeelte, een houtkachel en een serre.

Dit, de Angorahoeve, was het buitenhuis van dichteres Henriette Roland Holst. Ze ontving er bekende gasten als Gorter, Berlage en Drees en schreef er vele gedichten. Enkele gedichten hangen aan de muur.  

Instameet Van Gogh Nationaal Park 

Speciaal voor ons komt er een grote borrelplank op tafel, de wijn wordt ingeschonken en de gasten die in het nabijgelegen atelier van Roland Holst verblijven druppelen ook binnen. Gaande het verhaal vertel ik je meer over deze twee bijzondere plekken, eerst is het tijd om te proosten op een gezellige instameet in Van Gogh Nationaal Park. Te dol maken we het niet, want we moeten vroeg op voor de zonsopkomst.  

Vroeg uit de veren 

Een haan kraait. Ik spring onder de douche. Er is koffie. Al om even na zevenen klopt boswachter Frans –misschien wel de bekendste boswachter van Nederland– op de deur. Niet alleen hij, maar ook de andere Instagrammers komen aanwaaien, sommigen rechtstreeks van huis en dus al vroeg op pad.  

Wandelen in het halfduister  

Warm aangekleed – het is koud!- wandelen we vanaf de Angorahoeve direct over het landgoed richting Oude Buisse Heide. Terwijl we in de schemer bespied worden door een kabouter bij een boom –echt!- wandelen we over een pad met bomen –de zogeheten zichtlaan- richting hei.  

Turfvaart  

Onderweg horen we iets over de historie van het gebied dat ontstond door de ontginning van turf in de 13e en 15e eeuw. De eeuwenoude turfvaart liep vanaf hier, bij Achtmaal, helemaal door tot aan Breda. Wellicht gaat er nu een belletje bij je rinkelen. Juist, het turfschip van Breda en het heroveren van de stad op de Spanjaarden!  

Rust en inspiratie  

‘Rijke mensen legden hier later hun landhuizen aan’ vertelt boswachter Frans als we verder wandelen, waaronder het echtpaar Roland Holst. Op de Oude Buisse Heide vonden ze rust en inspiratie. Dichteres Henriette Roland Holst schreef:  

‘Zoo lieflijk, vredig en idyllisch bekoorlijk, dat elk mensch, die daar komt, door haar stilte en blije harmonie getroffen wordt.’ 

Gedicht Henriette Roland Holst  

Her en der staat een gedicht van Henriette Roland Holst die hier dan ook –net als Vincent van Gogh- vele voetstappen heeft gezet. De teksten spreken me aan. 

Zonsopkomst op de Oude Buisse Heide 

Na alle mooie roze luchten die ik recent zag en fotografeerde hoop ik ook in Brabant op een adembenemende zonsopkomst, maar de voorspellingen lieten al zien dat dat ‘m niet zou gaan worden. Het is grijs en grauw.   

We wachten op de zon, maar er gebeurt weinig. Als de zon al op moet zijn zien we slechts een zweempje licht in de lucht, diagonaal, van heide naar hemel. Evenlater kleurt hij toch nog heel voorzichtig iets van roze, maar je moet je best doen om het te zien.  

Net als Henriette Roland Holst: ‘Voor heel even laat ik mijn hectische leven los’.  

De rustige sfeer op de heide

We fotograferen en filmen en proberen de heide vast te leggen zoals hij is: in winterse tooi, lichtbruin en beige, in plaats van paars zoals de heide er in de zomer uitziet. In de verte een solitaire boom. Een zwerm vogels vliegt over. Ja, ook zo, op een koude ochtend in februari, is het hier mooi.

Mooi vennetje op de heide 

Boswachter Frans neemt ons mee naar een mooi vennetje even verderop. Er staat een bankje met een steen ernaast. Op de steen een tekst van Van Gogh:  

‘Ik heb een altijd durend heimwee naar hei en masthout’.  

Eén van de vele mooie plekken in Van Gogh Nationaal Park.  

Liefde voor de natuur 

Niet alleen Vincent van Gogh wandelde hier in zijn jonge jaren graag, ook Henriette Roland Holst en haar man deden dat in de zomermaanden vrijwel dagelijks. Op diverse plekken onderweg kom je Henriettes gedichten tegen waarin ze vertelt wat ze ziet.  

Henriettes wandeling 

Je kunt zelfs een speciale gedichtenroute wandelen. Je vindt de wandelroute op de website van Natuurmonumenten: Gedichtenroute Henriette Roland Holst.  

Wandeling over de Oude Buisse Heide  

Zelfs in dit seizoen –in de winter- is een wandeling over de heide heerlijk. Hier en daar doet het nog een beetje herfstig aan, door de kleuren van de bladeren op de grond en de zwammen her en der. Wat divers is het ook.

Binnen een kleine straal rond de Angorahoeve kom je vanalles tegen: heide, vennen, bossen en dan weer boerenland, het wisselt elkaar af. Hieronder zie je het, en ik heb nog meer foto’s van de Oude Buisse Heide, maar als ik alles laat zien wordt het een beetje veel.  Deze hieronder is één van mijn favorieten:

Heide, bossen en vennen, al tijdens een korte wandeling kom je het allemaal tegen.  

Landgoed rond de Angorahoeve 

Op het landgoed rond de Angorahoeve en het Roland Holst atelier is overigens ook vanalles te zien. We wandelen nog even een rondje om de hoeve. Een wit paardje laat zich aaien. Ook zien we de plek waar in de vorige eeuw een badhuis stond.  

Net als in Zundert  

Als we terugwandelen naar de hoeve wandelen we langs de Herenkamer en zien we ineens een kunstwerk wat in het donker niet te zien was. ‘Net als in Zundert’ heet het en het verwijst naar Van Gogh, die tijdens zijn laatste jaren in Frankrijk nog vaak terugdacht aan Zundert. Toen zijn broer Theo hem in het ziekenhuis opzocht en zijn hoofd naast Vincent op het kussen legde, fluisterde Vincent: ‘Net als in Zundert’.  

Het kunstwerk is gemaakt door Will Beckers. Zijn naam komt me bekend voor en ineens weet ik weer waarom. Op Utopia Eiland zag ik vorig jaar ook zijn Willowman al. Hij maakt vaak kunst gecombineerd met de natuur.  

Ontbijt in de Angorahoeve 

Na onze eerste wandeling in Van Gogh Nationaal Park is het tijd voor het ontbijt en daar hebben we zin in! Huur je de Angorahoeve als gewone gast dan moet je zelf voor je ontbijt zorgen, maar voor ons wordt het nu verzorgd. Aangezien we er al een paar uur op hebben zitten genieten we er extra van: yoghurt met vruchten en cruesli, sandwiches, sappen en heerlijke zoetigheden, wat worden we verwend! En natuurlijk worstenbroodjes, we zijn immers in Brabant!  

Angorahoeve  

Inmiddels is het ook eindelijk licht genoeg om de Angorahoeve even bij daglicht te fotograferen. Wil je eens met een groep natuurvrienden of met een groot gezin in de mooie natuur verblijven, dan is dit zeker een aanrader. Het is een ruim vakantiehuis en er zijn drie slaapkamers, waarvan 2 boven. Voor de mensen met jonge kinderen: een traphekje is aanwezig. De hoeve is te huren via Buitenleven Vakanties.  

Atelier Roland Holst 

Ook het atelier van Roland Holst is een pareltje. Dit schattige huisje ligt er vlakbij en ziet eruit alsof het rechtstreeks uit een sprookje komt. Het is in 1919 ontworpen door de eerste vrouwelijke architect van Nederland: Margaret Staal-Kropholler. De architecte ontwierp het in opdracht van het kunstenaarsechtpaar.  

Buitenleven Vakanties  

Wil jij ook in de Angorahoeve of in het atelier overnachten? De accommodaties zijn te boeken via Buitenleven vakanties, een samenwerking tussen Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Landschappen.NL. Of je nou tot rust wil komen of lekker veel wil wandelen in Van Gogh Nationaal Park, het is leuk om hier te verblijven.  

Mooiste plekken Oude Buisse Heide 

Na het ontbijt gaan we weer de Oude Buisse Heide op, voor de volgende wandeling, maar nu pakken we eerst een stukje bos. We wandelen via het Kerkepad, één van Henriettes favoriete paadjes. Het romantische paadje, dat ook wel ‘lovers lane’ genoemd wordt, staat in het late voorjaar vol met rododendrons, maar zelfs nu is het er al mooi.  

Tonderzwam 

Boswachter Frans houdt halt bij een boom vol tonderzwammen. Ik ben ze al vaker tegengekomen, van Wassenaar tot Montenegro, maar het verhaal erbij kende ik nog niet.  

Hoewel het bij mij nooit in me opgekomen is een paddenstoel aan te raken (vaak zijn ze al kwetsbaar genoeg) slaat de boswachter er met zijn handen op om te laten zien hoe hard de tonderzwam is. Daarna vertelt hij over de tondel, de voorloper van de aansteker. Interessant. Je hoort het hier.

De tonderzwam. Wie regelmatig in het bos wandelt is ‘m vast wel eens tegengekomen.
Tijdens een wandeling in @VanGoghNP vertelde @BoswachterFrans @Natuurmonument er dit leuke weetje over. #visitbrabant pic.twitter.com/KquuT6d5qR

— Denise Miltenburg (@eventjes) February 21, 2023

Vossen, reeën en eekhoorntjes 

Behalve mastbomen en tonderzwammen kunnen we ook dieren tegenkomen. In dit deel van Van Gogh Nationaal Park leven vossen, reeën, eekhoorntjes en salamanders. Op een paar snel weg schietende reeën en vele vogels na, verstoppen de dieren zich voor ons, maar mocht jij eens gaan dan heb je misschien meer geluk.   

We wandelen verder het bos in bij de Oude Buisse Heide.

Mooi ven  

We steken een beekje over. Via het bos en een modderig pad komen we weer bij een mooi ven uit, een andere dan vanmorgen. Ik moet aan de Oisterwijkse bossen en vennen denken die al lang op mijn verlanglijstje staan, maar ook dit is een fotogenieke plek waar we volop fotograferen. Hoppend door het drassige gras zoekt iedereen een mooi punt uit.  

De mastbomen worden weerspiegeld in het water. De bosjes aan de overkant ook, en ook de riethopen vallen op. Als kleine eilandjes dobberen ze in het ven.  

De Oisterwijkse bossen en vennen kende je misschien al, maar ben je hier al eens geweest?

Theekoepel Henriette Roland Holst  

Vanaf het ven is het niet ver naar de theekoepel. Wat een afwisseling toch weer! Henriette Roland Holst zat er graag. Haar bedienden brachten haar thee. Het is leuk om het trapje even op te lopen, maar ook om de koepel van een afstand te fotograferen, met de mooie beukenlaan ervoor. Dat geeft een extra mooi beeld!  

De beukenlaan met de theekoepel mag je niet missen.  

Landgoed Wallsteijn 

Met het geluid van een specht hoog in de bomen wandelen we terug naar het jachthuis en de Angorahoeve in Achtmaal. Wil je hier nog verder wandelen dan kun je het aangrenzende Landgoed Wallsteijn nog verder ontdekken, maar voor ons staat er iets anders op het programma.  

Geboorteplaats Van Gogh 

Bij een bezoek aan Van Gogh Nationaal Park mag de plaatst Zundert natuurlijk niet ontbreken: de geboorteplaats van Van Gogh. Op 30 maart 1853 werd de wereldberoemde schilder hier geboren en verschillende plekken in het dorp herinneren aan hem.  

Van GoghHuis 

Op de plek waar nu het Vincent van Gogh Huis te vinden is stond vroeger de oude pastorie van de Nederlands Hervormde Gemeente. Hier werd Vincent geboren en woonde hij tot zijn zestiende. Op de website Van Gogh Brabant lees je meer over het Van GoghHuis. Wij horen het live. In het Vincent Van Gogh Huis wordt ons over Zundert en de jonge jaren van Van Gogh verteld. Ik typ als een dolle om het hele verhaal bij te houden.   

Geschiedenis van Zundert  

‘De rijksgrens stamt uit de negentiende eeuw toen Zundert een grensplaats werd, maar taalkundig gezien hoort Zundert bij Antwerpen’ wordt ons verteld. Sunderda, zoals Zundert in de 12e eeuw heette, was lang een afgezonderd gebied. We horen over een klooster in het Belgische Tongerlo. En dat zelfs de Romeinen hier al zaten.  

Er lag een soort heuvelrug waardoor mensen zich er al vroeg in dit gebied vestigden. De Molenstraat in Zundert lag op de Napoleonsroute, de handelsroute van zuid naar noord (van Parijs naar Amsterdam, of meer in detail, van Antwerpen naar Breda), verdienden de mensen in het Zundert van toen aan wie er voorbijkwam, maar toch bleef de gemeenschap behoorlijk naar binnen gericht.  

Textielindustrie, protestanten en boomkwekers  

‘De textielindustrie uit Tilburg is in Zundert begonnen’ vertelt de museummedewerker. ‘De protestanten kwamen en leerden ons bomen kweken. Dat gaf een boost aan de economie.’ Nog steeds zijn er veel boomkwekers in de omgeving.  

Vincent van Gogh als kind  

In die tijd kwam ook de familie van Gogh naar Zundert. De vader van Vincent was dominee. Met zijn rode haar en als zoon van de dominee werd Vincent als kind al als ‘anders’ gezien. Als 11-jarig jongetje ging Vincent naar een kostschool in Zevenbergen maar verder bracht hij veel tijd in Zundert door.  

Schilderen deed hij als kind nog niet, maar hij kwam wel al heel vroeg in aanraking met de natuur. De natuur bood hem troost, want hij had het niet makkelijk. Hij droeg het verdriet van zijn ouders met zich mee, het verdriet om al een eerdere Vincent. Ja, er blijkt nog een verhaal over Vincent van Gogh te zijn wat niet iedereen kent…  

Doodgeboren broer Vincent van Van Gogh 

Voordat Vincent van Gogh geboren werd, was de moeder van Vincent al eerder zwanger. Hun eerdere zoon, eveneens met de naam Vincent, werd precies een jaar ervoor, op dezelfde datum, dood geboren. Het verdriet over deze nooit geleefde oudere broer werd weggestopt en al snel was er een nieuwe zwangerschap.  

Precies een jaar na de doodgeboorte van de eerste Vincent werd de –later- wereldberoemde Vincent van Gogh geboren. Vincent van Gogh moest –ook omdat hij exact dezelfde naam kreeg- een soort vervanging voor dit eerdere verdriet zijn geweest en zal waarschijnlijk het ‘replacement child syndrome’ gehad hebben.  

Wanneer begon Vincent met schilderen?  

Vincent van Gogh begon relatief laat met schilderen en deed het relatief kort. Hij schilderde van zijn 27e tot en met zijn 37e, met aan het eind echt een hele hoge productie. Zijn beroemdste schilderijen kennen we natuurlijk allemaal, maar hij maakte er nog veel meer: gemiddeld bijna 100 per jaar! Ook schreef hij zo’n 900 brieven.  

Vincent begon laat met schilderen en stierf al op 37-jarige leeftijd, toch maakte hij honderden schilderijen. Beroemd werd hij echter pas na zijn overlijden.

In 10 jaar tijd maakte Vincent Van Gogh bijna 1000 schilderijen! 

Van Gogh wandelroute Zundert  

Na het ietwat lange verhaal in het museum -inmiddels weten we meer over Van Gogh en de geschiedenis van Zundert- gaan we naar buiten om wat plekken uit de Van Gogh wandeling in Zundert te zien.  

Van Gogh kerkje  

Vanaf het Van Gogh huis wandelen we naar het vlakbij gelegen Van Gogh kerkje. We bezoeken het kerkje van binnen en bekijken bovendien de grafsteen van Vincents eerdere broer die hij nooit gekend heeft, maar wiens graf hij vaak gezien heeft.

Graf Vincent van Gogh

‘Aziatische toeristen zijn hier wel eens verbaasd over’ vertelt de museummedewerker. Die zijn dan even in verwarring over de naam op het graf, aangezien de echte Vincent in Frankrijk begraven ligt. Net als zijn broer Theo, die andere broer, is Vincent begraven in het Franse dorpje Auver-sur-Oise. Het graf van de beider broers wordt nog steeds bezocht.  

Monument gebroeders Van Gogh 

Vlakbij het Van Gogh kerkje staat een monument ter nagedachtenis aan de gebroeders Van Gogh: Vincent en Theo van Gogh. Het bronzen beeld is er niet speciaal voor Van Gogh Nationaal Park geplaatst, nee, het werd al in 1964 door Koningin Juliana onthuld.  

Het kunstwerk is gemaakt door Ossip Zadkine en is geschonken door Lanschot bankiers. De sokkel komt uit Saint-Rémy-de-Provence en er zit een kistje in met grond uit de kliniek waar Vincent werd verpleegd.  

Van Gogh zelfportret als mozaïek  

De gaafste bezienswaardigheid van Zundert is er één die je eigenlijk niet kunt zien als je er overheen loopt. Op de Markt in Zundert, precies tussen het stadhuis en het museum, schittert het hoofd van Van Gogh, één van zijn zelfportretten, nagemaakt van stenen in verschillende tinten op het plein.  

Dronefoto’s Van Gogh

Je moet eigenlijk een vogel zijn om het enorm grote mozaïek van Van Gogh mooi te kunnen zien, maar ook de dronebeelden van dit plein zijn gaaf. Patrick Fotografeert heeft een hele gave gemaakt, in de zomer, met groene bomen erbij, maar ook om de winter is het tof om dit te doen als je een drone hebt.

Als je op het instagramaccount van Marion Stoffels kijkt zie je zowel bij de stories van Van Gogh NP als in een post Van Gogh van bovenaf. Ik mocht de foto hier delen. Als embedden later lukt doe ik dat alsnog. Dat lukte nu niet.

Van Gogh wandelroute Zundert 

Als je tijd genoeg hebt kun je de volledige Van Gogh wandelroute Zundert lopen, wij hebben er slechts de belangrijkste bezienswaardigheden uitgepikt. Een plattegrond zie je hier: 

Van bloemencorso tot beeldende kunst 

Leuk om te weten nog is dat er in Zundert jaarlijks een beroemd bloemencorso is, nog imposanter dan die in de bollenstreek: Corso Zundert. Het grootste corso ter wereld, zeggen ze. Op 3 en 4 september is het weer. Ook is er jaarlijks een atelierroute in Zundert.  

De Menmoerhoeve  

Na alle hoogtepunten en wandelingen in Van Gogh Nationaal Park (en nog één te gaan!) is het de hoogste tijd voor een lekkere lunch en dat doen wij bij de Menmoerhoeve. De Menmoerhoeve is een boerderij, restaurant, minicamping, dagbesteding, natuureducatie en activiteitenplek in één. Ook wordt er therapie gegeven.  

Streekgerechten  

Wij komen er voor een streekgerechtenlunch. Op de Menmoerhoeve is alles circulair, van de boerderij zelf en met respect voor de natuur gemaakt. Wat we eten komt dan ook grotendeels uit eigen tuin. Volledig vegan kan ook als je wil.  

Verderop zit een gezin met kinderen die je hier inderdaad ook prima mee naartoe kunt nemen. Het is niet chic of hip, maar met de roodwit geblokte kleedjes en klompen eerder een tikkeltje traditioneel, en toch wel bijzonder. Je vindt de Menmoerhoeve aan de Zundertseweg 66 in Etten-Leur.  

Tip: pak ook even koffie of thee (of iets anders lekkers te drinken), dan neem ik je daarna mee naar nóg een mooi natuurgebied in Van Gogh Nationaal Park.  

Van Gogh NP wandelroute Etten-Leur 

De Menmoerhoeve is het startpunt van verschillende wandelingen in de omgeving. Eén van die wandelingen is de Van Gogh wandelroute Etten-Leur. Vincent van Gogh was gecharmeerd van het heidelandschap, maar ook het platteland, het boerenleven en eenvoudige mensen intrigeerden hem. Vincent maakte urenlange wandelingen door zijn geboortestreek en jij kunt dat ook doen!  

Van Gogh wandeling  

De Van Gogh wandeling is 14 kilometer, maar omdat wij er al twee wandelingen op hebben zitten wandelen we er slechts een gedeelte van: een wandeling in natuurgebied De Pannenhoef. Hiervoor rijden we eerst even naar een ander startpunt, maar heb je de tijd dan kun je dus direct bij de Menmoerhoeve beginnen.  

Wandel in Vincents voetsporen. Follow Vincents footprints! 

Wandeling De Pannenhoef 

Op parkeerplaats de Lokkerberg worden we opgewacht door boswachter Kelly die ons meeneemt naar weer een mooi stukje van het Brabantse landschap: de Pannenhoef.

Natuurgebied de Pannenhoef is maarliefst 706 hectare groot. Oorspronkelijk was het een soort mini-Peel, maar het veen is weggegraven en tegenwoordig bestaat de Pannenhoef uit een verrassende mix van beekdalen, bossen en vennen.  

Schapen, runderen en bruggetje Pannenhoef

We lopen over leuke bruggetjes, spotten schapen en runderen, zien een historisch bakhuisje en andere bijzondere plekken in het bos en er omheen. Ondanks het grijze weer was ook deze wandeling weer genieten!

Foto’s Pannenhoef

Omdat dit blog al erg lang is heb ik besloten de wandeling in natuurgebied de Pannenhoef later eventueel nog een keer in een apart blog te delen. Hier zie je er wel alvast wat foto’s van:

Ga ook eens wandelen in het prachtige natuurgebied de Pannenhoef!

Borrel  

Na de laatste wandeling van 1,5 uur zijn we weer terug bij de Angorahoeve en is het tijd voor de afsluitende borrel met heerlijke hapjes, weer goed geregeld door Tamara van Visit Brabant. We kennen elkaar allemaal net een beetje en nu is het alweer voorbij.  

Is Van Gogh Nationaal Park een aanrader?  

Toen we de avond ervoor in het pikkendonker aankwamen voelde het alsof we in the middle of nowhere zaten, maar inmiddels weten we dat Zundert zo ver weg niet ligt. Zeker als je in Antwerpen, Breda of Roosendaal woont is het dichtbij, maar woon je wat verder weg doe er dan ook eens de moeite voor om Van Gogh Nationaal Park te gaan ontdekken.  

Het is heerlijk verdwalen op de Oude Buisse Heide, in de bossen en op de verschillende nabijgelegen landgoederen. Alle plekken die je zag zijn onderdeel van het grotere Van Gogh Nationaal Park en echt leuk om eens te gaan verkennen, zeker nu je ook wat meer over de historie weet!   

Terwijl Anne-Floor van Honeyguide ons weer op het station in Breda afzet, denk ik ik kom hier zeker nog eens terug. En… wat heb ik weer absurd veel foto’s gemaakt.

De diversiteit van Van Gogh Nationaal Park  

Of je nou van natuurschoon, wandelen en fotograferen houdt, van kunst, lokale tradities of juist meer van trendy urban met een groene touch, in Van Gogh Nationaal Park kom je het allemaal tegen en is het met elkaar verweven.  

Door diverse partijen wordt er hard gewerkt om dit gevarieerde landschap samen met de omliggende steden en dorpen een duurzame toekomst te geven. Net als Nationaal Park Hollandse Duinen is ook dit echt een nationaal park waar natuur, kunst en cultuur samen gaan. Kijk op de website van Van Gogh Nationaal Park en ontdek nog meer leuks in dit veelzijdige gebied!  

Van Gogh Nationaal Park met kinderen bezoeken 

Uiteraard kun je Van Gogh Nationaal Park ook prima met kinderen bezoeken. Of je je kinderen nou wat wil meegeven over de beroemde schilder en zijn geboortedorp wil bezoeken of gewoon lekker de natuur in wil met ze, bij de Zwarte Schuur op de Pannenhoeve of rond de Menmoerhoeve, het bos in of de heide op, het kan allemaal. Er is genoeg te doen in Van Gogh Nationaal Park.  

Combineer bovenstaande plekken eventueel met een bezoek aan het Mastbos in Breda! Daar was ik ook al eerder, met mijn kinderen. Voor jonge kids is er een kabouterpad, het vlonderpad is leuk en aan de rand vind je ook het fotogenieke kasteel Bouvigne nog. Eigenlijk is elk natuurgebied in Van Gogh Nationaal park heerlijk om met de kinderen te ontdekken, evenals de kastelen en andere erfgoedlocaties in Van Gogh NP.  

Beste tijd om van Gogh NP te bezoeken 

Wandelen in Van Gogh Nationaal Park kan altijd! Ga juist nu, in dit frisse seizoen al eens naar de Pannenhoef of de Oude Buisse Heide, dan kun je er –net als wij- nog in alle rust van genieten! 

Van Gogh wandelingen op de kaart 

Wil je één van de vijf uitgezette Van Gogh wandelroutes lopen? Je vindt de Van Gogh routes op de website Van Gogh Brabant. Op de kaart hieronder zie je de locaties van alle Van Gogh wandelingen, maar daarnaast zijn er dus tal van andere wandelingen mogelijk in dit uitgestrekte gebied.  

Bereikbaarheid Van Gogh Nationaal Park in Brabant 

De grote steden in Van Gogh Nationaal Park en ook veel kleinere plaatsen zijn prima met het openbaar vervoer te bereiken. De steden per trein en dorpen en natuur veelal met de bus. Zo is zelfs Zundert slechts 2 uur reizen met het OV vanuit Den Haag, maar makkelijker is het soms om een OV-fiets te huren.  

Voor ons vrij afgelegen verblijf in Achtmaal was een auto wel aan te raden, maar in de zomer kun je Van Gogh Nationaal Park ook prima op de fiets verkennen. Er zijn volop fietsroutes in Van Gogh Nationaal Park. En ga je binnenkort een weekendje naar Antwerpen stop dan op de heen of terugweg gewoon eens in Zundert.  

Met de auto, het openbaar vervoer of op de fiets naar Van Gogh Nationaal Park.  

Van Gogh in Nuenen en Eindhoven 

Doe je een citytrip Eindhoven, of woon je er, combineer de stad dan eens met Nuenen. Behalve Zundert was ook Nuenen namelijk een belangrijke plaats voor Van Gogh. Hij schilderde er zijn beroemde schilderij De Aardappeleters. 

Je vindt er Museum Vincentre, dat inmiddels beter bekend staat als Van Gogh Village. In verband met de uitbreiding is het tijdelijk gesloten, maar later in het jaar kun je er weer naartoe.

Update juni 2023: Inmiddels is het Van Gogh Village Museum al weer even open voor publiek. Een lezeres stuurde me het volgende bericht erover: “Als ‘trotse Nuenenaar’ wil ik je bij deze laten weten dat het Van Gogh Village Museum (voorheen VINCENTRE) weer open is voor het publiek. Het is prachtig verbouwd en echt een aanrader!”

In Nuenen kun je bovendien de Van Gogh wandelroute Nuenen doen. En net buiten Nuenen, bij Eindhoven, vind je bovendien het Van Gogh Roosegaarde fietspad, een door zonne-energie verlicht fietspad. Het licht op na zonsondergang en is het mooiste na een heldere dag.  

Van Gogh in Tilburg, Helvoirt en Den Bosch 

Van Gogh woonde ook een kleine twee jaar in Tilburg. Het is de stad waar Vincent op zijn dertiende zijn eerste tekenlessen kreeg. Ook hier is een wandeling uitgezet: de Van Gogh wandelroute Tilburg.  

Tip: Je kunt ook enkele kunstwerken van Van Gogh bewonderen in het Noordbrabants museum in Den Bosch.

Het dorp Helvoirt, tussen Tilburg en Den Bosch, was ook geliefd bij Vincent. In een brief die hij in 1874 aan zijn broer Theo stuurde schreef hij: ‘Als men van de natuur houdt, dan vindt men het overal mooi, maar toch verlang ik soms zo naar Helvoirt.’  

Van Gogh in Etten-Leur  

Ook met Etten (het tegenwoordige Etten-Leur) had Van Gogh een band. Los van het Van Gogh kerkje in Zundert dat ik bezocht en de Van Gogh wandeling Etten-Leur die al aan bod kwam kun je in Etten-Leur ook nog een Van Gogh kerk bezoeken.  

Van Gogh in Breda  

Street artist Joren Joshua maakte in het nabijgelegen Breda bovendien een 130 meter lange muurschildering ter nagedachtenis aan het vaak vergeten broertje van Van Gogh, nog weer een andere broer, namelijk Cornelis van Gogh, die naar Zuid-Afrika emigreerde.  

Leuk weetje: Vincent van Gogh had ook nog drie zussen!  

Van Gogh buiten Brabant   

Ken je Van Gogh Nationaal park al op je duimpje, omdat je uit de omgeving komt? En heb je ook de kant van Nuenen al gezien? Dan zijn er ook buiten Brabant nog meer plekken om op zoek te gaan naar Vincent van Gogh.  

Van Gogh in Drenthe 

In Drenthe kun je ook op zoek gaan naar Van Gogh. Vanaf juni 2023 kun je naar het Van Gogh Huis in Veenoord (Nieuw-Amsterdam) bij Emmen. Ook kun je vanaf april 2023 naar het Drents museum in Assen, waar enkele van zijn kunstwerken te zien zijn, waaronder De Turfschuit en Onkruid verbrandende boer.  

Van Gogh op de Veluwe 

In het Kröller Müller in Otterlo zijn nog veel meer kunstwerken van Van Gogh te zien. In de eerste coronazomer fietste ik samen met mijn kinderen vanaf ons Van Gogh huisje in Otterlo naar het Kroller-Muller op de Hoge Veluwe.  

Van Gogh Museum in Amsterdam 

De beste plek om Vincents schilderijen te bewonderen is natuurlijk het Van Gogh museum in Amsterdam. Daar is veruit de grootste Van Goghverzameling te zien. Hieronder zie je het Van Gogh museum tijdens mijn bezoek aan Amsterdam met kinderen, wat langer geleden.

Mijn eerste kennismaking met Van Gogh 

Het Van Gogh museum in Amsterdam was eind jaren 80 mijn eerste kennismaking met Van Gogh. Met het vak kunstgeschiedenis (waar ik op het vwo eindexamen in deed) gingen we naar het museum en daar ontdekte ik dat Vincent zich niet alleen door het Brabantse en Franse landschap liet inspireren, maar ook door prenten uit Japan. Hij werd gelukkig en vrolijk van Japanse kunst schreef hij. Ook mij sprak het aan.  

Als puber schreef ik een tientallen pagina’s tellend werkstuk waarin ik een kunstwerk van Van Gogh vergeleek met een kunstwerk van de Japanse kunstenaar Hiroshige. De Pruimenboomgaard behoort nog steeds tot de collectie van het Van Gogh museum.

Van Gogh in Frankrijk 

Ook in Frankrijk liet Van Gogh vele sporen na. Denk maar aan Arles, waar hij zijn beroemde zonnebloemen en het terras bij nacht schilderde, waar hij met de eveneens beroemde Franse schilder Gauguin woonde en waar hij zijn oor eraf sneed. Maar ook Saint-Rémy de Provence, waar hij in een inrichting verbleef en de Sterrennacht schilderde.

Ga je dus naar Frankrijk op vakantie, dan kun je ook daar eens op zoek gaan naar Van Gogh. Leuk om te combineren met de mooie natuur in Zuid-Frankrijk of als afwisseling van dagjes strand in Zuid-Frankrijk.  

Van Gogh in Europa 

Behalve in Nederland en Frankrijk zijn er ook Van Gogh locaties in andere Europese landen. Utrecht, Antwerpen, Londen en Parijs, hij kwam op zoveel plekken! Op de website Route Van Gogh Europe vind je erfgoedlocaties en musea in Nederland, België, Frankrijk en Engeland, allemaal gelinkt aan de grote meester.  

Van Gogh murals  

Toen ik op Instagram het een en ander aan het opzoeken was ontdekte ik ook nog speciale Van Gogh murals die in diverse Brabantse steden gemaakt zijn, maar dat niet alleen. Ik zag zelfs Van Gogh murals in Florida, Los Angeles, Atlanta, Puerto Rico, Chili en Nieuw-Zeeland.

Boeken over Van Gogh  

Wil je meer weten over Van Gogh, dan kun je ook een boek over Van Gogh of over zijn werk bestellen:  

Mocht je met kinderen op zoek gaan naar Van Gogh dan is dit kinderboek een aanrader:  

Van Gogh cadeaus  

Wil je iemand of je zelf met een Van Gogh cadeau verrassen kijk dan eens op BOL.com. Je vindt er vanalles van Van Gogh, van Van Gogh sjaal tot paraplu en van amandelbloesemtrolley (of één van de andere Van Gogh trolleys) tot paspoortmapje of behang of fotobehang.

Van Gogh Nationaal Park op Instagram 

Wil je volgen wat er in Van Gogh Nationaal Park gebeurt en er af en toe eens een foto van voorbij zien komen, dan kun je ook de volgende Instagramkanalen volgen:  

• @VanGoghNP  
• @VanGoghBrabant  
• @VisitBrabant  

Uiteraard kun je mij –Denise- ook op Instagram volgen. Dat zou ik leuk vinden. Follow my footprints op Instagram! Nog actiever ben ik overigens op Twitter en uiteraard vind je Follow my footprints ook op Facebook.

Stories Van Gogh Nationaal Park 

Zelf heb ik (nog) geen story over Van Gogh Nationaal Park op Instagram staan, maar als je het leuk vindt kun je die van de andere deelnemers bekijken. Het was sowieso leuk om ze eens IRL te ontmoeten en ook nieuwe enthousiastelingen te ontdekken, zoals Lonnies Planet, Vlinderlin, Marion Stoffels, Travel with Flora, Nappy, On a Journey en Westphil Wandelt.  

Via de hashtags #VanGoghNationaalPark #VanGoghBrabant of #VanGoghNP kom je ze ongetwijfeld tegen.  
 

Nationale Parken in Nederland  

Wil je meer nationale parken ontdekken? Ik bezocht er al veel in Nederland, maar schreef nog niet overal over. Wel kan ik je deze blogs aanraden:  

• Nationaal Park Hollandse Duinen (mijn ‘achtertuin’)  
• Nationaal Park Weerribben Wieden  
• Nationaal Park Veluwezoom    
• Nationaal Park Nieuw Land   

Volg eventueel @Beleefdenationaleparken op Instagram en kijk ook eens bij @Honeyguide.nl voor meer mooie plekjes in Nederland.  

Ik bezocht Van Gogh Nationaal Park op uitnodiging van Van Gogh NP, Visit Brabant, Honeyguide en Eliane Roest. Alle foto’s heb ik zelf gemaakt; een zestal foto’s al eerder, maar het merendeel in februari 2023.