Op een zonnige zondag in november maakte ik een mooie wandeling door het Haagse Bos. Het Haagse Bos is een historisch bos tussen Den Haag en Wassenaar en is het bos waar ook Paleis Huis Ten Bosch ligt, waar de Koning woont! Je kunt mooi fietsen en wandelen in het Haagse Bos, maar ook met kinderen naar de speeltuin in het bos. Wil jij ook een mooie herfstwandeling in Den Haag maken? In dit blog laat ik foto’s zien van het Haagse bos in herfstkleuren en geef ik tips voor een bezoek aan het bos, maar eerst iets over het ‘ontstaan’ van het Haagse Bos.

Dit blog over het Haagse Bos kreeg in oktober 2024 een update. Rond eind oktober en juist ook in november nog is het bos qua kleuren op zijn mooist. Kijk je mee?

Het Haagse Bos

Ga je in oktober of in november wandelen in het Haagse Bos dan geniet je volop van herfstkleuren, elke week meer! In het Haagse Bos maak je echter niet zomaar een boswandeling, je maakt er als het ware een reis door de tijd. Dat merk je in eerste instantie misschien niet, maar juist daarom is het leuk om eerst iets meer over het Haagse Bos te lezen.

Ontstaan Haagse Bos

Hoe is het Haagse Bos ontstaan? Volgens archeologen was ons land in de prehistorie bedekt met een oerbos. In de Late Steentijd lagen er langs de kust, van noord naar zuid, enkele zandruggen. Deze zandruggen werden ook wel strandwallen genoemd en waren overblijfselen van plekken tot waar vroeger de zee kwam. Ze waren begroeid met bos. Op een van de zandruggen lag het Haagse Bos.

De Haagse adel in het Haagse Bos

Wat leuk is om te weten is dat de rijke Haagse adel vroeger al rijtochtjes in het Haagse Bos maakte. Op verjaardagen van het koninklijk huis werd bij de vijvers in het bos vuurwerk afgestoken. Ook het volk kwam naar het bos, maar dan vooral om uitbundig feest te vieren. Dit vertier in en rond het Haagse Bos liep vaak zo uit de hand, lees ik, dat het in de achttiende eeuw verboden werd.

Het Haagse Bos vroeger

Op deze website over de geschiedenis van Den Haag staat: ‘In de achttiende eeuw stonden langs het Malieveld vijf houten tenten waar je wat kon drinken. Op het Malieveld kon je wielrijders en voetballers zien oefenen. Vooral op zondagavond waren de tenten populair voor spel, zang en dans.’

‘In de winter trokken Hagenaars massaal naar de vijvers van het Bos, om te schaatsen of ernaar te kijken.’ Op deze oude foto van de Haagse beeldbank zie je dat. Dit was rond 1940. Leuk om te zien!

Hier lees je welke gevolgen de Tweede Wereldoorlog voor het Haagse Bos had.

Wat te doen in het Haagse Bos

Tegenwoordig is het Haagse Bos een fijne plek om een wandeling te maken en even tot rust te komen. Je kunt er niet alleen lekker wandelen, maar ook fietsen, hardlopen, de hond uitlaten, op een bankje bij het water zitten of mediteren en kinderen kunnen er lekker ravotten. In de zomer kun je je handdoekje of picknickkleed op de ligweides uitspreiden.

Met name in de herfst, zoals nu, kun je een prachtige wandeling door het Haagse Bos maken, zeker nu de herfstkleuren er vanaf spatten.

Foto’s Haagse Bos in herfstkleuren

Hieronder zie je m’n foto’s van het Haagse Bos in november, met de blaadjes van de bomen mooi in herfstkleuren. Ga jij ook in de herfst naar het Haagse Bos probeer dan zeker ook wat mooie plaatjes te schieten.

Vliegenzwammen in het Haagse Bos

Als je goed zoekt kun je ook vliegenzwammen zien in het Haagse Bos. Je kent ze wel, die sprookjesachtige paddenstoelen: rood met witte stippen. Update 2024: Jarenlang zocht ik er tevergeefs naar (wel zie ik altijd vliegenzwammen in Clingendael), maar dit jaar zag ik ze er voor het eerst tijdens een nieuwe wandeling door het Haagse Bos. Ik spotte ze op 12 oktober 2024 aan de rand van het Huttenbos! Een schattig kleintje die helaas gedeeltelijk kapot was en een grote platte vliegenzwam. En daarnaast nog een die eruit zag als een pacman.

Wat was het mooi nu met al die rode, oranje en gele herfstblaadjes op de grond!

Waar ligt het Haagse Bos precies?

Het Haagse Bos loopt van Den Haag door tot Wassenaar. Het begint vlakbij station Den Haag Centraal, vlakbij het Malieveld en de Koekamp, en loopt door tot landgoed Reigersbergen in Wassenaar. Kom je van buiten Den Haag, neem dan de trein of parkeer bij Babylon of elders. Woon je in Den Haag, kom dan lekker op de fiets.

Wandelen of fietsen in het Haagse Bos

Eenmaal in het Haagse Bos zie je zowel wandel- als fietsroutes. Zelf ben ik niet zo’n planner, dus ik fietste tot vlakbij Paleis Huis ten Bosch en liep daarna gewoon de paden in waar ik zin in had. Telkens kom je weer nieuwe paden tegen, dus dwaal gewoon lekker rond.

Buiten bewegen tegen stress

Mij persoonlijk helpt een wandeling in de natuur altijd goed tegen stress. Voor het schrijven (en updaten) van dit blog maakte ik ook een fijne wandeling door het Haagse Bos. Ik merk dat het me goed doet als ik er even uit ben, in plaats van alleen maar achter die pc. Even bewegen. Niet denken aan wat allemaal nog af moet, niet goed gaat of de stress van wat nog komt, maar gewoon even ‘zijn’. Even eruit zijn, lekker in de natuur in Den Haag, doet goed.

Ik maakte wat foto’s en genoot van de herfstkleuren, vooral van de blaadjes die nu zo mooi vlammend oranje en geel zijn.

Wandelroute Staatsbosbeheer

Wil je echter een specifieke wandeling door het Haagse Bos doen kijk dan eens op de website van Staatsbosbeheer. Vanaf het Centraal Station en Babylon is dit het startpunt. Een wandelroute kun je hier downloaden: wandelroute Haagse Bos.

Download hier een wandelroute door het Haagse Bos!

Ook is er een mooie NS-wandeling waarbij je niet alleen door het Haagse Bos wandelt, maar ook naar het mooie Clingendael en door de duinen bij Meijendel. Dit gebied tipte ik ook al in het blog: Mooie natuur in Den Haag. In Meijendel kun je sowieso prachtig wandelen, maar deze specifieke route heb ik ook een keer gedaan.

Paleis Huis ten Bosch

In het Haagse Bos, vlakbij het leuke Huttenbos, ligt ook Paleis Huis ten Bosch. Een plek die tot ieders verbeelding spreekt aangezien de Koninklijke familie er woont. Helaas mag je er niet te dichtbij komen, maar je kunt even door de hekken spieken.

Van zomerverblijf tot koninklijke residentie

In 1645 lieten de Duitse gravin Amalia van Solms en haar echtgenoot Frederik Hendrik hun zomerverblijf bouwen in het Haagse Bos. Frederik Hendrik was de jongste zoon van Willem van Oranje. In 1743 werd dit ‘Huis in het Bos’ geschikt gemaakt voor permanente bewoning. In 1981 gingen koningin Beatrix en prins Claus er met hun kinderen wonen. Nadat Beatrix in 2014 naar kasteel Drakensteyn verhuisde werd paleis Huis ten Bosch gerenoveerd.

Paleis Huis ten Bosch

Sinds de renovatie (die in januari 2019 klaar was) wonen Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima er alweer jaren met de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane, hoewel ook die inmiddels (update 2024) niet meer allemaal thuis wonen.

In dit artikel uit de Volkskrant zie je een groot deel van Paleis Huis ten Bosch van binnen: Het woonverblijf van de koning is verbouwd.

Paleis Den Haag

Wil je eens binnenkijken in dat ándere paleis in Den Haag, Paleis Noordeinde, het werkpaleis in plaats van het woonpaleis? In de zomer zijn er vaak speciale openstellingen, zoals je hier leest. Bekijk hier mijn foto’s van Paleis Noordeinde. In tegenstelling tot Paleis Huis ten Bosch ligt Paleis Noordeinde middenin het centrum van Den Haag.

Wandeling ‘Tijdreis door het Haagse Bos’

Vind je het leuk om een begeleide wandeling door het Haagse Bos te maken waarbij je vanalles over het Haagse Bos in het verleden te weten komt? Op een aantal dagen kun je op pad gaan met een gids van Staatsbosbeheer. Tijdens deze ‘reis door de tijd’ in het Haagse Bos kom je te weten wat Napoleon in het bos zag, wat Casanova in het Haagse Bos deed en hoe Willem van Oranje (nog steeds) het bos beschermt. Er word je het een en ander verteld over het huidige bosbeheer en ook welke rol de Tweede Wereldoorlog hierin speelt.

Benieuwd? De wandeling is 2x per maand. De eerstvolgende data zijn: 17 oktober 2024 (vol), 3 november 2024, 14 november 2024, 1 december 2024, 19 december 2024 en 5 januari 2025 en 16 januari 2025. Boeken kan hier, via de website van Staatsbosbeheer. Ik verdien hier zelf niets aan. Kinderen mogen mee vanaf 13 jaar. Heb je jongere kinderen? Lees dan de tip over de speelplekken in het Haagse Bos hieronder.

Met kinderen naar Het Haagse Bos

Wil je met je kinderen naar het Haagse Bos dan is het goed te weten dat er twee speeltuinen zijn, of speelplekken beter gezegd, want je moet geen traditionele speeltuin verwachten. Leuk zijn ze wel! Je kunt kiezen uit speelbos Robin Hood en het Huttenbos.

Speelbos Robin Hood

Speeltuin Robin Hood ligt het dichtst bij Den Haag Centraal. Je kunt hier makkelijk naartoe wandelen. Kijk je in Google Maps dan zie je behalve Speelbos Robin Hood ook de vermelding ‘Robin Hood Adventure Playground’ staan. Check ik de foto’s op mijn telefoon dan staat er ook nog ‘Haagse Klimbos’ bij. Op de foto’s hieronder zie je hoe het eruit ziet.

Het Huttenbos

De andere speeltuin in het Haagse Bos, het Huttenbos, ligt vlakbij Paleis Huis Ten Bosch. Het Huttenbos is geen echte speeltuin, maar meer een natuurlijke speelplek om hutten te bouwen en te ravotten. Juist heel leuk dus ook. Een aanrader! Lees zeker mijn aparte blog over blog over het Huttenbos.

Twee toffe speelplekken voor kinderen in het Haagse Bos!

Dieren in het Haagse Bos

In het Haagse Bos zie je overigens niet alleen bomen, maar ook veel dieren, als je oplet tenminste, als je op een rustig moment gaat of als je gewoon geluk hebt. Je kunt er eekhoorntjes tegenkomen, maar ook mollen, muizen, vleermuizen, bosuilen, eenden, zwanen en andere dieren en vogels, zoals boomklevers en vuurgoudhaantjes.

Koekamp

Bij de Koekamp zie je ook nog veel hertjes. Maak je vroeg in de herfst een wandeling bij de Koekamp dan kun je zelfs de damherten horen en het grote edelhert horen burlen!

Iets drinken in het Haagse Bos

Wil je je wandeling door het Haagse Bos afsluiten met warme chocolademelk of een kop koffie tussendoor, of wil je ergens lunchen, maar weet je niet waar je in het Haagse Bos een restaurantje of koffietentje kunt vinden? Ik wist het eigenlijk ook niet, maar ontdekte per toeval het knusse Chalet Ten Bosch. Vanaf Den Haag Centraal gezien is dit wel een behoorlijk stukje lopen, dus ben je alweer aan de kant van het station, dan kun je beter vlakbij Den Haag Centraal iets drinken.

Chalet Ten Bosch

Chalet Ten Bosch is echter wel een schatje. Het ligt aan de rand van het bos. Pas toen ik met mijn warme chocomel buiten op het terras zat besefte ik dat ik inmiddels vlakbij de N44 zat. Als je met de auto van Amsterdam naar Den Haag rijdt, via Wassenaar, heb je het ongetwijfeld wel eens gezien.

Louwman museum

Ook zit hier vlakbij het Louwman Museum, een supermooi museum vol oude auto’s dat zelfs ik, als niet auto-liefhebber, zeer de moeite waard vond. Ik noem het in mijn blog over leuke uitjes in de winter en in mijn blog met tips voor een bezoek aan Den Haag met kinderen. Dat blog wil je niet missen, zelfs niet als je in Den Haag woont!

Hond mee naar het Haagse bos

Wil je met je hond wandelen in het Haagse Bos? Honden mogen ook in het Haagse Bos komen, mits aangelijnd. In een paar gedeeltes van het Haagse Bos mogen honden los lopen. Hier lees je waar honden los mogen in het Haagse bos. In het stukje speelbos dat ik noemde mogen geen honden komen.

Met een rolstoel of kinderwagen naar het Haagse bos

De meeste paden zijn goed toegankelijk voor mensen in een rolstoel of met een kinderwagen.

Parkeren Haagse Bos

Kom je met de auto van verder weg en wil je parkeren in de buurt van het Haagse Bos dan kun je parkeren bij parkeergarage Nieuw Babylon (vlakbij het station), bij het Malieveld of (dichter bij het Huttenbos): langs de Bezuidenhoutseweg.

Boswachter Haagse Bos

Uiteraard heeft het Haagse bos ook een boswachter. Toen ik dit blog schreef was Jenny van Leeuwen de boswachter van het Haagse Bos. Zij was als boswachter actief op sociale media, waaronder Instagram en Twitter, zoals je hieronder ziet. Tijdens het updaten van dit blog in 2024 ontdekte ik dat Jenny helaas in 2019 overleden is. Ik schrok ervan. Op haar Twitter-account staat: ‘Boswachter Jenny van Leeuwen overleed in oktober 2019. Met veel plezier deelde ze hier haar liefde voor de natuur.’

Boswachter Mark

Inmiddels is boswachter Mark Kras alweer geruime tijd de boswachter van het Haagse Bos. Boswachter Mark blogt voor het Haagse Groen en daarnaast houden de boswachters van Zuid-Holland ook nog gezamenlijk een blog bij: Boswachtersblog Zuid-Holland. Misschien kom je door het lezen nog op meer ideeën voor andere mooie wandelingen in Zuid-Holland, in de regio Den Haag, Leiden, Alphen aan de Rijn.

Mooie bossen in Den Haag

Behalve het Haagse Bos is ook het bos bij Clingendael een prachtplek. Eind oktober is de Japanse Tuin bij landgoed Clingendael ook echt een aanrader om te bezoeken! Je leest er meer over in het blog Japanse Tuin in de herfst. Lees daarnaast ook zeker mijn blog met andere natuur in Den Haag voor een mooie herfstwandeling. En wist je dat je in Nationaal Park Hollandse Duinen ook bossen vindt?

Meer Den Haag

Hier lees je meer Den Haag blogs. Van musea tot restaurants, van leuke festivals tot tijdelijke evenementen.

Meer mooie natuur

• Top 3 natuur in Nederland
• Mooie natuur in Nederland en in het buitenland (aanrader voor wie van natuur en mooie landschappen houdt!)
• Boeken over de natuur in Nederland